SAMENVATTING ENDOCRINOLOGIE GASTRO

ENDOCRINOLOGIE
SAMENVATTING
HYPOFYSAIRE HORMONEN




Algemeen
Uit neurohypofyse (posterieure pituitary)
- Hormonen worden geproduceerd in
hypothalamus en getransporteerd via
axonen door hypofysesteel  vrijgegeven
via neurohypofyse in bloed
o ADH
o Oxytocine
 melkejectiereflex, moederlijk
gedrag, angstonderdrukkend
(=knuffelhormoon)
Uit adenohypofyse (anterieure pituitary)
- Hormonen worden geproduceerd in
adenohypofyse zelf en via hypothalamo-
hypofysair portaal systeem getransporteerd
en vrijgesteld in bloed na stimulatie door RHs
o Polypeptiden
 ACTH

, 17-hydroxycorticoïden: aldosteron, geslachtshormonen
 β-LPH
samen met ACTH aangemaakt (hebben gemeenschappelijke
voorloper), effecten niet goed gekend (mogelijk effect op
lipolyse, kan gemetaboliseerd worden tot endorfines en zo
humeur beïnvloeden?)
o Proteïnen
 GH
lever  somatomedines
 Prolactine
 borsten  voorbereiding borstklier voor lactatie,
nestgedrag, verzorgingsgedrag bij vader
o Glycoproteïnen
 TSH
schildklier  thyroxine
 FSH
follikel  oestrogeen
 LH
follikel  oestrogeen
progesteron

Groeihormoon GH
Structuur
- Proteïne: bestaande uit een reeks aminozuren (>50 aminozuren 
~190AZ)
- Zwavelbruggen houden aminozuren samen + zorgen voor bepaalde 3D-
configuratie
Transport in bloed
- Grote helft van GH circuleert vrij in bloedbaan (vrij oplosbaar)
- Deel is gebonden aan plasma-eiwitten
o Werkt als buffer: kan worden vrijgemaakt bij behoefte
o Bescherming tegen afbraak  verhoogt halfwaardetijd (~15min)
(hoe meer eiwitgebonden hoe langer de halfwaardetijd)
Vrijstelling
- GH wordt pulsatiel vrijgesteld in spikes/pieken
o Volgens circadiaans ritme: Frequentie en amplitude zijn hoger ’s
nachts ( “kinderen groeien in slaap”)
o Pieken komen overeen met halfwaardetijd
o Puberteit: door invloed oestrogenen en androgenen verandert
patroon  meer GH-pieken overdag
- Vrijstelling gebeurt volgens de hypothalamo-hypofysaire as
o Hypothalamus
 Productie + vrijstelling RH (releasing
hormones/factors/peptides)  hypofysiotroop effect (kunnen
stimulerend of inhiberend werken)
 GHRH (GH releasing hormone)  stimuleert GH-
productie in hypofyse
 Somatostatine (GH inhibiting hormone)  remt GH-
productie in hypofyse
o Hypofyse

,  Productie en vrijstelling van GH bij stimulatie door GHRH
 Remming van GH-afgifte bij aanwezigheid van somatostatine
o Doelorganen
 GH oefent rechtstreeks effect uit op doelorganen
 Spieren  insuline antagonisme + anabolisme
 Vetweefsel  metabole effecten, lipolyse
 Groeiplaten  groei
 Gonaden en lymfocyten (fysiologische rol onbekend)
 GH oefent indirect effect uit op doelorganen via
somatomedines IGF (insuline-like growth factor: qua structuur
en effecten gelijkend op insuline)
 IGF-I: gevormd in lever en kraakbeencellen
 IGF-II: vnl belangrijk voor groei in utero
o Strikt geregeld via feedbacksysteem
- Regulatie van vrijstelling
GH-secretie moet nauw gereguleerd
worden om evenwicht te bewaren
o Stimulatie
 GNRH (growth hormone
releasing hormone)
 Afgifte door
hypothalamus 
stimuleert GH-
secretie door
adenohypofyse
 Hypoglycemie ( GH
stimuleert
glucosevrijstelling)
 Slaap (nachtelijke GH-
pieken)
 Geslachtshormonen
(oestrogenen en
androgenen  verhogen
frequentie en amplitude
van pieken, vnl in
puberteit)
 Stress (stresshormonen zoals adrenaline  energie nodig 
GH zorgt voor glucosemobilisatie)
o Inhibitie
 Somatostatine (GHIG: growth hormone inhibiting hormone)
 Afgifte door hypothalamus  remt GH-secretie
 Hyperglycemie (GH zou bloedglucose verder doen stijgen)
 Cortisol (stimuleert somatostatine  remt GH, bv bij
langdurige corticosteroïdentherapie)
 VVZ (reeds veel vetzuren in circulatie  geen extra lipolyse
nodig)
o Negatieve feedbacklussen
 GH zelf
 Remt afgifte van GHRH
 Remt directe GH-secretie door adenohypofyse

,  IGF-I (gemaakt oiv GH in oa lever)
 Stimuleert somatostatine-afgifte
 Remt direct GHRH en GH-secretie
 Werkt mee aan groeiprocessen (anabole effecten)
Effecten
- Groei
o Somatische
groei: algemene
lichaamsgroei
(toename
lichaamsmassa
inngeheel, incl.
organen, spieren,
vet, botmassa…)
o Lineaire




groei/lengtegroei: via botelongatie (lange botten, vertebrae) vanuit
epifysaire groeischijven (epifysaire groei)
 Endochondrale botvorming/ossificatie
 GH stimuleert differentiatie van prechondrocyten 
chondrocyten en maturatie van chondrocyten
Chondrocyten rijpen tot cellen die collageen en andere
matrixeiwitten afscheiden ( basis voor botmatrix)
 IGF-I wordt geproduceerd in chondrocyten zelf
(gestimuleerd door GH)  versterkt de celproliferatie
en matrixproductie
 Apoptose van mature chondrocyten  ruimte komt vrij
voor botvorming
 Osteoblastinvasie: osteoblasten komen in gebied en
zetten Ca2+ af in matrix  ossificatie (=echte
botvorming)
 GH stimuleert ook radiale botexpansie: dus niet enkel lengte,
maar ook dikte/grootte van botten via andere mechanismen
(bv stimulatie periostale groei)
- Eiwitmetabolisme
o Anabool effect: stimulatie eiwitsynthese (vnl in spierweefsel)
spieren moeten meegroeien met botten  extra eiwit nodig
 positieve stikstofbalans: aminozuren bevatten stikstof (N) 
eiwitsynthese: meer N komt binnen dan er buiten gaat  positieve
stikstofbalans
- Koolhydraatmetabolisme
o Stimuleert hepatische glucoseproductie
 Glycogenolyse (glycogeenafbraak)
 Gluconeogenese (glucosevorming uit niet-koolhydraten)
o Anti-insuline effect thv spieren: remt glucoseopname in spieren 
glucose blijft beschikbaar in bloed (als energiebron nodig voor
weefselproductie) (<-> IGF-I)