Aardrijkskunde 1
Inleiding
Wetenschappelijke geletterdheid
Ruimtelijk, geografisch besef:
- Wisselwerking tussen mens en omgeving
- Sociaal economische invalshoek
- Fysische invalshoek
- Natuurwetenschappen en menswetenschappen ontmoeten elkaar in de
aardrijkskunde.
Maatschappelijke relevantie
- Implementatie van educaties zoals wereldburgerschap,
ontwikkelingseducatie, educatie duurzame ontwikkeling…
- Kenmerken van educatie zorgen ervoor dat aardrijkskunde opgestuwd is
tot een kritisch mens- en maatschappijvak.
Een educatie:
- Heeft als uitgangspunt een binnen de samenleving breed geaccepteerd
maatschappelijk vraagstuk
- Geeft veelzijdige informatie over het thema
- Besteedt expliciet aandacht aan algemene, cultuurgebonden en/of
persoonlijke waarden en normen
- Werkt toe naar waarden- en normenafweging en de ontwikkeling van
gefundeerde en genuanceerde meningsvorming daarover
- Biedt handelingsperspectieven aan de leerlingen.
Het hoofd Gaat om analyseren van vraagstukken
door te leren denken vanuit systemen
en het integreren van nieuwe kennis.
Het hart Gaat om eigen betrokkenheid
(waarden) zichtbaar maken, dilemma’s
in de samenleving herkennen,
oplossingen beoordelen en
afwegingen kunnen maken op basis
van ethische principes
Handen Wie de nodige kennis heeft en de wil
om iets te veranderen komt uit bij de
handen of actie.
1
,Hoe kan ik leerlingen iets leren over aardrijkskunde?
Vakdidactiek Hoe kan ik de leerlingen iets nieuws
leren?
Pedagogiek Welke leerlingen?
Inhoud Iets? (kennis, inzichten, vaardigheden,
attitudes)
De onderwijskundige driehoek
- De leerkracht is de veilige en vertrouwde intermediair tussen de kinderen,
de vakinhoud en de vakdidactiek.
- In de ene aardrijkskunde les al de pedagogische dimensie centraal staan
Bv. als de leerlingen samen informatieve foto’s van verschillende Belgische
landschappen bekijken, analyseren en waarderen.
- In een andere les zal de inhoud centraal staan
Bv. aanleren van kaartlezen met behulp van de legende
- Gekozen didactiek is bepalend voor het al dan niet geïnteresseerd zijn in
het begrijpen van de inhoud van de leerlingen.
- Niet in elke les zullen de 3 aspecten aan bod komen.
2
,Wat is aardrijkskunde?
- Moest de aarde overal even hoog zijn en met overal hetzelfde weer, dat de
mensen homogeen over het aardoppervlak zouden voorkomen enz., dan
bestond de aardrijkskunde wellicht niet.
- Aardrijkskunde vindt zijn bestaansrecht in de verscheidenheid van
ruimtelijk voorkomende feiten = geografische elementen
- Er zijn natuurlijke en menselijke geografische elementen
Ruimtelijke relaties
Verticale relaties = onderlinge betrekkingen tussen feiten of verschijnselen die op
éénzelfde plaats of in één bepaald gebied voorkomen.
Bv. permafrost, bevat heel veel methaan. Wanneer de permafrost ontdooid kan
het niet meer terug even goed bevriezen. Door vrijkomen van methaan daaruit
krijg je klimaatopwarming.
Horizontale relaties = betrekkingen tussen feiten of verschijnselen gelegen op
verscheidene plaatsen
Bv. Spanje is een aantrekkelijk land voor toeristen omdat het klimaat daar warmer
is. Mensen gebruiken het vliegtuig om daar te geraken.
Ruimtelijke systemen Ingewikkelde netwerken van
elementen die onderling verbonden
zijn door relaties.
Ruimtelijke processen De op elkaar inwerkende elementen
ondergaan veranderingen.
3
, Definitie aardrijkskunde
De aardrijkskunde of geografie: bestudeerd verschijnselen, systemen en
processen die gebonden zijn aan het aardoppervlak en voor hun
verwezenlijking ruimte opeisen. Het is een systeemwetenschap, ze legt de
nadruk op de verbanden tussen de verschijnselen.
Specialisaties
- Fysische geografie = de natuurkundige aardrijkskunde, hierbij gaat het om
de natuur (klimaat, grondsoort…) en de betekenis daarvan voor de mens.
- Sociale geografie = deze richting bekijkt hoe mensen leven, waarom ze juist
op een bepaalde plaats wonen, wat de middelen van bestaan zijn… Dit
gebeurt vanuit verschillende invalshoeken:
o Economisch: werk en geld verdienen
o Demografisch: bevolking
o Cultureel
o politiek
De geografische kubus
- Het hedendaagse denken over de relatie tussen inhoud en didactiek
- Ruimtelijke spreiding en ruimtelijke samenhang van relevante
verschijnselen op het aardoppervlak op diverse schaalniveaus
4
Inleiding
Wetenschappelijke geletterdheid
Ruimtelijk, geografisch besef:
- Wisselwerking tussen mens en omgeving
- Sociaal economische invalshoek
- Fysische invalshoek
- Natuurwetenschappen en menswetenschappen ontmoeten elkaar in de
aardrijkskunde.
Maatschappelijke relevantie
- Implementatie van educaties zoals wereldburgerschap,
ontwikkelingseducatie, educatie duurzame ontwikkeling…
- Kenmerken van educatie zorgen ervoor dat aardrijkskunde opgestuwd is
tot een kritisch mens- en maatschappijvak.
Een educatie:
- Heeft als uitgangspunt een binnen de samenleving breed geaccepteerd
maatschappelijk vraagstuk
- Geeft veelzijdige informatie over het thema
- Besteedt expliciet aandacht aan algemene, cultuurgebonden en/of
persoonlijke waarden en normen
- Werkt toe naar waarden- en normenafweging en de ontwikkeling van
gefundeerde en genuanceerde meningsvorming daarover
- Biedt handelingsperspectieven aan de leerlingen.
Het hoofd Gaat om analyseren van vraagstukken
door te leren denken vanuit systemen
en het integreren van nieuwe kennis.
Het hart Gaat om eigen betrokkenheid
(waarden) zichtbaar maken, dilemma’s
in de samenleving herkennen,
oplossingen beoordelen en
afwegingen kunnen maken op basis
van ethische principes
Handen Wie de nodige kennis heeft en de wil
om iets te veranderen komt uit bij de
handen of actie.
1
,Hoe kan ik leerlingen iets leren over aardrijkskunde?
Vakdidactiek Hoe kan ik de leerlingen iets nieuws
leren?
Pedagogiek Welke leerlingen?
Inhoud Iets? (kennis, inzichten, vaardigheden,
attitudes)
De onderwijskundige driehoek
- De leerkracht is de veilige en vertrouwde intermediair tussen de kinderen,
de vakinhoud en de vakdidactiek.
- In de ene aardrijkskunde les al de pedagogische dimensie centraal staan
Bv. als de leerlingen samen informatieve foto’s van verschillende Belgische
landschappen bekijken, analyseren en waarderen.
- In een andere les zal de inhoud centraal staan
Bv. aanleren van kaartlezen met behulp van de legende
- Gekozen didactiek is bepalend voor het al dan niet geïnteresseerd zijn in
het begrijpen van de inhoud van de leerlingen.
- Niet in elke les zullen de 3 aspecten aan bod komen.
2
,Wat is aardrijkskunde?
- Moest de aarde overal even hoog zijn en met overal hetzelfde weer, dat de
mensen homogeen over het aardoppervlak zouden voorkomen enz., dan
bestond de aardrijkskunde wellicht niet.
- Aardrijkskunde vindt zijn bestaansrecht in de verscheidenheid van
ruimtelijk voorkomende feiten = geografische elementen
- Er zijn natuurlijke en menselijke geografische elementen
Ruimtelijke relaties
Verticale relaties = onderlinge betrekkingen tussen feiten of verschijnselen die op
éénzelfde plaats of in één bepaald gebied voorkomen.
Bv. permafrost, bevat heel veel methaan. Wanneer de permafrost ontdooid kan
het niet meer terug even goed bevriezen. Door vrijkomen van methaan daaruit
krijg je klimaatopwarming.
Horizontale relaties = betrekkingen tussen feiten of verschijnselen gelegen op
verscheidene plaatsen
Bv. Spanje is een aantrekkelijk land voor toeristen omdat het klimaat daar warmer
is. Mensen gebruiken het vliegtuig om daar te geraken.
Ruimtelijke systemen Ingewikkelde netwerken van
elementen die onderling verbonden
zijn door relaties.
Ruimtelijke processen De op elkaar inwerkende elementen
ondergaan veranderingen.
3
, Definitie aardrijkskunde
De aardrijkskunde of geografie: bestudeerd verschijnselen, systemen en
processen die gebonden zijn aan het aardoppervlak en voor hun
verwezenlijking ruimte opeisen. Het is een systeemwetenschap, ze legt de
nadruk op de verbanden tussen de verschijnselen.
Specialisaties
- Fysische geografie = de natuurkundige aardrijkskunde, hierbij gaat het om
de natuur (klimaat, grondsoort…) en de betekenis daarvan voor de mens.
- Sociale geografie = deze richting bekijkt hoe mensen leven, waarom ze juist
op een bepaalde plaats wonen, wat de middelen van bestaan zijn… Dit
gebeurt vanuit verschillende invalshoeken:
o Economisch: werk en geld verdienen
o Demografisch: bevolking
o Cultureel
o politiek
De geografische kubus
- Het hedendaagse denken over de relatie tussen inhoud en didactiek
- Ruimtelijke spreiding en ruimtelijke samenhang van relevante
verschijnselen op het aardoppervlak op diverse schaalniveaus
4
