4.1 Bescherming
Pathogenen / ziekteverwekkers = organismen uit de omgeving die je ziek kunnen maken
- Virus = ziekteverwekkers die bestaat uit DNA or RNA met daaromheen een eiwitmantel
(capside): hebben een gastheer nodig voor voortplanting
- Na aanhechting van virus aan receptoren op gastheercel vindt er een proces plaats
waarbij het virus-DNA or virus-RNA terechtkomt in het cytoplasma van de
gastheercel, waarin het zich vermenigvuldigd
- Virusinfectie / virale infectie = ziek worden doordat virussen zich in je cellen
vermenigvuldigen
- Cellen doden of beschadigen door de afgifte van eiwitverterende enzymen
of geïnfecteerde toxinen laten produceren
- De bacteriofaag lijkt met zijn ‘pootjes’ een landingsgestel te hebben dat het
gemakkelijk maakt om op de bacterie te landen. De ‘naald’ in het lichaam is
ideaal voor het inbrengen van viraal DNA.
- De hoeveelheid schade hangt af van het vermogen van het geïnfecteerde weefsel om
zich te herstellen
- Verkoudheid: geïnfecteerde epitheelcellen worden door celdeling vervangen
- Antivirale middelen blokkeren de receptor van de gastheercel, waardoor het
koppelen van virussen aan de gastheercel wordt bemoeilijkt of niet plaatsvindt of dat
de werking van virale enzymen worden gestopt of vertraagd
- Bacterie
- Schimmels
- Dieren (insecten)
Het inwendig milieu is gescheiden van het uitwendige milieu door het dekweefsel van de
huid, de longen en de darmen
- Inhoud van het maag-darmkanaal, baarmoeder en urineblaas horen bij het
uitwendige milieu, omdat er geen celmembraan hoef te worden gepasseerd om
de inhoud te bereiken
Lichaamsvreemd = stoffen of cellen die niet in je lichaam thuishoren
Lichaamseigen = stoffen of cellen die door je lichaam worden
gemaakt of onderdeel zijn van je lichaam
Infectie = binnendringen van ziekteverwekkers in je lichaam
- Infectie met bacteriën, schimmels en dieren zorgt voor
het ontstaan van ziekteverschijnselen door giftige
stoffen (toxinen) die door de organismen worden
afgegeven
- Schimmels infecteren meestal alleen de huid of
de luchtwegen
- Bacteriën, virussen en eencellig edieren infecteren vaak ook de rest van het lichaam
Eerste verdedigingslinie
Mechanische afweer = indringers buiten het lichaam houden met behulp van fysieke aanpassingen
, - Bacteriën op de huid en in de darmen
● Door spiersamentrekkingen wordt slijm uit de longen gevoerd, wordt met kracht lucht uit de
neusholten gestoten of wordt de maaginhoud via de mond uitgescheiden
1) Huid = orgaan dat de eerste verdedigingslinie vormt in de bescherming tegen gevaren van buitenaf
- Door de bouw van de huid is binnendringen moeilijk
1) Slijmvliezen = vochtproducerende cellen die bij openingen in de huid de eerste verdedigingslinie
vormen in de bescherming tegen gevaren van buitenaf
- Traanvocht (chemische afweer) en speeksel spoelen indringers weg
- Slijm vangt ziekteverwekkers op en houdt het tegen in de neus (snot), luchtwegen,
verteringsstelsel, uitscheidingsstelsel en voortplantingsstelsel
Chemische afweer = indringers buiten het lichaam houden met behulp van stoffen
- Maagsap bevat zoutzuur waardoor er een zeer lage pH van 1-2 heerst in de maag en veel
ziekteverwekkers in het voedsel worden gedood
- Zweet en olie op de huid zorgen voor een pH van 3-5 waardoor veel schadelijke bacteriën
niet op de huid kunnen groeien
- Goede bacteriën helpen het lichaam te beschermen tegen ziekteverwekkers
Melanocyten = pigmentvormende cellen in de kiemlaag
Melanine = pigment dat beschermt tegen schade door uv-straling
- Bescherming van de huid tegen uv-straling
- Via uitlopers afgegeven aan nabijgelegen opperhuidcellen
- Vorming wordt gestimuleerd door blootstelling van de
huid aan zonlicht
- Beschermt delende cellen in de kiemlaag tegen schadelijke
invloeden van uv-straling
● Evolutie ontstaat door mutaties en recombinatie van genen die door ouders aan kinderen
worden doorgegeven. Bij huidkanker is sprake van een mutatie van het DNA in
lichaamscellen en niet van geslachtscellen. Daarnaast ontstaat huidkanker meestal pas nadat
mensen zich hebben voortgeplant.
Pathogenen / ziekteverwekkers = organismen uit de omgeving die je ziek kunnen maken
- Virus = ziekteverwekkers die bestaat uit DNA or RNA met daaromheen een eiwitmantel
(capside): hebben een gastheer nodig voor voortplanting
- Na aanhechting van virus aan receptoren op gastheercel vindt er een proces plaats
waarbij het virus-DNA or virus-RNA terechtkomt in het cytoplasma van de
gastheercel, waarin het zich vermenigvuldigd
- Virusinfectie / virale infectie = ziek worden doordat virussen zich in je cellen
vermenigvuldigen
- Cellen doden of beschadigen door de afgifte van eiwitverterende enzymen
of geïnfecteerde toxinen laten produceren
- De bacteriofaag lijkt met zijn ‘pootjes’ een landingsgestel te hebben dat het
gemakkelijk maakt om op de bacterie te landen. De ‘naald’ in het lichaam is
ideaal voor het inbrengen van viraal DNA.
- De hoeveelheid schade hangt af van het vermogen van het geïnfecteerde weefsel om
zich te herstellen
- Verkoudheid: geïnfecteerde epitheelcellen worden door celdeling vervangen
- Antivirale middelen blokkeren de receptor van de gastheercel, waardoor het
koppelen van virussen aan de gastheercel wordt bemoeilijkt of niet plaatsvindt of dat
de werking van virale enzymen worden gestopt of vertraagd
- Bacterie
- Schimmels
- Dieren (insecten)
Het inwendig milieu is gescheiden van het uitwendige milieu door het dekweefsel van de
huid, de longen en de darmen
- Inhoud van het maag-darmkanaal, baarmoeder en urineblaas horen bij het
uitwendige milieu, omdat er geen celmembraan hoef te worden gepasseerd om
de inhoud te bereiken
Lichaamsvreemd = stoffen of cellen die niet in je lichaam thuishoren
Lichaamseigen = stoffen of cellen die door je lichaam worden
gemaakt of onderdeel zijn van je lichaam
Infectie = binnendringen van ziekteverwekkers in je lichaam
- Infectie met bacteriën, schimmels en dieren zorgt voor
het ontstaan van ziekteverschijnselen door giftige
stoffen (toxinen) die door de organismen worden
afgegeven
- Schimmels infecteren meestal alleen de huid of
de luchtwegen
- Bacteriën, virussen en eencellig edieren infecteren vaak ook de rest van het lichaam
Eerste verdedigingslinie
Mechanische afweer = indringers buiten het lichaam houden met behulp van fysieke aanpassingen
, - Bacteriën op de huid en in de darmen
● Door spiersamentrekkingen wordt slijm uit de longen gevoerd, wordt met kracht lucht uit de
neusholten gestoten of wordt de maaginhoud via de mond uitgescheiden
1) Huid = orgaan dat de eerste verdedigingslinie vormt in de bescherming tegen gevaren van buitenaf
- Door de bouw van de huid is binnendringen moeilijk
1) Slijmvliezen = vochtproducerende cellen die bij openingen in de huid de eerste verdedigingslinie
vormen in de bescherming tegen gevaren van buitenaf
- Traanvocht (chemische afweer) en speeksel spoelen indringers weg
- Slijm vangt ziekteverwekkers op en houdt het tegen in de neus (snot), luchtwegen,
verteringsstelsel, uitscheidingsstelsel en voortplantingsstelsel
Chemische afweer = indringers buiten het lichaam houden met behulp van stoffen
- Maagsap bevat zoutzuur waardoor er een zeer lage pH van 1-2 heerst in de maag en veel
ziekteverwekkers in het voedsel worden gedood
- Zweet en olie op de huid zorgen voor een pH van 3-5 waardoor veel schadelijke bacteriën
niet op de huid kunnen groeien
- Goede bacteriën helpen het lichaam te beschermen tegen ziekteverwekkers
Melanocyten = pigmentvormende cellen in de kiemlaag
Melanine = pigment dat beschermt tegen schade door uv-straling
- Bescherming van de huid tegen uv-straling
- Via uitlopers afgegeven aan nabijgelegen opperhuidcellen
- Vorming wordt gestimuleerd door blootstelling van de
huid aan zonlicht
- Beschermt delende cellen in de kiemlaag tegen schadelijke
invloeden van uv-straling
● Evolutie ontstaat door mutaties en recombinatie van genen die door ouders aan kinderen
worden doorgegeven. Bij huidkanker is sprake van een mutatie van het DNA in
lichaamscellen en niet van geslachtscellen. Daarnaast ontstaat huidkanker meestal pas nadat
mensen zich hebben voortgeplant.
