SAMENVATTING
STRAFUITVOERINGSBELEID
MORGANE DOCHY
,Inhoudsopgave
Deel 1 inleiding: wat is strafrecht?..................................................................4
Hoofdstuk1: de strafwet.................................................................................................. 5
Algemeen..................................................................................................................... 5
Hoofdstuk 2: het misdrijf................................................................................................. 7
Definitie........................................................................................................................ 7
Constitutieve elementen van een misdrijf....................................................................7
Indeling van misdrijven................................................................................................8
Rechtvaardigingsgronden van een misdrijf.................................................................10
Verzachtende omstandigheden..................................................................................11
Verschoningsgronden................................................................................................. 11
Hoofdstuk 3: de strafrechtelijke verantwoordelijkheid...................................................14
Strafrechtelijk schuldbegrip........................................................................................14
Opzet vs onachtzaamheid.......................................................................................... 15
Schulduitsluitingsgronden.......................................................................................... 15
Hoofdtuk 4: De strafbare poging...................................................................................16
voorwaarden............................................................................................................... 16
De bestraffing............................................................................................................. 17
Hoofdstuk 5: de strafbare deelneming..........................................................................17
Begrip......................................................................................................................... 17
Daders en mededaders.............................................................................................. 17
Medeplichtigen........................................................................................................... 18
bestraffing.................................................................................................................. 18
Hoofdstuk 6: de sanctie................................................................................................. 18
Wat is een sanctie?..................................................................................................... 18
Wat is een straf?......................................................................................................... 19
De wettelijke indeling................................................................................................. 19
De verschillende straffen............................................................................................ 20
Maatregelen............................................................................................................... 22
Hoofdstuk 7: de straftoemeting.....................................................................................23
Algemene beginselen................................................................................................. 23
Verzachtende omstandigheden en verschoningsgronden..........................................23
Samenloop.................................................................................................................. 23
Herhaling of recidive.................................................................................................. 24
Modaliteiten van straf................................................................................................. 24
Hoofdstuk 8: de strafuitvoering.....................................................................................26
Algemeen................................................................................................................... 26
Verval of tenietgaan van straffen...............................................................................26
Recht op uitvoering van straffen (pas als kracht van gewijzde is)..............................27
Deel 2: strafprocesrecht...............................................................................27
Inleiding........................................................................................................................ 28
Wat is strafprocesrecht?............................................................................................. 28
Het verschil tussen strafvordering en burgerlijke vordering.......................................28
Wie is wie................................................................................................................... 29
De wijze van de uitoefening van de strafvordering.....................................................30
, Fase 1: onderzoek......................................................................................................... 31
Eerste weg: het opsporingsonderzoek........................................................................32
Tweede weg: het gerechtelijk onderzoek...................................................................33
Fase 2: vordering........................................................................................................... 40
Afsluiting van het OO.................................................................................................. 40
Toezicht en afsluiting van het GO...............................................................................42
Fase 3: de berechting.................................................................................................... 44
Algemene principes en fundamentele waarborgen.....................................................44
Vonnisgerechten......................................................................................................... 48
Verloop van de rechtspleging voor de gewone strafgerechten...................................50
De uitspraak............................................................................................................... 52
Rechtsmiddelen.......................................................................................................... 53
Deel 3: Strafuitvoering.................................................................................54
Inleiding........................................................................................................................ 54
Wat is strafuitvoering................................................................................................. 54
Geschiedenis van de strafuitvoering...........................................................................54
Hoofdstuk 1: Juridisch kader..........................................................................................59
Wetgeving en richtlijnen............................................................................................. 59
Interne vs externe rechtspositie van gedetineerden..................................................59
Hoofdstuk 2: de externe rechtspositie van gedetineerden............................................60
Strafuitvoeringsmodaliteiten......................................................................................60
Detentie- en transitiehuizen.......................................................................................63
Hoofdstuk 3: de interne rechtspositie van gedetineerden.............................................64
Transitiehuizen – Gastcollege........................................................................65
De kansenfabriek.......................................................................................................... 65
Ontstaan transitiehuizen...............................................................................................66
Wat is een transitiehuis?...............................................................................................66
It takes a village to re-integrate our prisoners...............................................................66
De deelnemers.............................................................................................................. 67
4 pijlers/actiedomeinen.................................................................................................67
Medewerkers: 24/7 aanwezig........................................................................................68
De werking.................................................................................................................... 68
Afstand/nabijheid? Professionele nabijheid....................................................................69
Vertrouwen als vertrekpunt........................................................................................... 69
Humor als bindmiddel................................................................................................... 70
Veiligheid...................................................................................................................... 70
Beter een goeie buur, dan…..........................................................................................70
Gastcollege – internering..............................................................................71
wetgeving...................................................................................................................... 71
Definitie......................................................................................................................... 71
, Interne en externe rechtspositie...................................................................................71
Toepassingsgebied?...................................................................................................... 71
Internering..................................................................................................................... 72
Indeling risicoprofiel...................................................................................................... 72
Belang van sterktegerichte benaderingen?...................................................................73
DEEL 1 INLEIDING: WAT IS STRAFRECHT?
Strafrecht= het geheel van rechtsregels die bepalen
Welke handelingen of onthoudingen misdrijven uitmaken,
Met welke sancties of maatregelen daarop kan gereageerd worden en
In welke omstandigheden (plaats, tijd…)
Ten aanzien van welke personen deze misdrijven kunnen bestraft worden met de
voorziene sancties.
Strafrecht=
Materieel strafrecht: het geheel van rechtregels waardoor bepaalde menselijke
gedragingen strafbaar worden gesteld en gesanctioneerd = inhoud van het recht
Formeel strafrecht: het geheel van procedurele strafregels volgens welke het
materieel strafrecht moet worden uitgevoerd = de vorm waarin materieel
strafrecht moet worden toegepast
Kenmerken van strafrecht=
1. Publiek recht: bestraffing van het algemeen belang (niet individueel belang). OM
vervolgt, dus rechtstreekse verhouding tss staat en degene die misdrijf pleegt.
2. Openbare orde: bewaken de kern van de maatschappelijke orde, en hebben een
dwingend karakter waarvan in geen enkele overeenkomst kan worden afgeweken
(toestemming SLO ontneemt niet het strafbaar karakter).
3. Legaal recht: gewoonten en gebruiken kunnen niet lijden tot bestraffing.
Strafrechter gedrag niet moreel afkeuren.
4. Sanctierecht:
, o Preventieve functie: dreiging met straf moet mensen weerhouden om
misdrijf te plegen
o Respressieve functie: de voorziene sanctie toegepast worden (afgeweken
van vergelding: aangebrachte leeg vergelden ).
HOOFDSTUK1: DE STRAFWET
ALGEMEEN
Belgisch strafwetboek heeft oorsprong in:
1804: Code Napoléon/code Civil
1830: Code Pénal (onafhankelijkheid BE)
1867: Belgisch strafwetboek: gebaseerd op code Napoléon, met aanpassingen
voor BE. Basis nog steeds van kracht
2 soorten strafrecht
Algemeen strafrecht: rechtsregelen die van toepassing zijn
o Op alle misdrijven toepasselijke regels
o Boek I Strafwetboek: misdrijven en bestraffingen in algemeen
o Bijvoorbeeld: misdrijven, straffen, poging tot, herhaling, verzwarende
omstandigheden…
o Complementaire wetten= staan niet in het strafwetboek, maar worden
geacht er een logisch en integraal deel van uit te maken (vb. voorlopige
hechtenis, voorwaardelijke invrijheidstelling, probatie…)
Bijzonder strafrecht:
o Verschillende misdrijven afzonderlijk beschouwd
o Boek II Strafwetboek: misdrijven en bestraffingen in het bijzonder
o Bijzondere wetten
o Bijvoorbeeld: misdaden tegen veiligheid van de staat, schendingen van
internationaal humanitair recht, schending grondwet…
o Bijzondere strafwetten= elke norm die wordt uitgevaardigd door de OH,
waarbij gedraging opgelegd of verboden wordt onder bedreiging van een
strafsanctie (bv. drugwet, wapenwet, hormonenwet…). Gaat over
specifieke materies/categorieën van personen!
Legaliteitsbeginsel: fundamentele basis van strafrecht (maar ook grondwettelijk en
internationaal rechterlijk beginsel)
“Nullum crimen sine lege” = Geen misdrijf zonder wet.
“Nulla poena sine lege” = Geen straf zonder wet
Gevolgen:
o Niet via later gestemde wet nog laten vervolgen
o Duidelijke straffen maken die grens stellen tussen strafbaar en niet-
strafbaar gedrag
o Strafwet moet strikt geinterpreteerd worden: in geval van twijfel over
bestrafbaarheid, de werkelijke zin moet vastgesteld worden. Naar de meest
beperkende uitleg gekeken worden.
Interpretatie van de strafwet: welke methoden?
, Letterlijke interpretatie van de strafwet (grammaticaal)
Teleologische interpretatie van de strafwet (doel achter de wet). Bijvoorbeeld
beschermen tegen nieuwe vormen van criminaliteit als cybercrime.
Analogische interpretatie van de strafwet → verboden want tegen
legaliteitsprincipe! Vergelijkbare wetten of situatie gaat bekijken, en die toepassen
op geval waar uitspraak moet gebeuren.
Evolutieve interpretatie van de strafwet: op handelingen die door de
historische wetgever niet gezien konden worden (bijvoorbeeld computergegevens
stelen).
Toepassing van de strafwet in de tijd:
Een gedraging mag slechts gestraft worden indien deze gedraging wettelijk
strafbaar was op het ogenblik dat zij plaatsvond (legaliteitsprincipe)
→ gevolg: principe van de niet-terugwerkende kracht van de (strengere) strafwet
= non-retroactiviteit.
Uitzondering: het beginsel van de retroactiviteit (terugwerkende kracht) van de
mildere strafwetten. Minst strenge straf toepassen!
Toepassing van de strafwet naar de persoon:
Gelijkheidsbeginsel: alle belgen gelijk voor de wet en gelijk behandeld.
Ongelijke gevallen op passende wijze onderscheiden.
Non-discriminatiebeginsel: rechter en vrijheden voor alle belgen zonder
discriminiatie verzekeren zonder onderscheid. Wetgeving moet neutraal en
onpartijdig zijn!
Geldt voor zowel natuurlijke als rechtspersonen (= groep mensen bv bedrijven,
gemeentes…)
Specifieke strafsancties voor rechtspersonen (bv.sluiting bedrijf)
Uitzonderingen:
o Schuldonbekwamen = personen die, op het moment dat ze een strafbaar
feit begaan, niet in staat zijn om de onrechtmatigheid van hun gedrag te
begrijpen of om hun gedrag volgens die kennis te beheersen
Minderjarigen (uithandengeving= tussen 16 en 18 als volwassene
worden berecht als zij ernstige misdrijven hebben gepleegd zoals
moord of recidive of ernst feiten)
Geestesgestoorden: stoornis hun vermogen om onrechtmatigheid
van hun daden te begrijpen of hun gedrag te beheersen wordt
beïnvloedt. In sommige gevallen kunnen ze vrijgesteld worden aan
strafrechtelijke vervolging maar aan maatregelen opgelegd worden.
Ernstige gevallen gedwongen geplaats worden (bv. collocatie)
o Immuniteiten en voorrechten= bepaalde personen en entiteiten een
speciale bescherming te geven tegen strafrechtelijke gevolgen.
Bijvoorbeeld beroepsgeheim, parlementaire onschendbaarheidvoorrecht,
immuniteit voor staatshoofden…
, HOOFDSTUK 2: HET MISDRIJF
DEFINITIE
Misdrijf= strafwaardige gedraging= menselijke gedraging of onthouding die, ten aanzien
van algemeen belang, zodanig afkeurenswaardig of aanstootgevend is dat er een straf
aan wordt gekoppelt.
Menselijke gedraging: ‘doen’, ‘laten’ of het verrichten van een handeling die op
zich niet strafbaar is maar het wel wordt door het ongewilde gevolg ervan.
Bijvoorbeeld:
Algemene draagwijdte
Alle door de wet omschreven strafbaar gestelde menselijke gedragingen
Zowel natuurlijke als rechtspersonen kunnen gestraft worden
CONSTITUTIEVE ELEMENTEN VAN EEN MISDRIJF
Elk misdrijf bestaat uit specifieke elementen die aangetoont moeten worden om over een
misdrijf te spreken!
1. Materieel element: de feitelijke gedraging of handeling die door wet strafbaar is
(bv. moord, diefstal…). Uitwendig waarneembare gedraging, een handeling of een
verzuim.
o Handelingsmisdrijven of commissiedelicten: actieve handeling die strafbaar
is.
o Onthoudingsmisdrijven of omissiedelicten: nalaten van een handeling die
hij verplicht moest verrichten door de wet.
2. Moreel element: de schuld of de schuldige intentie van de dader bij het plegen van
het strafbaar feit. Impliceert dat dader op de hoogte was van zijn handelen en
gevolgen ervan, en hij opzettelijk handelde.
o Opzettelijke of intentionele misdrijven: wetens en willens doen of laten
wat verboden is. Opzet is niet zelfde als motief!
o Onopzettelijke of onachtzaamheidsmisdrijven
Gebrek aan voorzichtigheid: gevolg van gedragingen niet
voorgesteld hoewel dit had moeten doen.
Gebrek aan voorzorg: aan gevolgen gedacht, maar erop rekende
dat het zich niet voor ging doen.
STRAFUITVOERINGSBELEID
MORGANE DOCHY
,Inhoudsopgave
Deel 1 inleiding: wat is strafrecht?..................................................................4
Hoofdstuk1: de strafwet.................................................................................................. 5
Algemeen..................................................................................................................... 5
Hoofdstuk 2: het misdrijf................................................................................................. 7
Definitie........................................................................................................................ 7
Constitutieve elementen van een misdrijf....................................................................7
Indeling van misdrijven................................................................................................8
Rechtvaardigingsgronden van een misdrijf.................................................................10
Verzachtende omstandigheden..................................................................................11
Verschoningsgronden................................................................................................. 11
Hoofdstuk 3: de strafrechtelijke verantwoordelijkheid...................................................14
Strafrechtelijk schuldbegrip........................................................................................14
Opzet vs onachtzaamheid.......................................................................................... 15
Schulduitsluitingsgronden.......................................................................................... 15
Hoofdtuk 4: De strafbare poging...................................................................................16
voorwaarden............................................................................................................... 16
De bestraffing............................................................................................................. 17
Hoofdstuk 5: de strafbare deelneming..........................................................................17
Begrip......................................................................................................................... 17
Daders en mededaders.............................................................................................. 17
Medeplichtigen........................................................................................................... 18
bestraffing.................................................................................................................. 18
Hoofdstuk 6: de sanctie................................................................................................. 18
Wat is een sanctie?..................................................................................................... 18
Wat is een straf?......................................................................................................... 19
De wettelijke indeling................................................................................................. 19
De verschillende straffen............................................................................................ 20
Maatregelen............................................................................................................... 22
Hoofdstuk 7: de straftoemeting.....................................................................................23
Algemene beginselen................................................................................................. 23
Verzachtende omstandigheden en verschoningsgronden..........................................23
Samenloop.................................................................................................................. 23
Herhaling of recidive.................................................................................................. 24
Modaliteiten van straf................................................................................................. 24
Hoofdstuk 8: de strafuitvoering.....................................................................................26
Algemeen................................................................................................................... 26
Verval of tenietgaan van straffen...............................................................................26
Recht op uitvoering van straffen (pas als kracht van gewijzde is)..............................27
Deel 2: strafprocesrecht...............................................................................27
Inleiding........................................................................................................................ 28
Wat is strafprocesrecht?............................................................................................. 28
Het verschil tussen strafvordering en burgerlijke vordering.......................................28
Wie is wie................................................................................................................... 29
De wijze van de uitoefening van de strafvordering.....................................................30
, Fase 1: onderzoek......................................................................................................... 31
Eerste weg: het opsporingsonderzoek........................................................................32
Tweede weg: het gerechtelijk onderzoek...................................................................33
Fase 2: vordering........................................................................................................... 40
Afsluiting van het OO.................................................................................................. 40
Toezicht en afsluiting van het GO...............................................................................42
Fase 3: de berechting.................................................................................................... 44
Algemene principes en fundamentele waarborgen.....................................................44
Vonnisgerechten......................................................................................................... 48
Verloop van de rechtspleging voor de gewone strafgerechten...................................50
De uitspraak............................................................................................................... 52
Rechtsmiddelen.......................................................................................................... 53
Deel 3: Strafuitvoering.................................................................................54
Inleiding........................................................................................................................ 54
Wat is strafuitvoering................................................................................................. 54
Geschiedenis van de strafuitvoering...........................................................................54
Hoofdstuk 1: Juridisch kader..........................................................................................59
Wetgeving en richtlijnen............................................................................................. 59
Interne vs externe rechtspositie van gedetineerden..................................................59
Hoofdstuk 2: de externe rechtspositie van gedetineerden............................................60
Strafuitvoeringsmodaliteiten......................................................................................60
Detentie- en transitiehuizen.......................................................................................63
Hoofdstuk 3: de interne rechtspositie van gedetineerden.............................................64
Transitiehuizen – Gastcollege........................................................................65
De kansenfabriek.......................................................................................................... 65
Ontstaan transitiehuizen...............................................................................................66
Wat is een transitiehuis?...............................................................................................66
It takes a village to re-integrate our prisoners...............................................................66
De deelnemers.............................................................................................................. 67
4 pijlers/actiedomeinen.................................................................................................67
Medewerkers: 24/7 aanwezig........................................................................................68
De werking.................................................................................................................... 68
Afstand/nabijheid? Professionele nabijheid....................................................................69
Vertrouwen als vertrekpunt........................................................................................... 69
Humor als bindmiddel................................................................................................... 70
Veiligheid...................................................................................................................... 70
Beter een goeie buur, dan…..........................................................................................70
Gastcollege – internering..............................................................................71
wetgeving...................................................................................................................... 71
Definitie......................................................................................................................... 71
, Interne en externe rechtspositie...................................................................................71
Toepassingsgebied?...................................................................................................... 71
Internering..................................................................................................................... 72
Indeling risicoprofiel...................................................................................................... 72
Belang van sterktegerichte benaderingen?...................................................................73
DEEL 1 INLEIDING: WAT IS STRAFRECHT?
Strafrecht= het geheel van rechtsregels die bepalen
Welke handelingen of onthoudingen misdrijven uitmaken,
Met welke sancties of maatregelen daarop kan gereageerd worden en
In welke omstandigheden (plaats, tijd…)
Ten aanzien van welke personen deze misdrijven kunnen bestraft worden met de
voorziene sancties.
Strafrecht=
Materieel strafrecht: het geheel van rechtregels waardoor bepaalde menselijke
gedragingen strafbaar worden gesteld en gesanctioneerd = inhoud van het recht
Formeel strafrecht: het geheel van procedurele strafregels volgens welke het
materieel strafrecht moet worden uitgevoerd = de vorm waarin materieel
strafrecht moet worden toegepast
Kenmerken van strafrecht=
1. Publiek recht: bestraffing van het algemeen belang (niet individueel belang). OM
vervolgt, dus rechtstreekse verhouding tss staat en degene die misdrijf pleegt.
2. Openbare orde: bewaken de kern van de maatschappelijke orde, en hebben een
dwingend karakter waarvan in geen enkele overeenkomst kan worden afgeweken
(toestemming SLO ontneemt niet het strafbaar karakter).
3. Legaal recht: gewoonten en gebruiken kunnen niet lijden tot bestraffing.
Strafrechter gedrag niet moreel afkeuren.
4. Sanctierecht:
, o Preventieve functie: dreiging met straf moet mensen weerhouden om
misdrijf te plegen
o Respressieve functie: de voorziene sanctie toegepast worden (afgeweken
van vergelding: aangebrachte leeg vergelden ).
HOOFDSTUK1: DE STRAFWET
ALGEMEEN
Belgisch strafwetboek heeft oorsprong in:
1804: Code Napoléon/code Civil
1830: Code Pénal (onafhankelijkheid BE)
1867: Belgisch strafwetboek: gebaseerd op code Napoléon, met aanpassingen
voor BE. Basis nog steeds van kracht
2 soorten strafrecht
Algemeen strafrecht: rechtsregelen die van toepassing zijn
o Op alle misdrijven toepasselijke regels
o Boek I Strafwetboek: misdrijven en bestraffingen in algemeen
o Bijvoorbeeld: misdrijven, straffen, poging tot, herhaling, verzwarende
omstandigheden…
o Complementaire wetten= staan niet in het strafwetboek, maar worden
geacht er een logisch en integraal deel van uit te maken (vb. voorlopige
hechtenis, voorwaardelijke invrijheidstelling, probatie…)
Bijzonder strafrecht:
o Verschillende misdrijven afzonderlijk beschouwd
o Boek II Strafwetboek: misdrijven en bestraffingen in het bijzonder
o Bijzondere wetten
o Bijvoorbeeld: misdaden tegen veiligheid van de staat, schendingen van
internationaal humanitair recht, schending grondwet…
o Bijzondere strafwetten= elke norm die wordt uitgevaardigd door de OH,
waarbij gedraging opgelegd of verboden wordt onder bedreiging van een
strafsanctie (bv. drugwet, wapenwet, hormonenwet…). Gaat over
specifieke materies/categorieën van personen!
Legaliteitsbeginsel: fundamentele basis van strafrecht (maar ook grondwettelijk en
internationaal rechterlijk beginsel)
“Nullum crimen sine lege” = Geen misdrijf zonder wet.
“Nulla poena sine lege” = Geen straf zonder wet
Gevolgen:
o Niet via later gestemde wet nog laten vervolgen
o Duidelijke straffen maken die grens stellen tussen strafbaar en niet-
strafbaar gedrag
o Strafwet moet strikt geinterpreteerd worden: in geval van twijfel over
bestrafbaarheid, de werkelijke zin moet vastgesteld worden. Naar de meest
beperkende uitleg gekeken worden.
Interpretatie van de strafwet: welke methoden?
, Letterlijke interpretatie van de strafwet (grammaticaal)
Teleologische interpretatie van de strafwet (doel achter de wet). Bijvoorbeeld
beschermen tegen nieuwe vormen van criminaliteit als cybercrime.
Analogische interpretatie van de strafwet → verboden want tegen
legaliteitsprincipe! Vergelijkbare wetten of situatie gaat bekijken, en die toepassen
op geval waar uitspraak moet gebeuren.
Evolutieve interpretatie van de strafwet: op handelingen die door de
historische wetgever niet gezien konden worden (bijvoorbeeld computergegevens
stelen).
Toepassing van de strafwet in de tijd:
Een gedraging mag slechts gestraft worden indien deze gedraging wettelijk
strafbaar was op het ogenblik dat zij plaatsvond (legaliteitsprincipe)
→ gevolg: principe van de niet-terugwerkende kracht van de (strengere) strafwet
= non-retroactiviteit.
Uitzondering: het beginsel van de retroactiviteit (terugwerkende kracht) van de
mildere strafwetten. Minst strenge straf toepassen!
Toepassing van de strafwet naar de persoon:
Gelijkheidsbeginsel: alle belgen gelijk voor de wet en gelijk behandeld.
Ongelijke gevallen op passende wijze onderscheiden.
Non-discriminatiebeginsel: rechter en vrijheden voor alle belgen zonder
discriminiatie verzekeren zonder onderscheid. Wetgeving moet neutraal en
onpartijdig zijn!
Geldt voor zowel natuurlijke als rechtspersonen (= groep mensen bv bedrijven,
gemeentes…)
Specifieke strafsancties voor rechtspersonen (bv.sluiting bedrijf)
Uitzonderingen:
o Schuldonbekwamen = personen die, op het moment dat ze een strafbaar
feit begaan, niet in staat zijn om de onrechtmatigheid van hun gedrag te
begrijpen of om hun gedrag volgens die kennis te beheersen
Minderjarigen (uithandengeving= tussen 16 en 18 als volwassene
worden berecht als zij ernstige misdrijven hebben gepleegd zoals
moord of recidive of ernst feiten)
Geestesgestoorden: stoornis hun vermogen om onrechtmatigheid
van hun daden te begrijpen of hun gedrag te beheersen wordt
beïnvloedt. In sommige gevallen kunnen ze vrijgesteld worden aan
strafrechtelijke vervolging maar aan maatregelen opgelegd worden.
Ernstige gevallen gedwongen geplaats worden (bv. collocatie)
o Immuniteiten en voorrechten= bepaalde personen en entiteiten een
speciale bescherming te geven tegen strafrechtelijke gevolgen.
Bijvoorbeeld beroepsgeheim, parlementaire onschendbaarheidvoorrecht,
immuniteit voor staatshoofden…
, HOOFDSTUK 2: HET MISDRIJF
DEFINITIE
Misdrijf= strafwaardige gedraging= menselijke gedraging of onthouding die, ten aanzien
van algemeen belang, zodanig afkeurenswaardig of aanstootgevend is dat er een straf
aan wordt gekoppelt.
Menselijke gedraging: ‘doen’, ‘laten’ of het verrichten van een handeling die op
zich niet strafbaar is maar het wel wordt door het ongewilde gevolg ervan.
Bijvoorbeeld:
Algemene draagwijdte
Alle door de wet omschreven strafbaar gestelde menselijke gedragingen
Zowel natuurlijke als rechtspersonen kunnen gestraft worden
CONSTITUTIEVE ELEMENTEN VAN EEN MISDRIJF
Elk misdrijf bestaat uit specifieke elementen die aangetoont moeten worden om over een
misdrijf te spreken!
1. Materieel element: de feitelijke gedraging of handeling die door wet strafbaar is
(bv. moord, diefstal…). Uitwendig waarneembare gedraging, een handeling of een
verzuim.
o Handelingsmisdrijven of commissiedelicten: actieve handeling die strafbaar
is.
o Onthoudingsmisdrijven of omissiedelicten: nalaten van een handeling die
hij verplicht moest verrichten door de wet.
2. Moreel element: de schuld of de schuldige intentie van de dader bij het plegen van
het strafbaar feit. Impliceert dat dader op de hoogte was van zijn handelen en
gevolgen ervan, en hij opzettelijk handelde.
o Opzettelijke of intentionele misdrijven: wetens en willens doen of laten
wat verboden is. Opzet is niet zelfde als motief!
o Onopzettelijke of onachtzaamheidsmisdrijven
Gebrek aan voorzichtigheid: gevolg van gedragingen niet
voorgesteld hoewel dit had moeten doen.
Gebrek aan voorzorg: aan gevolgen gedacht, maar erop rekende
dat het zich niet voor ging doen.
