DE BLIK OP DE INHOUD EN OPBOUW
Aandachtsboog: (attention span)
- Begin van de eeuw aandacht afgenomen tot minder dan 1 min
- 20 jaar geleden: aandacht gemiddeld 2,5min
- Gen Z: minder dan 9 sec
- Afhankelijk van : inhoud die wordt gebracht en wijze waarop hoorcolleges
wordt
Gegeven
2 vragen van in boek
- De duur van aangehouden aandacht bij jonge volwassenen van generatie
Z bedraagt:
o Minder dan 2 sec X
o Minder dan 9 sec V
o Minder dan 5 sec X
- De meeste filmliefhebbers hebben een voorkeur voor een filmduur van:
o 1uX
o 3uX
o 2uV
HOOFDSTUK 1: OVER EENVOUD EN COMPLEXITEIT
DE NOOD AAN BESCHEIDENHEID IN DE PSYCHOLOGIE
Dienen bescheiden te zijn in het formuleren van stellingen over menselijk gedrag
Reden voor: mogelijke vooringenomenheid van wetenschappers die hun eigen
gelijk willen
bewijzen en die een eigen tunnelvisie opbouwen
niet vlug geneigd om van die visie af te wijken
Psychologisch onderzoek:
eenduidig en objectiviteit zoveel mogelijk te benaderen maar praktisch
onhaalbaar
meeste onderzoeken gevoerd in Angelsaksische en West – Europese landen
vaak met eerstejaarsstudenten in de psychologie
BELANG VAN PSYCHOLOGIE ALS VRIJE WETENSCHAP
Individuele ontwikkeling bekijken we best in het licht van de soortelijke
ontwikkeling of fylogenese.
sinds enkele decennia doorgedrongen in de psychologie via het
ethologisch – evolutionair denkkader.
,Creationisme: mens is niet het product van evolutie door een fylogenese
heen maar het
product is van God als Schepper.
Ons gedrag wordt bepaald door overerving
genetica gaat over méér dan het louter overerven van bestaande, gemuteerde of
toevallig opgetreden kenmerken.
DE ZOEKTOCHT NAAR BETEKENIS VAN GEDRAG
Psychoanalytische theorie over de vroege psychoseksuele ontwikkeling heeft een
waarde, maar verschillende elementen ondertussen op neurofysiologische basis.
Multimodale ervaring
( Waar verschillende zintuigen bij betrokken zijn)
o onder woorden brengen van ervaringen ervoor zorgt dat deze ervaringen
als herinnering beter verankerd worden in de hersenen.
o sneller leren leidt tot effectief aanleren en ook sterker wordt ingegrift als
herinnering
Hersenstructuren die instaan voor taalbegrip en communicatie
zeer sterke connecties met geheugenstructuren in het centrum van de hersenen
en met structuren in de frontale cortex die van belang zijn voor nadenken, het
fantaseren en het anticiperen
Sematisch geheugen
Via onze taal maken we de wereld beter verstaanbaar in begrippen om deze
vervolgens
in herinneringen vast te leggen (vanaf 4 jaar)
Procendureel geheugen
onze vaardigheden en ons handelen effectiever aanleren en aansturen
Episodisch geheugen
gebeurtenissen die ons voorkomen gemakkelijker overschouwen
Bepaalde psychoanalytici beweren, betekent nog minder dat dergelijke verduingingen
naar het onbewuste zou gebeurt zijn omwille van seksuele geladenheid van die ervaring
Dergelijke aannames prikkelden de fantasie van psychoanalytici die wegens
gebrek aan andere verklaringsbronnen er zelf genoegen in schepten om deze
hypothetische aannames verder te laten ontspinnen tot esoterische theorieën.
verschillende basisideën blijven overreind:
1. ervaringen zich van jonge leeftijd opstapelen en dat sommige ervaringen
een diepgewortelde invloed kunnen uitoefenen. Soms kunnen kleine maar
betekenisvolle ervaringen zich in het onbewuste geheugen nestelen
(rosebud = laatste woordt van de rijke krantenmagnaat ijlend op zijn
sterfbed)
2. seksualiteit belangrijk voor de mens. Als deze primaire behoefte van de
seksuele drift niet voldaan wordt, vindt ze haar uitweg op een andere
, manier of krijgt ze uitwassen in de vorm van mentale spanning
3. bewust en onbewust denken sterk op basis van taal structuur krijgt. Mens
maakt gebruik van taalhumor, ook dromen gebruikt een taalspel.
Visualisaties in dromen kunnen gebaseerd zijn op talige en symbolische
aspecten.
Copernicaanse omwenteling
niet meer de aarde maar de zon als centraal hemellichaam vooropstelde
Bevindingen over hersenstructuren geven echter niet altijd een verklaring voor
het gedrag. Ze geven vaak méér dan een biologische zichtbare weergave van
wat men in gedrag kan observeren
VAT KRIJGEN OP DE COMPLEXITEIT
De Navier – Stokesvergelijking en de numerieke stromingsleer
gebruikt om weer te voorspellen en de aerodynamica van vliegtuigen en auto’s
te verklaren; maar in praktijk blijft het onvoorstelbaar
We kunnen op wetenschappelijke onderbouwde weg inspanningen leveren om
gedrag en gedragontwikkelingen in kaart te brengen en te voorspellen, maar we
mogen niet de illusie wekken dat psychologen de complexiteit ervan hiermee
volledig beheersen
Ontwikkelingstheorieën van Jean Piaget en Lev Vygotsky
o Piaget = nativisme (alles ligt vast door genetische factoren en rijping)
o Vygotsky = Empirisme (waarbij de rol van omgevingsstimulatie op de
ontwikkeling
groot wordt geacht)
beide auteurs deden aan onderzoek op basis van eigen denkkader,
bekommerinissen
en clulturele invloeden.
o Piaget: in de complexiteit de denkpatronen van kinderen te
identificeren
(in zwitserland)
o Vygotsky: vanuit het doel om kinderen met leerproblemen beter te
diagnosticeren
en te ondersteunen
accentverschillen van in wezen complementaire theorieën.
o Piaget: onderzoek gericht op de cognitieve ontwikkeling bij kinderen
die daar in
rijke opvoedingsmilieus opgroeide
o Vygotsky: beïnvloed door de communistische ideologie in zijn land en de
opvoedende rol van cultuur en maatschappij op het individu
, Multifactoriele analysemethoden
blijven beperkt en kunnen nooit alle relevante aspecten in onderling verband
omvatten. Bovendien zeggen ze niets over de individuele particuliere
bepaaldheid van iemands gedragontwikkeling, waarbij kleine maar belangrijke
ervaringen een grote impact kunnen hebben
Pg 26 & 27
HOOFDSTUK 2: BEROEMDE PATIËNTEN IN DE KIJKER
PATIËNTEN DIE INZICHT GAVEN IN HERSENFUNCTIES
Phineas Gage
o Ijzeren staaf dwars door zijn kaak, oogkas en schedel gekatapulteerd
o Verlies gezichtsvermogen aan 1 oog
o Begon op een andere manier te gedragen: impulsiever,
prikkelbaarder en ruwer
o In 2010 ontdekt via driedemensionele scanning ong 10% van de
zenuwcellen in frontaalkwab beschadigd
Beschadiging frontale kwab: leidde tot gedragsverandering die men best kan
benoemen als
verandering in karakter, ingesteldheid, verhoogde
impulsiviteit en verlies aan aandachtsconcentratie,
zonder dat cognitieve functies werden aangetast.
Henry Molaison
o Na dood in 2008 hersenen in filterdunne plakjes gesneden voor opbouw
van een digitaal 3D-model
o Beroemd als de man die voortdurend in het heden leefde
o Als jongen leed aan epileptische aanvallen temporaalkwab verwijderd
niet meer in staat zaken te onthouden
o Betrokken hersenstructuur die was beschadigd later bekend als de
hippocampus, instaat voor geheugenprocessen
o Was wel in staat om vaardigheden aan te leren
o Wist niet meer te voelen wanneer hij honger of dorst had
Jill Price
o Overmatig functioneren van een deel van het episodisch geheugen
o Enorm veel details over haar eigen leven te herinneren
o Ziektebeeld of syndroom : hyperthymesie of overmatig,
autobiografisch geheugen
Aandachtsboog: (attention span)
- Begin van de eeuw aandacht afgenomen tot minder dan 1 min
- 20 jaar geleden: aandacht gemiddeld 2,5min
- Gen Z: minder dan 9 sec
- Afhankelijk van : inhoud die wordt gebracht en wijze waarop hoorcolleges
wordt
Gegeven
2 vragen van in boek
- De duur van aangehouden aandacht bij jonge volwassenen van generatie
Z bedraagt:
o Minder dan 2 sec X
o Minder dan 9 sec V
o Minder dan 5 sec X
- De meeste filmliefhebbers hebben een voorkeur voor een filmduur van:
o 1uX
o 3uX
o 2uV
HOOFDSTUK 1: OVER EENVOUD EN COMPLEXITEIT
DE NOOD AAN BESCHEIDENHEID IN DE PSYCHOLOGIE
Dienen bescheiden te zijn in het formuleren van stellingen over menselijk gedrag
Reden voor: mogelijke vooringenomenheid van wetenschappers die hun eigen
gelijk willen
bewijzen en die een eigen tunnelvisie opbouwen
niet vlug geneigd om van die visie af te wijken
Psychologisch onderzoek:
eenduidig en objectiviteit zoveel mogelijk te benaderen maar praktisch
onhaalbaar
meeste onderzoeken gevoerd in Angelsaksische en West – Europese landen
vaak met eerstejaarsstudenten in de psychologie
BELANG VAN PSYCHOLOGIE ALS VRIJE WETENSCHAP
Individuele ontwikkeling bekijken we best in het licht van de soortelijke
ontwikkeling of fylogenese.
sinds enkele decennia doorgedrongen in de psychologie via het
ethologisch – evolutionair denkkader.
,Creationisme: mens is niet het product van evolutie door een fylogenese
heen maar het
product is van God als Schepper.
Ons gedrag wordt bepaald door overerving
genetica gaat over méér dan het louter overerven van bestaande, gemuteerde of
toevallig opgetreden kenmerken.
DE ZOEKTOCHT NAAR BETEKENIS VAN GEDRAG
Psychoanalytische theorie over de vroege psychoseksuele ontwikkeling heeft een
waarde, maar verschillende elementen ondertussen op neurofysiologische basis.
Multimodale ervaring
( Waar verschillende zintuigen bij betrokken zijn)
o onder woorden brengen van ervaringen ervoor zorgt dat deze ervaringen
als herinnering beter verankerd worden in de hersenen.
o sneller leren leidt tot effectief aanleren en ook sterker wordt ingegrift als
herinnering
Hersenstructuren die instaan voor taalbegrip en communicatie
zeer sterke connecties met geheugenstructuren in het centrum van de hersenen
en met structuren in de frontale cortex die van belang zijn voor nadenken, het
fantaseren en het anticiperen
Sematisch geheugen
Via onze taal maken we de wereld beter verstaanbaar in begrippen om deze
vervolgens
in herinneringen vast te leggen (vanaf 4 jaar)
Procendureel geheugen
onze vaardigheden en ons handelen effectiever aanleren en aansturen
Episodisch geheugen
gebeurtenissen die ons voorkomen gemakkelijker overschouwen
Bepaalde psychoanalytici beweren, betekent nog minder dat dergelijke verduingingen
naar het onbewuste zou gebeurt zijn omwille van seksuele geladenheid van die ervaring
Dergelijke aannames prikkelden de fantasie van psychoanalytici die wegens
gebrek aan andere verklaringsbronnen er zelf genoegen in schepten om deze
hypothetische aannames verder te laten ontspinnen tot esoterische theorieën.
verschillende basisideën blijven overreind:
1. ervaringen zich van jonge leeftijd opstapelen en dat sommige ervaringen
een diepgewortelde invloed kunnen uitoefenen. Soms kunnen kleine maar
betekenisvolle ervaringen zich in het onbewuste geheugen nestelen
(rosebud = laatste woordt van de rijke krantenmagnaat ijlend op zijn
sterfbed)
2. seksualiteit belangrijk voor de mens. Als deze primaire behoefte van de
seksuele drift niet voldaan wordt, vindt ze haar uitweg op een andere
, manier of krijgt ze uitwassen in de vorm van mentale spanning
3. bewust en onbewust denken sterk op basis van taal structuur krijgt. Mens
maakt gebruik van taalhumor, ook dromen gebruikt een taalspel.
Visualisaties in dromen kunnen gebaseerd zijn op talige en symbolische
aspecten.
Copernicaanse omwenteling
niet meer de aarde maar de zon als centraal hemellichaam vooropstelde
Bevindingen over hersenstructuren geven echter niet altijd een verklaring voor
het gedrag. Ze geven vaak méér dan een biologische zichtbare weergave van
wat men in gedrag kan observeren
VAT KRIJGEN OP DE COMPLEXITEIT
De Navier – Stokesvergelijking en de numerieke stromingsleer
gebruikt om weer te voorspellen en de aerodynamica van vliegtuigen en auto’s
te verklaren; maar in praktijk blijft het onvoorstelbaar
We kunnen op wetenschappelijke onderbouwde weg inspanningen leveren om
gedrag en gedragontwikkelingen in kaart te brengen en te voorspellen, maar we
mogen niet de illusie wekken dat psychologen de complexiteit ervan hiermee
volledig beheersen
Ontwikkelingstheorieën van Jean Piaget en Lev Vygotsky
o Piaget = nativisme (alles ligt vast door genetische factoren en rijping)
o Vygotsky = Empirisme (waarbij de rol van omgevingsstimulatie op de
ontwikkeling
groot wordt geacht)
beide auteurs deden aan onderzoek op basis van eigen denkkader,
bekommerinissen
en clulturele invloeden.
o Piaget: in de complexiteit de denkpatronen van kinderen te
identificeren
(in zwitserland)
o Vygotsky: vanuit het doel om kinderen met leerproblemen beter te
diagnosticeren
en te ondersteunen
accentverschillen van in wezen complementaire theorieën.
o Piaget: onderzoek gericht op de cognitieve ontwikkeling bij kinderen
die daar in
rijke opvoedingsmilieus opgroeide
o Vygotsky: beïnvloed door de communistische ideologie in zijn land en de
opvoedende rol van cultuur en maatschappij op het individu
, Multifactoriele analysemethoden
blijven beperkt en kunnen nooit alle relevante aspecten in onderling verband
omvatten. Bovendien zeggen ze niets over de individuele particuliere
bepaaldheid van iemands gedragontwikkeling, waarbij kleine maar belangrijke
ervaringen een grote impact kunnen hebben
Pg 26 & 27
HOOFDSTUK 2: BEROEMDE PATIËNTEN IN DE KIJKER
PATIËNTEN DIE INZICHT GAVEN IN HERSENFUNCTIES
Phineas Gage
o Ijzeren staaf dwars door zijn kaak, oogkas en schedel gekatapulteerd
o Verlies gezichtsvermogen aan 1 oog
o Begon op een andere manier te gedragen: impulsiever,
prikkelbaarder en ruwer
o In 2010 ontdekt via driedemensionele scanning ong 10% van de
zenuwcellen in frontaalkwab beschadigd
Beschadiging frontale kwab: leidde tot gedragsverandering die men best kan
benoemen als
verandering in karakter, ingesteldheid, verhoogde
impulsiviteit en verlies aan aandachtsconcentratie,
zonder dat cognitieve functies werden aangetast.
Henry Molaison
o Na dood in 2008 hersenen in filterdunne plakjes gesneden voor opbouw
van een digitaal 3D-model
o Beroemd als de man die voortdurend in het heden leefde
o Als jongen leed aan epileptische aanvallen temporaalkwab verwijderd
niet meer in staat zaken te onthouden
o Betrokken hersenstructuur die was beschadigd later bekend als de
hippocampus, instaat voor geheugenprocessen
o Was wel in staat om vaardigheden aan te leren
o Wist niet meer te voelen wanneer hij honger of dorst had
Jill Price
o Overmatig functioneren van een deel van het episodisch geheugen
o Enorm veel details over haar eigen leven te herinneren
o Ziektebeeld of syndroom : hyperthymesie of overmatig,
autobiografisch geheugen
