Samenwerking in Veiligheid
Julie Schoemaker (2709968)
Vraag 1:
Met het veiligheidspsychologische perspectief probeert Eysink Smeets aan te geven dat je bij
het besturen van veiligheid niet alleen naar de objectieve veiligheid moet kijken, maar ook
naar de subjectieve veiligheid. Bij subjectieve veiligheid gaat het om de gedachten, gevoelens
en de daarmee samenhangende gedragingen rondom veiligheid. Hoewel mensen misschien
objectief gezien veilig zijn, kunnen ze zich namelijk nog wel onveilig voelen. Deze
subjectieve veiligheid kan gezien worden als een psychologisch perspectief op veiligheid,
waar bestuurders dus ook rekening mee zouden moeten houden.
Het verhaal van Eysink Smeets wordt ondersteund door Zedner (2009) die stelt dat
veiligheid ook gezien kan worden als een subjectieve toestand. In dit geval is veiligheid puur
een mentale kwestie en gaat het over het subjectieve gevoel dat we hebben van onze
veiligheid, dit in verband worden gebracht met het veiligheidspsychologisch perspectief. Het
subjectieve gevoel van veiligheid kan per persoon verschillen omdat het wordt beïnvloed
door onder andere factoren als leeftijd en geslacht, maar ook door de individuele
gevoeligheid voor risico’s en gevaar (Zedner, 2009). Dit subjectieve gevoel van veiligheid
hoeft niet samen te hangen met het werkelijke risico dat iemand loopt. Zo blijven mensen
bang om het vliegtuig in te stappen, terwijl bewezen is dat je door te reizen met een vliegtuig
aanzienlijk minder risico loopt dan door te reizen met een auto (Zedner, 2009). Daarnaast
hoeft wat de een als onveilig ziet, door de ander niet als onveilig te worden gezien. Denk
hierbij bijvoorbeeld aan armoede dat in ontwikkelingslanden als grote bron van onveiligheid
wordt gezien, maar in de westerse wereld veel minder. In de westerse wereld heeft men
andere zorgen, zoals terrorisme (Zedner, 2009). Hoewel het subjectieve gevoel van veiligheid
niet altijd samenhangt met de objectieve risico’s die mensen lopen, is het volgens Zedner
(2009) niet verstandig als overheden deze subjectieve zorgen van burgers negeren. Dit zorgt
namelijk alleen maar voor een groter gevoel van kwetsbaarheid bij burgers. Zedner (2009) en
Eysink Smeets zijn het hier dus met elkaar over eens.
Wanneer de overheid meer gehoor zou geven aan het subjectieve veiligheidsgevoel
van burgers, door naar nog meer veiligheid te streven, zal dit ook gevolgen hebben voor de
overheid en het strafrecht. Zedner (2003) benoemt het paradox dat veiligheid het strafrecht
vergroot, en niet verkleint. Hiermee wordt bedoeld dat het streven naar meer veiligheid gelijk
, staat aan een uitbreiding van de inspanningen van de staat, en daarmee het strafrecht. Als het
gaat om veiligheid wordt men dus afhankelijker van de staat en zal er meer gestraft worden.
Een voorbeeld dat het veiligheidspsychologisch perspectief goed illustreert is een
artikel van de NOS (2023) dat het onveilige gevoel van Amsterdammers in het verkeer
omschrijft. Dit gevoel van onveiligheid in het verkeer wordt vooral veroorzaakt door
elektrische fietsen, steps en (deel)scooters. Amsterdammers denken dat de aanwezigheid van
meer elektrische vervoermiddelen leidt tot meer ongelukken, hoewel hier geen objectieve
aanleiding voor is. Wat het daadwerkelijke effect is van elektrische vervoermiddelen op het
aantal ongelukken is namelijk nog niet duidelijk volgens het Instituut voor Wetenschappelijk
Onderzoek Verkeersveiligheid.
500 woorden
NOS artikel: https://nos.nl/artikel/2489387-amsterdammers-voelen-zich-onveiliger-in-
verkeer-dan-andere-europeanen.
Vraag 2:
Besluitvorming van crises vindt plaats onder omstandigheden van dreiging, tijdsdruk en
onzekerheid (‘t Hart, Rosenthal & Kouzmin, 1993). Binnen crisismanagement moet er naar
bepaalde structuren gezocht worden om hiermee om te gaan. Het ingewikkelde hieraan is dat
er tal van organisaties aan het roer staan als een crisis zich voordoet. Heel veel organisaties
zijn op een of andere manier betrokken bij een crisis. Er vormt zich een beleidsarena waarin
verschillende betrokken partijen, met elk hun eigen insteek, belang en mandaat, aanwezig
zijn en met elkaar de crisis moeten zien te managen. Als verschillende overheidsdiensten
rond een beleidsissue met elkaar in competitie zijn vanuit verschillende posities en belangen,
én ook nog een andere perceptie hebben op de kwestie en de oplossingsrichting, wordt dit
ook wel bureaupolitiek genoemd (Rosenthal, ‘t Hart & Kouzmin, 1991). Denk hierbij
bijvoorbeeld aan de coronacrisis, waarbij verschillende ministeries met verschillende
belangen betrokken waren. Even kort door de bocht; het Ministerie van OCW had er belang
bij dat de scholen open bleven, maar het Ministerie van VWS had er belang bij dat de
ziekenhuizen niet overliepen. Deze verschillende ministeries zullen in een beleidsarena met
elkaar moeten samenwerken en dit kan leiden tot ingewikkelde compromissen die gemaakt
moeten worden.
Julie Schoemaker (2709968)
Vraag 1:
Met het veiligheidspsychologische perspectief probeert Eysink Smeets aan te geven dat je bij
het besturen van veiligheid niet alleen naar de objectieve veiligheid moet kijken, maar ook
naar de subjectieve veiligheid. Bij subjectieve veiligheid gaat het om de gedachten, gevoelens
en de daarmee samenhangende gedragingen rondom veiligheid. Hoewel mensen misschien
objectief gezien veilig zijn, kunnen ze zich namelijk nog wel onveilig voelen. Deze
subjectieve veiligheid kan gezien worden als een psychologisch perspectief op veiligheid,
waar bestuurders dus ook rekening mee zouden moeten houden.
Het verhaal van Eysink Smeets wordt ondersteund door Zedner (2009) die stelt dat
veiligheid ook gezien kan worden als een subjectieve toestand. In dit geval is veiligheid puur
een mentale kwestie en gaat het over het subjectieve gevoel dat we hebben van onze
veiligheid, dit in verband worden gebracht met het veiligheidspsychologisch perspectief. Het
subjectieve gevoel van veiligheid kan per persoon verschillen omdat het wordt beïnvloed
door onder andere factoren als leeftijd en geslacht, maar ook door de individuele
gevoeligheid voor risico’s en gevaar (Zedner, 2009). Dit subjectieve gevoel van veiligheid
hoeft niet samen te hangen met het werkelijke risico dat iemand loopt. Zo blijven mensen
bang om het vliegtuig in te stappen, terwijl bewezen is dat je door te reizen met een vliegtuig
aanzienlijk minder risico loopt dan door te reizen met een auto (Zedner, 2009). Daarnaast
hoeft wat de een als onveilig ziet, door de ander niet als onveilig te worden gezien. Denk
hierbij bijvoorbeeld aan armoede dat in ontwikkelingslanden als grote bron van onveiligheid
wordt gezien, maar in de westerse wereld veel minder. In de westerse wereld heeft men
andere zorgen, zoals terrorisme (Zedner, 2009). Hoewel het subjectieve gevoel van veiligheid
niet altijd samenhangt met de objectieve risico’s die mensen lopen, is het volgens Zedner
(2009) niet verstandig als overheden deze subjectieve zorgen van burgers negeren. Dit zorgt
namelijk alleen maar voor een groter gevoel van kwetsbaarheid bij burgers. Zedner (2009) en
Eysink Smeets zijn het hier dus met elkaar over eens.
Wanneer de overheid meer gehoor zou geven aan het subjectieve veiligheidsgevoel
van burgers, door naar nog meer veiligheid te streven, zal dit ook gevolgen hebben voor de
overheid en het strafrecht. Zedner (2003) benoemt het paradox dat veiligheid het strafrecht
vergroot, en niet verkleint. Hiermee wordt bedoeld dat het streven naar meer veiligheid gelijk
, staat aan een uitbreiding van de inspanningen van de staat, en daarmee het strafrecht. Als het
gaat om veiligheid wordt men dus afhankelijker van de staat en zal er meer gestraft worden.
Een voorbeeld dat het veiligheidspsychologisch perspectief goed illustreert is een
artikel van de NOS (2023) dat het onveilige gevoel van Amsterdammers in het verkeer
omschrijft. Dit gevoel van onveiligheid in het verkeer wordt vooral veroorzaakt door
elektrische fietsen, steps en (deel)scooters. Amsterdammers denken dat de aanwezigheid van
meer elektrische vervoermiddelen leidt tot meer ongelukken, hoewel hier geen objectieve
aanleiding voor is. Wat het daadwerkelijke effect is van elektrische vervoermiddelen op het
aantal ongelukken is namelijk nog niet duidelijk volgens het Instituut voor Wetenschappelijk
Onderzoek Verkeersveiligheid.
500 woorden
NOS artikel: https://nos.nl/artikel/2489387-amsterdammers-voelen-zich-onveiliger-in-
verkeer-dan-andere-europeanen.
Vraag 2:
Besluitvorming van crises vindt plaats onder omstandigheden van dreiging, tijdsdruk en
onzekerheid (‘t Hart, Rosenthal & Kouzmin, 1993). Binnen crisismanagement moet er naar
bepaalde structuren gezocht worden om hiermee om te gaan. Het ingewikkelde hieraan is dat
er tal van organisaties aan het roer staan als een crisis zich voordoet. Heel veel organisaties
zijn op een of andere manier betrokken bij een crisis. Er vormt zich een beleidsarena waarin
verschillende betrokken partijen, met elk hun eigen insteek, belang en mandaat, aanwezig
zijn en met elkaar de crisis moeten zien te managen. Als verschillende overheidsdiensten
rond een beleidsissue met elkaar in competitie zijn vanuit verschillende posities en belangen,
én ook nog een andere perceptie hebben op de kwestie en de oplossingsrichting, wordt dit
ook wel bureaupolitiek genoemd (Rosenthal, ‘t Hart & Kouzmin, 1991). Denk hierbij
bijvoorbeeld aan de coronacrisis, waarbij verschillende ministeries met verschillende
belangen betrokken waren. Even kort door de bocht; het Ministerie van OCW had er belang
bij dat de scholen open bleven, maar het Ministerie van VWS had er belang bij dat de
ziekenhuizen niet overliepen. Deze verschillende ministeries zullen in een beleidsarena met
elkaar moeten samenwerken en dit kan leiden tot ingewikkelde compromissen die gemaakt
moeten worden.
