Samenvatting Inleiding in de Criminologie

INLEIDING IN DE CRIMINOLOGIE

COLLEGE 1: ALGEMENE KENNISGEVING MET CRIMINOLOGISCHE THEMA’S (HOOFDSTUK 1)


WAAROM CRIMINOLOGIE?
 Criminologie bestudeert criminaliteit.
 Toename drugscriminaliteit in België


DRIE VRAGENSETS
 Wat bestudeert de criminologie?
o Criminaliteit
o Beslissingsprocessen criminelen
o Maatschappelijke gevolgen, schade
o Bijzondere aandacht voor slachtoffers
o Signaleren en voortkomen criminaliteit, gehelen van maatregelen die genomen worden om
criminaliteit te voorkomen/ bestrijden
o Angsten, onveiligheidsgevoel
 Verenigd Koninkrijk : criminaliteit vanaf jaren 90 aan het dalen, terwijl de mensen
zeggen dat ze steeds meer bang zijn voor criminaliteit
o Invloed van de omgeving: zoektocht naar oorzaken van criminaliteit (David Garland:
Lombrosiaans probleem: was eerste die op systematische manier is gaan zoeken naar
oorzaken criminaliteit, meer specifiek begrijpen waarom bepaalde mensen geboren
criminelen zijn)
 Vanaf jaren 20: sociologische oorzaken (omgevingsfactoren)
 Meer aandacht voor oorzaken criminaliteit
o Benoemingsprocessen, criminaliseringsprocessen: wat wij als maatschappij definiëren als
criminaliteit verandert doorheen de tijd, maar ook verschillend tussen landen. Vb. Abortus,
bezit kleine hoeveelheden cannabis

 Wat doen criminologen?
o Justitiehuizen: begeleiden van mensen die veroordeeld zijn tot alternatieve straf vb. ET,
probatiestraf + begeleiden slachtoffers
o Politie
o Beveiligingssector




WAT IS CRIMINOLOGIE?
 De criminologie ontwikkelde zich als een mix van disciplines en van onderzoeksobjecten vanuit
verschillende denkbeelden (Goethals)
 Criminologie is een “Bastard sign” (Sellin)
 Een “rendezvous subject” (Downes)
 Een strange beast” (Newburn)
 Waarom zo vreemd?
o Criminologie volgens de meeste, adhv principes wetenschapsfilosofie, bezit niet de
kenmerken van een wetenschap. Om van wetenschap te spreken moet een materieel
(fenomeen) en formeel (specifieke invalshoek) voorwerp.


1

,  Volgens Johan Goethals: heeft criminologie GEEN eigen materieel en formeel
voorwerp
o Geen eigen voorwerp: de categorie van criminaliteit verandert doorheen de tijd
o Formeel VW bestaat niet: we hebben methodes, inzichten nodig uit verschillende sociale,
biomedische… wetenschappen. Klemtoon ligt op verschillende soorten factoren
 Jaren 20 – 60: criminologie voornamelijk input uit de sociologie  geïntegreerde
theorieën
 Criminologie = intrinsiek multidisciplinair: beroep doen op inzichten vele andere disciplines
 Hoofdkenmerken
o Vanaf tijden Lombroso: criminologie is empirische gegronde wetenschappelijke aanpak
(belangrijk verschil criminologie en strafrecht(bekijkt fenomenen vanuit normatief
perspectief))
o Specifieke focus op criminaliteit: 1ste periode van criminaliteit
 devianties (verwijst naar overtreding van stafrechtelijke normen, sociale en morele
en groepsnormen)
 twee grote projecten volgens Garland
o Het lombrosiaanse project: gericht op onderscheiden van criminelen en niet-criminelen en
op het blootleggen van oorzaken van criminaliteit
 fundamenteel onderzoek gericht op oorzaken van criminaliteit
 Later: oorzaken criminaliteit niet enkel gezocht binnen individu, maar ook binnen
maatschappij en omgeving
 Lombroso was de eerste die oorzaak criminaliteit bewijzen
 Criminele type van mensen bestaat (aangeboren)  nu weten we: bestaat niet
 Aandacht aan fundamenteel onderzoek, oorzaken identificeren
o Het gouvernementele project: gericht op beheersbaarheid van criminelen en criminaliteit
 praktische aanpak om strafrechtsysteem te ondersteunen
 Advies geven aan overheid om op pragmatische manier concrete problemen aan te
pakken
 Preventie criminaliteit efficiënter maken
 Criminologie als aparte discipline ontstaat omdat 2 projecten toevallig zijn
samengekomen
 Vooral oplossingen hebben, preventie, impact verminderen
 Vaak gesubsidieerd en uitgevoerd door de staat

Criminologie richt zich op wat wel eens de ‘eerste’ politieke kwestie in elke samenleving wordt genoemd: “het
waarborgen van orde, bescherming, veiligheid, vertrouwen en voorwaarden voor samenwerking”



EEN BEROEMDE DEFINITIE EN EEN EIGEN INVULLING

Criminology = “the study of the process of law-making, law-breaking and law- enforcing” (Sutherland, 1937)

 Te breed: geen specifieke focus op criminaliteit, strafrechtelijke
 Te smal: vooral aandacht voor de publieke reacties op criminaliteit (MAAR het bestudeert ook
maatschappelijke reacties op criminaliteit)

Definitie prof: de studie van de gedragingen en activiteiten die gecriminaliseerd zijn of als schadelijk/deviant
worden ervaren (incl. hun actoren en oorzaken), de (de-)criminalisering, controle en preventie ervan en de
andere maatschappelijke reacties erop



2

,  Einddoel: schadebeperking in brede zin (voor slachtoffers, daders en maatschappij)

DRIE HOOFDTHEMA’S

1. Onderzoek naar criminaliteit/daders, onveiligheid, hun oorzaken en gevolgen
2. Onderzoek naar processen van (de-) criminalisering
3. Onderzoek naar het criminaliteitsbeleid en maatschappelijke reacties op criminaliteit




8 onderzoekslijnen binnen Leuvens instituut voor criminologie

1. Mensenrechten en justitie in transitie (coördinator: Stephan Parmentier)

2. Ernstige en georganiseerde misdaad (coördinator: Letizia Paoli)

3. Jeugdcriminologie en jeudgrecht (coördinatoren: Stefaan Pleysier en Johan Put)

4. Herstelrecht en victimologie (coördinator: Anthony Pemberton)

5. Bestuurlijke en strafrechtelijke rechtshandhaving in Europees en vergelijkend perspectief
(coördinatoren: Dirk Van Daele en Lore Mergaerts)

6. Beleid en management in het criminologische domein (coördinator: Jeroen Maesschalck)

7. Criminologische diagnostiek en gedragsinterventies (coördinatoren: Inge Jeandarme, Henry Otgaar en
Geert Vervaeke)

8. Bestraffing en controle (coördinator: Tom Daems)

 slechts een aantal van deze projecten hebben direct betrekking op ‘de delinquent’

 Sommige onderzoeken slachtoffer in focus = ze evalueren alternatieve manieren van rechtdoen aan het
slachtoffer ( herstelrecht) of zoeken uit hoe rechtsapparaat beter rekening kan houden met de noden van
slachtoffers

 nog andere projecten analyseren wijze waarop politiediensten criminaliteit registreren en onderzoeken
betrouwbaarheid en validiteit van databanken

 andere bestuderen functioneren OM en afhandeling bepaalde types delicten voor deze rechtsinstantie

Verschillende methodes, uitgangspunten en aanpak

Afhankelijk van de onderzoeksvragen variëren:

 Onderzoeksmethoden: kwantitatief (surveys) of kwalitatief (interviews)
 Relatieve ontologische en epistemologische uitgangspunten
o Positivistisch, constructivistisch, of realist
 Onderzoek aanpak
o Beschrijvend: eigenschappen van onderzoekspopulatie
o Verklarend: causale factoren achter een fenomeen
o Evaluerend/toetsend

3

, o Adviserend/voorschrijvend: advies of aanbevelingen


WAT DOEN CRIMINOLOGEN?
Waar vinden criminologen werk?

 Justitie en politie
o Lokale en federale politie
o Analist, studiediensten
o Slachtofferonthaal, bemiddeling
o Gevangeniswezen
 Bijzondere jeugdzorg
o Sociale dienst jeugdrechtbank
o Hulpverlener gemeenschapsinstelling
 Universiteit
o Praktijkassistente
o Onderwijsassistenten
 Overheidsdiensten en non-profitsector
o Hulpverlener
o Adviseur
o Analist, studiediensten
 Privésector
o Private beveiliging
o Compliance
o Analist, studiediensten



Criminologie: “een huis met vele kamers”

 Vanuit onderzoek
o Meerdere onderzoeksthema’s
o Vanuit meerdere disciplines
o Vanuit meerdere paradigma’s (waarden, opvattingen over mens en maatschappij)
o Aan de hand van meerdere onderzoeksmethodes
 Vanuit de arbeidsmarkt
o Meerdere domeinen
o Meerdere types en functies


CONCLUSIE
 Criminologie is “the study of the process of [LP: criminal] law-making, law-breaking and law-enforcing”
(Sutherland, 1937)
o … en nog iets meer: sociale constructie, onveiligheid, deviantie
 Er zijn twee hoofdkenmerken
o Empirisch gegronde, wetenschappelijke aanpak
o Focus op criminaliteit
 Maar “huis met vele kamers”  in elke kamer iets specifieks gebeurt (Goethals)




4