INFORMATICA VOOR
BERIJFSKUNDIGE
Samenvatting
Prof. dr. Len Lemeire
Academiejaar 2023-2024
1e Bach – Semester 1
Saar Van Der Straeten
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Informatiesystemen .......................................................................................................2
1.1 Inleiding .............................................................................................................................2
1.2 Informatiesystemen...................................................................................................................3
1.3 Soorten informatiesystemen .....................................................................................................4
1.4 Onderdelen van een informatiesysteem ....................................................................................4
1.5 Hulpbronnen van informatiesystemen .......................................................................................5
1.6 Externe factoren die mee vorm geven aan informatiesystemen .................................................5
1.7 Wie heeft nood aan informatie van organisaties? ......................................................................6
1.8 Inzetbaarheid van informatie .....................................................................................................6
1.8.1 Transactieverwerkende systemen .......................................................................................6
1.8.2 Procesbesturingssystemen..................................................................................................6
1.8.3 Samenwerkingssystemen ....................................................................................................6
1.8.4 Managementsystemen .......................................................................................................6
1.9 Verschil in informatiebehoefte...................................................................................................6
1.10 Enkele belangrijke wetten in het kader van informatiesystemen ..............................................7
1.10.1 De wet van Moore ............................................................................................................7
1.10.2 De wet van Mass Digital Storage .......................................................................................8
1.10.3 De wet van Metcalfe .........................................................................................................8
1.11 Impact van nieuwe technologie op eindgebruikers .............................................................8
1.11.1 Technology Adoption Life Cycle (TALC) ..............................................................................8
1.11.2 Unified Theory of Acceptance and Use of Technology (UTAUT)..........................................9
1.11.3 Uitbreiding van UTAUT.................................................................................................... 11
Hoofdstuk 2: Strategische inzetbaarheid van ICT ............................................................................... 11
2.1 Porter ...................................................................................................................................... 11
2.1.1 Het vijfkrachtenmodel van Porter ..................................................................................... 11
2.1.2 Generische concurrentiestrategieën van Porter ................................................................ 13
2.1.3 De waardeketen van Porter .............................................................................................. 13
Hoofdstuk 4: Databanken .................................................................................................................. 15
4.1 Data-hiërarchie........................................................................................................................ 15
4.2 De opbouw van een relationele databank................................................................................ 15
4.2.1 Metagegevens .................................................................................................................. 15
4.2.2 Sleutelveld........................................................................................................................ 16
4.2.3 Normaliseren van databanken .......................................................................................... 16
4.3 Het datamodel of gegevensmodel ........................................................................................... 17
4.4 Databankmodellen .................................................................................................................. 17
1
, 4.4.1 Het relationele model ....................................................................................................... 17
Hoofdstuk 5: Netwerken ................................................................................................................... 17
5.1 Trends in telecommunicatie..................................................................................................... 17
Technologische trends ............................................................................................................... 17
Trends in applicaties .................................................................................................................. 17
Trends in bedrijfsvoering ........................................................................................................... 18
5.2 De strategische functionaliteiten van netwerken ..................................................................... 18
5.3 Computernetwerken ............................................................................................................... 18
5.3.1 Netwerktypes ................................................................................................................... 18
5.3.2 Componenten van een computernetwerk ......................................................................... 19
5.3.3 Verbinding van netwerkcomponenten .............................................................................. 19
5.3.4 Netwerkarchitecturen ....................................................................................................... 20
5.3.5 Het internet ...................................................................................................................... 20
5.4 TCP/IP-netwerken .................................................................................................................... 21
5.4.1 Basisbegrippen ................................................................................................................. 21
Hoofdstuk 1: Informatiesystemen
1.1 Inleiding
De productiviteitsparadox
- Opbrengsten uit informatiesystemen worden gecompenseerd door verliezen in andere
sectoren. Investeringen in informatiesystemen kunne het marktaandeel van een bepaalde
organisatie vergroten ten koste van een andere organisatie. (vb Microsoft Office)
- Het meten van productiviteit en dienstverlening is veel complexer dan traditionele metingen
rond productiviteit (vb winkel → IT-systeem houd punten bij, dus klanten keren terug)
• Impact van informatiesystemen kan sterk afhankelijk zijn van de maturiteit van de
gebruikte technologie
• Introductie van informatiesystemen kan in beginperiode zelfs leiden tot een afname
van de productiviteit om op LT te evolueren naar een toename
- Paradox staat in contrast met de manier waarop informatiesystemen onze huidige
maatschappij hebben beïnvloed en mee hebben vormgegeven
- Vooroordelen:
• IT vaak beschouwd als iets wat is voorbehouden voor informatici: fout
→ informatiesystemen vormen basis van concurrentiestrategieën (informatici zijn
mede verantwoordelijk voor ontwikkelen bedrijfsstrategieën)
• IT dus wel van economisch belang: zorgt voor nieuwe kansen en kan enorm
verstorend zijn binnen bepaalde markten (IT helpt bedrijven bij het vinden van
oplossingen die anders niet mogelijk waren)
2
, ICT is economisch belangrijk
Gebruik en toepassing van ICT is gedurende laatste decennia gestegen → er ontstonden veel
innovatieve initiatieven die door groot publiek omarmd werden → impact op economie gigantisch
(vb detailhandel naar webwinkel)
ICT zorgt voor nieuwe opportuniteiten
Als je begrijpt hoe eindgebruikers met ICT omgaan kan je hier gebruik van maken om nieuwe
platformen te creëren die voor dezelfde eindegebruikers onmisbaar worden. (vb airbnb)
ICT zorgt voor oplossingen van bedrijfsproblemen
- Bedrijven kunnen barrières overwinnen door gebruik te maken van ICT (voor grote en kleine
bedrijven)
- Duidelijke communicatie tussen managers en IT-technici is essentieel
- Eindgebruikers zijn niet altijd bewust van hun eigen rol in informatiesystemen → bepalen
mee hoe technologie aanvaard wordt
ICT heeft maatschappelijke impact
- Manier waarop mensen omgaan met informatie en daarop inspelen is een belangrijke
maatschappelijke evolutie → bedrijven moet daarvan bewust zijn en de voor- en nadelen
kunnen inschatten (waze → doordat veel mensen gebruiker zijn ontstaan er
verkeersproblemen in dorpen)
- Overheden dienen een rol te spelen als regulerende factor om de maatschappelijke impact
van informatiesystemen in goede banen te leiden (nood aan wetgevend kader)
- Overheden moeten kloof tussen ‘haves’ en ‘have-nots’ overbruggen → meedenken over
initiatieven om iedereen te betrekken bij de maatschappelijke ontwikkelingen
1.2 Informatiesystemen
Data: een opeenvolging van vastgestelde instanties die zich hebben voorgedaan
- Kan op verschillende manieren vergaard worden (sensoren tot manuele invoering)
- Kan op grote schaal vergaard worden door systemen zelf (vb big data)
- Vormt de basis om informatie te creëren
Informatie: vloeit voort uit data die gestructureerd verwerkt wordt of in een bepaalde context
geplaatst wordt. Het kan gezien worden als een eindproduct terwijl data de ruwe grondstof is
- Veelal nodig om een bedrijf te kunnen besturen
- Afleidbaar uit individueel vastgestelde indicatoren
- Vertaalbaar door data te verwerken
Bedoeling van informatiesysteem is zowel het vergaren en opslaan van data als het verwerken van
deze data tot inzetbare informatie.
3 belangrijke indicatoren om de waarde van informatie af te meten:
Tijd
- Wat vandaag relevant is, kan morgen verouderd zijn
- Wat vandaag informatie is, kan morgen data zijn voor nieuwe informatie
Vorm
- Eenvoudige visualisatie zegt soms meer dan ingewikkelde rapporten
- Soms kan men pas beslissingen nemen na gedetailleerde rapporten
3
BERIJFSKUNDIGE
Samenvatting
Prof. dr. Len Lemeire
Academiejaar 2023-2024
1e Bach – Semester 1
Saar Van Der Straeten
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Informatiesystemen .......................................................................................................2
1.1 Inleiding .............................................................................................................................2
1.2 Informatiesystemen...................................................................................................................3
1.3 Soorten informatiesystemen .....................................................................................................4
1.4 Onderdelen van een informatiesysteem ....................................................................................4
1.5 Hulpbronnen van informatiesystemen .......................................................................................5
1.6 Externe factoren die mee vorm geven aan informatiesystemen .................................................5
1.7 Wie heeft nood aan informatie van organisaties? ......................................................................6
1.8 Inzetbaarheid van informatie .....................................................................................................6
1.8.1 Transactieverwerkende systemen .......................................................................................6
1.8.2 Procesbesturingssystemen..................................................................................................6
1.8.3 Samenwerkingssystemen ....................................................................................................6
1.8.4 Managementsystemen .......................................................................................................6
1.9 Verschil in informatiebehoefte...................................................................................................6
1.10 Enkele belangrijke wetten in het kader van informatiesystemen ..............................................7
1.10.1 De wet van Moore ............................................................................................................7
1.10.2 De wet van Mass Digital Storage .......................................................................................8
1.10.3 De wet van Metcalfe .........................................................................................................8
1.11 Impact van nieuwe technologie op eindgebruikers .............................................................8
1.11.1 Technology Adoption Life Cycle (TALC) ..............................................................................8
1.11.2 Unified Theory of Acceptance and Use of Technology (UTAUT)..........................................9
1.11.3 Uitbreiding van UTAUT.................................................................................................... 11
Hoofdstuk 2: Strategische inzetbaarheid van ICT ............................................................................... 11
2.1 Porter ...................................................................................................................................... 11
2.1.1 Het vijfkrachtenmodel van Porter ..................................................................................... 11
2.1.2 Generische concurrentiestrategieën van Porter ................................................................ 13
2.1.3 De waardeketen van Porter .............................................................................................. 13
Hoofdstuk 4: Databanken .................................................................................................................. 15
4.1 Data-hiërarchie........................................................................................................................ 15
4.2 De opbouw van een relationele databank................................................................................ 15
4.2.1 Metagegevens .................................................................................................................. 15
4.2.2 Sleutelveld........................................................................................................................ 16
4.2.3 Normaliseren van databanken .......................................................................................... 16
4.3 Het datamodel of gegevensmodel ........................................................................................... 17
4.4 Databankmodellen .................................................................................................................. 17
1
, 4.4.1 Het relationele model ....................................................................................................... 17
Hoofdstuk 5: Netwerken ................................................................................................................... 17
5.1 Trends in telecommunicatie..................................................................................................... 17
Technologische trends ............................................................................................................... 17
Trends in applicaties .................................................................................................................. 17
Trends in bedrijfsvoering ........................................................................................................... 18
5.2 De strategische functionaliteiten van netwerken ..................................................................... 18
5.3 Computernetwerken ............................................................................................................... 18
5.3.1 Netwerktypes ................................................................................................................... 18
5.3.2 Componenten van een computernetwerk ......................................................................... 19
5.3.3 Verbinding van netwerkcomponenten .............................................................................. 19
5.3.4 Netwerkarchitecturen ....................................................................................................... 20
5.3.5 Het internet ...................................................................................................................... 20
5.4 TCP/IP-netwerken .................................................................................................................... 21
5.4.1 Basisbegrippen ................................................................................................................. 21
Hoofdstuk 1: Informatiesystemen
1.1 Inleiding
De productiviteitsparadox
- Opbrengsten uit informatiesystemen worden gecompenseerd door verliezen in andere
sectoren. Investeringen in informatiesystemen kunne het marktaandeel van een bepaalde
organisatie vergroten ten koste van een andere organisatie. (vb Microsoft Office)
- Het meten van productiviteit en dienstverlening is veel complexer dan traditionele metingen
rond productiviteit (vb winkel → IT-systeem houd punten bij, dus klanten keren terug)
• Impact van informatiesystemen kan sterk afhankelijk zijn van de maturiteit van de
gebruikte technologie
• Introductie van informatiesystemen kan in beginperiode zelfs leiden tot een afname
van de productiviteit om op LT te evolueren naar een toename
- Paradox staat in contrast met de manier waarop informatiesystemen onze huidige
maatschappij hebben beïnvloed en mee hebben vormgegeven
- Vooroordelen:
• IT vaak beschouwd als iets wat is voorbehouden voor informatici: fout
→ informatiesystemen vormen basis van concurrentiestrategieën (informatici zijn
mede verantwoordelijk voor ontwikkelen bedrijfsstrategieën)
• IT dus wel van economisch belang: zorgt voor nieuwe kansen en kan enorm
verstorend zijn binnen bepaalde markten (IT helpt bedrijven bij het vinden van
oplossingen die anders niet mogelijk waren)
2
, ICT is economisch belangrijk
Gebruik en toepassing van ICT is gedurende laatste decennia gestegen → er ontstonden veel
innovatieve initiatieven die door groot publiek omarmd werden → impact op economie gigantisch
(vb detailhandel naar webwinkel)
ICT zorgt voor nieuwe opportuniteiten
Als je begrijpt hoe eindgebruikers met ICT omgaan kan je hier gebruik van maken om nieuwe
platformen te creëren die voor dezelfde eindegebruikers onmisbaar worden. (vb airbnb)
ICT zorgt voor oplossingen van bedrijfsproblemen
- Bedrijven kunnen barrières overwinnen door gebruik te maken van ICT (voor grote en kleine
bedrijven)
- Duidelijke communicatie tussen managers en IT-technici is essentieel
- Eindgebruikers zijn niet altijd bewust van hun eigen rol in informatiesystemen → bepalen
mee hoe technologie aanvaard wordt
ICT heeft maatschappelijke impact
- Manier waarop mensen omgaan met informatie en daarop inspelen is een belangrijke
maatschappelijke evolutie → bedrijven moet daarvan bewust zijn en de voor- en nadelen
kunnen inschatten (waze → doordat veel mensen gebruiker zijn ontstaan er
verkeersproblemen in dorpen)
- Overheden dienen een rol te spelen als regulerende factor om de maatschappelijke impact
van informatiesystemen in goede banen te leiden (nood aan wetgevend kader)
- Overheden moeten kloof tussen ‘haves’ en ‘have-nots’ overbruggen → meedenken over
initiatieven om iedereen te betrekken bij de maatschappelijke ontwikkelingen
1.2 Informatiesystemen
Data: een opeenvolging van vastgestelde instanties die zich hebben voorgedaan
- Kan op verschillende manieren vergaard worden (sensoren tot manuele invoering)
- Kan op grote schaal vergaard worden door systemen zelf (vb big data)
- Vormt de basis om informatie te creëren
Informatie: vloeit voort uit data die gestructureerd verwerkt wordt of in een bepaalde context
geplaatst wordt. Het kan gezien worden als een eindproduct terwijl data de ruwe grondstof is
- Veelal nodig om een bedrijf te kunnen besturen
- Afleidbaar uit individueel vastgestelde indicatoren
- Vertaalbaar door data te verwerken
Bedoeling van informatiesysteem is zowel het vergaren en opslaan van data als het verwerken van
deze data tot inzetbare informatie.
3 belangrijke indicatoren om de waarde van informatie af te meten:
Tijd
- Wat vandaag relevant is, kan morgen verouderd zijn
- Wat vandaag informatie is, kan morgen data zijn voor nieuwe informatie
Vorm
- Eenvoudige visualisatie zegt soms meer dan ingewikkelde rapporten
- Soms kan men pas beslissingen nemen na gedetailleerde rapporten
3
