BESTUURSRECHT
Tweede Bachelor Rechten
2024-2025
LIESBETH TODTS
,Deel I. Bestuursrecht: begrip, indeling, kenmerken en bronnen .............................................. 18
1. Definitie bestuursrecht ................................................................................................. 18
formeel juridische omschrijving vanuit organiek en functioneel oogpunt ......................... 18
2. Indeling van het bestuursrecht ...................................................................................... 20
Algemeen bestuursrecht VS bijzonder bestuursrecht...................................................... 20
3. Kenmerken van het bestuursrecht ................................................................................. 21
3.1 Autonomie en eigenheid van het bestuursrecht ........................................................ 21
Bestuursrecht = uitzonderingsrecht? .......................................................................... 21
Wegens de prerogatieven van het bestuur ............................................................... 21
Wegens specifieke plichten .................................................................................... 22
Wegens de diverse afwijkingen met privaat recht ..................................................... 22
Nuancering van uitzonderingspositie.......................................................................... 23
3.2 Meergelaagdheid van het (Belgisch) bestuursrecht ................................................... 24
Bronnen van bestuurrecht ................................................................................................ 24
4.1 Metaconstitutionele principes- of waarden van het bestuursrecht ............................. 24
Onderscheid: ............................................................................................................ 24
(Meta)constitutionele principes ................................................................................. 25
A. Constitutionalisme : principe van de scheiding der machten .......................... 25
B. Rechtstaat of ‘rule of law’ ................................................................................... 25
C. Democratiebeginsel ........................................................................................... 25
Beginselen van ‘good governance’ .............................................................................. 26
“4.2 Bronnen van het positief bestuursrecht .................................................................. 26
‣ Internationaal en supranationaal recht .................................................................... 26
‣ Grondwet................................................................................................................ 26
‣ Bijzondere (meerderheids)wetten ............................................................................ 27
‣ Wetten, decreten en ordonnanties ........................................................................... 27
‣ Beginselen van behoorlijk bestuur (en behoorlijk burgerschap) ................................. 27
‣ Reglementen en besluiten ....................................................................................... 28
‣ Soorten besluiten ................................................................................................ 28
Koninklijke besluiten........................................................................................... 28
Ministeriële besluiten (of staatssecretarissen) ..................................................... 29
Besluiten van de gemeenschaps- of gewestregeringen......................................... 29
Besluiten van de territoriaal gedecentraliseerde besturen .................................... 29
Besluiten van verzelfstandigde besturen/openbare instellingen ............................ 30
‣ Pseudowetgeving (omzendbrieven) .......................................................................... 30
, ‣ Rechtspraak ........................................................................................................... 31
‣ Gewoonte ............................................................................................................... 31
Deel II. Besluitvormingsinstrumentarium van het bestuur ...................................................... 32
Publiekrechtelijke luik ....................................................................................................... 32
Eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling ......................................................................... 32
Begrip ....................................................................................................................... 32
Eenzijdig karakter ................................................................................................... 32
Bestuurlijk ............................................................................................................. 33
Rechtshandeling .................................................................................................... 33
Andere beslissingen ........................................................................................... 33
Belang van kwalificatie .............................................................................................. 35
Priveleges van EBR’s .................................................................................................. 35
Indelingen naar de inhoud.......................................................................................... 37
Individuele VS reglementaire EBR’s ......................................................................... 37
belang van onderscheid ...................................................................................... 37
Schema uit boek ................................................................................................ 38
Rechten verleners VS geen rechten verleners .......................................................... 38
Gebonden VS discretionaire bevoegdheid ............................................................... 38
belang van dit onderscheid ................................................................................. 40
Imperiumbevoegdheid VS andere EBR’s .................................................................. 41
Bestraffend VS probleemverhelpende finaliteit........................................................ 42
belang van dit onderscheid ................................................................................. 42
Bekendmaking en kennisgeving .................................................................................. 43
Termijnregeling van EBR’s .......................................................................................... 43
Werking in de tijd van EBR’s........................................................................................ 44
Verbod op terugwerkende kracht ............................................................................ 44
Einde van de gelding .............................................................................................. 44
Tijdelijke bestuurshandelingen............................................................................ 44
Intrekking door bestuur ....................................................................................... 45
Opheffing van bestuur ........................................................................................ 45
Door schorsing of vernietiging ............................................................................. 46
Bijzondere EBR’s ........................................................................................................... 47
Administratieve sancties............................................................................................ 47
Begrip en situering bestuurlijk handhavingsinstrumentarium ................................... 47
Onderscheid met bestuurlijke maatregelen ......................................................... 48
Onderscheid met andere handhavingshandelingen ............................................. 48
, Bestuurlijke vs. strafrechtelijke handhaving ............................................................. 49
Bestuurlijke handhaving als substituut ................................................................ 49
Bestuurlijke handhaving als vangnet.................................................................... 49
Bestuurlijke sanctie als ‘straf’ in de zin van art. 6 EVRM ............................................... 50
Evolutie naar een meer ‘gewapend’ bestuursrecht? .................................................... 51
Pseudowetgeving .......................................................................................................... 52
Interpretatieve omzendbrieven .................................................................................. 52
Indicatieve omzendbrieven ........................................................................................ 52
Verordende omzendbrieven ....................................................................................... 53
Privaatrechtelijke luik ....................................................................................................... 53
De tweewegenleer ........................................................................................................ 53
Begrip ....................................................................................................................... 53
Principe ................................................................................................................. 53
Algemene uitzonderingen ....................................................................................... 53
Specifieke uitzonderingen ...................................................................................... 54
Mogelijke Indelingen van contracten met het bestuur .................................................. 55
Naargelang contractspartij ..................................................................................... 55
Naargelang voorwerp ............................................................................................. 56
Algemene beginselen van twee typische contracten ................................................... 56
Overeenkomsten over overheidsopdrachten ........................................................... 57
Concessieovereenkomsten .................................................................................... 57
Regels op beide soort contracten van toepassing .................................................... 57
Overheidsopdrachtenrecht ........................................................................................ 58
Toepassingsgebied ................................................................................................. 59
Ratione Materiae ................................................................................................ 59
Ratione Personae ............................................................................................... 59
Algemene beginselen inzake de gunning van overheidsopdrachten .......................... 60
Beroep op de mededinging, gelijkheid en transparantiebeginsel ........................... 60
Keuze van gunningsprocedure ............................................................................ 60
Selectie van kandidaten...................................................................................... 61
vergelijking van de offertes of voorstellen ............................................................ 62
Verbod van belangenvermenging ........................................................................ 62
Rechtsbescherming voor restkandidaten ................................................................ 63
Bevoegde entiteit................................................................................................ 63
Wachttermijn ..................................................................................................... 63
Uitvoering van overheidsopdrachten ....................................................................... 64
Tweede Bachelor Rechten
2024-2025
LIESBETH TODTS
,Deel I. Bestuursrecht: begrip, indeling, kenmerken en bronnen .............................................. 18
1. Definitie bestuursrecht ................................................................................................. 18
formeel juridische omschrijving vanuit organiek en functioneel oogpunt ......................... 18
2. Indeling van het bestuursrecht ...................................................................................... 20
Algemeen bestuursrecht VS bijzonder bestuursrecht...................................................... 20
3. Kenmerken van het bestuursrecht ................................................................................. 21
3.1 Autonomie en eigenheid van het bestuursrecht ........................................................ 21
Bestuursrecht = uitzonderingsrecht? .......................................................................... 21
Wegens de prerogatieven van het bestuur ............................................................... 21
Wegens specifieke plichten .................................................................................... 22
Wegens de diverse afwijkingen met privaat recht ..................................................... 22
Nuancering van uitzonderingspositie.......................................................................... 23
3.2 Meergelaagdheid van het (Belgisch) bestuursrecht ................................................... 24
Bronnen van bestuurrecht ................................................................................................ 24
4.1 Metaconstitutionele principes- of waarden van het bestuursrecht ............................. 24
Onderscheid: ............................................................................................................ 24
(Meta)constitutionele principes ................................................................................. 25
A. Constitutionalisme : principe van de scheiding der machten .......................... 25
B. Rechtstaat of ‘rule of law’ ................................................................................... 25
C. Democratiebeginsel ........................................................................................... 25
Beginselen van ‘good governance’ .............................................................................. 26
“4.2 Bronnen van het positief bestuursrecht .................................................................. 26
‣ Internationaal en supranationaal recht .................................................................... 26
‣ Grondwet................................................................................................................ 26
‣ Bijzondere (meerderheids)wetten ............................................................................ 27
‣ Wetten, decreten en ordonnanties ........................................................................... 27
‣ Beginselen van behoorlijk bestuur (en behoorlijk burgerschap) ................................. 27
‣ Reglementen en besluiten ....................................................................................... 28
‣ Soorten besluiten ................................................................................................ 28
Koninklijke besluiten........................................................................................... 28
Ministeriële besluiten (of staatssecretarissen) ..................................................... 29
Besluiten van de gemeenschaps- of gewestregeringen......................................... 29
Besluiten van de territoriaal gedecentraliseerde besturen .................................... 29
Besluiten van verzelfstandigde besturen/openbare instellingen ............................ 30
‣ Pseudowetgeving (omzendbrieven) .......................................................................... 30
, ‣ Rechtspraak ........................................................................................................... 31
‣ Gewoonte ............................................................................................................... 31
Deel II. Besluitvormingsinstrumentarium van het bestuur ...................................................... 32
Publiekrechtelijke luik ....................................................................................................... 32
Eenzijdige bestuurlijke rechtshandeling ......................................................................... 32
Begrip ....................................................................................................................... 32
Eenzijdig karakter ................................................................................................... 32
Bestuurlijk ............................................................................................................. 33
Rechtshandeling .................................................................................................... 33
Andere beslissingen ........................................................................................... 33
Belang van kwalificatie .............................................................................................. 35
Priveleges van EBR’s .................................................................................................. 35
Indelingen naar de inhoud.......................................................................................... 37
Individuele VS reglementaire EBR’s ......................................................................... 37
belang van onderscheid ...................................................................................... 37
Schema uit boek ................................................................................................ 38
Rechten verleners VS geen rechten verleners .......................................................... 38
Gebonden VS discretionaire bevoegdheid ............................................................... 38
belang van dit onderscheid ................................................................................. 40
Imperiumbevoegdheid VS andere EBR’s .................................................................. 41
Bestraffend VS probleemverhelpende finaliteit........................................................ 42
belang van dit onderscheid ................................................................................. 42
Bekendmaking en kennisgeving .................................................................................. 43
Termijnregeling van EBR’s .......................................................................................... 43
Werking in de tijd van EBR’s........................................................................................ 44
Verbod op terugwerkende kracht ............................................................................ 44
Einde van de gelding .............................................................................................. 44
Tijdelijke bestuurshandelingen............................................................................ 44
Intrekking door bestuur ....................................................................................... 45
Opheffing van bestuur ........................................................................................ 45
Door schorsing of vernietiging ............................................................................. 46
Bijzondere EBR’s ........................................................................................................... 47
Administratieve sancties............................................................................................ 47
Begrip en situering bestuurlijk handhavingsinstrumentarium ................................... 47
Onderscheid met bestuurlijke maatregelen ......................................................... 48
Onderscheid met andere handhavingshandelingen ............................................. 48
, Bestuurlijke vs. strafrechtelijke handhaving ............................................................. 49
Bestuurlijke handhaving als substituut ................................................................ 49
Bestuurlijke handhaving als vangnet.................................................................... 49
Bestuurlijke sanctie als ‘straf’ in de zin van art. 6 EVRM ............................................... 50
Evolutie naar een meer ‘gewapend’ bestuursrecht? .................................................... 51
Pseudowetgeving .......................................................................................................... 52
Interpretatieve omzendbrieven .................................................................................. 52
Indicatieve omzendbrieven ........................................................................................ 52
Verordende omzendbrieven ....................................................................................... 53
Privaatrechtelijke luik ....................................................................................................... 53
De tweewegenleer ........................................................................................................ 53
Begrip ....................................................................................................................... 53
Principe ................................................................................................................. 53
Algemene uitzonderingen ....................................................................................... 53
Specifieke uitzonderingen ...................................................................................... 54
Mogelijke Indelingen van contracten met het bestuur .................................................. 55
Naargelang contractspartij ..................................................................................... 55
Naargelang voorwerp ............................................................................................. 56
Algemene beginselen van twee typische contracten ................................................... 56
Overeenkomsten over overheidsopdrachten ........................................................... 57
Concessieovereenkomsten .................................................................................... 57
Regels op beide soort contracten van toepassing .................................................... 57
Overheidsopdrachtenrecht ........................................................................................ 58
Toepassingsgebied ................................................................................................. 59
Ratione Materiae ................................................................................................ 59
Ratione Personae ............................................................................................... 59
Algemene beginselen inzake de gunning van overheidsopdrachten .......................... 60
Beroep op de mededinging, gelijkheid en transparantiebeginsel ........................... 60
Keuze van gunningsprocedure ............................................................................ 60
Selectie van kandidaten...................................................................................... 61
vergelijking van de offertes of voorstellen ............................................................ 62
Verbod van belangenvermenging ........................................................................ 62
Rechtsbescherming voor restkandidaten ................................................................ 63
Bevoegde entiteit................................................................................................ 63
Wachttermijn ..................................................................................................... 63
Uitvoering van overheidsopdrachten ....................................................................... 64
