samenvatting strafprocesrecht (docent: Rebecca Decreus)

STRAFPROCESRECHT

HOOFDSTUK 1: Inleiding

1 Definitie en situering van het strafprocesrecht
Strafrecht in ruime zin = strafrecht in enge zin + strafprocesrecht

 Strafrecht in enge zin / materieel strafrecht = beschrijft welke daden
of onthoudingen een misdrijf uitmaken, welke straf de wet voorziet
voor die feiten en welke omstandigheden een invloed kunnen
hebben op de toepassing van de straffen en maatregelen.

 Strafprocesrecht / formeel strafrecht = beschrijft de manier waarop
de overheid het strafrecht correct moet toepassen.
 De theorie van het strafrecht wordt omgezet in actie in het
strafprocesrecht.



Het strafprocesrecht behelst het geheel van rechtsregels die gevolgd
moeten worden in verband met:

 De vaststelling of een misdrijf werd gepleegd;
 Door wie het werd gepleegd;
 Op welke manier men de schuldige de door de wet voorgeschreven
straffen en maatregelen kan opleggen;
 De werking en bevoegdheden van de instellingen en organen die
hiermee belast zijn.



Men kan het strafprocesrecht indelen in 4 fasen:

 Het onderzoek
 De vordering
 De berechting
 De strafuitvoering




1

,De doelstelling van het strafprocesrecht is dubbel:

 Enerzijds moet het efficiënt zijn: zodat zoveel mogelijk schuldigen
gevat en berecht kunnen worden.
 De maatschappij heeft immers recht op bescherming, die de
overheid dus zo efficiënt mogelijk moet organiseren

 Anderzijds kan men aan de openbare instellingen en organen geen
ongelimiteerde macht toekennen. Men moet zoveel mogelijk
vermijden dat onschuldige mensen vervolgd of gestraft worden.
 Er moet dus een aantal waarborgen in het strafprocesrecht
ingebouwd worden: om het individu te beschermen tegen
onrechtmatig ingrijpen door de overheid.



2 Accusatoire en inquisitoire rechtspleging
Accusatoire rechtspleging

 Mondeling
 Openbaar
 Tegensprekelijk



Inquisitoire rechtspleging

 Schriftelijk
 Geheim
 Niet-tegensprekelijk



 Ons strafprocesrecht is een gemengd systeem:

Het is inquisitoir in het stadium van het onderzoek en accusatoir in
het stadium van de berechting.




2

,3 Voornaamste bronnen
 Wetboek strafvordering
 Wet voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering
 Wet betreffende de voorlopige hechtenis
 Wet betreffende de opschorting, het uitstel en de probatie
 Internationale verdragen
 Gerechtelijk wetboek
 Rechtspraak
 Rechtsleer




3

,HOOFDSTUK 2: Verordening die uit een misdrijf ontstaat

1 De strafvordering
1.1 De uitoefening van de strafvordering

1.1.1 Het openbaar ministerie

Wie is het Openbaar Ministerie?

 Rechtbank van eerste aanleg: de procureur des Konings + zijn
substituten.

 Arbeidsrechtbank: arbeidsauditoraat: de arbeidsauditeur +
substituten arbeidsauditeurs
 Doen de vorderingen voor de strafrechtbanken in sociale
zaken.

 Hof van beroep: procureur-generaal bij het hof van beroep + de
advocaten-generaal + substituten procureur-generaal

 Federaal parket: de federale procureur + 18 federale magistraten
 Zijn bevoegd voor het volledige grondgebied van het Rijk en
treden voornamelijk op in dossiers die het grondgebied van
een arrondissement of en rechtsgebied overschrijden, of die
een internationale dimensie hebben, en bij behandeling van
complexe gespecialiseerde zaken.
-> Treden op als Openbaar Ministerie voor de
politierechtbank, de correctionele rechtbank, de hoven
van beroep en de hoven van assisen.

Het Openbaar Ministerie oordeelt over de vervolging op basis van het
opportuniteitsbeginsel.



Kenmerken van het Openbaar Ministerie

A. Het Openbaar Ministerie is hiërarchisch opgebouwd

De leden van een bepaald parket staan onder het gezag van het
hoofd van dat parket (= de procureur des Konings of procureur-
generaal) die de gepaste en nodige onderrichtingen geeft.



4

,5

, B. Het Openbaar Ministerie is ondeelbaar

De magistraten van het Openbaar Ministerie treden allen op als
orgaan van één functionele eenheid;

Elk lid van het parket heeft binnen dat parket dezelfde
bevoegdheid en ze kunnen elkaar dus vrij vervangen, zelf
tijdens de behandeling van een zaak.

Ze treden nooit op in eigen naam => verwisselbaar.

C. Het Openbaar Ministerie is onafhankelijk

Het Openbaar Ministerie is een partij in de strafzaak en heeft
dusdanig geen bevelen of verbod te ontvangen van de rechtbank.

 Het Openbaar Ministerie is totaal onafhankelijk t.a.v. de
rechtbank.

Het vertolkt het standpunt van de gemeenscha en treedt op in haar
naam.

De magistraten van het Openbaar Ministerie hebben het recht om
voor de rechtbank alles te zeggen wat hun nodig lijkt voor de
uitoefening van de strafvordering en ze kunnen daar niet voor
gestraft worden.

1.1.2 De burgerlijke partij

Het slachtoffer van een misdrijf kan een klacht indienen waarbij hij vraagt
dat de pleger van het misdrijf vervolgd en eventueel gestraft zal worden.

! Een klacht stelt de strafvordering niet in werking: de klager
signaleert aan de overheid dat een bepaald misdrijf gepleegd is en
stelt hierbij geen burgeerlijke vordering in.

<-> Dit verschilt van de ‘burgerlijke partijstelling’ waarbij het
slachtoffer vergoeding vraagt voor de opgelopen schade.

Als de strafvordering al ingesteld werd zal de burgerlijke vordering
toegevoegd worden aan de strafvordering:

Als er nog geen strafvoerding ingesteld werd => kan het slachtoffer
zich volgens Art. 70 Sv. Burgerlijke partij stellen bij de
onderzoeksrechter, en kan zo de strafvordering ook ingesteld
worden.

6