FINANCIEEL RECHT
ALGEMENE INFORMATIE
Inhoudelijke vragen:
• In de les, desgevallend tijdens de pauze / na de les
• Via e-mail of op afspraak: of
Praktische vragen:
Cursusmateriaal:
• Wetboek (Wetboek Financieel Recht van Larcier)
• Syllabus + documentatie (rechtspraak + rechtsleer) (via Ufora)
• Slides (voorafgaand ter beschikking gesteld via Ufora)
• Lesnota’s (lessen worden opgenomen) !
Examen (zie ECTS-fiche studiegids):
• Casussen (50%) → 3 casussen: 1 rond kredietrecht, 1 dat we niet weten (wss commerciële
kredieten, dalingsverkeer) en 1 over kapitaalmarktrecht (Tison)
• Theorievragen (40%) -->4 theorievragen bv. Vergelijking van twee verschillende
kredietvormen en de voor en nadelen vermelden
• Juist-onjuist (met korte motivering)(10%)
Extra colleges, ihb over “sustainable finance” (worden nog ingepland)
OVERZICHT VAN DE LESSEN
Deel 1: Privaat bankrecht
• Rekeningen en betalingen
• Kredieten
1. Commerciële kredieten
2. Consumentenkrediet
3. Hypothecair krediet
Deel 2 : Statuut financiële instellingen
Deel 3: Kapitaalmarktrecht
• Regulering en werking van de primaire en secundaire kapitaalmarkten
• Beleggersbescherming (privaat bankrecht + kapitaalmarktrecht)
Deel 4: Sustainable Finance
DEEL REINHARD STEENNOT
1
,DEEL 1: PRIVAAT BANKRECHT
REKENINGEN EN BETALINGEN
GELDREKENINGEN
ALGEMEEN
Relatie tussen kredietinstelling en cliënt: Geldverrichtingen vinden doorgaans plaats via rekening. Bijvoorbeeld
wanneer je geld afhaalt bij een loket → debittering van je rekening. Die verrichtingen leiden dus tot een
inboeking op die rekening.
(beperkte mogelijkheid tot OTC-transacties: over the counter transacties waarbij er geen opening van een
rekening tot stand komt, die mogelijkheid is bijzonder beperkt. Vloeit voort uit de anti-wistwasverplichtingen
die rusten op financiële inrichtingen).
Er zijn nog wel OTC verrichtingen: Amerikaanse toerist die met USD naar Gent komt en hier in een bank 500
USD wil omruilen → is een OTC want voor die Amerikaan moet geen rekening worden geopend opdat die
transactie kan gebeuren.
Geldrekeningen moeten worden onderscheiden van effecten-rekeningen → het laatste: financiële
instrumenten worden geboekt zoals bv aandelen/obligaties die worden ingeboekt in een effectenrekening. Het
juridisch statuut is volledig verschillend van een geldrekening: een geldrekening is een schuldvordering die men
heeft tav de financiële instelling (indien rekening in de plus staat, dan heb je een schuldvordering tav de bank
en vice versa indien rekening in de min). (cf. depositobescherminsgregeling).
Geldrekeningen :
• Zicht- of betaalrekening
• (Gereglementeerde) Spaarrekening
• Termijnrekening
➔ Belang van het onderscheid: functie + toepasselijke regelgeving + fiscale behandeling
Waarom heb je een zichtrekening? De rente hieraan is 0,0% vandaag dus dat zal het niet zijn. Je hebt dat om
praktisch gezien giraal te betalen en deel te nemen aan de markt. Maar ook omdat het veiliger is om hier gelden
op te hebben staan, dan fysiek in je portefeuille.
Waarom heb je een spaarrekening? Je wil een bepaald rendement. Kan op verschillende manieren: via een
spaarrekening of via een belegging (bv aandelen, fondsen, crypto). Bij een spaarrekening heb je nauwelijks een
risico (enkel de insolventie van de financiële instelling maar er is depositobescherming twv 100k). Bij een
belegging kan je een groter rendement verkrijgen, maar het risico ligt ook hoger.
2
,Waarom heb je een termijnrekening? (cf. staatsbon met een looptijd van 1 jaar) er was veel geld bij de banken
weggevloeid doordat mensen in de staatsbon investeerde. Om die gelden terug te krijgen bij de financiële
instellingen doen ze via termijnrekeningen met interessante interestvoeten.
Spaarrekening: kan je altijd onmiddellijk opvragen. Termijnrekening: niet zo! Is een contract van bepaalde duur.
Betaalrekeningen: regelen in boek 7 WER. Spaarrekeningen en termijnrekeningen: bijzondere bepalingen, … →
soort rekening bepaalt soort regels dat van toepassing is!
Ook de fiscale behandeling verschilt per soort rekening:
• Betaalrekening: geen interesten, tenzij je onder nul gaat.
• Spaarrekening: je krijgt wel een rendement. Hierbij is een gunstige fiscale behandeling ENKEL voor de
gereglementeerde spaarrekeningen (moeten voldoen aan veel voorwaarden). Gewone spaarrekening:
30% roerende voorheffing op de interesten zal je moeten betalen (1/3 moet je erop betalen). Bij
gereglementeerde: interesten vrijgesteld van roerende voorheffing onder de 1050 euro per partner!
• Termijnrekening: ook roerende voorheffing verschuldigd van 30%!
Rechtsverhouding tussen kredietinstelling en cliënt: Rekeningovereenkomst
ZICHT- OF BETAALREKENING
Contract van onbepaalde duur
Tegoeden opvraagbaar op zicht
Mogelijkheid tot verrichten van betalingstransacties (gevolg: toepassing regelen inzake betalingsdiensten uit
boek VII WER (art. VII.4 ev WER)) (infra). Vb. Informatiedocument betreffende de vergoedingen (art. VII.4/1 WER)
met als doel dat de cliënt een geïnformeerd besluit kan nemen. (enkel tav consument). De kosten worden
vermeld aan het gebruik, de diensten waarvan je gebruik kan maken, … daarover moet allemaal info worden
gegeven. Kosten die wij betalen voor bankrekening is 0, maar als je later gaat werken is dat niet zo. En kan je
best de kosten vergelijken tussen de verschillende financiële instellingen. Dat infodocument is een
gestandaardiseerd formulier, zodat je dus kan informeren + vergelijken. Dit met als doelstelling= concurrentie
verhogen en dus lagere tarifering. Die documenten moeten ook altijd beschikbaar zijn, ookal heb je nog niet de
intentie om te contracteren.
➔ Is Europese reglementering en dus over heel Europa datzelfde infodocument.
Je kan onder nul gaan: Al dan niet mogelijkheid tot het opnemen van krediet (indien krediet: impact bepalingen
Boek VII WER inzake consumentenkrediet!)
SPAARREKENING EN GEREGLEMENTEERDE SPAARREKENING
Boek 7 WER niet van toepassing op spaarrekeningen, want is niet om klassieke transacties door te voeren. Je
moet die gelden eerst overboeken naar zichtrekening, en dan pas kan je betalen. Er is 1 uitz: kosteloze
beëindiging van de overeenkomst van boek 7 is ook van toepassing op de gereglementeerde spaarrekeningen!
Bij een spaarrekening kan je niet onder nul, dus geen krediet aan gekoppeld en dus zijn die artikelen ook niet
van toepassing.
3
, Contract van onbepaalde duur
Tegoeden opvraagbaar op zicht (desgevallend contractueel gemodaliseerd)
Nooit debetpositie / kredietverlening (en dus ook geen toepassing van regelen consumentenkrediet)
Geen toepassing regelen inzake betalingsdiensten uit Boek VII WER (uitz. kosteloze beëindiging voor
gereglementeerde spaarrekening)
BIJZONDERE REGELEN VOOR GEREGLEMENTEERDE SPAARREKENINGEN (VB.)
Betreffende de rente (via KB/WIB): Verplicht (en uitsluitend) : Basisrente + getrouwheidspremie (maxima en
minima) (indien je dus enkel basisrente hebt, is dat een niet gereglementeerde spaarrekening)
➔ Getrouwheidspremie voor bedragen die 12 maanden onafgebroken op rekening staan: 4/jaar
uitbetaald
➔ Beperking van de voorwaarden om hoger rendement te verkrijgen. Bv. de basisrente begrensd tot 3%,
tenzij de ECB rente hoger ligt, dan is dat de maximum.
In BE was er voor de gereglementeerde spaarrekening een minimale rentevoet van 0,11= 0,01 basisrente +
getrouwheidspremie 0,10 minstens.
Maximum voor de getrouwheidspremie is: 50% van de maximaal toegelaten basisrentevoet. Eens die
verworven is, moet die op vier tijdstippen per jaar worden uitbetaald:
• Vroeger: op 15 jan 1999 stort je 25K op je gereglementeerde spaarrekening. Je getrouwheidspremie is
dan verworven op 15 jan 2000. Die wordt betaald op 1 jan 2001 normaal.
• Nu: vier momenten: 1 jan, 1 april, 1 juni en 1 okt. Dus indien opdiezelfde datum je getrouwheidspremie
verworven is, moet die betaald worden op 1 april reeds.
Voor gereglementeerde spaarrekening mag een hoger rendement niet gekoppeld worden gewoon omdat het
vers geld is (dat nog niet bij die bank stond).
Onverenigbaar met Europees recht ?
Regeerakkoord 2025: “Indien er sprake is van een onredelijk grote kloof in rentes op spaarrekeningen, zal de
regering op korte termijn maatregelen onderzoeken om die kloof te dichten. Mogelijke maatregelen worden
vooraf getoetst bij de NBB en dienen steeds te kaderen in het bredere kader van het ECB-bankentoezicht”
➔ Indien de rente voor een spaarrekening te laag is, ingrijpen door minimale rente te gaan aanbieden.
Contra argument: de solvabiliteit van de bank mag niet in gedrang komen hierdoor, en daarom moet
het ECB bankentoezicht hierop toekijken.
Moet gepaard gaan met: Document met essentiële spaardersinformatie bij commercialisering
gereglementeerde spaarrekening (tevens gestandaardiseerd met die dubbele doelstelling: informeren +
vergelijken). (K.B. 18 juni 2013): Vooraleer dat document wordt verspreid → Voorafgaande goedkeuring FSMA
vereist. Die kijken dat na, en pas wanneer dat conform is aan de regelgeving zal dat onder het publiek worden
verspreidt. (itt zichtrekening, waarbij er geen a priori toezicht is en ook een andere toezichthouder daar)
4
ALGEMENE INFORMATIE
Inhoudelijke vragen:
• In de les, desgevallend tijdens de pauze / na de les
• Via e-mail of op afspraak: of
Praktische vragen:
Cursusmateriaal:
• Wetboek (Wetboek Financieel Recht van Larcier)
• Syllabus + documentatie (rechtspraak + rechtsleer) (via Ufora)
• Slides (voorafgaand ter beschikking gesteld via Ufora)
• Lesnota’s (lessen worden opgenomen) !
Examen (zie ECTS-fiche studiegids):
• Casussen (50%) → 3 casussen: 1 rond kredietrecht, 1 dat we niet weten (wss commerciële
kredieten, dalingsverkeer) en 1 over kapitaalmarktrecht (Tison)
• Theorievragen (40%) -->4 theorievragen bv. Vergelijking van twee verschillende
kredietvormen en de voor en nadelen vermelden
• Juist-onjuist (met korte motivering)(10%)
Extra colleges, ihb over “sustainable finance” (worden nog ingepland)
OVERZICHT VAN DE LESSEN
Deel 1: Privaat bankrecht
• Rekeningen en betalingen
• Kredieten
1. Commerciële kredieten
2. Consumentenkrediet
3. Hypothecair krediet
Deel 2 : Statuut financiële instellingen
Deel 3: Kapitaalmarktrecht
• Regulering en werking van de primaire en secundaire kapitaalmarkten
• Beleggersbescherming (privaat bankrecht + kapitaalmarktrecht)
Deel 4: Sustainable Finance
DEEL REINHARD STEENNOT
1
,DEEL 1: PRIVAAT BANKRECHT
REKENINGEN EN BETALINGEN
GELDREKENINGEN
ALGEMEEN
Relatie tussen kredietinstelling en cliënt: Geldverrichtingen vinden doorgaans plaats via rekening. Bijvoorbeeld
wanneer je geld afhaalt bij een loket → debittering van je rekening. Die verrichtingen leiden dus tot een
inboeking op die rekening.
(beperkte mogelijkheid tot OTC-transacties: over the counter transacties waarbij er geen opening van een
rekening tot stand komt, die mogelijkheid is bijzonder beperkt. Vloeit voort uit de anti-wistwasverplichtingen
die rusten op financiële inrichtingen).
Er zijn nog wel OTC verrichtingen: Amerikaanse toerist die met USD naar Gent komt en hier in een bank 500
USD wil omruilen → is een OTC want voor die Amerikaan moet geen rekening worden geopend opdat die
transactie kan gebeuren.
Geldrekeningen moeten worden onderscheiden van effecten-rekeningen → het laatste: financiële
instrumenten worden geboekt zoals bv aandelen/obligaties die worden ingeboekt in een effectenrekening. Het
juridisch statuut is volledig verschillend van een geldrekening: een geldrekening is een schuldvordering die men
heeft tav de financiële instelling (indien rekening in de plus staat, dan heb je een schuldvordering tav de bank
en vice versa indien rekening in de min). (cf. depositobescherminsgregeling).
Geldrekeningen :
• Zicht- of betaalrekening
• (Gereglementeerde) Spaarrekening
• Termijnrekening
➔ Belang van het onderscheid: functie + toepasselijke regelgeving + fiscale behandeling
Waarom heb je een zichtrekening? De rente hieraan is 0,0% vandaag dus dat zal het niet zijn. Je hebt dat om
praktisch gezien giraal te betalen en deel te nemen aan de markt. Maar ook omdat het veiliger is om hier gelden
op te hebben staan, dan fysiek in je portefeuille.
Waarom heb je een spaarrekening? Je wil een bepaald rendement. Kan op verschillende manieren: via een
spaarrekening of via een belegging (bv aandelen, fondsen, crypto). Bij een spaarrekening heb je nauwelijks een
risico (enkel de insolventie van de financiële instelling maar er is depositobescherming twv 100k). Bij een
belegging kan je een groter rendement verkrijgen, maar het risico ligt ook hoger.
2
,Waarom heb je een termijnrekening? (cf. staatsbon met een looptijd van 1 jaar) er was veel geld bij de banken
weggevloeid doordat mensen in de staatsbon investeerde. Om die gelden terug te krijgen bij de financiële
instellingen doen ze via termijnrekeningen met interessante interestvoeten.
Spaarrekening: kan je altijd onmiddellijk opvragen. Termijnrekening: niet zo! Is een contract van bepaalde duur.
Betaalrekeningen: regelen in boek 7 WER. Spaarrekeningen en termijnrekeningen: bijzondere bepalingen, … →
soort rekening bepaalt soort regels dat van toepassing is!
Ook de fiscale behandeling verschilt per soort rekening:
• Betaalrekening: geen interesten, tenzij je onder nul gaat.
• Spaarrekening: je krijgt wel een rendement. Hierbij is een gunstige fiscale behandeling ENKEL voor de
gereglementeerde spaarrekeningen (moeten voldoen aan veel voorwaarden). Gewone spaarrekening:
30% roerende voorheffing op de interesten zal je moeten betalen (1/3 moet je erop betalen). Bij
gereglementeerde: interesten vrijgesteld van roerende voorheffing onder de 1050 euro per partner!
• Termijnrekening: ook roerende voorheffing verschuldigd van 30%!
Rechtsverhouding tussen kredietinstelling en cliënt: Rekeningovereenkomst
ZICHT- OF BETAALREKENING
Contract van onbepaalde duur
Tegoeden opvraagbaar op zicht
Mogelijkheid tot verrichten van betalingstransacties (gevolg: toepassing regelen inzake betalingsdiensten uit
boek VII WER (art. VII.4 ev WER)) (infra). Vb. Informatiedocument betreffende de vergoedingen (art. VII.4/1 WER)
met als doel dat de cliënt een geïnformeerd besluit kan nemen. (enkel tav consument). De kosten worden
vermeld aan het gebruik, de diensten waarvan je gebruik kan maken, … daarover moet allemaal info worden
gegeven. Kosten die wij betalen voor bankrekening is 0, maar als je later gaat werken is dat niet zo. En kan je
best de kosten vergelijken tussen de verschillende financiële instellingen. Dat infodocument is een
gestandaardiseerd formulier, zodat je dus kan informeren + vergelijken. Dit met als doelstelling= concurrentie
verhogen en dus lagere tarifering. Die documenten moeten ook altijd beschikbaar zijn, ookal heb je nog niet de
intentie om te contracteren.
➔ Is Europese reglementering en dus over heel Europa datzelfde infodocument.
Je kan onder nul gaan: Al dan niet mogelijkheid tot het opnemen van krediet (indien krediet: impact bepalingen
Boek VII WER inzake consumentenkrediet!)
SPAARREKENING EN GEREGLEMENTEERDE SPAARREKENING
Boek 7 WER niet van toepassing op spaarrekeningen, want is niet om klassieke transacties door te voeren. Je
moet die gelden eerst overboeken naar zichtrekening, en dan pas kan je betalen. Er is 1 uitz: kosteloze
beëindiging van de overeenkomst van boek 7 is ook van toepassing op de gereglementeerde spaarrekeningen!
Bij een spaarrekening kan je niet onder nul, dus geen krediet aan gekoppeld en dus zijn die artikelen ook niet
van toepassing.
3
, Contract van onbepaalde duur
Tegoeden opvraagbaar op zicht (desgevallend contractueel gemodaliseerd)
Nooit debetpositie / kredietverlening (en dus ook geen toepassing van regelen consumentenkrediet)
Geen toepassing regelen inzake betalingsdiensten uit Boek VII WER (uitz. kosteloze beëindiging voor
gereglementeerde spaarrekening)
BIJZONDERE REGELEN VOOR GEREGLEMENTEERDE SPAARREKENINGEN (VB.)
Betreffende de rente (via KB/WIB): Verplicht (en uitsluitend) : Basisrente + getrouwheidspremie (maxima en
minima) (indien je dus enkel basisrente hebt, is dat een niet gereglementeerde spaarrekening)
➔ Getrouwheidspremie voor bedragen die 12 maanden onafgebroken op rekening staan: 4/jaar
uitbetaald
➔ Beperking van de voorwaarden om hoger rendement te verkrijgen. Bv. de basisrente begrensd tot 3%,
tenzij de ECB rente hoger ligt, dan is dat de maximum.
In BE was er voor de gereglementeerde spaarrekening een minimale rentevoet van 0,11= 0,01 basisrente +
getrouwheidspremie 0,10 minstens.
Maximum voor de getrouwheidspremie is: 50% van de maximaal toegelaten basisrentevoet. Eens die
verworven is, moet die op vier tijdstippen per jaar worden uitbetaald:
• Vroeger: op 15 jan 1999 stort je 25K op je gereglementeerde spaarrekening. Je getrouwheidspremie is
dan verworven op 15 jan 2000. Die wordt betaald op 1 jan 2001 normaal.
• Nu: vier momenten: 1 jan, 1 april, 1 juni en 1 okt. Dus indien opdiezelfde datum je getrouwheidspremie
verworven is, moet die betaald worden op 1 april reeds.
Voor gereglementeerde spaarrekening mag een hoger rendement niet gekoppeld worden gewoon omdat het
vers geld is (dat nog niet bij die bank stond).
Onverenigbaar met Europees recht ?
Regeerakkoord 2025: “Indien er sprake is van een onredelijk grote kloof in rentes op spaarrekeningen, zal de
regering op korte termijn maatregelen onderzoeken om die kloof te dichten. Mogelijke maatregelen worden
vooraf getoetst bij de NBB en dienen steeds te kaderen in het bredere kader van het ECB-bankentoezicht”
➔ Indien de rente voor een spaarrekening te laag is, ingrijpen door minimale rente te gaan aanbieden.
Contra argument: de solvabiliteit van de bank mag niet in gedrang komen hierdoor, en daarom moet
het ECB bankentoezicht hierop toekijken.
Moet gepaard gaan met: Document met essentiële spaardersinformatie bij commercialisering
gereglementeerde spaarrekening (tevens gestandaardiseerd met die dubbele doelstelling: informeren +
vergelijken). (K.B. 18 juni 2013): Vooraleer dat document wordt verspreid → Voorafgaande goedkeuring FSMA
vereist. Die kijken dat na, en pas wanneer dat conform is aan de regelgeving zal dat onder het publiek worden
verspreidt. (itt zichtrekening, waarbij er geen a priori toezicht is en ook een andere toezichthouder daar)
4
