Inleiding tot het Europees en internationaal recht
1. EUROPEES RECHT
o Nationale regels hebben betrekking tot beslissingen op Europees niveau
Bv. dopjes op plastic flesjes niet meer afneembaar – milieubescherming
o Richtlijnen (bindend, bepaalde termijn om het om te zetten in nationale wetgeving) <->
verordeningen (automatisch, deel van rechtsorde, bindend)
o Betrekking tot heel veel domeinen
Bv. om iets een Limburgse vlaai te noemen, moet het aan een aantal voorwaarden voldoen
o Dagelijkse confrontatie met Europees recht
Bv. speedpedelec: regels mbt verzekering verschilt met verzekering voor normale fietsen ->
geldt het recht op verzekering ook voor gemotoriseerde voertuigen? -> prejudiciële vraag
aan HvJ EU
Europees recht is overal
o Studie over kennis EU burgers – BEL scoort heel laag – elke burger met nationaliteit van een
lidstaat van de EU is een uni-burger en heeft specifieke rechten
Rechten als uni-burger:
Vrij personenverkeer
o Wat is Europees recht ??
= Recht van de EU (eigen rechtspersoonlijkheid, eigen autonome rechtsorde =
functioneert / harde
rechtssysteem obv aantal basisverdragen waardoor de EU functioneert)
Basis waarop EU
= ‘Autonome’ rechtsorde met eigen rechtsbronnen en principes
Gegrond op het Verdrag betreffende de EU (VEU) en Verdrag betreffende de Werking van
de EU (VWEU)
‘Geconsolideerde verdragen’
kern
Handvest van de grondrechten
Handvest is het primaire referentiepunt van het Europees recht !!!
Artikel 47 VEU: “De Unie bezit rechtspersoonlijkheid”
De EU kan in eigen naam optreden (o.a. m.b.t. onderhandelen en sluiten van
internationale overeenkomsten)
- Kan in eigen naam standpunten innemen
- Eigen instellingen, rechtssysteem en verdragen
Lidstaten moeten bevoegdheid geven aan Europees niveau om wetgeving/verdragen op te
stellen – rechtsgrond Europese wetgeving
Anders kan EU niet wetgevend optreden (zonder bevoegdheid te krijgen van lidstaten)
Protocol maakt integraal deel uit van verdragen + bindend
1
, Verklaringen = interpretatiemiddel
o Te behandelen thema’s:
HOOFDSTUK 1: Het juridisch kader van het Europees integratieproces: historische evolutie
o 1e aanzet om samen te werken tussen staten = Marshall-hulpplan = OEES
= financieel/economische hulp van VS om EU terug op te bouwen na WOII
VOORWAARDE: onderling afspreken hoe geld verdelen en besteden onder de lidstaten ->
OEES: Organisatie voor Europese Economische Samenwerking (OEES: 1948-1961)
(NU OESO) = veel uitgebreider, ruimere sociale en economische doelstellingen, OOK
niet-Europese landen
o Benelux (1944) = douane-unie, samenwerking tussen EU-landen
o 7-11 mei 1948: ‘Congres van Den Haag’ = basis Raad van Europa
Voorzitter: W. Churchill
° Raad van Europa (° 5 mei 1949)
Parlementen komen samen onder leiding van Churchill
Nieuwe oorlog vermijden en denken om beter samen te werken = GEVOLG: ° Raad
van Europa
Intergouvernementele organisatie met eigen institutionele structuur!
2
,o Internationale organisaties
Als lidstaat kan je niet gebonden worden tegen eigen wil (intergouvernementeel) kan wel op
supranationaal niveau (als lidstaat gebonden door een bepaalde beslissing, ook als je
ertegen bent)
Grondwet lidstaat bepaalt verhouding met internationale verdragen
enkel Europese Unie kennen !!
Verschil tussen beiden wel kennen
Instellingen <-> rechtscolleges
Raad van Europa: rechtscollege = Eur hof voor rechten van de mens <-> Europese Unie:
rechtscollege = HvJ
3
, FOUNDING FATHERS:
Jean Monnet Robert Schumann
Minister buitenlandse zaken Frankrijk
Verklaring van
Schumann
Europa dag (9 mei)
EUROPESE GEMEENSCHAP VOOR KOLEN EN STAAL (EGKS)
Verklaring van Schumann (9 mei 1950)
= Nieuwe oorlog vermijden -> oorlog materieel onmogelijk maken =
bevoegdheden kolen en staal overdragen naar een supranationale instantie
(essentie Schumannverklaring)
Basis voor eerste supranationale organisatie in EU
≠ Raad van Europa = intergouvernementeel
Verdrag van Parijs (1951/52) – EGKS
Frankrijk, Duitsland, België, Nederland, Luxemburg, Italië
Gesloten voor periode van 50 jaar (ϯ 2002)
Supranationale organisatie (instellingen staan los van lidstaten)
Hoge Autoriteit
Gemeenschappelijke Vergadering
Raad van Ministers
Hof van Justitie
VERDERE INTEGRATIE (SUPRANATIONAAL OBV DEFENSIE EN VEILIGHIED)
1950: Pleven Plan
° Europese defensiegemeenschap en politieke gemeenschap oprichten die over de
defensiegemeenschap kan beslissen -> Verdrag tot oprichting EDG en EPG (1952)
-> Verdrag nooit in werking getreden
Ratificatie verworpen in Frans Parlement – reden waarom verdrag nooit in werking is
getreden (geen ratificatie van het verdrag)
Militaire gelegenheden worden buiten Europese integratieproces gehouden
Conferentie van Messina (juni 1955)
MONNET: model EGKS toepassen op andere sectoren (sectorale integratie)
BEYEN: streven naar algemene economische integratie – 1 gemeenschappelijke
markt
Sectorale (Monnet) vs. algemene (Beyen) economische integratie
- Visies geven aanleiding tot 2 heel belangrijke verdragen (EEG en Euratom) !!
Verdrag tot oprichting van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) en
Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) = sectoraal!! – Rome
(1957/58)
4
1. EUROPEES RECHT
o Nationale regels hebben betrekking tot beslissingen op Europees niveau
Bv. dopjes op plastic flesjes niet meer afneembaar – milieubescherming
o Richtlijnen (bindend, bepaalde termijn om het om te zetten in nationale wetgeving) <->
verordeningen (automatisch, deel van rechtsorde, bindend)
o Betrekking tot heel veel domeinen
Bv. om iets een Limburgse vlaai te noemen, moet het aan een aantal voorwaarden voldoen
o Dagelijkse confrontatie met Europees recht
Bv. speedpedelec: regels mbt verzekering verschilt met verzekering voor normale fietsen ->
geldt het recht op verzekering ook voor gemotoriseerde voertuigen? -> prejudiciële vraag
aan HvJ EU
Europees recht is overal
o Studie over kennis EU burgers – BEL scoort heel laag – elke burger met nationaliteit van een
lidstaat van de EU is een uni-burger en heeft specifieke rechten
Rechten als uni-burger:
Vrij personenverkeer
o Wat is Europees recht ??
= Recht van de EU (eigen rechtspersoonlijkheid, eigen autonome rechtsorde =
functioneert / harde
rechtssysteem obv aantal basisverdragen waardoor de EU functioneert)
Basis waarop EU
= ‘Autonome’ rechtsorde met eigen rechtsbronnen en principes
Gegrond op het Verdrag betreffende de EU (VEU) en Verdrag betreffende de Werking van
de EU (VWEU)
‘Geconsolideerde verdragen’
kern
Handvest van de grondrechten
Handvest is het primaire referentiepunt van het Europees recht !!!
Artikel 47 VEU: “De Unie bezit rechtspersoonlijkheid”
De EU kan in eigen naam optreden (o.a. m.b.t. onderhandelen en sluiten van
internationale overeenkomsten)
- Kan in eigen naam standpunten innemen
- Eigen instellingen, rechtssysteem en verdragen
Lidstaten moeten bevoegdheid geven aan Europees niveau om wetgeving/verdragen op te
stellen – rechtsgrond Europese wetgeving
Anders kan EU niet wetgevend optreden (zonder bevoegdheid te krijgen van lidstaten)
Protocol maakt integraal deel uit van verdragen + bindend
1
, Verklaringen = interpretatiemiddel
o Te behandelen thema’s:
HOOFDSTUK 1: Het juridisch kader van het Europees integratieproces: historische evolutie
o 1e aanzet om samen te werken tussen staten = Marshall-hulpplan = OEES
= financieel/economische hulp van VS om EU terug op te bouwen na WOII
VOORWAARDE: onderling afspreken hoe geld verdelen en besteden onder de lidstaten ->
OEES: Organisatie voor Europese Economische Samenwerking (OEES: 1948-1961)
(NU OESO) = veel uitgebreider, ruimere sociale en economische doelstellingen, OOK
niet-Europese landen
o Benelux (1944) = douane-unie, samenwerking tussen EU-landen
o 7-11 mei 1948: ‘Congres van Den Haag’ = basis Raad van Europa
Voorzitter: W. Churchill
° Raad van Europa (° 5 mei 1949)
Parlementen komen samen onder leiding van Churchill
Nieuwe oorlog vermijden en denken om beter samen te werken = GEVOLG: ° Raad
van Europa
Intergouvernementele organisatie met eigen institutionele structuur!
2
,o Internationale organisaties
Als lidstaat kan je niet gebonden worden tegen eigen wil (intergouvernementeel) kan wel op
supranationaal niveau (als lidstaat gebonden door een bepaalde beslissing, ook als je
ertegen bent)
Grondwet lidstaat bepaalt verhouding met internationale verdragen
enkel Europese Unie kennen !!
Verschil tussen beiden wel kennen
Instellingen <-> rechtscolleges
Raad van Europa: rechtscollege = Eur hof voor rechten van de mens <-> Europese Unie:
rechtscollege = HvJ
3
, FOUNDING FATHERS:
Jean Monnet Robert Schumann
Minister buitenlandse zaken Frankrijk
Verklaring van
Schumann
Europa dag (9 mei)
EUROPESE GEMEENSCHAP VOOR KOLEN EN STAAL (EGKS)
Verklaring van Schumann (9 mei 1950)
= Nieuwe oorlog vermijden -> oorlog materieel onmogelijk maken =
bevoegdheden kolen en staal overdragen naar een supranationale instantie
(essentie Schumannverklaring)
Basis voor eerste supranationale organisatie in EU
≠ Raad van Europa = intergouvernementeel
Verdrag van Parijs (1951/52) – EGKS
Frankrijk, Duitsland, België, Nederland, Luxemburg, Italië
Gesloten voor periode van 50 jaar (ϯ 2002)
Supranationale organisatie (instellingen staan los van lidstaten)
Hoge Autoriteit
Gemeenschappelijke Vergadering
Raad van Ministers
Hof van Justitie
VERDERE INTEGRATIE (SUPRANATIONAAL OBV DEFENSIE EN VEILIGHIED)
1950: Pleven Plan
° Europese defensiegemeenschap en politieke gemeenschap oprichten die over de
defensiegemeenschap kan beslissen -> Verdrag tot oprichting EDG en EPG (1952)
-> Verdrag nooit in werking getreden
Ratificatie verworpen in Frans Parlement – reden waarom verdrag nooit in werking is
getreden (geen ratificatie van het verdrag)
Militaire gelegenheden worden buiten Europese integratieproces gehouden
Conferentie van Messina (juni 1955)
MONNET: model EGKS toepassen op andere sectoren (sectorale integratie)
BEYEN: streven naar algemene economische integratie – 1 gemeenschappelijke
markt
Sectorale (Monnet) vs. algemene (Beyen) economische integratie
- Visies geven aanleiding tot 2 heel belangrijke verdragen (EEG en Euratom) !!
Verdrag tot oprichting van de Europese Economische Gemeenschap (EEG) en
Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) = sectoraal!! – Rome
(1957/58)
4
