Recht voor deskundigen
Burgerlijk recht
Wat is recht?
Opportunisme (eigen belang) samenleving met normen en waarden (stelt beperkingen aan eigen belang) → hogere
macht om conflicten te vermeiden door regels en afspraken te stellen → sanctiemechanisme om regels af te dwingen
Recht is dynamisch en afh van wetenschappelijke en politieke opvattingen
Objectief recht = geheel van gedragsregels die tot doel hebben het maatschappelijk
verkeer te ordenen en waarvan de naleving door de overheid wordt afgedwongen
(abstract en algemeen) bv. niet door het rood rijden
Subjectief recht = recht dat iemand toekomt (titularis van het recht) en dat hem een
(door het recht afdwingbare) aanspraak tav iemand anders verleent (recht van een
persoon dat hem de mog geeft een bep juridische aanspraak te maken) bv huurder
betaald de huur niet meer, verhuurder kan hiermee naar de rechtbank want objectief
recht wordt geschonden
Rechtsobject = levend persoon die drager is van een subjectief persoon
Rechtspersoon = abstracte venootschappen die drager zijn van
subjectief recht
Privaatrechtelijk = handelsvenootschappen met rechtspersoonlijkheid
Publiekrechtelijk = overheidsinstellingen (politieke rechtspersonen,
openbare instellingen, internationale instellingen)
Indeling van rechtbanken volgens hun materiële bevoegdheid
Vredegerecht = burgerlijk: geschillen van privaatrecht
Onder €5000
Huurgeschillen (ongeacht waarde van vordering)
Zakenrecht (bv. buurgeschillen)
Politierechtbank = burgerlijk en strafrecht
strafrecht: bv verkeersregels overtreden
Burgerlijk recht: gewonden na aanrijding
Wegverkeer en verkeersongevallen
Ondernemingsrechtbank: geschillen tussen ondernemingen en bedrijven
Arbeidsrechtbank: betrekking tot arbeidsrecht en verzekeringen
Rechtbank van 1e aanleg
Boven €5000
Geschil tussen ondernemer en niet-ondernemer
3 soorten: burgerlijk- familie- en jeugd- en correctionele rechtbank
(strafrechtzaken)
Hof van assisen: uitspraken over zware misdaden (bv. moord)
In beroep gaan is niet mog, enkel Hof van Cassatie
Bestaat uit een volksjury (burgers), bij de rest van de rechtbanken zitten Uitspraken
magistraten - Rechtbank = vonnis
Niet mog deskundige aan te stellen (bij andere rechtbanken en hoven wel) - Hof = arrest
Zaak verliezen → hoger beroep aantekenen (opnieuw beginnen) art. 617
Arbeidshof Beroepsrechter en 2 lekenrechters (bij arbeids-,
Hof van beroep ondernemingsrechtbank en arbeidshof).
Je kan wel maar 1 keer beroep aantekenen s Lekenrechters zijn mensen uit de praktijk die de
Hof van Cassatie: niet opnieuw beginnen, maar kijken of de rechter de beroepsrechter helpen en adviseren, maar enkel
wet heeft overtreden of niet beroepsrechter bep uitspraak
Niet overtreden: zaak wordt niet opnieuw behandelt Bij de andere rechtbanken heb je proffessionele
Wel overtreden: zaak gaat naar een andere rechter rechters, soms ook vervangrechters (zijn magistraten)
Wanneer geen beroep mog is (bv bij vredegerecht minder dan 2000 euro), In hoven zetelen raadsheren
rechtstreeks naar Hof van Cassatie
,Algemene beginselen
- Procesrecht = regels adhv waarvan betwistingen over de toepassing van het objectieve recht worden beslecht
(regels hoe een proces verloopt)
- Burgerlijk procesrecht = spelregels voor burgerlijke zaken; procedures tussen rechtssubjecten waarin subjectieve
rechten worden ingeroepen (regels over aanstelling en werking van gerechtsdeskundigen)
- Behoorlijke rechtsbedeling
o Kwaliteitseisen aan spelregels: proces moet eerlijk verlopen
o Zelfstandig subjectief recht
- Nietigheid: sanctiemechanisme wanneer de regels niet gevolgd worden
- Termijnen
o Wachttermijnen: wachten
o Vervaltermijnen: termijn waarin je iets moet doen (bv. in beroep gaan, opmerkingen formuleren bij
voorverslag van de deskundige)
- Rechter moet kijken naar het objectief recht → kijken naar wetboek
o Soms is er geen duidelijke rechtsregel, rechter moet wel uitspraken doen! Anders schuldig aan rechtsweigering
o Rechters doen enkel uitspraken in de specifieke zaak van het subjectief recht, die uitspraak is ook enkel
bindend op de betrokken partijen
- Rechters kunnen hun rechtsmacht niet overdragen
- Deskundigen kunnen enkel advies geven, geen uitspraken doen (rechter is niet verplicht het advies te volgen)
Belangrijke elementen
- Onafhankelijkheid: statuut van een rechter
- Onpartijdigheid: rechter mag niet vooringenomen zijn (idem deskundige) → rechter wel partijdig: rechter wraken
- Tegenspraak: elk element in een debat moet aan tegenspraak onderworpen worden
- Motiveringsverplichting: rechter moet zijn uitspraak motiveren
Belangrijke begrippen
- Beschikkingsbeginsel: partijen bepalen grenzen van geschil (tegen wie en waarover geprocedeerd), rechter mag
wel zelf bewijzen zoeken en onderzoeken opstarten binnen het speelveld
- Accusatoire procedure: 2 partijen staan overeen en presenteren hun zaak voor een neutrale rechter
- Schriftelijke procedure: partijen bewijzen hun standpunten via schriftelijke stukken ivm mondeling
Verloop van een burgerlijk proces
Voorbereiding/inleiding
- Dagvaarding bij gerechtsdeurwaardersexploot: door gerechtsdeurwaarder (€350)
- Verzoekschrift op tegenspraak: geen tussenkomst van gerechtsdeurwaarder, maar wordt zelf opgesteld en
afgegeven door de partij → rechter stuurt dit naar de andere partij (€50)
o Enkel mog te gebruiken als de wet dit toelaat
o Huurzaken bij vredegerecht, arbeidsrechtbank en familierechtbank
- Vrijwillige verschijning: beide partijen gaan samen naar de rechtbank omdat ze het probleem zelf niet opgelost krijgen
- Inleidende zitting = 1e datum in de rechtbank
Ingereedheidbrenging
- Mog dat de zaak direct behandeld wordt
- Verstekvonnis: 1 van de partijen is niet aanwezig Aanstellen van een deskundige
o Afwezigheid = instemmen met uitspraak
o Direct behandeld wanneer zaak niet voor betwisting vatbaar is
- Zaak niet direct behandeld
o Minnelijke kalender: planning die onderling wordt afgesproken
o Gerechtelijke kalender: planning wordt bep door de rechter
o Vrij: niet vast aan vooropgestelde data
Deliberatie/uitspraak
- Conclusies maken: standpunten schriftelijk ingenomen door beide partijen
- Rechtsdag = dag dat de zaak mondeling behandeld wordt
- Vonnis: uitspraak binnen een maand
- Debat heropenen = wanneer er nog vragen zijn van de rechter
,Bewijsrecht
- Hoe de partijen de rechter mogen trachten te overtuigen van de overeenstemming tussen hun weergave van de
feiten enerzijds en de realiteit anderzijds
- Welke middelen de rechter ter beschikking staan om de overeenstemming na te gaan tussen de feiten zoals
weergegeven door de partijen enerzijds en de realiteit anderzijds
Begrippen
Bewijsvoering (partijen) Partijen moeten hun bewijs presenteren (vrij te gebruiken wat ze willen)
Bewijswaardering (rechter) Mate waarin een bewijselement de rechter kan overtuigen dat het feit in overeenstemming is
met de realiteit (rechter is vrij om te kiezen of hij wel of niet overtuigd is)
Waarheidsvinding Geprobeerd feiten en de waarheid rond een zaak vast te stellen
Eerder: graad van waarschijnlijkheid (altijd graad van onzekerheid)
Bewijsovereenkomst Overeenkomst tussen partijen waarbij van tevoren afspraken gemaakt worden over de regels
van bewijslast
Bewijswaarde Mate waarin een bewijselement de rechter kan overtuigen dat het feit in overeenstemming is
met de realiteit/overtuigingskracht bewijsmiddel motiveringsplicht
Bewijskracht In welke mate rechter bewijswaarde van een bewijsmiddel mag of moet waarderen
Rechter mag bewijzen niet ontkennen (idem met verslagen van deskundigen), hij moet
de bewijskracht respecteren, hij heeft wel vrije bewijswaarde feitelijke vaststellingen
Enkel feiten en rechtshandelingen moeten bewezen worden, niet objectieve recht (moet gekend zijn door rechter)
Objectieve bewijslast (wat) = leveren van bewijs voor feitelijke omstandigheden
Wat niet bewezen moet worden
o Wat niet betwist is (de ene partij gaat akkoord met wat de andere zegt) betwisten = ontkennen
o Algemene bekendheid (dingen die iedereen zegt, bv gras is groen)
Subjectieve bewijslast (wie) = actori incumbit probatio (gij die beweert iets te zeggen, moet dat bewijzen) = leveren van
bewijs voor persoonlijke intenties
Negatief bewijs: moet niet worden bewezen (bv: ik ben daar NIET geweest → wel: bewijzen dat je ergens anders
bent geweest op dat moment)
Regels van bewijsrecht
- Dienende/ondersteunde functie voor uitoefening subjectieve rechten
- Beschikkingsbeginsel = partijen kiezen waarover en in welke mate ze een zaak voorleggen aan de rechter
- Recht op tegenspraak
- Recht op tegenbewijs
Burgerlijk bewijsrecht: bv, van overdrachten > €3500 moeten schriftelijk worden vastgelegd met een handtekening van
beide partijen
Ondernemingsbewijsrecht: overdrachten moeten niet schriftelijk staan, andere elementen worden hier ook als bewijs
gezien (bv mail of spraakbericht), dit omdat er constant handel gevoerd worden)
Wel: onderneming tegen niet-onderneming moet wel een geschrift kunnen aantonen
Bewijs in strafzaken
Bewijsmiddelen wat de partijen kunnen aanwenden om bewijzen aan te voeren
- Authentieke/onderhandse akte
o Authentiek: wat hierin staat wordt vernoemd waar te zijn (opgemaakt door bevoegde ambtenaar)
o Onderhands: opgesteld door de partijen zelf
- Getuigenbewijs
o Bewijs door getuigen
o Schriftelijk getuigenbewijs = getuigen schrijft neer wat hij gezien heeft: datum, handgeschreven, kopie van
id, ondertekend en bij staan “ik weet dat als ik een valse getuigenis …”)
o Kan niet bij een geschil bij bedragen > €3500 (geschrift noodzakelijk)
- Vermoedens
- Bekentenis = toegeven dat een bep feit is gebeurd
- Eed
Onvoldoende? Onderzoeksmaatregelen die de rechter kan gebruiken
, Onderzoeksmaatregelen wat de rechter kan doen wanneer er onvoldoende bewijs is
- Overlegging stukken
o Partij of derden bevelen om de stukken over te leggen
o Stukken van overwegend belang voor de zaak (bv een kluis die A nog heeft)
- Getuigenverhoor/schriftelijke verklaring
- Schriftonderzoek/valsheidprocedure
o Schriftonderzoek = echtheid van het document vast te stellen
o Valsheidsprocedure = valsheid van het document vast stellen
- Verhoor van partijen
- Plaatsopneming: rechter kan bevelen om ter plaatse te gaan
- Deskundigenonderzoek
Aanstellen van een deskundige
1. Deskundige buiten een procedure aangesteld
2. Deskundige aangesteld door een rechter in procedure → gerechtsdeskundige
Deskundige buiten een procedure aangesteld
Eenzijdig deskundigenonderzoek
- Partij die eenzijdig beroep doet op een deskundige (geeft advies aan de partij ifv een mog geschil)
o Vooraf of buiten een procedure
o Tijdens een procedure: eigen technische raadman
- Overeenkomst (contract) tussen opdrachtgever en deskundige (meestal mondeling): incl vergoeding/kosten
- In de regel niet verhaalbaar op tegenpartij, maar andersluidende rechtspraak (noodzakelijk/nuttig)
- Deskundige blijft deskundige/expert (moet neutraal blijven, niet in voordeel van de partij)
- Bewijsplicht partijen
- Vrije bewijswaarde
- Feitelijke vaststellingen: kunnen aanleiding voor volwaardig tegensprekelijk gerechtelijk deskundigenonderzoek
Minnelijk deskundigenonderzoek
- Beide partijen stellen gezamenlijk een deskundige aan buiten de rechtbank om (vrije keuze en buiten NR mog)
o Buitengerechtelijk (vs Gerechtelijk)
o Tegensprekelijk (vs Eenzijdig)
o Onpartijdigheid (deskundige moet opdracht weigeren als hij te nauwe banden heeft met 1 van de partijen)
- In voorbereiding, ter voorkoming of ter beëindiging van een geschil/geding
- Overeenkomst (contract): bep opdracht (vaststelling, advies, schriftelijk verslag) vergoeding, verloop en gevolgen
- Medische betwistingen, verzekeringskwesties
Wanneer een rechter een deskundige aanstelt, moet deze wel in NR staan (Nationaal Register)
- Geregeld college van deskundigen aangesteld
Gevolgen bepaald door de partijen in een overeenkomst
1. Niet bindend/vrijblijvend
o Kan aanleiding zijn voor dading (wederzijdse toegeving)
2. Verslag met de waarde van een gerechtelijk deskundigenonderzoek (als er niets bepaald is)
o Vrije bewijswaarde; cf. Art. 962, eerste lid
o Gebonden door feitelijke vaststellingen (voor zover tegensprekelijk), niet conclusie
o Eventueel aanleiding tot volwaardig gerechtelijk deskundigenonderzoek
3. Bindende derdenbeslissing (sterkste optie)
o Partijen aanvaarden dat inhoud en conclusie van deskundige bindend is
▪ Voor zover deskundige binnen opdracht blijft
▪ En rechten van verdediging (tegenspraak) werd gerespecteerd
o Enkel bij nietigheid van de overeenkomst kan een gerechtelijk deskundigenonderzoek worden bevolen
o Vermijdt anderzijds procedure ten gronde; is meer informeel en sneller
o Vaak bij verzekeringen → niet altijd goed: stel bij medisch probleem kan de toestand van de patient mss
in de toekomst nog verergeren → verzekeringen willen dan snel snel betalen om eventuele extra kosten
te vermeiden
Als de partijen niks zeggen (geen van de 3 opties) is het hetzelfde als een gerechtelijk deskundigenonderzoek
Burgerlijk recht
Wat is recht?
Opportunisme (eigen belang) samenleving met normen en waarden (stelt beperkingen aan eigen belang) → hogere
macht om conflicten te vermeiden door regels en afspraken te stellen → sanctiemechanisme om regels af te dwingen
Recht is dynamisch en afh van wetenschappelijke en politieke opvattingen
Objectief recht = geheel van gedragsregels die tot doel hebben het maatschappelijk
verkeer te ordenen en waarvan de naleving door de overheid wordt afgedwongen
(abstract en algemeen) bv. niet door het rood rijden
Subjectief recht = recht dat iemand toekomt (titularis van het recht) en dat hem een
(door het recht afdwingbare) aanspraak tav iemand anders verleent (recht van een
persoon dat hem de mog geeft een bep juridische aanspraak te maken) bv huurder
betaald de huur niet meer, verhuurder kan hiermee naar de rechtbank want objectief
recht wordt geschonden
Rechtsobject = levend persoon die drager is van een subjectief persoon
Rechtspersoon = abstracte venootschappen die drager zijn van
subjectief recht
Privaatrechtelijk = handelsvenootschappen met rechtspersoonlijkheid
Publiekrechtelijk = overheidsinstellingen (politieke rechtspersonen,
openbare instellingen, internationale instellingen)
Indeling van rechtbanken volgens hun materiële bevoegdheid
Vredegerecht = burgerlijk: geschillen van privaatrecht
Onder €5000
Huurgeschillen (ongeacht waarde van vordering)
Zakenrecht (bv. buurgeschillen)
Politierechtbank = burgerlijk en strafrecht
strafrecht: bv verkeersregels overtreden
Burgerlijk recht: gewonden na aanrijding
Wegverkeer en verkeersongevallen
Ondernemingsrechtbank: geschillen tussen ondernemingen en bedrijven
Arbeidsrechtbank: betrekking tot arbeidsrecht en verzekeringen
Rechtbank van 1e aanleg
Boven €5000
Geschil tussen ondernemer en niet-ondernemer
3 soorten: burgerlijk- familie- en jeugd- en correctionele rechtbank
(strafrechtzaken)
Hof van assisen: uitspraken over zware misdaden (bv. moord)
In beroep gaan is niet mog, enkel Hof van Cassatie
Bestaat uit een volksjury (burgers), bij de rest van de rechtbanken zitten Uitspraken
magistraten - Rechtbank = vonnis
Niet mog deskundige aan te stellen (bij andere rechtbanken en hoven wel) - Hof = arrest
Zaak verliezen → hoger beroep aantekenen (opnieuw beginnen) art. 617
Arbeidshof Beroepsrechter en 2 lekenrechters (bij arbeids-,
Hof van beroep ondernemingsrechtbank en arbeidshof).
Je kan wel maar 1 keer beroep aantekenen s Lekenrechters zijn mensen uit de praktijk die de
Hof van Cassatie: niet opnieuw beginnen, maar kijken of de rechter de beroepsrechter helpen en adviseren, maar enkel
wet heeft overtreden of niet beroepsrechter bep uitspraak
Niet overtreden: zaak wordt niet opnieuw behandelt Bij de andere rechtbanken heb je proffessionele
Wel overtreden: zaak gaat naar een andere rechter rechters, soms ook vervangrechters (zijn magistraten)
Wanneer geen beroep mog is (bv bij vredegerecht minder dan 2000 euro), In hoven zetelen raadsheren
rechtstreeks naar Hof van Cassatie
,Algemene beginselen
- Procesrecht = regels adhv waarvan betwistingen over de toepassing van het objectieve recht worden beslecht
(regels hoe een proces verloopt)
- Burgerlijk procesrecht = spelregels voor burgerlijke zaken; procedures tussen rechtssubjecten waarin subjectieve
rechten worden ingeroepen (regels over aanstelling en werking van gerechtsdeskundigen)
- Behoorlijke rechtsbedeling
o Kwaliteitseisen aan spelregels: proces moet eerlijk verlopen
o Zelfstandig subjectief recht
- Nietigheid: sanctiemechanisme wanneer de regels niet gevolgd worden
- Termijnen
o Wachttermijnen: wachten
o Vervaltermijnen: termijn waarin je iets moet doen (bv. in beroep gaan, opmerkingen formuleren bij
voorverslag van de deskundige)
- Rechter moet kijken naar het objectief recht → kijken naar wetboek
o Soms is er geen duidelijke rechtsregel, rechter moet wel uitspraken doen! Anders schuldig aan rechtsweigering
o Rechters doen enkel uitspraken in de specifieke zaak van het subjectief recht, die uitspraak is ook enkel
bindend op de betrokken partijen
- Rechters kunnen hun rechtsmacht niet overdragen
- Deskundigen kunnen enkel advies geven, geen uitspraken doen (rechter is niet verplicht het advies te volgen)
Belangrijke elementen
- Onafhankelijkheid: statuut van een rechter
- Onpartijdigheid: rechter mag niet vooringenomen zijn (idem deskundige) → rechter wel partijdig: rechter wraken
- Tegenspraak: elk element in een debat moet aan tegenspraak onderworpen worden
- Motiveringsverplichting: rechter moet zijn uitspraak motiveren
Belangrijke begrippen
- Beschikkingsbeginsel: partijen bepalen grenzen van geschil (tegen wie en waarover geprocedeerd), rechter mag
wel zelf bewijzen zoeken en onderzoeken opstarten binnen het speelveld
- Accusatoire procedure: 2 partijen staan overeen en presenteren hun zaak voor een neutrale rechter
- Schriftelijke procedure: partijen bewijzen hun standpunten via schriftelijke stukken ivm mondeling
Verloop van een burgerlijk proces
Voorbereiding/inleiding
- Dagvaarding bij gerechtsdeurwaardersexploot: door gerechtsdeurwaarder (€350)
- Verzoekschrift op tegenspraak: geen tussenkomst van gerechtsdeurwaarder, maar wordt zelf opgesteld en
afgegeven door de partij → rechter stuurt dit naar de andere partij (€50)
o Enkel mog te gebruiken als de wet dit toelaat
o Huurzaken bij vredegerecht, arbeidsrechtbank en familierechtbank
- Vrijwillige verschijning: beide partijen gaan samen naar de rechtbank omdat ze het probleem zelf niet opgelost krijgen
- Inleidende zitting = 1e datum in de rechtbank
Ingereedheidbrenging
- Mog dat de zaak direct behandeld wordt
- Verstekvonnis: 1 van de partijen is niet aanwezig Aanstellen van een deskundige
o Afwezigheid = instemmen met uitspraak
o Direct behandeld wanneer zaak niet voor betwisting vatbaar is
- Zaak niet direct behandeld
o Minnelijke kalender: planning die onderling wordt afgesproken
o Gerechtelijke kalender: planning wordt bep door de rechter
o Vrij: niet vast aan vooropgestelde data
Deliberatie/uitspraak
- Conclusies maken: standpunten schriftelijk ingenomen door beide partijen
- Rechtsdag = dag dat de zaak mondeling behandeld wordt
- Vonnis: uitspraak binnen een maand
- Debat heropenen = wanneer er nog vragen zijn van de rechter
,Bewijsrecht
- Hoe de partijen de rechter mogen trachten te overtuigen van de overeenstemming tussen hun weergave van de
feiten enerzijds en de realiteit anderzijds
- Welke middelen de rechter ter beschikking staan om de overeenstemming na te gaan tussen de feiten zoals
weergegeven door de partijen enerzijds en de realiteit anderzijds
Begrippen
Bewijsvoering (partijen) Partijen moeten hun bewijs presenteren (vrij te gebruiken wat ze willen)
Bewijswaardering (rechter) Mate waarin een bewijselement de rechter kan overtuigen dat het feit in overeenstemming is
met de realiteit (rechter is vrij om te kiezen of hij wel of niet overtuigd is)
Waarheidsvinding Geprobeerd feiten en de waarheid rond een zaak vast te stellen
Eerder: graad van waarschijnlijkheid (altijd graad van onzekerheid)
Bewijsovereenkomst Overeenkomst tussen partijen waarbij van tevoren afspraken gemaakt worden over de regels
van bewijslast
Bewijswaarde Mate waarin een bewijselement de rechter kan overtuigen dat het feit in overeenstemming is
met de realiteit/overtuigingskracht bewijsmiddel motiveringsplicht
Bewijskracht In welke mate rechter bewijswaarde van een bewijsmiddel mag of moet waarderen
Rechter mag bewijzen niet ontkennen (idem met verslagen van deskundigen), hij moet
de bewijskracht respecteren, hij heeft wel vrije bewijswaarde feitelijke vaststellingen
Enkel feiten en rechtshandelingen moeten bewezen worden, niet objectieve recht (moet gekend zijn door rechter)
Objectieve bewijslast (wat) = leveren van bewijs voor feitelijke omstandigheden
Wat niet bewezen moet worden
o Wat niet betwist is (de ene partij gaat akkoord met wat de andere zegt) betwisten = ontkennen
o Algemene bekendheid (dingen die iedereen zegt, bv gras is groen)
Subjectieve bewijslast (wie) = actori incumbit probatio (gij die beweert iets te zeggen, moet dat bewijzen) = leveren van
bewijs voor persoonlijke intenties
Negatief bewijs: moet niet worden bewezen (bv: ik ben daar NIET geweest → wel: bewijzen dat je ergens anders
bent geweest op dat moment)
Regels van bewijsrecht
- Dienende/ondersteunde functie voor uitoefening subjectieve rechten
- Beschikkingsbeginsel = partijen kiezen waarover en in welke mate ze een zaak voorleggen aan de rechter
- Recht op tegenspraak
- Recht op tegenbewijs
Burgerlijk bewijsrecht: bv, van overdrachten > €3500 moeten schriftelijk worden vastgelegd met een handtekening van
beide partijen
Ondernemingsbewijsrecht: overdrachten moeten niet schriftelijk staan, andere elementen worden hier ook als bewijs
gezien (bv mail of spraakbericht), dit omdat er constant handel gevoerd worden)
Wel: onderneming tegen niet-onderneming moet wel een geschrift kunnen aantonen
Bewijs in strafzaken
Bewijsmiddelen wat de partijen kunnen aanwenden om bewijzen aan te voeren
- Authentieke/onderhandse akte
o Authentiek: wat hierin staat wordt vernoemd waar te zijn (opgemaakt door bevoegde ambtenaar)
o Onderhands: opgesteld door de partijen zelf
- Getuigenbewijs
o Bewijs door getuigen
o Schriftelijk getuigenbewijs = getuigen schrijft neer wat hij gezien heeft: datum, handgeschreven, kopie van
id, ondertekend en bij staan “ik weet dat als ik een valse getuigenis …”)
o Kan niet bij een geschil bij bedragen > €3500 (geschrift noodzakelijk)
- Vermoedens
- Bekentenis = toegeven dat een bep feit is gebeurd
- Eed
Onvoldoende? Onderzoeksmaatregelen die de rechter kan gebruiken
, Onderzoeksmaatregelen wat de rechter kan doen wanneer er onvoldoende bewijs is
- Overlegging stukken
o Partij of derden bevelen om de stukken over te leggen
o Stukken van overwegend belang voor de zaak (bv een kluis die A nog heeft)
- Getuigenverhoor/schriftelijke verklaring
- Schriftonderzoek/valsheidprocedure
o Schriftonderzoek = echtheid van het document vast te stellen
o Valsheidsprocedure = valsheid van het document vast stellen
- Verhoor van partijen
- Plaatsopneming: rechter kan bevelen om ter plaatse te gaan
- Deskundigenonderzoek
Aanstellen van een deskundige
1. Deskundige buiten een procedure aangesteld
2. Deskundige aangesteld door een rechter in procedure → gerechtsdeskundige
Deskundige buiten een procedure aangesteld
Eenzijdig deskundigenonderzoek
- Partij die eenzijdig beroep doet op een deskundige (geeft advies aan de partij ifv een mog geschil)
o Vooraf of buiten een procedure
o Tijdens een procedure: eigen technische raadman
- Overeenkomst (contract) tussen opdrachtgever en deskundige (meestal mondeling): incl vergoeding/kosten
- In de regel niet verhaalbaar op tegenpartij, maar andersluidende rechtspraak (noodzakelijk/nuttig)
- Deskundige blijft deskundige/expert (moet neutraal blijven, niet in voordeel van de partij)
- Bewijsplicht partijen
- Vrije bewijswaarde
- Feitelijke vaststellingen: kunnen aanleiding voor volwaardig tegensprekelijk gerechtelijk deskundigenonderzoek
Minnelijk deskundigenonderzoek
- Beide partijen stellen gezamenlijk een deskundige aan buiten de rechtbank om (vrije keuze en buiten NR mog)
o Buitengerechtelijk (vs Gerechtelijk)
o Tegensprekelijk (vs Eenzijdig)
o Onpartijdigheid (deskundige moet opdracht weigeren als hij te nauwe banden heeft met 1 van de partijen)
- In voorbereiding, ter voorkoming of ter beëindiging van een geschil/geding
- Overeenkomst (contract): bep opdracht (vaststelling, advies, schriftelijk verslag) vergoeding, verloop en gevolgen
- Medische betwistingen, verzekeringskwesties
Wanneer een rechter een deskundige aanstelt, moet deze wel in NR staan (Nationaal Register)
- Geregeld college van deskundigen aangesteld
Gevolgen bepaald door de partijen in een overeenkomst
1. Niet bindend/vrijblijvend
o Kan aanleiding zijn voor dading (wederzijdse toegeving)
2. Verslag met de waarde van een gerechtelijk deskundigenonderzoek (als er niets bepaald is)
o Vrije bewijswaarde; cf. Art. 962, eerste lid
o Gebonden door feitelijke vaststellingen (voor zover tegensprekelijk), niet conclusie
o Eventueel aanleiding tot volwaardig gerechtelijk deskundigenonderzoek
3. Bindende derdenbeslissing (sterkste optie)
o Partijen aanvaarden dat inhoud en conclusie van deskundige bindend is
▪ Voor zover deskundige binnen opdracht blijft
▪ En rechten van verdediging (tegenspraak) werd gerespecteerd
o Enkel bij nietigheid van de overeenkomst kan een gerechtelijk deskundigenonderzoek worden bevolen
o Vermijdt anderzijds procedure ten gronde; is meer informeel en sneller
o Vaak bij verzekeringen → niet altijd goed: stel bij medisch probleem kan de toestand van de patient mss
in de toekomst nog verergeren → verzekeringen willen dan snel snel betalen om eventuele extra kosten
te vermeiden
Als de partijen niks zeggen (geen van de 3 opties) is het hetzelfde als een gerechtelijk deskundigenonderzoek
