100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten 4.2 TrustPilot
logo-home
Samenvatting

politicologie samenvatting

Beoordeling
3,5
(2)
Verkocht
5
Pagina's
164
Geüpload op
12-02-2025
Geschreven in
2024/2025

geslaagd in eerste zit, uitgebreide samenvatting, jaar (eerste semester gehad)














Oeps! We kunnen je document nu niet laden. Probeer het nog eens of neem contact op met support.

Documentinformatie

Heel boek samengevat?
Ja
Geüpload op
12 februari 2025
Aantal pagina's
164
Geschreven in
2024/2025
Type
Samenvatting

Voorbeeld van de inhoud

Politicologie – samenvatting




1

, H1: Politiek en Politicologie
Wat is politiek?
Een fundamentele vraag
Politicologie = een integratiewetenschap: inzichten en methodes uit zusterdisciplines
worden gebruikt als ondersteuning voor de studie van politieke verschijnselen en processen.
(Bv sociologie, geschiedenis, bestuurskunde, …)

Sommigen politicologen zien de politicologie als geen aparte discipline, er zou geen
algemeen aanvaarde wetenschappelijke theorie van het politieke bestaan, geen algemeen
aanvaard centraal begrippenkader (geen neutrale taal).
= de openheid en eclecticisme (combineren van verschillende stijlen, ideeën of invloeden tot
een harmonieus geheel) maken de discipline kwetsbaar voor kritiek
- Geen “unique selling proportion”, geen eigenheid
- Eerder een “field of enquiry”  i.p.v. afzonderlijke discipline want bevat geen
onderscheidende kern
Wat is politiek  fundamentele existentiële vraag, hij raakt aan de essentie van de
discipline, afbakening en inhoud. Deze vraag is niet evident want politiek is moeilijk te
omschrijven en antwoorden erop zijn vaag. Over het antwoord bestaat politieke discussie.
Vaak is het gerelateerd aan debat over overheidsoptreden (wat door de staat geregeld mag
worden)
- Minimal state: overheid neemt een beperkt aantal ‘verzorgende’ taken op zich
waarvoor ook belastingen nodig waren denk aan bescherming van grenzen,
eigendomsrecht (in loop van 19e eeuw)
- Nanny state: ‘interventionistische’ welvaartsstaat die de mens begeleidt van
geboorte tot dood + zich over veel verschillende onderwerpen moet buigen
(tegenwoordig)
Er bestaat geen algemeen aanvaarde definitie van ‘politicologie’ (wetenschappelijke discussie
tss politicologen), er is wel altijd macht nodig om idealen te realiseren.
 er is wel een domeinbenadering VS een aspectbenadering (plaats VS project) mogelijk.
- Politiek als aspect van alle sociale verhoudingen: politiek kan overal in de
samenleving aanwezig zijn
- Politiek als een afgebakende sfeer: de formele werking van politieke instelling zoals
regering, partijen, administratie of parlement.

Een “essentially contested concept”  concept waar eindeloos debat over bestaat, politiek
is een containerbegrip, een clusterconcept dat bestaat uit allerlei onderdelen. Het is een
wezenlijk betwist begrip omdat alle bouwstenen die gebruikt worden om de inhoud ervan te
bepalen, op zichzelf ook gecontesteerd zijn.
MAAR het vastleggen van een kern is noodzakelijk anders is er geen basis voor gesprek.
Belangrijk is om de verscheidenheid en relativiteit duidelijk te maken, elke omschrijving is
een keuze die we moeten expliceren. Maar we maken een keuze:
“Politiek is alles wat te maken heeft met het besturen van een samenleving”




2

, Essentiële onderdelen van politiek
Bestuur van een samenleving
De term ‘politiek’  Oudgrieks politeia (alles wat betrekking heeft op de polis; burgerlijke
samenleving)
- Politikos  idiotikos (burger in gemeenschap – prive, individueel)
Er werd nog geen onderscheid gemaakt tussen ‘publiek’ en ‘politiek’.

1. Territoriaal gebonden samenlevingen: iedereen, iedereen moet alle regels van dat
territorium volgen bv staten, EU
2. Niet-territoriaal gebonden samenlevingen: leden, denk aan de kerk of studentenclub
is vrijblijvender.
 Vandaag territorialisering van de politiek neemt de vorm aan van staten, het is een
historische evolutie die dus ook kan veranderen. Door globalisering, decentralisering,
Europese integratie, internationale samenwerking en ook niet-statelijke actoren (Google)
maken dat andere territoriale verdelingen van de samenleving belangrijker zijn geworden
dan staten.

Politiek is ook  de activiteit via dewelke in die samenleving bindende collectieve
beslissingen worden genomen, waarmee men de problemen die voortkomen uit het leven in
die samenleving vreedzaam probeert op te lossen.
Easton: “een geheel van interacties waarlangs voor een samenleving waarden bindend
gealloceerd worden” + “Authoritative allocation for a society”: het gaat om beslissingen die
gezaghebend zijn voor de hele samenleving, dus niet enkel voor een sportfederatie.

Enkele bijdragen uit de geschiedenis
1. Aristoteles – polis/politeia- iets om de mensen zo gelukkig mogelijk te maken
 De mens is lid van een georganiseerde samenleving, alleen daarin kon de mens tot
volle ontplooiing komen. De mens is een “zoön politikon”: een sociaal dier want
dialoog is een sociale activiteit, een burger van de polis. Een volwaardig menselijk
leven: “eudaimonia/goede leven” is enkel mogelijk binnen een politieke
gemeenschap. Politiek als hoogste activiteit, het stelt ons in staat om ons te bevrijden
van de beperkingen van ons privéleven en onze capaciteiten volwaardig tot uiting te
laten komen. Maar dit gelde enkel voor vrije mannen niet voor kinderen, vrouwen,
vreemdelingen of slaven.
2. Machiavelli – Il Principe – handleiding om macht te krijgen en behouden
Politiek is een techniek om macht te verwerven en te behouden, om de staat te
beschermen. Het begrip staat komt van “status regis” of de “toestand van de vorst”.
Politiek verwijst naar het nieuwe verschijnsel van ‘staat’ en naar de techniek om op
een sluwe manier met macht om te gaan. “machiavelisme of machiavellisten”
verwijzen naar een uitgesproken gerichtheid op macht. Macht als doel, eigenbelang
en niet om het ‘goede leven’ te realiseren.
3. De Franse Revolutie – de wil van het volk respecteren
De organisatie van de staat, inrichting ervan via nieuwe verlichtingsidealen. De mens
en samenleving kunnen vervolmaakt worden. Niet enkel de vorst en kleine elite
moeten zich kunnen uitspreken over hoe de samenleving moet georganiseerd zijn,
ook de burgers. Het impliceert dus de betrokkenheid van velen. Het ontstaan van de -
ismen (conservatisme, liberalisme, socialisme) en de inspraak van het volk.

3

, Politiek draait om de tegenstellingen tussen ideeën over hoe de ideale samenleving
georganiseerd moet zijn, om wat er juist moet gebeuren om het wenselijke te realiseren. Het
einde van de grote ideologische tegenstellingen wordt dan ook vaak als het einde van de
politiek gezien.
Een poging tot synthese




Exacte wetenschappen  sociale wetenschappen: universeel vakjargon – geen universeel
vakjargon maar gewone taal, omgangstaal. Alle termen bevatten hier dus gevoelswaarde
geen objectieve betekenis.

Politiek en conflicten
Zonder conflicten  geen politiek nodig. Politiek wordt zo vaak gezien als de vreedzame
oplossing van conflicten, er zijn dan ook veel manieren hoe dat kan gebeuren.

Carl Schmitt: het specifieke van het politieke domein moet gelegen zijn in een fundamenteel
onderscheid waartoe al het politieke handelen herleid kan worden.
- Op morele domein: goed-kwaad
- Op ethische domein: mooi-lelijk
- Economische domein: rendabel-niet rendabel
Voor ‘het politieke’  vriend – vijand  bedoeld om de uiterste graad van intensiteit van
een verbinding of scheiding, van een associatie of dissociatie aan te geven. Elke tegenstelling
die sterk genoeg is om mensen in te delen in vriend en vijand, wordt een politieke
tegenstelling. Politiek = antagonistisch, strijd (wij/zij zijn vrienden/vijanden)

Chantal Mouffe: “radicale democratie” in “hegemony and socialist strategy”: hierin moeten
conflicten niet ontkent maar juist geuit worden. Gebasseerd op Schmitt, Gramsci en
postmarxistische benadering. Democratieën zijn onvermijdelijk conflictueus (basisvereiste).
Democratie verliest zijn inhoud zodra die conflictuezue dimensie wegvalt  populisme. Een
gezonde politieke relatie agonistisch  tegenstellingen zijn noodzakelijk om een politieke
identiteit te ontwikkelen.
- Agonistisch pluralisme: er moet altijd ruimte zijn voor verschillen, rivaliteit, conflicten
en confrontatie (anders dan marxisme met klassenloze & conflictloze maatschappij
als einde of als liberale visie waar onderhandelingen tot consensus leidt) democratie
4

, is een arena voor onderlinge verdeeldheid (geen antagonisme waar men strijdt tot er
één over blijft).
- Consensus is niet altijd mogelijk. Een compleet harmonieuze democratie = totalitaire
nachtmerrie.
- De strijdende partijen zijn gebonden aan de waarden van de democratie (vrijheid en
gelijkheid) en dus blijven ze elkaar erkennen als legitieme vertegenwoordigers van
het volk. Er is wederzijds respect en het sluit dus geweld en vernietiging van
tegenstander uit.

Conflictsituaties: aanwezigheid van belangentegenstellingen, zodat de doelbereiking door
een partij de doelbereiking door de andere partij in de weg staat. Tussen mensen of groepen
 onverenigbaarheid van doelstellingen.

Onverenigbaarheid van belangen of doelen is niet hetzelfde als het verschil tussen doelen en
belangen. Zolang de realisering van het ene belang de realisering van ander niet in de weg
staat  geen conflict, maar niet het omgekeerde. Dat ze verenigbaar zijn, betekent dus niet
dat ze elkaar ondersteunen of helemaal samenvallen (symbiose).

Interactief – non-interactief conflict: wanneer het verhinderen van de doelbereiking van een
ander het voornaamste is – vooral gericht op eigen doelbereiking en niet zozeer op het
eerste waar dit wel het gevolg van is. (Rivaliteit)

Verklaringen voor conflicten:
- Microverklaringen
o Frustratie-agressietheorie: voor agressief gedrag is er frustratie nodig,
opgevat als blokkering van de doelbereiking, omgekeerd leidt frustratie tot
een vorm van agressie.
- Macroverklaringen
o Relatieve deprivatietheorie: deprivatie is de noodzakelijke voorwaarde voor
conflictgedrag.
o Deprivatie = “het door het subject waargenomen verschil tussen datgene
waar hij recht op meent te hebben en datgene wat hem ook werkelijk wordt
toebedeelt”. (= relatief)
o Hoe sterker deprivatie, hoe groter kans op gewelddadig conflict.
o Rising expectations: de verwachte behoeftebevrediging en de feitelijke
behoeftebevrediging groeien te ver uit elkaar.
 Bv. Gorbatsjov prestroika en glasnost om implosie van sovjetstaat te
verklaren.
Bron van conflict:
- Schaarste, identiteit, ideologie, methode, …  onuitputtelijk.
- Valence issues: door vrijwel iedereen gewenste zaken
- Position issues: betreffen doelen die omstreden zijn zoals legaliseren van euthanasie,
adoptierechten voor homokoppels.




5

, Sodaro: 5 grote bronnen van conflict
 macht, middelen, identiteit, ideeën en waarden. Sommige van deze verschillen lopen
langs fundamentele breuklijnen, die elkaar dan ook soms doorkruisen  cross-cutting
cleavages. Soms versterken ze elkaar  polarizing cleavages.

Conflicten hebben naast inhoudelijk aspect ook een handelingsaspect. Je kan pas spreken
van een conflict als:
- A en B een zekere afhankelijkheidsrelatie hebben. (Interdependentie) hoe groter
interdependentie in SL, hoe meer kans op conflicten dus hoe sterker de nood aan
politiek.
- Anderzijds neemt bij hoge interdependentie de kans op oplossingen ook toe omdat
alles aan elkaar gekoppeld is en iedereen wint bij een globale oplossing waarin eisen
gebundeld zijn  package deals

Verticaal  handelingsaspect; horizontaal 
inhoudelijk aspect.

A: conflict
B: samenwerking
C: tegenstelling, geen tegenwerking
D: belangensymbiose, geen samenwerking
 Zowel de inhoud als wat ze ermee doen is van
belang.
Snijpunt: geen actie



Onverenigbaarheid van doelen leidt niet per definitie tot conflict en symbiose van belangen
leidt niet automatisch tot samenwerking.  Kijk naar puntje C en D die niet tot actie leiden.

Politicologie gaat over politiek, over onvermijdelijke conflicten die ontstaan tussen mensen
die op een territorium samenleven, over hoe dat conflictbeheer georganiseerd kan worden
om het vreedzaam samenleven mogelijk te maken.

Over politicologie
Is politicologie een wetenschap?
Polticologie is een relatief jonge, heterogene discipline. “Een huis met veel kamers”. In dat
huis begrijpen de buren elkaar niet altijd zo goed, er zijn veel verschillende invalshoeken,
methodes, onderwerpen, theorieën, … heel veel subdisciplines. “The problem of excessive
specialization”  veel specialisaties. Hoe kan je zoiets subjectiefs en normatief als politiek
wetenschappel bestuderen? (Kritiek)

Ja, het is een wetenschap:
- Volgt de methodologie van de wetenschap
- Institutoneel erkend, er heeft zich een formele erkenning van politicologie als
wetenschap plaatsgevonden


6
€11,16
Krijg toegang tot het volledige document:

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Maak kennis met de verkoper
Seller avatar
janelleyder
3,5
(2)

Beoordelingen van geverifieerde kopers

Alle 2 reviews worden weergegeven
6 maanden geleden

9 maanden geleden

3,5

2 beoordelingen

5
0
4
1
3
1
2
0
1
0
Betrouwbare reviews op Stuvia

Alle beoordelingen zijn geschreven door echte Stuvia-gebruikers na geverifieerde aankopen.

Maak kennis met de verkoper

Seller avatar
janelleyder Universiteit Gent
Bekijk profiel
Volgen Je moet ingelogd zijn om studenten of vakken te kunnen volgen
Verkocht
6
Lid sinds
1 jaar
Aantal volgers
0
Documenten
2
Laatst verkocht
4 maanden geleden

3,5

2 beoordelingen

5
0
4
1
3
1
2
0
1
0

Waarom studenten kiezen voor Stuvia

Gemaakt door medestudenten, geverifieerd door reviews

Kwaliteit die je kunt vertrouwen: geschreven door studenten die slaagden en beoordeeld door anderen die dit document gebruikten.

Niet tevreden? Kies een ander document

Geen zorgen! Je kunt voor hetzelfde geld direct een ander document kiezen dat beter past bij wat je zoekt.

Betaal zoals je wilt, start meteen met leren

Geen abonnement, geen verplichtingen. Betaal zoals je gewend bent via Bancontact, iDeal of creditcard en download je PDF-document meteen.

Student with book image

“Gekocht, gedownload en geslaagd. Zo eenvoudig kan het zijn.”

Alisha Student

Veelgestelde vragen