Samenvatting basisverpleegkunde 2: hoofstuk 7 urineren

Hoofdstuk 7: behoefte aan uitscheiding: urineren
Het normaal functioneren van de nieren en de urinewegen
- Nierfunctie: 5 functies
o Handhaven vochtbalans
o Handhaven elektrolytenbalans
o Verwijderen van afvalstoffen
o Regeling pH
o Hormoonproductie
- Het mictieproces (=urineren)
o Mictie= plassen op zich
o Plassen= passief proces, geen buikpers
o Urine wordt in nieren gevormd en gaat via ureters naar blaas en verlaat
lichaam via de urethra
o Urineblaas
 Hol orgaan
 Dient als opslagplaats
 Functie: urine opslaan tot het ogenblik dat die kan uitgescheiden
worden
o Vesica urinae
 Bestaat uit 2 delen: blaashals en eigenlijke blaas
 Normale inhoud: 300 tot 500ml
o Mictiedrang komt bij de meeste mensen tot stand vanaf een vulling van
250-300ml
o Er is een dubbelsfinctermechanisme:
 Met externe sfincter thv de blaashals (musculus detrusor/ 3
spierlagen)
 En een externe sfincter
 Bij vrouw op de helft van de urethra
 Bij man thv het distale gedeelte van de prostaat
o Bekkenbodemspieren spelen een belangrijke rol in het continent zijn
o Functioneren van blaas is mede bepaald door handhaving van de tonus
van de blaaswand en de innervatie van de blaas
o Volwassenen
 Bij vullen van blaas wordt prikkel gestuurd naar sacrale
blaascentrum en via afferente zenuwbanen verder naar het centrale
blaascentrum
 Centrale blaascentrum= deel van hersenen dat de boodschap
interpreteert en in staat is om blaaslediging uit te stellen
 Wanneer persoon aandrang krijgt om te urineren op een moment
dat dit niet kan, geven de hersenen via efferente banen impulsen
naar het sacrale blaascentrum dat op haar beurt de spieren van de
blaas blokkeert
 Persoon kan wel urineren:signaal van hersenen zorgt ervoor dat de
externe sfincter en de bekkenbodemspieren zich ontspannen
 De blaas trekt samen, de inwendige druk overtreft de
weerstand van de interne sfincter en de urine loopt uit de
blaas
o Baby’s
 Blaascentrum in hersenen is nog onvoldoende ontwikkeld
 Er is heirdoor geen gevoel van blaasvulling en geen controle over
blaaslediging bij baby gebeurt dit compleet reflexmatig

1

, - Diurese
= de hoeveelheid urine die een volwassen persoon per 24u uitscheidt
o Gemiddelde diurese: 1 tot 1,5 liter per 24u
 Afhankelijk van diverse factoren
o Gemiddeld 1ml/kg lichaamsgewicht/uur
 Minimum diurese: O,5 ml/kg lichaamsgewicht/uur
o Normale beïnvloedende factoren:
 Vochtopname
 Vochtuitscheiding langs andere wegen
 Perspiratio insensibilis: via transpiratie en ademhaling
 Maag- darmkanaal (braken en diarree)
 Eetpatroon (bv. zout voedsel)
 Geneesmiddelen
o Abnormale beïnvloedende factoren:
 Stoornissen in bloedcirculatie
 Hormonale stoornissen
 Algemene stoornissen thv spier blaas, ureters, urethra

- Mictiepatroon
= het aantal keren dat iemand per dag urineert en de hoeveelheid die hij
telkens produceert
o Normaal aantal keer: 4 a 6
o Normale beïnvloedende factoren
 Leeftijd
 Opvoeding
 Beschikbare toiletten
 Prioriteiten
 Geneesmiddelen
 Emotionele factoren
o Abnormale beïnvloedende factoren
 Pijn
 Infectie
 Algemene stoornissen thv spier blaas, ureters, urethra
 Neurologische factoren: beschadiging van het ruggenmerg of
zenuwbanen waarlangs de impulsen naar de hersenen worden
gestuurd
Urine
- Urine
o Samenstelling wisselt voortdurend
o Hoeveelheid: 1 a 1,5 liter op 24u
o Reactie: zuur, alkalisch of zwak alkalisch
o Kleur: lichtgeel tot donkergeel
 Nachtelijke urine is geconcentreerder, komt door antidiuretisch
hormoon
o Geur: gering
 Bij diabetes appeltjesgeur
- Normale bestanddelen urine
o Water
o Afbraakproducten van eiwitten
o Creatine= afbraakproduct van spieren, afbraakproduct van creatinine
o Zouten
2