Uitwerken van het ziektebeeld aan de hand van de rode loper: COPD
Begripsbepaling:
COPD staat voor chronic obstructive pulmonary disease, in het Nederlands vertaald staat dit
voor chronische obstructieve longziekte. Het omvat chronische bronchitis en longemfyseem.
Verspreiding:
In 2018 hadden 613.800 mensen COPD (chronische bronchitis en/of emfyseem): 304.800
mannen en 309.000 vrouwen (35,6 per 1.000 mannen en 35,6 per 1.000
vrouwen). De jaarprevalentie betreft een schatting van alle COPD-patiënten die gedurende
een jaar bekend zijn bij de huisarts. Deze patiënten hoeven niet allemaal in dat betreffende
jaar contact te hebben gehad met de huisarts voor hun COPD.
In 2018 kwamen er 27.100 nieuwe patiënten met emfyseem bij (13.400 mannen en
13.700 vrouwen). Het aantal nieuwe gevallen van chronische bronchitis was 10.300 (4.300
mannen en 5.900 vrouwen).
Anatomie & fysiologie:
De longen vullen het grootste deel van de borstkas. We hebben een linker en een rechterlong.
De linkerlong bestaat uit twee lobben. De bovenste en onderste linkerlong lob. De rechterlong
heeft 3 lobben. Het bovenste, de middelste en de onderste long lob. De rechterlong is iets
groter omdat in de linkerlong een uitsparing is voor het hart. De longen zijn omgeven door het
longvlies ofwel pleura. Tussen je borstwand en je longen liggen twee longvliezen. Tussen deze
twee longvliezen zit een soort ‘glijmiddel’, waardoor de vliezen over elkaar kunnen bewegen. In
een gezonde situatie zorgen de vliezen ervoor dat je longen aan je borstkas ‘plakken’. Aan de
onderkant van je longen bevindt zich je middenrif (diafragma).
Bij longemfyseem gaan de longblaasjes langzaam verloren. De longblaasjes zorgen ervoor dat
zuurstof wordt opgenomen in het bloed en dat afvalstoffen weer uitgeademd kunnen worden. Hoe
meer longblaasjes dus verloren gaan hoe moeilijker het ademen wordt. Het probleem zit in de
longen. De longblaasjes zijn hun elasticiteit kwijt en veel
longblaasjes zijn samengesmolten tot een slappe ballon.
Het gebrek aan elasticiteit maakt uitademing zwakker en
langer. De longblaasjes
nemen af en de ruimte waar
geen gaswisseling plaats
vindt neemt toe. Waardoor
er minder zuurstof wordt
opgenomen in het lichaam.
Chronische bronchitis hierbij
zijn de bronchiën ontstoken.
De bronchiën zijn de
vertakkingen van uw luchtpijp naar uw longen.
Daardoor maakt het lichaam meer slijm aan en is ademhalen lastiger. Slijm
zorgt ervoor dat de longen schoon blijven. Via het slijmvlies worden
bacteriën en schadelijke stoffen vervoert zodat het uiteindelijk uitgehoest of
ingeslikt kan worden. Hierdoor blijven de longen schoon.
Chronische bronchitis
- Slijmklieren groeien in omvang en aantal: de toegenomen
hoeveelheid slijm kan kleine luchtwegen blokkeren en het
reinigende trilhaarmechanisme overbelasten, wat leidt tot
aanhoudende hoest en infectie.
, - Oedeem en andere ontstekingsprocessen: De zwelling van de luchtwegwand vernauwt de
doorgang en blokkeert de luchtstroom.
- Trilhaarcellen nemen af in aantal en activiteit: Dit verergert het probleem van slijmophoping,
waardoor het risico op infectie toeneemt.
- Fibrose van de luchtwegen: De ontsteking leidt tot fibrose en verstijving van de
luchtwegwanden, waardoor de luchtstroom verder afneemt.
- Kortademigheid (dyspnoe): Deze verergert bij inspanning en bemoeilijkt de ademhaling. De
ventilatie van de longen schiet ernstig tekort en er ontstaat ademnood, met hypoxie,
pulmonale hypertensie en rechtszijdige hartinsufficiëntie tot gevolg. Naarmate de ademnood
verergert, daalt in het arteriele bloed de PO2 (hypoxemie) en stijgt de PCO2 (hypercapnie), en
uiteindelijk reageert het ademhalingscentrum op de hypoxemie in plaats van de hypercapnie.
In latere stadia tasten de inflammatoire veranderingen de kleinste bronchiolen en de alveoli
zelf aan en ontstaat er emfyseem.
Longemfyseem ontwikkelt zich gewoonlijk als gevolg van chronische ontstekingen of irritatie
van de luchtwegen. Er is een onomkeerbare zwelling van de bronchiolen,
de ductuli alveolares en alveoli, zodat er minder oppervlak beschikbaar is voor de
gasuitwisseling. Er zijn twee hoofdsoorten, die meestal beide aanwezig zijn:
- Panacinair emfyseem: De wanden tussen aangrenzende alveoli breken af,
de ductuli alveolares verwijden en het interstitiële elastische weefsel verdwijnt. De longen
zetten uit en hun capaciteit neemt toe. Omdat de hoeveelheid ingeademde lucht gelijk blijft,
maakt die een kleiner deel uit van de totale hoeveelheid lucht in de opgerekte alveoli en
neemt de parteriele zuurstofdruk af. Als gevolg daarvan wordt de concentratie gradient van
zuurstof over de alveolaire membraan vlakker en diffundeert er minder zuurstof in het bloed.
De samensmelting van alveoli verkleint het oppervlak dat beschikbaar is voor gasuitwisseling.
Hyperventilatie kan de normale zuurstof- een koolstofdioxidespanning in arterieel bloed nog
wel in stand houden, maar als de ziekte voortschrijdt, leidt het gecombineerde effect van
deze veranderingen tot hypoxie, pulmonale hypertensie en uiteindelijk tot rechtszijdige
hartinsufficiëntie.
- Centrilobulair emfyseem: Hierbij treedt irreversibele verwijding op van de bronchiolen in het
centrum van de lobuli. Als ingeademde lucht het verwijde gebied bereikt, daalt de druk
plotseling, waardoor ook de alveolaire luchtdruk daalt, de ventilatie minder effectief wordt
en de partiele zuurstofdruk afneemt. Naarmate de ziekte voortschrijdt, leidt de resulterende
hypoxie tot pulmonale hypertensie en rechtszijdige hartinsufficiëntie.
Oorzaken:
De oorzaken van COPD zijn:
- Roken. COPD komt meestal door roken. Roken zorgt ervoor dat uw longen continu
geprikkeld zijn. Daardoor ontsteken ze gemakkelijker. Actieve rokers, gestopte rokers en
(langdurige) meerokers hebben allemaal een verhoogde kans om COPD te krijgen.
- Schadelijke stoffen, zoals houtstof, lijm en verfdampen. Als u jarenlang heeft gewerkt
met hout, asbest, verf of chemische stoffen, heeft u meer kans op COPD.
- Erfelijke ziekten. De erfelijke ziekte alpha-1 kan COPD veroorzaken. Uw lichaam maakt
dan het eiwit alpha-1 niet aan. Dit eiwit is nodig om uw longen te beschermen.
- Luchtvervuiling. Bijvoorbeeld door fijn stof.
- Andere longziekten, zoals astma of een longontsteking.
Symptomen:
Bij COPD kunt u last hebben van:
- Benauwdheid
- Hoesten
- Slijm ophoesten
- Kortademigheid
- Piepend geluid bij ademen
- Vermoeidheid
Begripsbepaling:
COPD staat voor chronic obstructive pulmonary disease, in het Nederlands vertaald staat dit
voor chronische obstructieve longziekte. Het omvat chronische bronchitis en longemfyseem.
Verspreiding:
In 2018 hadden 613.800 mensen COPD (chronische bronchitis en/of emfyseem): 304.800
mannen en 309.000 vrouwen (35,6 per 1.000 mannen en 35,6 per 1.000
vrouwen). De jaarprevalentie betreft een schatting van alle COPD-patiënten die gedurende
een jaar bekend zijn bij de huisarts. Deze patiënten hoeven niet allemaal in dat betreffende
jaar contact te hebben gehad met de huisarts voor hun COPD.
In 2018 kwamen er 27.100 nieuwe patiënten met emfyseem bij (13.400 mannen en
13.700 vrouwen). Het aantal nieuwe gevallen van chronische bronchitis was 10.300 (4.300
mannen en 5.900 vrouwen).
Anatomie & fysiologie:
De longen vullen het grootste deel van de borstkas. We hebben een linker en een rechterlong.
De linkerlong bestaat uit twee lobben. De bovenste en onderste linkerlong lob. De rechterlong
heeft 3 lobben. Het bovenste, de middelste en de onderste long lob. De rechterlong is iets
groter omdat in de linkerlong een uitsparing is voor het hart. De longen zijn omgeven door het
longvlies ofwel pleura. Tussen je borstwand en je longen liggen twee longvliezen. Tussen deze
twee longvliezen zit een soort ‘glijmiddel’, waardoor de vliezen over elkaar kunnen bewegen. In
een gezonde situatie zorgen de vliezen ervoor dat je longen aan je borstkas ‘plakken’. Aan de
onderkant van je longen bevindt zich je middenrif (diafragma).
Bij longemfyseem gaan de longblaasjes langzaam verloren. De longblaasjes zorgen ervoor dat
zuurstof wordt opgenomen in het bloed en dat afvalstoffen weer uitgeademd kunnen worden. Hoe
meer longblaasjes dus verloren gaan hoe moeilijker het ademen wordt. Het probleem zit in de
longen. De longblaasjes zijn hun elasticiteit kwijt en veel
longblaasjes zijn samengesmolten tot een slappe ballon.
Het gebrek aan elasticiteit maakt uitademing zwakker en
langer. De longblaasjes
nemen af en de ruimte waar
geen gaswisseling plaats
vindt neemt toe. Waardoor
er minder zuurstof wordt
opgenomen in het lichaam.
Chronische bronchitis hierbij
zijn de bronchiën ontstoken.
De bronchiën zijn de
vertakkingen van uw luchtpijp naar uw longen.
Daardoor maakt het lichaam meer slijm aan en is ademhalen lastiger. Slijm
zorgt ervoor dat de longen schoon blijven. Via het slijmvlies worden
bacteriën en schadelijke stoffen vervoert zodat het uiteindelijk uitgehoest of
ingeslikt kan worden. Hierdoor blijven de longen schoon.
Chronische bronchitis
- Slijmklieren groeien in omvang en aantal: de toegenomen
hoeveelheid slijm kan kleine luchtwegen blokkeren en het
reinigende trilhaarmechanisme overbelasten, wat leidt tot
aanhoudende hoest en infectie.
, - Oedeem en andere ontstekingsprocessen: De zwelling van de luchtwegwand vernauwt de
doorgang en blokkeert de luchtstroom.
- Trilhaarcellen nemen af in aantal en activiteit: Dit verergert het probleem van slijmophoping,
waardoor het risico op infectie toeneemt.
- Fibrose van de luchtwegen: De ontsteking leidt tot fibrose en verstijving van de
luchtwegwanden, waardoor de luchtstroom verder afneemt.
- Kortademigheid (dyspnoe): Deze verergert bij inspanning en bemoeilijkt de ademhaling. De
ventilatie van de longen schiet ernstig tekort en er ontstaat ademnood, met hypoxie,
pulmonale hypertensie en rechtszijdige hartinsufficiëntie tot gevolg. Naarmate de ademnood
verergert, daalt in het arteriele bloed de PO2 (hypoxemie) en stijgt de PCO2 (hypercapnie), en
uiteindelijk reageert het ademhalingscentrum op de hypoxemie in plaats van de hypercapnie.
In latere stadia tasten de inflammatoire veranderingen de kleinste bronchiolen en de alveoli
zelf aan en ontstaat er emfyseem.
Longemfyseem ontwikkelt zich gewoonlijk als gevolg van chronische ontstekingen of irritatie
van de luchtwegen. Er is een onomkeerbare zwelling van de bronchiolen,
de ductuli alveolares en alveoli, zodat er minder oppervlak beschikbaar is voor de
gasuitwisseling. Er zijn twee hoofdsoorten, die meestal beide aanwezig zijn:
- Panacinair emfyseem: De wanden tussen aangrenzende alveoli breken af,
de ductuli alveolares verwijden en het interstitiële elastische weefsel verdwijnt. De longen
zetten uit en hun capaciteit neemt toe. Omdat de hoeveelheid ingeademde lucht gelijk blijft,
maakt die een kleiner deel uit van de totale hoeveelheid lucht in de opgerekte alveoli en
neemt de parteriele zuurstofdruk af. Als gevolg daarvan wordt de concentratie gradient van
zuurstof over de alveolaire membraan vlakker en diffundeert er minder zuurstof in het bloed.
De samensmelting van alveoli verkleint het oppervlak dat beschikbaar is voor gasuitwisseling.
Hyperventilatie kan de normale zuurstof- een koolstofdioxidespanning in arterieel bloed nog
wel in stand houden, maar als de ziekte voortschrijdt, leidt het gecombineerde effect van
deze veranderingen tot hypoxie, pulmonale hypertensie en uiteindelijk tot rechtszijdige
hartinsufficiëntie.
- Centrilobulair emfyseem: Hierbij treedt irreversibele verwijding op van de bronchiolen in het
centrum van de lobuli. Als ingeademde lucht het verwijde gebied bereikt, daalt de druk
plotseling, waardoor ook de alveolaire luchtdruk daalt, de ventilatie minder effectief wordt
en de partiele zuurstofdruk afneemt. Naarmate de ziekte voortschrijdt, leidt de resulterende
hypoxie tot pulmonale hypertensie en rechtszijdige hartinsufficiëntie.
Oorzaken:
De oorzaken van COPD zijn:
- Roken. COPD komt meestal door roken. Roken zorgt ervoor dat uw longen continu
geprikkeld zijn. Daardoor ontsteken ze gemakkelijker. Actieve rokers, gestopte rokers en
(langdurige) meerokers hebben allemaal een verhoogde kans om COPD te krijgen.
- Schadelijke stoffen, zoals houtstof, lijm en verfdampen. Als u jarenlang heeft gewerkt
met hout, asbest, verf of chemische stoffen, heeft u meer kans op COPD.
- Erfelijke ziekten. De erfelijke ziekte alpha-1 kan COPD veroorzaken. Uw lichaam maakt
dan het eiwit alpha-1 niet aan. Dit eiwit is nodig om uw longen te beschermen.
- Luchtvervuiling. Bijvoorbeeld door fijn stof.
- Andere longziekten, zoals astma of een longontsteking.
Symptomen:
Bij COPD kunt u last hebben van:
- Benauwdheid
- Hoesten
- Slijm ophoesten
- Kortademigheid
- Piepend geluid bij ademen
- Vermoeidheid
