Samenvatting Sterk sociaal werk (onderzoek)

Sterk sociaal werk
Inhoud
Deel 1: basis theoretische onderbouw en perspectieven van het sociaal werk..................................................3
Les 1 basis theoretische onderbouw............................................................................................................... 3
De basis....................................................................................................................................................... 3
Basis theoretische onderbouw..................................................................................................................... 3
Sociaal werk in de maatschappij.................................................................................................................. 5
Body of knowledge (Kennis in SW)............................................................................................................... 6
Les 2: historische en ontologisch kader.......................................................................................................... 8
Theoretische wortels van SW op een dubbelspoor.......................................................................................8
Angelsaksische ontwikkeling Sociaal Werk.................................................................................................. 9
‘Ontologische’ kaders................................................................................................................................ 10
Naar vier hybride ontologische kaders?..................................................................................................... 13
Les 3: structureel sociaal werk...................................................................................................................... 15
Structureel sociaal werk............................................................................................................................ 15
Sociale rechtvaardigheid volgens Nussbaum.............................................................................................15
Sociale rechtvaardigheid volgens Nancy Fraser......................................................................................... 16
Vergelijking sociale rechtvaardigheid theorieën........................................................................................ 17
Posities binnen structureel sociaal werk.................................................................................................... 17
Beleidsgericht sociaal werk....................................................................................................................... 17
Radicaal sociaal werk................................................................................................................................ 18
Kritisch sociaal werk.................................................................................................................................. 19
Anti-discriminatie & dekoloniseringstheorieën........................................................................................... 21
Les 5: krachtgericht sociaal werk.................................................................................................................. 22
1 De oorsprong van de krachtenbenadering..............................................................................................22
2 Kenmerken van een krachtgerichte benadering.....................................................................................23
3 Het krachtenmodel................................................................................................................................. 23
4 Een krachtgerichte basishouding............................................................................................................ 24
Voorbeelden van krachtgerichte methodieken.......................................................................................... 24
Wat is geen krachtgericht SW.................................................................................................................... 25
Les 6: Generalistisch sociaal werk................................................................................................................ 26
Wortels van generalistisch SW................................................................................................................... 26
Generalistisch sociaal werk....................................................................................................................... 26
Voor en nadelen generalistisch VS specialistisch.......................................................................................28
.................................................................................................................................................................. 28
Les 8 de capability benadering in het SW..................................................................................................... 28
Introductie: een waardevol leven............................................................................................................... 28
Capabilitybenadering:................................................................................................................................ 28
Begrippenkader......................................................................................................................................... 29
Theorie van vrijheid................................................................................................................................... 30
Grondleggers Amartya Sen en Martha Nussbaum.....................................................................................30
Capabilitybenadering en sociaal werk....................................................................................................... 30

, Les 9 het gebruikersperspectief.................................................................................................................... 31
Cliëntperspectief in opmars....................................................................................................................... 31
Het begrippenkader onder de loep............................................................................................................ 31
Cliëntparticipatie: van schijnparticipatie naar echte participatie...............................................................32
De client als ervaringsdeskundige............................................................................................................. 32
Het cliëntperspectief in de welzijnspraktijk................................................................................................ 32
Het cliëntperspectief in het hoger sociaal onderwijs..................................................................................33
Het cliëntperspectief in onderzoek: van kwalitatief naar participatief onderzoek......................................33
5 belangrijke lessen................................................................................................................................... 33
Deel2 uitdagingen voor een sterk sociaal werk in de toekomst.......................................................................34
Les 10: Sterk sociaal werk en uitdagingen.................................................................................................... 34
1) 5 krachtlijnen van Sterk SW in Vlaanderen............................................................................................ 34
2) 8 uitdagingen voor het SW.................................................................................................................... 36
Deel 3 sociaal werk onderzoek........................................................................................................................ 38
1 belang van onderzoekend vermogen...................................................................................................... 38
SSW: concepten en methoden...................................................................................................................... 39
Vormen van onderzoek.............................................................................................................................. 39
Designs of onderzoekontwerpen................................................................................................................ 40
Cyclus van kennisproductie: de empirische cyclus....................................................................................40
Definities m.b.t. kwantitatieve analyse...................................................................................................... 41
Centrummaten als kengetal...................................................................................................................... 41
Vormen van verdeling................................................................................................................................ 42
Basisconcepten bij steekproeven............................................................................................................... 42
De empirische cyclus in kwalitatief onderzoek..........................................................................................42
3 basisvormen van coderen....................................................................................................................... 43
SWO: kennisgebruik in SW............................................................................................................................ 43
Het dubbele legitimatievraagstuk van Sociaal Werk..................................................................................43
De kloof tussen theorie en praktijk............................................................................................................... 43
Kennis vind weg niet naar de praktijk........................................................................................................ 44
Wicked problems....................................................................................................................................... 45
EBP: nut voor sociaal werk............................................................................................................................ 46
Strikte visie op EBP  EBM als voorloper van en voorbeeld voor EBP..........................................................46
Sociaal werk onderzoek: kennisproductie in SW...........................................................................................48
Model van gebruik van wetenschappelijke kennis in SW...........................................................................48
5 methoden van kennisproductie.................................................................................................................. 48
Model van gezamenlijke kennisproductie.................................................................................................. 49
6 Sociaal Werk Onderzoek in Sociaal Werk opleidingen................................................................................49
7 Sociaal Werk Onderzoek: onderscheiding.................................................................................................. 49
4 terreinen van SW onderzoek................................................................................................................... 50
Triangulatie of ‘Mixed methods’?............................................................................................................... 50

,Deel 1: basis theoretische onderbouw en perspectieven van het
sociaal werk
Les 1 basis theoretische onderbouw
De basis
De globale definitie van sociaal werk

“Social work is a practice-based profession and an academic discipline that promotes social change and
development, social cohesion and the empowerment and liberation of people. Principles of social justice,
human rights, collective responsibility and respect for diversities are central to social work. Underpinned by
theories of social work, social sciences, humanities and indigenous knowledge, social work engages people
and structures to address life challenges and enhance wellbeing.”


Definitie: resultaat van meerdere organisaties, scholen, geleerden, …
 Globaal (geld in alle landen)
 IASSW: international association of schools of social work
 IFSW international federation of social workers


Vlaamse definitie
SW sowieso een universitaire opleiding
 Professionele bachelor: praktijk gericht
 Master: academische discipline


Normatief beroep: Sociale verandering, cohesie, bevrijding, …. Centraal  waarden
Ondersteund door sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen, menswetenschappen….
 Globale kennis!
 Lokale kennis!  Stemmen van alle groepen (wat werkt in Australië werkt niet altijd in Vlaanderen)
 Theoretische referantiekaders

Ondersteuning  engageert mensen (bevorderen welzijn)

Basis theoretische onderbouw
Model van Verzelen: context van SW’ers + cliënten (basisanalyse SW)
 Professionele ruimte? Relatie mensen + regelgeving,,,,,
 zicht op totaalplaatje (3 lagen micro -onder, meso, macro-boven)

, Gebaseerd op SW-denkers
 Lena Dominelli engels, in verschillende perspectieven, vertegenwoordigd SW in VN
 Malcolm Payne: schrijft boeken over Sw theorieën


MS-ordening: leden van Sl bij elkaar houden? Kwaliteitsvol leven garanderen?
 Bv. controleren – weten, regels maken, …
 Bv. economie kans geven
 …
 Hoe vormgeven aan SL


Sociale inbedding + cohesie: hoe individu opgenomen in hun soc. Kaders (eigen omgeving)?
 gemeenschapsleven – iedereen deel? Promoten
 Groeien en ontwikkelen + zorg voor gezin
 work-life balans
 Als lid in SL functioneren

 spanningsveld: SW’ers leggen bruggen tss MS-ordening + soc. Inbedding
 Soc. Inclusie: microvlak een plekje vinden
o Positieve zin: bijdrage brengen, productief (sociale context)
o Negatieve zin: burgers moeten zich houden aan waarden + de regels van de SL
 plichten oppakken
 niet marginaliseren
 Soc. Uitsluiting: vinden plekje niet, ervaren processen uitsluiting (rechten + toegang tot
organisaties)
 Sw’er centraal: proffesionele relaties die we aangaan (werkers + clienten)



3 maatschappelijke lagen
Niveaus
 Macro: SL
o Mensen die niet voor eigen welzijn kunnen zorgen  organiseren samenbrengen
 overheid beslist hoeveel geld ter beschikking)
 Welke democratie nodig? (voordelen + nadelen
 Meso: hulp- en dienstverlenende organisaties
o krijgen vaak opdracht (overheid erkent om opdracht te voldoen + kan subsidies geven)
 Sw geen ambetaren = niet helemaal afhankelijk overheid
 ontstaan in privé initiatieven: geen winst maken en zorgen geven via eigen
visie en beleid
 instellingen beslissen zelf, geven wel verantwoording (voor subsidies)
 hoe organiseren beslissen zelf (in hulp + dienstverlenende organisaties
 Micro: individuele leefwereld van cliënten en SW’ers
o kunnen wel eens een uitschuiver maken (meerdere malen = komt bij soc werker)

Waarom essentieel om inbedding in beroep te begrijpen?
Sociaal werk: meer dan pol. Instrument (meer dan uitvoerders)
 Top-down: minister zet zich in + geeft opdracht
 Bottom-up: sw geven signalen ideeen als er gebreken zijn  ministers + schepenen overtuigen
 inbedding! ze hebben ons nodig (Sw niet vervangen door politie)

 Essentieel voor humane + democratische SL
 Rol SW’er nu + in de toekomst kunnen begrijpen