SAMENVATTING GEZONDHEID EN ZIEKTELEER (SPECIFIEK DEEL)
LES 1 DEEL 1: AANDOENINGEN VAN HET RESPIRATOIR SYSTEEM
A) De ademhaling en het ademregelsysteem
Respiratie
Het uitwisselen van O2 & CO2 tussen de mitochondria en de omgeving (atmosfeer)
o Interne respiratie: uitwisseling die gebeurd in de cellen
- oxidatieve fosforylatie
- cellen hebben zuurstof nodig en produceren CO2 als
bijproduct
o Externe respiratie: het uitwisselingssysteem
- O2: atmosfeer mitochondria
- CO2: mitchondria atmosfeer
Ademhalingsregelsysteem = homeostase O2 en CO2
spanning (sensoren) in arterieel bloed (adem centra
regeling door hersenstam)
te vergelijken met een thermostaat (meet via een
sensor constant temperatuur)
o PO2 wordt gemeten via de perifere chemoreceptoren
thv de grote bloedvaten
de aorta & carotis lichaampjes
o PCO2- H+ wordt gemeten in de hersenstam zelf
(de centrale chemoreceptor)
de medulla oblongata
Koolzuur diffundeert heel makkelijk naar water, maar een teveel
aan dat gaat:
koolzuur gaat heel makkelijk van het ene naar het andere
gaan binden met water en later splitst een H+ af
geeft een zuurtegraad, pH ↓ = signaal
, Het adem centra gaat motorneuronen aansturen, die dan zelf AH spieren activeren
Welke AH spieren hebben we?
Inademspieren Uitademspieren
DE AH spier = het diafragma o Vooral passief, alleen bij een inspanning
o Borstuitzetting (contractie diafragma): - m. internal intercostals
- craniocaudaal buikspieren aanspannen duwt buikinhoud
- lateraal vooral aan de thoraxbasis (appositie naar boven tegen het middenrif
druk)
o In rust
- in ademen: diafragma contractie
- uitademen: passief, relaxatie diafragma
o Bij grote inspanning of ziekte: impact op AH syst.
- m. sternocleidomastoid (nekspieren)
- m. external interncostalis: vergroten borst
Lucht moet in de alveolen: 2 principes
Principe 1:
Lucht wordt passief aangezogen door negatieve druk in de alveolen
contractie AH spieren: thorax V ↑
o Thorax vergroten, long wilt volgen maar doet dit niet
automatisch
- kleine hoeveelheid vocht tussen viscerale en pariëtale pleura
= de pleurale holte
- vocht = continue productie van vocht doorheen de pleurale
capillairen
- vocht heeft zelf al een negatieve druk, dus er zal een soort
van suctie zijn
o Doch de absorptie > productie van het vocht
- vocht geproduceerd door je arterieel systeem
- absorptie via pariëtale pleura door grote hoeveelheid
lymfevaten
- absorptie via viscerale pleura gezien daar een lagere druk is
(kleine bloedsomloop)
doordat de absorptie groter is, gaat er een suctie ontstaan
o Negatieve intrapleurale druk (1) > retractie kracht van longparenchym (2)
a. Retrachtiekracht van het longparenchym: reden 1
- elastisch & collagene vezels rondom
b. Retractiekracht van het longparenchym: reden 2
- oppervlaktespanning
- als er een watermolecule in contact brengt met lucht, gaat het
watermoleculen met elkaar willen versmelten & alveole V ↓
hebben surfactant in onze longen, die de
waterafstotend zijn (wordt laat in de zwangerschap
aangemaakt)
hoe meer je longen gaat uitzetten (hoe meer dat de elastine
vezels uit elkaar zijn getrokken en de surfactant molecules uit
elkaar zijn) = hoe sterker de terugklappende kracht
Principe 2
Docht dit verloopt enkel vlot indien goed luchtwegdoorgankelijkheid/ geen obstructie = goede ventilatie
Nu nog gasuitwisseling gebeuren!
,Alveolen hebben een uitwisselingsoppervlakte van 80 m²:
Zuurstof en koolzuur diffundeert door de wand van de longblaasjes en de wand van de
haarvaten (capillairen) naar het bloed -. Deze wanden liggen tegen mekaar zonder
bindweefsel ertussen
Er is 40 mmHg in de alveolen aanwezig doordat:
- lucht die we inademen bestaat maar uit 21% O2
- we kunnen onze longen ook niet volledig legen, er blijft
nog een beetje koolzuur over (geen probleem want het
diffundeert makkelijk)
O2 is weinig oplosbaar in vloeistof en moet dus een
serieuze druk gradiënt hebben
- hemoglobine (Hb) bindt O2 moleculen zodat de PO2
spanning laag blijft en de drukgradiënt behouden blijft
- in elke rode bloedcel bevinden zich 270 milj.
Hemoglobinemoleculen die allemaal max 4 O2 binden
Nu is de cirkel rond toch?
je wilt de PO2 & PCO2 constant houden
maar verschillende feedbackmechanismen die dit
beïnvloeden
laten cirkel sterker of minder sterk draaien
Luchtweg/ longreceptoren: laten de cirkel rapper
draaien
Proprioreceptoren (in luchtAHwegen): ook
signalen geven dat er iets aan de hand is
Ook de hersencortex (niet de cortex!) heeft ook
in invloed op de ademcyclus: we kunnen bewust
stoppen met ademen of adempatroon
beïnvloeden
MAAR: gasuitwisselingsstoornissen tijdens de
slaap worden minder gecorrigeerd, resulteert in
een lagere PO2 en hogere PCO2
Plus: rol van het ‘emotional brain’: angst of stress
vecht of vluchtreactie door sterke activatie van
sympathisch ZS fysiologische hyperventilatie
doel: meer ademen gezien hoger metabolisme
op komst
B) Pathofsyiologie van dyspneu (het hoofdsymptoom van aandoeningen van het
repsiratoir systeem en…)
Normaal: niet bewust van het feit dat men ademt
, Dyspneu: kortademigheid, een sensatie uitgaande van de hersencortex die ontstaat
- als er een toegenomen efferente motor neurale activiteit nodig is om te ademen
- en afferente feedback signalen info aanleveren dat deze toegenomen motor neurale activiteit naar
verhouding te weinig/ niet voldoende ventilatie aangeeft, ze zeggen dat het voor niets is, het helpt niet met
de P(C)O2 te veranderen
o Vernauwing
hersenstam gaat signaal krijgen
‘de kraan open zetten om het vat harder te vullen’
nog geen gevoel van dyspneu
Nog meer luchtwegvernauwing!!!
o
Je voelt dyspneu als de vernauwing meer uitgesproken
is
alles aan sturen naar de hersenstam, AH spieren
aanzetten
spieren verzuren
vat gaat overlopen = signaal dat je zinloze arbeid aan
het verrichten bent, dit geeft het gevoel van
kortademigheid
dyspneu ga je NIET voelen in de hersenstam, deze voelt niets want heeft geen grijze
cellen
C) Specifieke stoornissen in
a) Ademregulatie
Het centraal hypoventilatiesyndroom:
o Een aangeboren centraal hypoventilatiesyndroom
- begon bij de vloek van Ondine
- Ademcentra hebben niet genoeg kracht op zichzelf om de spanning te
veranderen
- zijn afhankelijk van de stimulus van de hersencortex
- MAAR tijdens het slapen valt deze stimulus ook uit, dus de
gasuitwisselingsstoornissen tijdens de slaap worden niet meer gecorrigeerd
o Verworven na een ziekte van de hersenstam
- na infectie, een beroerte (bloeding of ischemie/ bloedtekort) of in geval van een
hersenstam tumor
- eerder zeldzaam
o Na een iname hoge dosis opioiden: frequenter!!!
- het is morfine uit het sap van een bloem
- morfine is afgeleid van het de grieke God Morpheus, de god van de droom
- wordt als pijnstiller gegeven
LES 1 DEEL 1: AANDOENINGEN VAN HET RESPIRATOIR SYSTEEM
A) De ademhaling en het ademregelsysteem
Respiratie
Het uitwisselen van O2 & CO2 tussen de mitochondria en de omgeving (atmosfeer)
o Interne respiratie: uitwisseling die gebeurd in de cellen
- oxidatieve fosforylatie
- cellen hebben zuurstof nodig en produceren CO2 als
bijproduct
o Externe respiratie: het uitwisselingssysteem
- O2: atmosfeer mitochondria
- CO2: mitchondria atmosfeer
Ademhalingsregelsysteem = homeostase O2 en CO2
spanning (sensoren) in arterieel bloed (adem centra
regeling door hersenstam)
te vergelijken met een thermostaat (meet via een
sensor constant temperatuur)
o PO2 wordt gemeten via de perifere chemoreceptoren
thv de grote bloedvaten
de aorta & carotis lichaampjes
o PCO2- H+ wordt gemeten in de hersenstam zelf
(de centrale chemoreceptor)
de medulla oblongata
Koolzuur diffundeert heel makkelijk naar water, maar een teveel
aan dat gaat:
koolzuur gaat heel makkelijk van het ene naar het andere
gaan binden met water en later splitst een H+ af
geeft een zuurtegraad, pH ↓ = signaal
, Het adem centra gaat motorneuronen aansturen, die dan zelf AH spieren activeren
Welke AH spieren hebben we?
Inademspieren Uitademspieren
DE AH spier = het diafragma o Vooral passief, alleen bij een inspanning
o Borstuitzetting (contractie diafragma): - m. internal intercostals
- craniocaudaal buikspieren aanspannen duwt buikinhoud
- lateraal vooral aan de thoraxbasis (appositie naar boven tegen het middenrif
druk)
o In rust
- in ademen: diafragma contractie
- uitademen: passief, relaxatie diafragma
o Bij grote inspanning of ziekte: impact op AH syst.
- m. sternocleidomastoid (nekspieren)
- m. external interncostalis: vergroten borst
Lucht moet in de alveolen: 2 principes
Principe 1:
Lucht wordt passief aangezogen door negatieve druk in de alveolen
contractie AH spieren: thorax V ↑
o Thorax vergroten, long wilt volgen maar doet dit niet
automatisch
- kleine hoeveelheid vocht tussen viscerale en pariëtale pleura
= de pleurale holte
- vocht = continue productie van vocht doorheen de pleurale
capillairen
- vocht heeft zelf al een negatieve druk, dus er zal een soort
van suctie zijn
o Doch de absorptie > productie van het vocht
- vocht geproduceerd door je arterieel systeem
- absorptie via pariëtale pleura door grote hoeveelheid
lymfevaten
- absorptie via viscerale pleura gezien daar een lagere druk is
(kleine bloedsomloop)
doordat de absorptie groter is, gaat er een suctie ontstaan
o Negatieve intrapleurale druk (1) > retractie kracht van longparenchym (2)
a. Retrachtiekracht van het longparenchym: reden 1
- elastisch & collagene vezels rondom
b. Retractiekracht van het longparenchym: reden 2
- oppervlaktespanning
- als er een watermolecule in contact brengt met lucht, gaat het
watermoleculen met elkaar willen versmelten & alveole V ↓
hebben surfactant in onze longen, die de
waterafstotend zijn (wordt laat in de zwangerschap
aangemaakt)
hoe meer je longen gaat uitzetten (hoe meer dat de elastine
vezels uit elkaar zijn getrokken en de surfactant molecules uit
elkaar zijn) = hoe sterker de terugklappende kracht
Principe 2
Docht dit verloopt enkel vlot indien goed luchtwegdoorgankelijkheid/ geen obstructie = goede ventilatie
Nu nog gasuitwisseling gebeuren!
,Alveolen hebben een uitwisselingsoppervlakte van 80 m²:
Zuurstof en koolzuur diffundeert door de wand van de longblaasjes en de wand van de
haarvaten (capillairen) naar het bloed -. Deze wanden liggen tegen mekaar zonder
bindweefsel ertussen
Er is 40 mmHg in de alveolen aanwezig doordat:
- lucht die we inademen bestaat maar uit 21% O2
- we kunnen onze longen ook niet volledig legen, er blijft
nog een beetje koolzuur over (geen probleem want het
diffundeert makkelijk)
O2 is weinig oplosbaar in vloeistof en moet dus een
serieuze druk gradiënt hebben
- hemoglobine (Hb) bindt O2 moleculen zodat de PO2
spanning laag blijft en de drukgradiënt behouden blijft
- in elke rode bloedcel bevinden zich 270 milj.
Hemoglobinemoleculen die allemaal max 4 O2 binden
Nu is de cirkel rond toch?
je wilt de PO2 & PCO2 constant houden
maar verschillende feedbackmechanismen die dit
beïnvloeden
laten cirkel sterker of minder sterk draaien
Luchtweg/ longreceptoren: laten de cirkel rapper
draaien
Proprioreceptoren (in luchtAHwegen): ook
signalen geven dat er iets aan de hand is
Ook de hersencortex (niet de cortex!) heeft ook
in invloed op de ademcyclus: we kunnen bewust
stoppen met ademen of adempatroon
beïnvloeden
MAAR: gasuitwisselingsstoornissen tijdens de
slaap worden minder gecorrigeerd, resulteert in
een lagere PO2 en hogere PCO2
Plus: rol van het ‘emotional brain’: angst of stress
vecht of vluchtreactie door sterke activatie van
sympathisch ZS fysiologische hyperventilatie
doel: meer ademen gezien hoger metabolisme
op komst
B) Pathofsyiologie van dyspneu (het hoofdsymptoom van aandoeningen van het
repsiratoir systeem en…)
Normaal: niet bewust van het feit dat men ademt
, Dyspneu: kortademigheid, een sensatie uitgaande van de hersencortex die ontstaat
- als er een toegenomen efferente motor neurale activiteit nodig is om te ademen
- en afferente feedback signalen info aanleveren dat deze toegenomen motor neurale activiteit naar
verhouding te weinig/ niet voldoende ventilatie aangeeft, ze zeggen dat het voor niets is, het helpt niet met
de P(C)O2 te veranderen
o Vernauwing
hersenstam gaat signaal krijgen
‘de kraan open zetten om het vat harder te vullen’
nog geen gevoel van dyspneu
Nog meer luchtwegvernauwing!!!
o
Je voelt dyspneu als de vernauwing meer uitgesproken
is
alles aan sturen naar de hersenstam, AH spieren
aanzetten
spieren verzuren
vat gaat overlopen = signaal dat je zinloze arbeid aan
het verrichten bent, dit geeft het gevoel van
kortademigheid
dyspneu ga je NIET voelen in de hersenstam, deze voelt niets want heeft geen grijze
cellen
C) Specifieke stoornissen in
a) Ademregulatie
Het centraal hypoventilatiesyndroom:
o Een aangeboren centraal hypoventilatiesyndroom
- begon bij de vloek van Ondine
- Ademcentra hebben niet genoeg kracht op zichzelf om de spanning te
veranderen
- zijn afhankelijk van de stimulus van de hersencortex
- MAAR tijdens het slapen valt deze stimulus ook uit, dus de
gasuitwisselingsstoornissen tijdens de slaap worden niet meer gecorrigeerd
o Verworven na een ziekte van de hersenstam
- na infectie, een beroerte (bloeding of ischemie/ bloedtekort) of in geval van een
hersenstam tumor
- eerder zeldzaam
o Na een iname hoge dosis opioiden: frequenter!!!
- het is morfine uit het sap van een bloem
- morfine is afgeleid van het de grieke God Morpheus, de god van de droom
- wordt als pijnstiller gegeven
