HC 1A
Een Nederlander gaat werken voor een bedrijf in Engeland. Welke vragen zijn er dan? Welk recht is
van toepassing op zijn arbeidsovereenkomst? Nederlands of Engels recht?
Als hij moet worden ontslagen, welke rechter is dan bevoegd? Nederlandse rechter omdat hij
Nederlands is, of moet hij naar de Engelse rechter?
Een Nederlandse vrouw trouwt met een Argentijnse vrouw. Zij gaan na het huwelijk wonen in
Nederland. Welk recht is van toepassing op de geldigheid van het huwelijk? En welk
huwelijksvermogensregime.
Online kleding kopen bij een bedrijf in China. Naar welke rechter kan je toe als je het geld terug wil
hebben na schade? Naar Nederlandse rechter, of naar China? Internationale zaak gaat om een private
overeenkomst.
Hoe zit dat met crypto-valuta. Niet in bepaald land, weinig mensen weten hoe het werkt. Hoe draag
je het over? Welk recht is hierop van toepassing?
Nederlandse partij die heeft geholpen bij verkoop paard van een Amerikaan. Paard in opdracht
verkocht voor 3 ton. Aanvankelijk had Amerikaan werkelijke prijs niet door, daarna wel en is gaan
procederen in Amerika. Nederlandse partij gedagvaard voor Amerikaanse rechter. Dan oppassen: is
niet hetzelfde als in Nederland. Amerikaanse rechter heeft jury, die zei: onbehoorlijk.
Schadevergoeding. 250k. Tevens extra als straf, omdat je onbehoorlijk hebt gedragen. Moeten we dit
Amerikaanse vonnis erkennen in Nederland? Punitive damages die zijn toegekend zijn toegekend te
straffen, af te schrikken. Dat verdraagt zich niet met het fundamentele karakter van het Nederlandse
aansprakelijkheidsrecht, waarin schadevergoeding enkel wordt gegeven zodat benadeelde partij in
zelfde positie wordt gebracht als voordien. In strijd met Nederlandse openbare orde. Wordt wel
erkend, niet voor de straf die hier extra bovenop is gelegd.
Drie hoofdonderdelen IPR:
I. Internationaal bevoegdheidsrecht. Is de Nederlandse rechter bevoegd?
II. Toepasselijk recht (conflictenrecht). Van welk land is het recht van toepassing?
III. Internationaal erkennings- en tenuitvoerleggingsrecht.
IPR is:
Nationaal recht voor internationale gevallen.
Ieder land kent eigen IRP-regels.
Het doel is om doelmatig en rechtvaardig het internationale rechtsverkeer te reguleren. Hoe? Op
basis van onze eigen Nederlandse waarden, normen en rechtsbeginselen.
Rechtsposities zijn afhankelijk van plaats en tijd. Voorbeeld: huwelijk dat is gesloten in Las Vegas. Kan
zo zijn dat een huwelijk dat in Nederland is gesloten, in een ander land niet geldig is.
Bestaansvoorwaarden conflictenrecht:
Rechtsverscheidenheid.
Grensoverschrijdend rechtsverkeer.
Rangorde en afbakening bronnen – bevoegdheid
Verordeningen, verdragen, Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering.
1
,IPR kijkt wat de kwestie is (is er een bevoegdheid). Welke regeling? Welk onderwerp? Alimentatie,
dan verordening alimentatie. Andere burgerlijke zaak? Dan Brussel I-bis. Steeds kijken welke regeling.
Buiten toepassingsgebied verordening, dan terugvallen op Rv.
Vinden goede regeling, goed toepassen regeling, dan jurisprudentie, als je die hebt dan is het te
doen.
Erkenning en tenuitvoerlegging buitenlandse vonnissen
Verordeningen, verdragen, wetboek van RV.
Geschiedenis van het conflictenrecht
Bestaansvoorwaarden:
Rechtsverscheidenheid.
Grensoverschrijdend rechtsverkeer.
Grondslag > waarom?
Methode > hoe?
2 vragen:
Kunnen eigen wetten worden toegepast op vreemdelingen?
Gelden eigen wetten ook buiten het grondgebied van de stadstaat?
Uitgangspunt: interne rechtsregel.
Bepalen van ruimtelijke toepassingsgebied (reikwijdte van eigen recht).
Indeling van rechtsregels in klassen.
Contracten;
Delicten;
Testamenten;
Naar aard en strekking;
Eigen toepassingsgebied.
Statuta personalia > gekoppeld aan de persoon.
Kijken naar de strekking van de regeling en nadelig/voordelig in aanmerking nemen.
Voorbeeld: wet verbiedt dat iemand jonger dan 25 testament maakt. Strekking is beschermen. Strekt
in het voordeel van die persoon, dus als die naar een andere stad komt dan volgt de wet de persoon.
Blijft van toepassing. Dat was de gedachte, maar je moet elke keer kijken wat er mee bedoeld is
(strekking), of het voordelig is.
Als er een wet is die verbiedt dat dochters erven als er zoons zijn, dan is dat nadelig voor de dochters.
Die regel volgt de dochter niet, want nadelig. Strekking regel probeerde men het ruimtelijk
toepassingsgebied te bepalen.
Uitsluitend kijken naar eigen recht en reikwijdte daarvan. Als eigen recht geen toepassing verlangt,
paste men zelfde conflictenrechten toe op vreemde staten. Er was amper aandacht voor de grondslag
(waarom-vraag).
Hollandse statutisten
Keken ook naar drie klassen, maar die gingen ook kijken naar waarom je het buitenlandse recht soms
moet toepassen.
Paulus Voet > soevereiniteit staat aan werking op vreemd recht op het eigen grondgebied in de weg.
2
,Hij had een probleem. Als we soeverein zijn en wij bepalen wat recht is en geen recht is in de
provincie Utrecht, hoe kan het dan dat de rechters in Utrecht toch het Friese recht toepassen? Wat is
dan de grondslag van dit recht? Hij zei: dat is geen plicht, wij zijn soeverein. We kunnen niet verplicht
gesteld worden dit te doen. Eigenlijk is dit iets wat buiten het recht valt. Geen rechtsplicht. Wij
bedoelen het uit een soort welwillendheid, vriendelijkheid naar de andere provincies toe. Dit is
internationale welwillendheid.
Johannes Voet > verder uitgewerkt.
Ulrik Uber > grondslag: comitas.
Uitgangspunt: territoriale werking van wetgeving.
Staten dulden wederzijds dat vreemd recht op hun territoir geldt. Staten bieden elkander de hand.
Comitas zorgt voor uitzondering op de territoriale werking.
Uber zegt dat het een internationale rechtsplicht is om wat in andere provincie tot stand is gekomen,
te erkennen in Friesland. Het Comitas wordt bindend volkenrecht.
In Amerika terechtgekomen en is daar heersende leer in het Amerikaanse IPR.
Methode: hedendaagse rechtsgeleerdheid.
Ontwikkelingen negentiende eeuw
Begin negentiende eeuw: codificatie. Nederlanders verbonden als ze naar buitenland gaan, blijft van
toepassing. Nederland blijft bepalen of je minderjarig is. Onroerend goed? Ligt aan de ligging.
Wat maakt dat de statutische methode lastig te hanteren is?
Je moet bij iedere regel nagaan wat de strekking is, wat het doel is, of bedoeld is of regel over grens
van toepassing is? Dat is vaak niet te bepalen, en bovendien veel artikelen. Onhandige methode.
Von Savigny > theorie die we in Nederland hebben.
Uitgangspunt: abstracte internationale rechtsverhouding.
Inhoud, aard en strekking van het interne (materiële) recht speelt geen rol meer bij het bepalen van
het toepasselijke recht. Niet beginnen bij rechtsregel, maar beginnen bij de abstracte, internationale
rechtsverhouding. Kijken waarmee je te maken hebt: overeenkomst, ord? Dat is abstracte
rechtsverhouding. Die moet je ergens laten landen, in 1 van de bij de zaak betrokken landen. Bij
iedere rechtsverhouding dat rechtsstelsel vinden waar rechtsverhouding zetel heeft. Stelsel van de
nauwste verbondenheid.
Los van de inhoud van het materiële recht. Comitas-gedachte, statuten-leer weg. Niet afbakening
soevereiniteit, want we zijn 1 grote volkerengemeenschap van landen in Europa en delen dan ook
dezelfde waarden en normen. Wat maakt het dan uit of je het ene of andere rechtsstelsel toepast.
Komt in ene land wellicht anders uit de verf dan in het andere land, maar overall verschilt het niet
zoveel.
Je krijgt een verwijzingsregel, er wordt bepaald welk recht van toepassing is. Dit is eenvoudig toe te
passen.
Had geen moeite met toepassen, want het is uiteindelijk hetzelfde. Van afbakeningswet wordt het
verwijzingsrecht. Er werden verschillende klassen bedacht voor alle categorieën. Werden
verwijzingsregels gemaakt.
Het hoogste doel: beslissingsharmonine. Omdat privaatrecht in alle landen hetzelfde is, moeten
dezelfde verwijzingsmechanismen worden bedacht.
3
, Kenmerken:
Indirect > geeft niet meteen oplossing voor de vraag of er sprake is van wanprestatie en wat
dan het gevolg hiervan is. Die regel pakt artikel uit het BW en kijkt of deze over de grens moet
worden toegepast. Hij verwijst de rechtsvraag naar een rechtsstelsel, lost het niet meteen op.
Neutraal > tegenover de inhoud van het toepasselijke recht. Had geen voorkeur van het eigen
recht. 1 grote gemeenschap volkeren, dus neutrale verhouding. Meest nauwe regelgeving,
die toepassen ondanks inhoud.
Abstract > los concrete omstandigheden geval.
Invloed Von Savigny op NL IPR was groot
Verandering naar meerzijdige conflictregels.
Voorbeeld: handelingsonbekwaam beheerst door de nationale wet van een persoon. Volgt de
Nederlander. Nationale wet van de persoon bepaalt dat de persoon handelingsonbekwaam is.
Ontwikkelingen na Von Savigny
Er kwam kritiek op de regelblindheid. Werd dan toch weer naar de inhoud van bepaalde regels
gekeken.
Nederlandse conflictregels aanvankelijk gebaseerd op artikelen 6, 7 en 10 van Wet AB.
Vanaf 2012 samengevoegd in boek 10.
Ook verordeningen en verdragen die moeten worden toegepast.
Toepasselijk recht (conflictenrecht)
Gebaseerd op het uitgangspunt van vinden rechtszetel, nauwste verbondenheid. Niet meer 100%
neutraal. Voorbeelden: beschermen zwakkere partijen en begunstigen van een bepaald resultaat.
Verwijzingsregel is niet meer los van het resultaat.
Meerzijdige verwijzingsregels. Van rechtsverhouding > rechtsstelsel.
1. Verwijzingscategorie > onderwerp.
2. Regel met aanknopingsfactor > norm.
3. Toepasselijke recht (gevolg).
Familierecht
Hoe bepalen wij de zetels van een rechtsverhouding op het terrein van het familierecht?
Beginsel van de nauwste verbondenheid.
Geschikte aanknopingsfactoren familierecht?
Welke aanknopingsfactor legt de band tussen een persoon en het met deze persoon nauwst
verbonden land het beste?
Aanknopingsfactoren
Nationaliteit.
Woonplaats.
Welke is het meest geschikt?
Wat is er voor/tegen de aanknopingspunten?
Woonplaats in conflictenrecht
Gewone verblijfplaats. Hieronder wordt verstaan de plaats waar iemand feitelijk zijn hoofdverblijf
heeft.
Bepalend zijn niet alleen de juridische criteria in Nederland, maar de concrete omstandigheden.
4
Een Nederlander gaat werken voor een bedrijf in Engeland. Welke vragen zijn er dan? Welk recht is
van toepassing op zijn arbeidsovereenkomst? Nederlands of Engels recht?
Als hij moet worden ontslagen, welke rechter is dan bevoegd? Nederlandse rechter omdat hij
Nederlands is, of moet hij naar de Engelse rechter?
Een Nederlandse vrouw trouwt met een Argentijnse vrouw. Zij gaan na het huwelijk wonen in
Nederland. Welk recht is van toepassing op de geldigheid van het huwelijk? En welk
huwelijksvermogensregime.
Online kleding kopen bij een bedrijf in China. Naar welke rechter kan je toe als je het geld terug wil
hebben na schade? Naar Nederlandse rechter, of naar China? Internationale zaak gaat om een private
overeenkomst.
Hoe zit dat met crypto-valuta. Niet in bepaald land, weinig mensen weten hoe het werkt. Hoe draag
je het over? Welk recht is hierop van toepassing?
Nederlandse partij die heeft geholpen bij verkoop paard van een Amerikaan. Paard in opdracht
verkocht voor 3 ton. Aanvankelijk had Amerikaan werkelijke prijs niet door, daarna wel en is gaan
procederen in Amerika. Nederlandse partij gedagvaard voor Amerikaanse rechter. Dan oppassen: is
niet hetzelfde als in Nederland. Amerikaanse rechter heeft jury, die zei: onbehoorlijk.
Schadevergoeding. 250k. Tevens extra als straf, omdat je onbehoorlijk hebt gedragen. Moeten we dit
Amerikaanse vonnis erkennen in Nederland? Punitive damages die zijn toegekend zijn toegekend te
straffen, af te schrikken. Dat verdraagt zich niet met het fundamentele karakter van het Nederlandse
aansprakelijkheidsrecht, waarin schadevergoeding enkel wordt gegeven zodat benadeelde partij in
zelfde positie wordt gebracht als voordien. In strijd met Nederlandse openbare orde. Wordt wel
erkend, niet voor de straf die hier extra bovenop is gelegd.
Drie hoofdonderdelen IPR:
I. Internationaal bevoegdheidsrecht. Is de Nederlandse rechter bevoegd?
II. Toepasselijk recht (conflictenrecht). Van welk land is het recht van toepassing?
III. Internationaal erkennings- en tenuitvoerleggingsrecht.
IPR is:
Nationaal recht voor internationale gevallen.
Ieder land kent eigen IRP-regels.
Het doel is om doelmatig en rechtvaardig het internationale rechtsverkeer te reguleren. Hoe? Op
basis van onze eigen Nederlandse waarden, normen en rechtsbeginselen.
Rechtsposities zijn afhankelijk van plaats en tijd. Voorbeeld: huwelijk dat is gesloten in Las Vegas. Kan
zo zijn dat een huwelijk dat in Nederland is gesloten, in een ander land niet geldig is.
Bestaansvoorwaarden conflictenrecht:
Rechtsverscheidenheid.
Grensoverschrijdend rechtsverkeer.
Rangorde en afbakening bronnen – bevoegdheid
Verordeningen, verdragen, Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering.
1
,IPR kijkt wat de kwestie is (is er een bevoegdheid). Welke regeling? Welk onderwerp? Alimentatie,
dan verordening alimentatie. Andere burgerlijke zaak? Dan Brussel I-bis. Steeds kijken welke regeling.
Buiten toepassingsgebied verordening, dan terugvallen op Rv.
Vinden goede regeling, goed toepassen regeling, dan jurisprudentie, als je die hebt dan is het te
doen.
Erkenning en tenuitvoerlegging buitenlandse vonnissen
Verordeningen, verdragen, wetboek van RV.
Geschiedenis van het conflictenrecht
Bestaansvoorwaarden:
Rechtsverscheidenheid.
Grensoverschrijdend rechtsverkeer.
Grondslag > waarom?
Methode > hoe?
2 vragen:
Kunnen eigen wetten worden toegepast op vreemdelingen?
Gelden eigen wetten ook buiten het grondgebied van de stadstaat?
Uitgangspunt: interne rechtsregel.
Bepalen van ruimtelijke toepassingsgebied (reikwijdte van eigen recht).
Indeling van rechtsregels in klassen.
Contracten;
Delicten;
Testamenten;
Naar aard en strekking;
Eigen toepassingsgebied.
Statuta personalia > gekoppeld aan de persoon.
Kijken naar de strekking van de regeling en nadelig/voordelig in aanmerking nemen.
Voorbeeld: wet verbiedt dat iemand jonger dan 25 testament maakt. Strekking is beschermen. Strekt
in het voordeel van die persoon, dus als die naar een andere stad komt dan volgt de wet de persoon.
Blijft van toepassing. Dat was de gedachte, maar je moet elke keer kijken wat er mee bedoeld is
(strekking), of het voordelig is.
Als er een wet is die verbiedt dat dochters erven als er zoons zijn, dan is dat nadelig voor de dochters.
Die regel volgt de dochter niet, want nadelig. Strekking regel probeerde men het ruimtelijk
toepassingsgebied te bepalen.
Uitsluitend kijken naar eigen recht en reikwijdte daarvan. Als eigen recht geen toepassing verlangt,
paste men zelfde conflictenrechten toe op vreemde staten. Er was amper aandacht voor de grondslag
(waarom-vraag).
Hollandse statutisten
Keken ook naar drie klassen, maar die gingen ook kijken naar waarom je het buitenlandse recht soms
moet toepassen.
Paulus Voet > soevereiniteit staat aan werking op vreemd recht op het eigen grondgebied in de weg.
2
,Hij had een probleem. Als we soeverein zijn en wij bepalen wat recht is en geen recht is in de
provincie Utrecht, hoe kan het dan dat de rechters in Utrecht toch het Friese recht toepassen? Wat is
dan de grondslag van dit recht? Hij zei: dat is geen plicht, wij zijn soeverein. We kunnen niet verplicht
gesteld worden dit te doen. Eigenlijk is dit iets wat buiten het recht valt. Geen rechtsplicht. Wij
bedoelen het uit een soort welwillendheid, vriendelijkheid naar de andere provincies toe. Dit is
internationale welwillendheid.
Johannes Voet > verder uitgewerkt.
Ulrik Uber > grondslag: comitas.
Uitgangspunt: territoriale werking van wetgeving.
Staten dulden wederzijds dat vreemd recht op hun territoir geldt. Staten bieden elkander de hand.
Comitas zorgt voor uitzondering op de territoriale werking.
Uber zegt dat het een internationale rechtsplicht is om wat in andere provincie tot stand is gekomen,
te erkennen in Friesland. Het Comitas wordt bindend volkenrecht.
In Amerika terechtgekomen en is daar heersende leer in het Amerikaanse IPR.
Methode: hedendaagse rechtsgeleerdheid.
Ontwikkelingen negentiende eeuw
Begin negentiende eeuw: codificatie. Nederlanders verbonden als ze naar buitenland gaan, blijft van
toepassing. Nederland blijft bepalen of je minderjarig is. Onroerend goed? Ligt aan de ligging.
Wat maakt dat de statutische methode lastig te hanteren is?
Je moet bij iedere regel nagaan wat de strekking is, wat het doel is, of bedoeld is of regel over grens
van toepassing is? Dat is vaak niet te bepalen, en bovendien veel artikelen. Onhandige methode.
Von Savigny > theorie die we in Nederland hebben.
Uitgangspunt: abstracte internationale rechtsverhouding.
Inhoud, aard en strekking van het interne (materiële) recht speelt geen rol meer bij het bepalen van
het toepasselijke recht. Niet beginnen bij rechtsregel, maar beginnen bij de abstracte, internationale
rechtsverhouding. Kijken waarmee je te maken hebt: overeenkomst, ord? Dat is abstracte
rechtsverhouding. Die moet je ergens laten landen, in 1 van de bij de zaak betrokken landen. Bij
iedere rechtsverhouding dat rechtsstelsel vinden waar rechtsverhouding zetel heeft. Stelsel van de
nauwste verbondenheid.
Los van de inhoud van het materiële recht. Comitas-gedachte, statuten-leer weg. Niet afbakening
soevereiniteit, want we zijn 1 grote volkerengemeenschap van landen in Europa en delen dan ook
dezelfde waarden en normen. Wat maakt het dan uit of je het ene of andere rechtsstelsel toepast.
Komt in ene land wellicht anders uit de verf dan in het andere land, maar overall verschilt het niet
zoveel.
Je krijgt een verwijzingsregel, er wordt bepaald welk recht van toepassing is. Dit is eenvoudig toe te
passen.
Had geen moeite met toepassen, want het is uiteindelijk hetzelfde. Van afbakeningswet wordt het
verwijzingsrecht. Er werden verschillende klassen bedacht voor alle categorieën. Werden
verwijzingsregels gemaakt.
Het hoogste doel: beslissingsharmonine. Omdat privaatrecht in alle landen hetzelfde is, moeten
dezelfde verwijzingsmechanismen worden bedacht.
3
, Kenmerken:
Indirect > geeft niet meteen oplossing voor de vraag of er sprake is van wanprestatie en wat
dan het gevolg hiervan is. Die regel pakt artikel uit het BW en kijkt of deze over de grens moet
worden toegepast. Hij verwijst de rechtsvraag naar een rechtsstelsel, lost het niet meteen op.
Neutraal > tegenover de inhoud van het toepasselijke recht. Had geen voorkeur van het eigen
recht. 1 grote gemeenschap volkeren, dus neutrale verhouding. Meest nauwe regelgeving,
die toepassen ondanks inhoud.
Abstract > los concrete omstandigheden geval.
Invloed Von Savigny op NL IPR was groot
Verandering naar meerzijdige conflictregels.
Voorbeeld: handelingsonbekwaam beheerst door de nationale wet van een persoon. Volgt de
Nederlander. Nationale wet van de persoon bepaalt dat de persoon handelingsonbekwaam is.
Ontwikkelingen na Von Savigny
Er kwam kritiek op de regelblindheid. Werd dan toch weer naar de inhoud van bepaalde regels
gekeken.
Nederlandse conflictregels aanvankelijk gebaseerd op artikelen 6, 7 en 10 van Wet AB.
Vanaf 2012 samengevoegd in boek 10.
Ook verordeningen en verdragen die moeten worden toegepast.
Toepasselijk recht (conflictenrecht)
Gebaseerd op het uitgangspunt van vinden rechtszetel, nauwste verbondenheid. Niet meer 100%
neutraal. Voorbeelden: beschermen zwakkere partijen en begunstigen van een bepaald resultaat.
Verwijzingsregel is niet meer los van het resultaat.
Meerzijdige verwijzingsregels. Van rechtsverhouding > rechtsstelsel.
1. Verwijzingscategorie > onderwerp.
2. Regel met aanknopingsfactor > norm.
3. Toepasselijke recht (gevolg).
Familierecht
Hoe bepalen wij de zetels van een rechtsverhouding op het terrein van het familierecht?
Beginsel van de nauwste verbondenheid.
Geschikte aanknopingsfactoren familierecht?
Welke aanknopingsfactor legt de band tussen een persoon en het met deze persoon nauwst
verbonden land het beste?
Aanknopingsfactoren
Nationaliteit.
Woonplaats.
Welke is het meest geschikt?
Wat is er voor/tegen de aanknopingspunten?
Woonplaats in conflictenrecht
Gewone verblijfplaats. Hieronder wordt verstaan de plaats waar iemand feitelijk zijn hoofdverblijf
heeft.
Bepalend zijn niet alleen de juridische criteria in Nederland, maar de concrete omstandigheden.
4
