VOEDING
HOOFDSTUK 1: INLEIDING
1. Relatie tussen voeding en gezondheid
‘Stunting’ = te klein voor eigen leeftijd → kan door
ondervoeding in eerste levensjaren
Eerst inflammatiegraad wegwerken vooraleer dat
je een persoon met obesitas ijzer kan geven.
Figuur toont dat concept van gezonde voeding heel
moeilijk is.
- Gezond eten: voldoende goenten, fruit en
graanproducten per dag eten → uitdaging, want nu
gezond eten, om over 40 jaren de voordelen te
ondervinden.
- The weeling periode: overgang van borstvoeding naar
vaste voeding → kan grote impact hebben op baby.
- Indicators of exposure: vb vitamine D
- Surrogate outcome: vb dichtheid van het bot
- Intermediate outcome: vb verhoogde bloeddruk (ivm cardio-vasculaire ziektes)
- Clinival outcome: vb osteoporose
Als je consistent een te lage vitamine A inname hebt, dan kan dat zich uiten in
nachtblindheid.
, Als we tekort hebben aan bepaalde voedingsstoffen,
kunnen we dit snel terug omhoog brengen dmv
voeding.
Bv: diabetes: in de fase van pre-diabetes kunnen we
helpen dmv voeding, maar eens dat de bèta-cellen
niet meer functioneren is er niks meer aan te doen
met voeding.
Maar voeding werkt niet bij alle ziektes → bv: voeding
kan niet helpen bij kanker.
Waar speelt voeding wel een belangrijke rol? Voeding zorgt er bijvoorbeeld voor dat het risico op een negatief effect van
chemotherapie vermindert → voeding-ondersteuned werken ipv voeding-genezend
Als we verouderen, stiigt de kans op ziektes sowieso,
maar wanneer iemand elke dag gezond eet, is deze
kans minder groot.
Relatie voeding en gezondheid:
- Veel andere leefstijl- en omgevingsfactoren hebben een invloed op gezondheid en welzijn
- MAAR voeding is een belangrijke aanpasbare en krachtige factor bij het bevorderen van de gezondheid, het voorkomen
en behandelen van ziekten en het verbeteren van de kwaliteit van leven.
Je voedingsstatus wordt
beïnvloedt door ons eigen
gezondheidsgedrag en door
biologische aspecten.
Gezondheidsgedrag wordt
beïnvloed door de omgeving:
- Food envirroment:
bv eten ruiken en zin
krijgen in ongezond eten
- Social envirroment:
bv op feestje ongezond
eten krijgen
- Health envirroment:
bv toegang tot
gezondheidszorg
- Living envirroment
,2. Lichaamssamenstelling
Waarom?
- Evaluatie voedingstoestand
- Groei en ontwikkeling
- Ziekte en gezondheid
2.1. Modellen
Twee compartimenten model
- Moleculair niveau: Body Weight (BW) = Fat Mass (FM) + Fat Free Mass (FFM)
- Weefselniveau: Body Weight (BW) = Adipose Tissue + Lean Body Mass
Opm: Adipose tissue is niet hetzelfde als fat mass. In adipose tissue kunnen ook bv eiwitten aanwezig zijn als er bloedvaten aanwezig zijn,
terwijl fat mass enkel uit vetten bestaat.
- Fat-free mass (FFM) bij gezonde volwassen: 73% water, 20% eiwit, 7% mineralen
- Lean body mass (LBM): skeletspier, viscerale organen, hersenen, skelet
- Fat mass → energie opslag
- Fat free mass → energie verbruik
- Globaal gezien heeft een vrouw altijd meer vetmassa dan een man
2.2. Bepaling van lichaamsamenstelling
Directe methode
- Karkas analyse (chemische analyse)
- IVNAA
Indirecte methode
- Densiometrie – klassieke methode: hydrostatische weging, air displacement
- Beeldvorming – klinische methode: DEXA, CT, MRI
Dubbel indirecte methode
- Bio Impedantie Analyse (BIA)
- Antropometrie
, 2.2.1. Directe methode
Karkas analyse – chemische analyse:
- Gebaseerd op kadavers
o Gewicht van weefsels
o Chemische analyse
- FFM: water 72,6% - eiwit 20,5% - mineralen 6,9%
- Basis voor indirecte en dubbel indirecte methodes
- Ouderwets maar wel basis! → niet meer gebruikt
In Vivo Neutron Activatie Analyse (IVNAA):
- Bepaling van specifieke chemische elementen in het lichaam
(Ca, P, N, O, Na, Cl, H, C)
- Beschoten met neutronen met een gekend laag energie niveau
- 14N + 1n → 15N* + specifieke gamma straling
- Voordelen IVNAA:
o In vivo
o Fundamentele studies
o Validatie bestaande technieken in specifieke populaties
- Nadelen IVNAA:
o Zeldzame expertise
o Duur
o Bestraling van de deelnemers per scheikundig element
→ Techniek niet bruikbaar inj dagelijkse leven, doordat cellen constant bestraald worden.
2.2.2. Indirecte methode
Densiometrie – klassieke methode
Hydrostatische weging
- Bepaling % lichaamsvet door onderwater weging
- Fysico-chemische eigenschappen
o FM: densiteit van 0.9 kg/l
o FFM: densiteit 1.1 kg/l
o Wet van Archimedes
- Techniek niet meer veel gebruikt, want mensen moeten wel helemaal onder water geduwd worden
Air displacement – Bod Pod
HOOFDSTUK 1: INLEIDING
1. Relatie tussen voeding en gezondheid
‘Stunting’ = te klein voor eigen leeftijd → kan door
ondervoeding in eerste levensjaren
Eerst inflammatiegraad wegwerken vooraleer dat
je een persoon met obesitas ijzer kan geven.
Figuur toont dat concept van gezonde voeding heel
moeilijk is.
- Gezond eten: voldoende goenten, fruit en
graanproducten per dag eten → uitdaging, want nu
gezond eten, om over 40 jaren de voordelen te
ondervinden.
- The weeling periode: overgang van borstvoeding naar
vaste voeding → kan grote impact hebben op baby.
- Indicators of exposure: vb vitamine D
- Surrogate outcome: vb dichtheid van het bot
- Intermediate outcome: vb verhoogde bloeddruk (ivm cardio-vasculaire ziektes)
- Clinival outcome: vb osteoporose
Als je consistent een te lage vitamine A inname hebt, dan kan dat zich uiten in
nachtblindheid.
, Als we tekort hebben aan bepaalde voedingsstoffen,
kunnen we dit snel terug omhoog brengen dmv
voeding.
Bv: diabetes: in de fase van pre-diabetes kunnen we
helpen dmv voeding, maar eens dat de bèta-cellen
niet meer functioneren is er niks meer aan te doen
met voeding.
Maar voeding werkt niet bij alle ziektes → bv: voeding
kan niet helpen bij kanker.
Waar speelt voeding wel een belangrijke rol? Voeding zorgt er bijvoorbeeld voor dat het risico op een negatief effect van
chemotherapie vermindert → voeding-ondersteuned werken ipv voeding-genezend
Als we verouderen, stiigt de kans op ziektes sowieso,
maar wanneer iemand elke dag gezond eet, is deze
kans minder groot.
Relatie voeding en gezondheid:
- Veel andere leefstijl- en omgevingsfactoren hebben een invloed op gezondheid en welzijn
- MAAR voeding is een belangrijke aanpasbare en krachtige factor bij het bevorderen van de gezondheid, het voorkomen
en behandelen van ziekten en het verbeteren van de kwaliteit van leven.
Je voedingsstatus wordt
beïnvloedt door ons eigen
gezondheidsgedrag en door
biologische aspecten.
Gezondheidsgedrag wordt
beïnvloed door de omgeving:
- Food envirroment:
bv eten ruiken en zin
krijgen in ongezond eten
- Social envirroment:
bv op feestje ongezond
eten krijgen
- Health envirroment:
bv toegang tot
gezondheidszorg
- Living envirroment
,2. Lichaamssamenstelling
Waarom?
- Evaluatie voedingstoestand
- Groei en ontwikkeling
- Ziekte en gezondheid
2.1. Modellen
Twee compartimenten model
- Moleculair niveau: Body Weight (BW) = Fat Mass (FM) + Fat Free Mass (FFM)
- Weefselniveau: Body Weight (BW) = Adipose Tissue + Lean Body Mass
Opm: Adipose tissue is niet hetzelfde als fat mass. In adipose tissue kunnen ook bv eiwitten aanwezig zijn als er bloedvaten aanwezig zijn,
terwijl fat mass enkel uit vetten bestaat.
- Fat-free mass (FFM) bij gezonde volwassen: 73% water, 20% eiwit, 7% mineralen
- Lean body mass (LBM): skeletspier, viscerale organen, hersenen, skelet
- Fat mass → energie opslag
- Fat free mass → energie verbruik
- Globaal gezien heeft een vrouw altijd meer vetmassa dan een man
2.2. Bepaling van lichaamsamenstelling
Directe methode
- Karkas analyse (chemische analyse)
- IVNAA
Indirecte methode
- Densiometrie – klassieke methode: hydrostatische weging, air displacement
- Beeldvorming – klinische methode: DEXA, CT, MRI
Dubbel indirecte methode
- Bio Impedantie Analyse (BIA)
- Antropometrie
, 2.2.1. Directe methode
Karkas analyse – chemische analyse:
- Gebaseerd op kadavers
o Gewicht van weefsels
o Chemische analyse
- FFM: water 72,6% - eiwit 20,5% - mineralen 6,9%
- Basis voor indirecte en dubbel indirecte methodes
- Ouderwets maar wel basis! → niet meer gebruikt
In Vivo Neutron Activatie Analyse (IVNAA):
- Bepaling van specifieke chemische elementen in het lichaam
(Ca, P, N, O, Na, Cl, H, C)
- Beschoten met neutronen met een gekend laag energie niveau
- 14N + 1n → 15N* + specifieke gamma straling
- Voordelen IVNAA:
o In vivo
o Fundamentele studies
o Validatie bestaande technieken in specifieke populaties
- Nadelen IVNAA:
o Zeldzame expertise
o Duur
o Bestraling van de deelnemers per scheikundig element
→ Techniek niet bruikbaar inj dagelijkse leven, doordat cellen constant bestraald worden.
2.2.2. Indirecte methode
Densiometrie – klassieke methode
Hydrostatische weging
- Bepaling % lichaamsvet door onderwater weging
- Fysico-chemische eigenschappen
o FM: densiteit van 0.9 kg/l
o FFM: densiteit 1.1 kg/l
o Wet van Archimedes
- Techniek niet meer veel gebruikt, want mensen moeten wel helemaal onder water geduwd worden
Air displacement – Bod Pod
