Gezins-en opvoedingsondersteuning
Hoofdstuk 6: 1. Wat is intrafamiliaal geweld (IFG)
intrafamiliaal WHO: mishandeling kinderen, partners of ouderen = onderschat
geweld + probleem. Geweld = voornaamste doodsoorzaken binnen gezin
gastles CAW (15-44)
(Zie powerpoint België: 20% van de vrouwen min. 1x partnergeweld. Binnen
CAW) categorie slagen en verwondingen intrafamiliaal geweld veld wint
tov extrafamiliaal geweld
Definitie niet eenvoudig:
• Breed zijn, geen aanleiding geven tot complete onzekerheid in
omgaan met elkaar
• Hanteerbare definitie anders voor hulpverleners dan justitie.
Welzijnssector: subjectieve definitie, politie-justitiesector:
bewijslast krachtens de wet van belang
—> ‘IFG is elk dwingend, intimiderend gedrag dat uitgeoefend wordt
tov een gezins- of familielid of (ex-) intieme partner en waarbij dit
dwingend, intimiderend gedrag gepaard gaat met geweld of dreiging
ervan en een langdurige familiale invloed heeft (op systeem of
individuen in systeem).’
IFG: fysiek, seksueel, psychisch of economisch geweld binnen
eenzelfde familie
• Verwanten in opgaande en nederdalende lijn of zijlijn in 2de
graad
• Echtgenoten of personen die samenwonen of samengewoond
hebben en die duurzame affectieve en seksuele relatie
onderhouden (hebben)
• Bloedverwanten in nederdalende en opgaande lijn van partners
of van één van hen die bij hen wonen of gewoond hebben
IFG heeft slachtoffers en daders. Slachtoffers zijn ook
minderjarigen die ervan getuigen
Soms zowel slachtoffer als dader, bij wederzijdse slagen en
verwondingen
Daders IFG:
• Personen die (ex-) partners mishandelen
• Ouders, opvoeders, familieleden, huisvrienden of andere
minderjarigen in gezin die (minderjarigen) mishandelen
• Kinderen die ouders mishandelen
• Iemand uit familiale kring die ouderen waarvan ze
afhankelijk zijn, mishandelen
,Gezins-en opvoedingsondersteuning
Vormen familiaal geweld:
• Partnergeweld: gedragingen, handelingen en houdingen van
één van ‘ex-) partners dat gericht is op controle en dominantie.
Patriarchale machtsverhoudingen in samenleving voeden
beeld dat vooral vrouwen slachtoffer zijn
• Stalking: stelselmatig lastigvallen, door achtervolgingen,
steeds op hinderlijke wijze contact op te nemen en ook te
bedreigen
• Kindermishandeling: kind is slachtoffer van fysiek, seksueel of
psychisch geweld (passief of actief). Definitie
Vertrouwenscentra: belang van vroegtijdige hulpverlening,
belang van kind op 1 ste plaats. Omvat alle vormen van geweld
• Oudermishandeling: kind of jongere wendt min of meer
regelmatig verschillende vormen van geweld aan en die voor
ouders bedreigend zijn of vrees oproepen dat men onder dwang
eiden moet ingaan
• Ouderenmis(be)handeling: handelen of nalaten van wie in
professionele of persoonlijke relatie met oudere staat,
waardoor oudere lichamelijke en/of psychische en/ of materiële
schade lijt en waarbij aan kant van oudere sprake is van vorm
van gedeeltelijk of volledige afhankelijkheid. ‘Niet bewuste
handelingen of nalaten van handelingen die oudere verdriet,
pijn of kwaad berokkenen.’ Kan gebeuren bij mantelzorgers,
‘ontspoorde zorg’
• Eergerelateerd familiaal geweld: elke vorm van geestelijk of
lichamelijk geweld gepleegd vanuit collectieve mentaliteit als
reactie op schending (of dreiging ervan) van eer van persoon
en daarmee van zijn familie en waarvan buitenwereld op de
hoogte is of dreigt te raken
, Gezins-en opvoedingsondersteuning
2. Belang van vroegdetectie en risicotaxatie
Actoren sensibiliseren tot familiaal geweld en kennis over geweld in
gezin vergroten. Voorlichten van kinderen, jongeren, volwassenen
en ouderen over geweld in gezin is belangrijk —> situatie
(h)erkennen en weten hoe hulp zoeken. Als slachtoffer en dader is
moeilijk hulp te zoeken. Vorm van algemene preventie gaat niet
naar wortels van probleem, maar is gericht op vroegdetectie
Bewust maken van feit dat familiaal geweld verschillende vormen
en gradaties heeft en dat er veel slachtoffers zijn. Duidelijk maken
welke factoren een rol spelen. Begrip en inzicht leiden ertoe dat
situatie vroeg erkent wordt en externe hulp gezocht/geaccepteerd
wordt. Sociale omgeving wordt bewust van gedrag dus voorlichting
en sensibiliseren is noodzakelijk
Professionals moeten alert zijn voor geweld in gezin. Onderkenning
van vormen en gradaties vereist kennis en inzicht in probleem.
Kenmerken: sociale isolatie, depressiviteit en lichamelijke
verwondingen —> redenen om in vroeg stadium te peilen naar
agressieve bejegening, verwaarlozing of benadeling. Noodzakelijk
specifieke en gerichte vragen stellen
Bevestiging van IFG = nagaan of hulpverleningsaanbod
geaccepteerd wordt. Als aanleiding duidelijk is = gerichte hulp. In
gezinssysteem voldoende motivatie opgewekt om aan gewelds- en
onderliggende problemen te werken = met deskundige aanpak
hulpverleningstraject uitbouwen. Onvoldoende motivatie, waardoor
veiligheid niet wordt gewaarborgd = vraag op of meer dwingend
kader, in samenwerking met politie/justitie, aangewezen
Zoeken naar manieren om opvoedingsondersteuning actief
aanbieden. In prenatale periode en bij jonge kinderen bij
alleenstaanden, families met lage SES en tienerouders,
huisbezoeken belangrijk —> zicht op pedagogisch besef of hoe
ouders betekenis geven aan gedrag van kind en hoe eigen handelen
richten en vorm geven. Diagnostisch model en interventie-
instrument. KG: stappenplan bij bezorgdheid over geweld op
kinderen
Hoofdstuk 6: 1. Wat is intrafamiliaal geweld (IFG)
intrafamiliaal WHO: mishandeling kinderen, partners of ouderen = onderschat
geweld + probleem. Geweld = voornaamste doodsoorzaken binnen gezin
gastles CAW (15-44)
(Zie powerpoint België: 20% van de vrouwen min. 1x partnergeweld. Binnen
CAW) categorie slagen en verwondingen intrafamiliaal geweld veld wint
tov extrafamiliaal geweld
Definitie niet eenvoudig:
• Breed zijn, geen aanleiding geven tot complete onzekerheid in
omgaan met elkaar
• Hanteerbare definitie anders voor hulpverleners dan justitie.
Welzijnssector: subjectieve definitie, politie-justitiesector:
bewijslast krachtens de wet van belang
—> ‘IFG is elk dwingend, intimiderend gedrag dat uitgeoefend wordt
tov een gezins- of familielid of (ex-) intieme partner en waarbij dit
dwingend, intimiderend gedrag gepaard gaat met geweld of dreiging
ervan en een langdurige familiale invloed heeft (op systeem of
individuen in systeem).’
IFG: fysiek, seksueel, psychisch of economisch geweld binnen
eenzelfde familie
• Verwanten in opgaande en nederdalende lijn of zijlijn in 2de
graad
• Echtgenoten of personen die samenwonen of samengewoond
hebben en die duurzame affectieve en seksuele relatie
onderhouden (hebben)
• Bloedverwanten in nederdalende en opgaande lijn van partners
of van één van hen die bij hen wonen of gewoond hebben
IFG heeft slachtoffers en daders. Slachtoffers zijn ook
minderjarigen die ervan getuigen
Soms zowel slachtoffer als dader, bij wederzijdse slagen en
verwondingen
Daders IFG:
• Personen die (ex-) partners mishandelen
• Ouders, opvoeders, familieleden, huisvrienden of andere
minderjarigen in gezin die (minderjarigen) mishandelen
• Kinderen die ouders mishandelen
• Iemand uit familiale kring die ouderen waarvan ze
afhankelijk zijn, mishandelen
,Gezins-en opvoedingsondersteuning
Vormen familiaal geweld:
• Partnergeweld: gedragingen, handelingen en houdingen van
één van ‘ex-) partners dat gericht is op controle en dominantie.
Patriarchale machtsverhoudingen in samenleving voeden
beeld dat vooral vrouwen slachtoffer zijn
• Stalking: stelselmatig lastigvallen, door achtervolgingen,
steeds op hinderlijke wijze contact op te nemen en ook te
bedreigen
• Kindermishandeling: kind is slachtoffer van fysiek, seksueel of
psychisch geweld (passief of actief). Definitie
Vertrouwenscentra: belang van vroegtijdige hulpverlening,
belang van kind op 1 ste plaats. Omvat alle vormen van geweld
• Oudermishandeling: kind of jongere wendt min of meer
regelmatig verschillende vormen van geweld aan en die voor
ouders bedreigend zijn of vrees oproepen dat men onder dwang
eiden moet ingaan
• Ouderenmis(be)handeling: handelen of nalaten van wie in
professionele of persoonlijke relatie met oudere staat,
waardoor oudere lichamelijke en/of psychische en/ of materiële
schade lijt en waarbij aan kant van oudere sprake is van vorm
van gedeeltelijk of volledige afhankelijkheid. ‘Niet bewuste
handelingen of nalaten van handelingen die oudere verdriet,
pijn of kwaad berokkenen.’ Kan gebeuren bij mantelzorgers,
‘ontspoorde zorg’
• Eergerelateerd familiaal geweld: elke vorm van geestelijk of
lichamelijk geweld gepleegd vanuit collectieve mentaliteit als
reactie op schending (of dreiging ervan) van eer van persoon
en daarmee van zijn familie en waarvan buitenwereld op de
hoogte is of dreigt te raken
, Gezins-en opvoedingsondersteuning
2. Belang van vroegdetectie en risicotaxatie
Actoren sensibiliseren tot familiaal geweld en kennis over geweld in
gezin vergroten. Voorlichten van kinderen, jongeren, volwassenen
en ouderen over geweld in gezin is belangrijk —> situatie
(h)erkennen en weten hoe hulp zoeken. Als slachtoffer en dader is
moeilijk hulp te zoeken. Vorm van algemene preventie gaat niet
naar wortels van probleem, maar is gericht op vroegdetectie
Bewust maken van feit dat familiaal geweld verschillende vormen
en gradaties heeft en dat er veel slachtoffers zijn. Duidelijk maken
welke factoren een rol spelen. Begrip en inzicht leiden ertoe dat
situatie vroeg erkent wordt en externe hulp gezocht/geaccepteerd
wordt. Sociale omgeving wordt bewust van gedrag dus voorlichting
en sensibiliseren is noodzakelijk
Professionals moeten alert zijn voor geweld in gezin. Onderkenning
van vormen en gradaties vereist kennis en inzicht in probleem.
Kenmerken: sociale isolatie, depressiviteit en lichamelijke
verwondingen —> redenen om in vroeg stadium te peilen naar
agressieve bejegening, verwaarlozing of benadeling. Noodzakelijk
specifieke en gerichte vragen stellen
Bevestiging van IFG = nagaan of hulpverleningsaanbod
geaccepteerd wordt. Als aanleiding duidelijk is = gerichte hulp. In
gezinssysteem voldoende motivatie opgewekt om aan gewelds- en
onderliggende problemen te werken = met deskundige aanpak
hulpverleningstraject uitbouwen. Onvoldoende motivatie, waardoor
veiligheid niet wordt gewaarborgd = vraag op of meer dwingend
kader, in samenwerking met politie/justitie, aangewezen
Zoeken naar manieren om opvoedingsondersteuning actief
aanbieden. In prenatale periode en bij jonge kinderen bij
alleenstaanden, families met lage SES en tienerouders,
huisbezoeken belangrijk —> zicht op pedagogisch besef of hoe
ouders betekenis geven aan gedrag van kind en hoe eigen handelen
richten en vorm geven. Diagnostisch model en interventie-
instrument. KG: stappenplan bij bezorgdheid over geweld op
kinderen
