Farmacologie deel 5 M.casteels
1. Maagdarmstelsel
‘Acid-peptic diseases’
GE-reflux
Maag-en duodenumulcera
Stress-gerelateerde mucosabeschadiging
Agressie ; zuur, pepsine, gal
Bescherming; mucus, HCO3-secretie , PG, perfusie, regeneratie na
celbeschadiging
Peptische ulcera:
- >90% door Helicobacter pylori of NSAIDS
Behandeling van de acid-peptic disease:
- Farmacotherapie => verminderen zuursecretie
=> vermeerderen mucosa-bescherming
=> eridicatietherapie indien H.Pylori
SCHEMA !
MC = histaminocyt
Parasymp-stimulatie (cholinerge
bezenuwing) => zuursecretie
Op de parietaalcel hebben we Muscarine-R,
Histamine-R en Gastrine-R => kunnen
allemaal aanleiding geven tot stimulatie
van zuursecretie door de protonpomp
PG-R => stimulatie zorgt voor inhibitie van
stimulatie van zuursecretie
Histaminocyt heeft Gastrine en Muscarine-
R
Gastrine = sterke stimulator van
zuursecretie via parietaalcel of
histamonocyt
Misoprostol= PG-analoog , bescherming mucosa en verminderde
stimulatie vd zuursecretie
NSAIDS =>verminderde PG secretie
GERD (Gastroesophagale reflux disease) => in eerste instantie zijn
veranderingen van levensstijl noodzakelijk
=>Koffie , nicotine, chocolade en vette voeding vermijden
Farmaca gebruikt bij peptische aandoeningen;
- H2-R antagonisyen (ranitidine)
- Protonpompinhibitoren (omeprazol etc)
- Misoprostol
- Antacida
- Antibiotica
, 1. H2-R antagonisten
Ranitidine
- Meest voorgeschreven farmaca 1970-1990 (Nu tijdelijk
onbeschikbaar owv kwaliteitsproblemen, famotidine kan
ingevoerd worden)
Werking;
Inhiberen de werking van histamine op maagzuursecretie
Inhiberen van pepsine-secretie
Histamine aanmaak wordt gestimuleerd door gastrine en
acetylcholine => histaminocyt
Bijwerkingen; Zeer veilige geneesmiddelen, goed verdraagbaar
o Ranitidine heeft geen klinisch relevante CYP-interacties
o Gelijktijdige inname met antacida wordt best vermeden
omdat deze de absorptie van H2-antagonisten kan
verminderen
PK: goede biologische beschikbaarheid, hydrofiel
Indicaties; per os inname, s’avonds
- Behandeling maag-en duodenumulcus en preventie tgv NSAID
gebruik
- GERD
- Preventie van bloedingen van stress-ulcera op de ICU (IV)
2. Protonpompinhibitoren (PPI)
Omeprazol, esomeprazol, pantoprazol
Werking;
Irreversibele inhibitoren (covalente binding) vd protonpomp
(K+/H+ ATP-ase) vd maagmucosa
PPIs werken snel en onderdrukken secretie langdurig (24u)
Curatieve EN preventieve werking op ulcusrecidief
=>We kunnen een neutrale maaginhoud bekomen !!! (lukt
niet met H2-R inhibitoren)
Let op!! Makkelijker infecties met Clostridium
Bijwerkingen;
o Veilig
o Weinig klinisch significante interactie oa owv korte plasma-
halfwaardetijd (omeprazol inhibeert evt metabolisme
coumarin, diazepam, fenytoin) (interactie PPI met
clopidogrel niet duidelijk klinisch relevant)
o CYP2C19-remmer
o Geen pre-klinische teratogeniciteit
o Omeprazol kan tijdens zwangerschap worden gebruikt
o Omeprazol (racemisch mengsel R- en S-isomeer)
, o Esomeprazol (S-isomeer van omeprazol)
o Pantoprazol => meest gebruikt op dit moment
o Zeldzaam: nausea, diarree, hoofdpijn, tinnitus en
huiderupties
o Langdurig gebruik lijkt risico te verhogen op: osteoporose,
fracturen, infecties met Clostridium difficile, pneumonie
PK;
- Korte plasma halflife (1.5u), maar lange werking
- Biologische beschikbaarheid daalt 50% met voedsel , dus best
nuchter innemen (1u voor maaltijd)
Indicaties;
- Behandeling maag-duodenumulcus
- GERD (H.pylor? dan + AB)
- Preventie ulcera bij NSAID gebruik
- Preventie van reebleeding ulcera
- Preventie stress-gerelateerde bloeding
- Non-ulcer dyspepsie = patiënten die de pijn hebben ve ulcus,
maar waarbij je niets ziet (moeilijk te behandelen)
- Gastrinoma = gastrine producerende tumor
!!Stop PPI’s optijd indien niet meer aangewezen => chronische
inname is frequent na ziekenhuisopname.
3. Misoprostol
= analoog van PGE1
Werking;
Inhibitie van de stimulatie van de zuursecretie
Cytoprotectief; verhoogt de weerstand van de maagmucosa
en zorgt voor snellere heling van mucosa
Versnelt genezing van maag-duodenumulcera.
Bijwerkingen;
o Nausea , braken, diarree
o Uteruscontracties => NOOIT bij zwangeren !!!
Indicaties; Off-label
- Na miskraam: expulsie van miskraamweefsel
- Na bevalling: contractie van BM
- Inductie bij overleden foetus => uitdrijving vd vrucht
Ondertussen is Misoprostol in veel lagere dosis oraal op de markt
=> aan patiënten voor inductie van de arbeid bij bevalling.
1. Maagdarmstelsel
‘Acid-peptic diseases’
GE-reflux
Maag-en duodenumulcera
Stress-gerelateerde mucosabeschadiging
Agressie ; zuur, pepsine, gal
Bescherming; mucus, HCO3-secretie , PG, perfusie, regeneratie na
celbeschadiging
Peptische ulcera:
- >90% door Helicobacter pylori of NSAIDS
Behandeling van de acid-peptic disease:
- Farmacotherapie => verminderen zuursecretie
=> vermeerderen mucosa-bescherming
=> eridicatietherapie indien H.Pylori
SCHEMA !
MC = histaminocyt
Parasymp-stimulatie (cholinerge
bezenuwing) => zuursecretie
Op de parietaalcel hebben we Muscarine-R,
Histamine-R en Gastrine-R => kunnen
allemaal aanleiding geven tot stimulatie
van zuursecretie door de protonpomp
PG-R => stimulatie zorgt voor inhibitie van
stimulatie van zuursecretie
Histaminocyt heeft Gastrine en Muscarine-
R
Gastrine = sterke stimulator van
zuursecretie via parietaalcel of
histamonocyt
Misoprostol= PG-analoog , bescherming mucosa en verminderde
stimulatie vd zuursecretie
NSAIDS =>verminderde PG secretie
GERD (Gastroesophagale reflux disease) => in eerste instantie zijn
veranderingen van levensstijl noodzakelijk
=>Koffie , nicotine, chocolade en vette voeding vermijden
Farmaca gebruikt bij peptische aandoeningen;
- H2-R antagonisyen (ranitidine)
- Protonpompinhibitoren (omeprazol etc)
- Misoprostol
- Antacida
- Antibiotica
, 1. H2-R antagonisten
Ranitidine
- Meest voorgeschreven farmaca 1970-1990 (Nu tijdelijk
onbeschikbaar owv kwaliteitsproblemen, famotidine kan
ingevoerd worden)
Werking;
Inhiberen de werking van histamine op maagzuursecretie
Inhiberen van pepsine-secretie
Histamine aanmaak wordt gestimuleerd door gastrine en
acetylcholine => histaminocyt
Bijwerkingen; Zeer veilige geneesmiddelen, goed verdraagbaar
o Ranitidine heeft geen klinisch relevante CYP-interacties
o Gelijktijdige inname met antacida wordt best vermeden
omdat deze de absorptie van H2-antagonisten kan
verminderen
PK: goede biologische beschikbaarheid, hydrofiel
Indicaties; per os inname, s’avonds
- Behandeling maag-en duodenumulcus en preventie tgv NSAID
gebruik
- GERD
- Preventie van bloedingen van stress-ulcera op de ICU (IV)
2. Protonpompinhibitoren (PPI)
Omeprazol, esomeprazol, pantoprazol
Werking;
Irreversibele inhibitoren (covalente binding) vd protonpomp
(K+/H+ ATP-ase) vd maagmucosa
PPIs werken snel en onderdrukken secretie langdurig (24u)
Curatieve EN preventieve werking op ulcusrecidief
=>We kunnen een neutrale maaginhoud bekomen !!! (lukt
niet met H2-R inhibitoren)
Let op!! Makkelijker infecties met Clostridium
Bijwerkingen;
o Veilig
o Weinig klinisch significante interactie oa owv korte plasma-
halfwaardetijd (omeprazol inhibeert evt metabolisme
coumarin, diazepam, fenytoin) (interactie PPI met
clopidogrel niet duidelijk klinisch relevant)
o CYP2C19-remmer
o Geen pre-klinische teratogeniciteit
o Omeprazol kan tijdens zwangerschap worden gebruikt
o Omeprazol (racemisch mengsel R- en S-isomeer)
, o Esomeprazol (S-isomeer van omeprazol)
o Pantoprazol => meest gebruikt op dit moment
o Zeldzaam: nausea, diarree, hoofdpijn, tinnitus en
huiderupties
o Langdurig gebruik lijkt risico te verhogen op: osteoporose,
fracturen, infecties met Clostridium difficile, pneumonie
PK;
- Korte plasma halflife (1.5u), maar lange werking
- Biologische beschikbaarheid daalt 50% met voedsel , dus best
nuchter innemen (1u voor maaltijd)
Indicaties;
- Behandeling maag-duodenumulcus
- GERD (H.pylor? dan + AB)
- Preventie ulcera bij NSAID gebruik
- Preventie van reebleeding ulcera
- Preventie stress-gerelateerde bloeding
- Non-ulcer dyspepsie = patiënten die de pijn hebben ve ulcus,
maar waarbij je niets ziet (moeilijk te behandelen)
- Gastrinoma = gastrine producerende tumor
!!Stop PPI’s optijd indien niet meer aangewezen => chronische
inname is frequent na ziekenhuisopname.
3. Misoprostol
= analoog van PGE1
Werking;
Inhibitie van de stimulatie van de zuursecretie
Cytoprotectief; verhoogt de weerstand van de maagmucosa
en zorgt voor snellere heling van mucosa
Versnelt genezing van maag-duodenumulcera.
Bijwerkingen;
o Nausea , braken, diarree
o Uteruscontracties => NOOIT bij zwangeren !!!
Indicaties; Off-label
- Na miskraam: expulsie van miskraamweefsel
- Na bevalling: contractie van BM
- Inductie bij overleden foetus => uitdrijving vd vrucht
Ondertussen is Misoprostol in veel lagere dosis oraal op de markt
=> aan patiënten voor inductie van de arbeid bij bevalling.
