AARDRIJKSKUNDE HFST 1
GLOBALISERING 5VWO
§1
KRIMPENDE WERELD
Globalisering is het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen toeneemt.
Het heeft met aardrijkskunde te maken omdat het invloed heeft op de inrichting en functie van
gebieden en het ruimtelijke gedrag van mensen. Door de toenemende globalisering wordt de wereld
wel een global village genoemd. Dit komt door tijd-ruimtecompressie, wanneer tijd en ruimte als het
waren in elkaar wordt gedrukt. Drie processen spelen hierbij een rol:
1. De relatieve ligging verandert. Je let dan vooral op of de bereikbaarheid van een gebied
verandert. Dit kan beïnvloed worden door de positie van een gebied ten opzichte van
belangrijke economische centra of door de ligging ten opzichte van een belangrijke
vervoersas. Bij het laatste moeten de vervoersassen vooral belangrijke economische
gebieden verbinden en aan het begin of het einde een mainport hebben.
2. Afstand krimpt. De relatieve afstand daalt waardoor het steeds minder tijd, geld en moeite
kost om van plek naar plek te gaan. Door het internet kunnen informatie, geldstromen en
ideeën binnen een flits naar de andere kan van de wereld gaan, maar toch gaat de klassieke
geografische regel van afstandsverval nog steeds op. Dus hoe grotere afstand tussen twee
gebieden, hoe minder interactie tussen deze twee. De remmende factor zijn vervoerskosten
en dus toch de absolute afstand.
3. Grenzen vervagen. Dat geld zowel voor informatie, cultuur en ideeën als voor handel. Het
geld wel minder voor vluchtelingen die op zoek zijn naar een veilige plek in Europa.
§2
TRANSPORT
Een van de belangrijkste oorzaken van globalisering is de ontwikkeling van de transporttechnologie.
Het goederentransport heeft drie ontwikkelingen doorgemaakt.
1. Reis- en vervoerstijden zijn in de 20e eeuw erg gedaald.
2. Transport is goedkoper geworden door de groei van de capaciteit van schepen en vliegtuigen
en de economische crisis na 2008.
3. De infrastructuur is verbeterd.
Volgens de interactietheorie (theorie van Üllman) moet aan drie basisvoorwaarden moeten voldaan
voordat er uitwisseling van goederen tussen gebieden tot stand komt:
, 1. Complementariteit. (Vraag en aanbod)
2. Transporteerbaarheid. (Redelijke prijs en redelijke tijd afhankelijk van de prijs)
3. Geen tussenliggende mogelijkheden
Of goederen van het ene gebied naar het andere te vervoeren zijn, kan in de loop van de tijd
veranderen door:
Het verbeteren van de infrastructuur van een gebied waardoor de bereikbaarheid toeneemt.
Het verdwijnen van politieke barrières tussen gebieden.
Innovaties op transportgebied
Het transportnetwerk is het geheel van transportlijnen die zijn verbonden met knooppunten.
§3
DE EEUW VAN INFORMATIE
De ontwikkeling van communicatie- en informatietechnologie gaat razendsnel. De volgende
factoren beïnvloeden de richting en de intensiteit van de internationale communicatie:
1. Economische factoren. Internationale informatie-uitwisseling vindt nu nog vooral plaats
tussen de centrumlanden, omdat deze landen beschikken over de beste
informatietechnologie en netwerken.
2. Geografische factoren. Ook als er wordt gebeld, geldt de regel van afstandsverval. Mensen
bellen vaak over een korte afstand, en hoe groter de afstand, hoe minder contact. Deze regel
geldt niet voor migranten, die in contact willen blijven met familie en vrienden uit het
voormalige moederland.
3. Culturele factoren. Er wordt veel meer gebeld tussen gebieden die dezelfde taal en cultuur
hebben dan tussen landen die een verschillende taal en cultuur hebben.
De informatietechnologie is misschien wel het diepst doorgedrongen in de internationale financiële
markten. Dit kan gaan om:
Investerings- en handelskapitaal;
Kapitaal van particulieren en bedrijven op zoek naar plaatsen waar het rendement het
hoogst en de belastingdruk het laagst is.
Flitskapitaal; Enorme geldstromen die samenhangen met de speculatie in valutakoersen.
Er is een grote toename van kapitaalsstromen tussen de BRICS-landen maar de belangrijkste markten
blijven Tokyo, Frankfurt, Londen en New York. Omdat al deze gebieden in verschillende tijdzones
zitten is zakendoen een 24 uur business geworden. Dit is mogelijk door de moderne
informatietechnologie, hierdoor zijn grenzen, grote afstanden en tijd geen belemmeringen meer. En
mondiale netwerken zijn het resultaat ervan.
GLOBALISERING 5VWO
§1
KRIMPENDE WERELD
Globalisering is het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en samenlevingen toeneemt.
Het heeft met aardrijkskunde te maken omdat het invloed heeft op de inrichting en functie van
gebieden en het ruimtelijke gedrag van mensen. Door de toenemende globalisering wordt de wereld
wel een global village genoemd. Dit komt door tijd-ruimtecompressie, wanneer tijd en ruimte als het
waren in elkaar wordt gedrukt. Drie processen spelen hierbij een rol:
1. De relatieve ligging verandert. Je let dan vooral op of de bereikbaarheid van een gebied
verandert. Dit kan beïnvloed worden door de positie van een gebied ten opzichte van
belangrijke economische centra of door de ligging ten opzichte van een belangrijke
vervoersas. Bij het laatste moeten de vervoersassen vooral belangrijke economische
gebieden verbinden en aan het begin of het einde een mainport hebben.
2. Afstand krimpt. De relatieve afstand daalt waardoor het steeds minder tijd, geld en moeite
kost om van plek naar plek te gaan. Door het internet kunnen informatie, geldstromen en
ideeën binnen een flits naar de andere kan van de wereld gaan, maar toch gaat de klassieke
geografische regel van afstandsverval nog steeds op. Dus hoe grotere afstand tussen twee
gebieden, hoe minder interactie tussen deze twee. De remmende factor zijn vervoerskosten
en dus toch de absolute afstand.
3. Grenzen vervagen. Dat geld zowel voor informatie, cultuur en ideeën als voor handel. Het
geld wel minder voor vluchtelingen die op zoek zijn naar een veilige plek in Europa.
§2
TRANSPORT
Een van de belangrijkste oorzaken van globalisering is de ontwikkeling van de transporttechnologie.
Het goederentransport heeft drie ontwikkelingen doorgemaakt.
1. Reis- en vervoerstijden zijn in de 20e eeuw erg gedaald.
2. Transport is goedkoper geworden door de groei van de capaciteit van schepen en vliegtuigen
en de economische crisis na 2008.
3. De infrastructuur is verbeterd.
Volgens de interactietheorie (theorie van Üllman) moet aan drie basisvoorwaarden moeten voldaan
voordat er uitwisseling van goederen tussen gebieden tot stand komt:
, 1. Complementariteit. (Vraag en aanbod)
2. Transporteerbaarheid. (Redelijke prijs en redelijke tijd afhankelijk van de prijs)
3. Geen tussenliggende mogelijkheden
Of goederen van het ene gebied naar het andere te vervoeren zijn, kan in de loop van de tijd
veranderen door:
Het verbeteren van de infrastructuur van een gebied waardoor de bereikbaarheid toeneemt.
Het verdwijnen van politieke barrières tussen gebieden.
Innovaties op transportgebied
Het transportnetwerk is het geheel van transportlijnen die zijn verbonden met knooppunten.
§3
DE EEUW VAN INFORMATIE
De ontwikkeling van communicatie- en informatietechnologie gaat razendsnel. De volgende
factoren beïnvloeden de richting en de intensiteit van de internationale communicatie:
1. Economische factoren. Internationale informatie-uitwisseling vindt nu nog vooral plaats
tussen de centrumlanden, omdat deze landen beschikken over de beste
informatietechnologie en netwerken.
2. Geografische factoren. Ook als er wordt gebeld, geldt de regel van afstandsverval. Mensen
bellen vaak over een korte afstand, en hoe groter de afstand, hoe minder contact. Deze regel
geldt niet voor migranten, die in contact willen blijven met familie en vrienden uit het
voormalige moederland.
3. Culturele factoren. Er wordt veel meer gebeld tussen gebieden die dezelfde taal en cultuur
hebben dan tussen landen die een verschillende taal en cultuur hebben.
De informatietechnologie is misschien wel het diepst doorgedrongen in de internationale financiële
markten. Dit kan gaan om:
Investerings- en handelskapitaal;
Kapitaal van particulieren en bedrijven op zoek naar plaatsen waar het rendement het
hoogst en de belastingdruk het laagst is.
Flitskapitaal; Enorme geldstromen die samenhangen met de speculatie in valutakoersen.
Er is een grote toename van kapitaalsstromen tussen de BRICS-landen maar de belangrijkste markten
blijven Tokyo, Frankfurt, Londen en New York. Omdat al deze gebieden in verschillende tijdzones
zitten is zakendoen een 24 uur business geworden. Dit is mogelijk door de moderne
informatietechnologie, hierdoor zijn grenzen, grote afstanden en tijd geen belemmeringen meer. En
mondiale netwerken zijn het resultaat ervan.
