Ontwerpmethodiek 1.2
behoeften voor te stellen in een piramide
Eerst moet aan de lagere behoeften
voldaan zijn, voor je nood hebt aan die die
hoger in de piramide staan.
1. Functionaliteit heeft te maken met de
meest nodige eisen aan het ontwerpen.
2. Betrouwbaarheid heeft te maken met stabiele en consistente
presentaties.
3. Gebruiksgemak heeft te maken met de eenvoud en de bediening en
gebruiksgemak van het ontwerp en over fouttolerantie.
4. Vakkundigheid heeft te maken met de mensen in staat stellen
dingen beter te doen dan voorheen.
5. Creativiteit is het niveau van de hiërarchie waarop alle behoeften
worden bevredigd. Ontwerpen op dit niveau worden het meest
gewaardeerd en het langst gebruikt.
Over vorm, functie en context
Form follows function Volgens dit principe zou elk voorwerp, meubel
of gebouw ontworpen worden naar gelang het gebruik.
Deze ‘Tip Ton stoel’ werd ontworpen vanuit hoe
mensen werkelijk een stoel gebruiken, in klaslokalen of
tijdens vergaderingen. Wanneer men luistert, leest of
ontspant, dan leunt men achterover. Wanneer men
schrijft of eet, leunt men voorover. Een nieuw concept
van stoel was geboren.
De naam Tip Ton van deze stoel verwijst naar de twee standen van de
stoel.
Eigenlijk is deze stoel dus niet ontworpen vanuit de perfecte
ergonomische zithouding en afmetingen, maar dus gebaseerd op
het feit dat de mens regelmatig beweegt op een stoel.
Design with intention
De openingen bovenaan werden heel klein gehouden zodat
mensen er geen ander afval kunnen bijgooien. Dat voorkomt
,Ontwerpmethodiek 1.2
brandgevaar. Maar waarom is de bovenkant schuin? Lelijk misschien,
maar wel nuttig: men kan er geen blikjes of afval op achterlaten.
Affordance
Als je de gebruiker niet kent zorg je dat er geen ingewikkelde
handleiding nodig is om je ontwerp te kunnen gebruiken.
Objecten en omgevingen zijn voor sommige functies beter
geschikt dan voor andere. Ronde wielen zijn beter geschikt om
te rollen dan vierkante wielen. Daarom zegt men van ronde
wielen dat ze ‘uitnodigen’ om te rollen.
Het ontwerp zal dus maar goed gebruikt worden als het ook zo
ontworpen is dat het niet lastig is in gebruik, maar dus duidelijk en
gemakkelijk kan bediend worden.
Non intentional design
Soms worden objecten in onze leefomgeving gebruikt zoals het
eigenlijk niet de bedoeling van de ontwerper is geweest. Een mooi
voorbeeld is de trapleuning waar een kind afglijdt om te spelen. Of het
zitten op de tafel, een fles als vaas of kaarsenhouder,...
Over ergonomie
Geen mens is hetzelfde en de meesten onder ons hebben niet de
‘ideale’ maten. Hoe ontwerpt men dan een ‘standaard’meubel, geschikt
voor een grote groep van mensen. Het zoeken naar de juiste
ergonomische verhoudingen is een belangrijk deel van het
ontwerpproces.
De ergonomie is de discipline die zich bezighoudt met de interactie van de
mens met zijn omgeving.
Kennis van de ergonomie
De ergonomie is ontstaan uit de humane wetenschappen en uit de
psychologie. Er zijn heel wat verschillende disciplines waarbinnen
ergonomie wordt toegepast.
Binnen de kennis en toepassing van ergonomie zijn er verschillende
disciplines die onderling vaak met elkaar verbonden worden:
- Sensorische ergonomie:
In welke mate de sensorische informatie wordt gegeven over een
plek ,het gebruik ervan, die beïnvloedt is de focus van deze studie.
- Fysieke ergonomie:
Focust zich op de motorische en fysiologische aspecten van het
menselijk lichaam en de omgeving.
,Ontwerpmethodiek 1.2
- Cognitieve ergonomie:
gaat over de mentale processen en hoe je die positief kan
beïnvloeden Het start bij hoe we de dingen waarnemen en ervaren,
met onze zintuigen. Daarnaast is ook het begrijpen en verwerken
van informatie belangrijk, hoe we emotioneel reageren op onze
omgeving.
- Organisatie ergonomie:
Dit is de sub-discipline die dieper ingaat op de manier waarop werk
of een bedrijf of de samenleving georganiseerd is. Het kan gaan om
uurroosters die het werk organiseren of schema’s die het werk
structureren.
- Concept ergonomie:
Ergonomie kan vanuit de beginsituatie bekeken worden, bij de start
van een ontwerp kunnen we de afmetingen en organisatie van de
functies onderzoeken. ergonomie kan toegepast worden vanaf de
ontwerpfase van voorwerpen en omgeving.
- Correctie ergonomie:
Ergonomie wordt ook toegepast in de bestaande omgeving met als
doel deze te verbeteren. Productiefouten of lichamelijke klachten
ontstaan vaak door verkeerd gebruik van de omgeving, of wanneer
meubels niet afgestemd zijn op de gebruiker.
- Revalidatie-ergonomie:
De ergonomische discipline die zich bezig houdt met de preventieve
ergonomie, voor mensen die herstellen van bijvoorbeeld een
arbeidsongeval en hiervoor een aangepaste werkomgeving nodig
hebben.
Als ontwerpers zullen we het meeste bezig zijn met de Concept-ergonomie
en de correctie-ergonomie.
Bij een onderzoek is dus de eerste stap om een uitgebreid
onderzoek naar de ‘echte’ vraag van de klant.
ONS ONDERZOEK VAN ONS ONTWERP KAN LANGS 2 KANTEN BEKEKEN
WORDEN
- Onderzoek van de tastbare context.
- Onderzoek van de niet-tastbare context.
De tastbare context: gaat dus over de ruimte, het gebouw, de straat,
de stad,… waar we in gaan werken. Wat is de staat van het gebouw, welke
technieken zijn er, dragende muren, deuren, vloeren, ramen,… Alles kan
gemeten en opgetekend worden.
De niet-tastbare context: gaat eerder over de beleving en de omgeving
van de ruimte. Hoe ervaart een mens de ruimte, licht en oriëntatie, zijn er
, Ontwerpmethodiek 1.2
interessante historische elementen, is het belangrijk een bepaalde
historische sfeer te bewaren,… In welke buurt situeert zich het gebouw,
een marktonderzoek kan nodig zijn, welke doelgroep zal het gebouw
gebruiken,…
Eerst kan je literatuur raadplegen: gelijkaardige gebouwen met deze
functies opzoeken, de omgeving van het gebouw bestuderen, de evolutie
en huidige ideeën over deze functie in kaart brengen.
behoeften voor te stellen in een piramide
Eerst moet aan de lagere behoeften
voldaan zijn, voor je nood hebt aan die die
hoger in de piramide staan.
1. Functionaliteit heeft te maken met de
meest nodige eisen aan het ontwerpen.
2. Betrouwbaarheid heeft te maken met stabiele en consistente
presentaties.
3. Gebruiksgemak heeft te maken met de eenvoud en de bediening en
gebruiksgemak van het ontwerp en over fouttolerantie.
4. Vakkundigheid heeft te maken met de mensen in staat stellen
dingen beter te doen dan voorheen.
5. Creativiteit is het niveau van de hiërarchie waarop alle behoeften
worden bevredigd. Ontwerpen op dit niveau worden het meest
gewaardeerd en het langst gebruikt.
Over vorm, functie en context
Form follows function Volgens dit principe zou elk voorwerp, meubel
of gebouw ontworpen worden naar gelang het gebruik.
Deze ‘Tip Ton stoel’ werd ontworpen vanuit hoe
mensen werkelijk een stoel gebruiken, in klaslokalen of
tijdens vergaderingen. Wanneer men luistert, leest of
ontspant, dan leunt men achterover. Wanneer men
schrijft of eet, leunt men voorover. Een nieuw concept
van stoel was geboren.
De naam Tip Ton van deze stoel verwijst naar de twee standen van de
stoel.
Eigenlijk is deze stoel dus niet ontworpen vanuit de perfecte
ergonomische zithouding en afmetingen, maar dus gebaseerd op
het feit dat de mens regelmatig beweegt op een stoel.
Design with intention
De openingen bovenaan werden heel klein gehouden zodat
mensen er geen ander afval kunnen bijgooien. Dat voorkomt
,Ontwerpmethodiek 1.2
brandgevaar. Maar waarom is de bovenkant schuin? Lelijk misschien,
maar wel nuttig: men kan er geen blikjes of afval op achterlaten.
Affordance
Als je de gebruiker niet kent zorg je dat er geen ingewikkelde
handleiding nodig is om je ontwerp te kunnen gebruiken.
Objecten en omgevingen zijn voor sommige functies beter
geschikt dan voor andere. Ronde wielen zijn beter geschikt om
te rollen dan vierkante wielen. Daarom zegt men van ronde
wielen dat ze ‘uitnodigen’ om te rollen.
Het ontwerp zal dus maar goed gebruikt worden als het ook zo
ontworpen is dat het niet lastig is in gebruik, maar dus duidelijk en
gemakkelijk kan bediend worden.
Non intentional design
Soms worden objecten in onze leefomgeving gebruikt zoals het
eigenlijk niet de bedoeling van de ontwerper is geweest. Een mooi
voorbeeld is de trapleuning waar een kind afglijdt om te spelen. Of het
zitten op de tafel, een fles als vaas of kaarsenhouder,...
Over ergonomie
Geen mens is hetzelfde en de meesten onder ons hebben niet de
‘ideale’ maten. Hoe ontwerpt men dan een ‘standaard’meubel, geschikt
voor een grote groep van mensen. Het zoeken naar de juiste
ergonomische verhoudingen is een belangrijk deel van het
ontwerpproces.
De ergonomie is de discipline die zich bezighoudt met de interactie van de
mens met zijn omgeving.
Kennis van de ergonomie
De ergonomie is ontstaan uit de humane wetenschappen en uit de
psychologie. Er zijn heel wat verschillende disciplines waarbinnen
ergonomie wordt toegepast.
Binnen de kennis en toepassing van ergonomie zijn er verschillende
disciplines die onderling vaak met elkaar verbonden worden:
- Sensorische ergonomie:
In welke mate de sensorische informatie wordt gegeven over een
plek ,het gebruik ervan, die beïnvloedt is de focus van deze studie.
- Fysieke ergonomie:
Focust zich op de motorische en fysiologische aspecten van het
menselijk lichaam en de omgeving.
,Ontwerpmethodiek 1.2
- Cognitieve ergonomie:
gaat over de mentale processen en hoe je die positief kan
beïnvloeden Het start bij hoe we de dingen waarnemen en ervaren,
met onze zintuigen. Daarnaast is ook het begrijpen en verwerken
van informatie belangrijk, hoe we emotioneel reageren op onze
omgeving.
- Organisatie ergonomie:
Dit is de sub-discipline die dieper ingaat op de manier waarop werk
of een bedrijf of de samenleving georganiseerd is. Het kan gaan om
uurroosters die het werk organiseren of schema’s die het werk
structureren.
- Concept ergonomie:
Ergonomie kan vanuit de beginsituatie bekeken worden, bij de start
van een ontwerp kunnen we de afmetingen en organisatie van de
functies onderzoeken. ergonomie kan toegepast worden vanaf de
ontwerpfase van voorwerpen en omgeving.
- Correctie ergonomie:
Ergonomie wordt ook toegepast in de bestaande omgeving met als
doel deze te verbeteren. Productiefouten of lichamelijke klachten
ontstaan vaak door verkeerd gebruik van de omgeving, of wanneer
meubels niet afgestemd zijn op de gebruiker.
- Revalidatie-ergonomie:
De ergonomische discipline die zich bezig houdt met de preventieve
ergonomie, voor mensen die herstellen van bijvoorbeeld een
arbeidsongeval en hiervoor een aangepaste werkomgeving nodig
hebben.
Als ontwerpers zullen we het meeste bezig zijn met de Concept-ergonomie
en de correctie-ergonomie.
Bij een onderzoek is dus de eerste stap om een uitgebreid
onderzoek naar de ‘echte’ vraag van de klant.
ONS ONDERZOEK VAN ONS ONTWERP KAN LANGS 2 KANTEN BEKEKEN
WORDEN
- Onderzoek van de tastbare context.
- Onderzoek van de niet-tastbare context.
De tastbare context: gaat dus over de ruimte, het gebouw, de straat,
de stad,… waar we in gaan werken. Wat is de staat van het gebouw, welke
technieken zijn er, dragende muren, deuren, vloeren, ramen,… Alles kan
gemeten en opgetekend worden.
De niet-tastbare context: gaat eerder over de beleving en de omgeving
van de ruimte. Hoe ervaart een mens de ruimte, licht en oriëntatie, zijn er
, Ontwerpmethodiek 1.2
interessante historische elementen, is het belangrijk een bepaalde
historische sfeer te bewaren,… In welke buurt situeert zich het gebouw,
een marktonderzoek kan nodig zijn, welke doelgroep zal het gebouw
gebruiken,…
Eerst kan je literatuur raadplegen: gelijkaardige gebouwen met deze
functies opzoeken, de omgeving van het gebouw bestuderen, de evolutie
en huidige ideeën over deze functie in kaart brengen.
