RSV- module 2 - zedenleer 2 of 4 - volledige samenvatting

Bijhorend bij lessen Niet
Confessionele Zedenleer 2 en 4 Relationele en
seksuele
vorming
module 2
samenvatting semester II




Thyra Janssens
B11
0
LERARENOPLEIDING SECUNDAIR ONDERWIJS
CAMPUS LEDEGANCK

,Inhoudsopgave
1. Het ruime kader rond RSV.............................................................................................................6
1.1 Positieve benadering....................................................................................................................6
1.2 Rechtenbenadering......................................................................................................................6
1.3 De grote thema’s..........................................................................................................................6
..........................................................................................................................................................8
2. Wat is RSV?...................................................................................................................................9
2.1 Het recht op RSV...........................................................................................................................9
2.2 Seksualiteit en seksuele gezondheid..........................................................................................11
2.3 Hoofddoelstellingen...................................................................................................................12
2.3.1 Jongeren weten zich gesteund in hun seksuele ontwikkeling..............................................13
2.3.2 Jongeren bezitten maatschappelijk valide attitudes, waarden en normen..........................13
2.3.3 Jongeren zijn in staat om risicogedrag te vermijden............................................................14
2.4 Principes.....................................................................................................................................16
2.4.1 Brede aanpak.......................................................................................................................16
2.4.2 Positieve boodschap............................................................................................................16
2.4.3 Selfempowerment...............................................................................................................16
2.5 Uitgangspunten en resultaten van RSV......................................................................................17
3. Mythes over RSV.........................................................................................................................18
4. Wie is betrokken bij RSV?............................................................................................................21
4.1 Verschillende informatiebronnen...............................................................................................21
4.2 Ouders........................................................................................................................................22
4.3 school.........................................................................................................................................22
4.4 conclusie.....................................................................................................................................23
5. Een visie op seksualiteit...............................................................................................................24
6. De geschiedenis van de westerse seksualiteit..............................................................................25
6.1 De oudheid.................................................................................................................................26
6.2 De Middeleeuwen......................................................................................................................26
6.3 16de – 18e eeuw........................................................................................................................28
6.4 De 19e eeuw..............................................................................................................................29
6.5 De 20e eeuw..............................................................................................................................30
6.5.1 Voor WOII............................................................................................................................30
6.5.2 Na WOII...............................................................................................................................31
6.5.3 De jaren 1950.......................................................................................................................32
6.5.4 De jaren 1960 = the golden sixties.......................................................................................32
6.5.5 De jaren 1970.......................................................................................................................33
1

, 6.5.6 De jaren 1980.......................................................................................................................34
6.5.7 De jaren 1990.......................................................................................................................34
6.6 De 21e eeuw...............................................................................................................................35
6.7 Moedersterfte in de wereld........................................................................................................36
7. Puberteit.....................................................................................................................................37
7.1 Hormonen...................................................................................................................................37
7.2 Groeispurt...................................................................................................................................38
7.3 De geslachtsdelen.......................................................................................................................40
7.3.1 Jongens................................................................................................................................40
7.3.2 Bij meisjes............................................................................................................................41
7.3.3 Borsten................................................................................................................................42
7.4 De menstruatie...........................................................................................................................43
7.5 eerste zaadlozing........................................................................................................................46
7.6 Haargroei....................................................................................................................................47
7.7 Masturbatie................................................................................................................................48
7.7.1 Tradities en mythes over masturbatie.................................................................................49
8. Anatomie.....................................................................................................................................50
8.1 Anatomie van de vrouwelijke geslachtsorganen........................................................................50
8.2 Anatomie van de mannelijke geslachtsorganen.........................................................................52
9. seksuele respons : van verlangen tot opwinding, orgasme en herstel.........................................54
9.1 seksuele respons.........................................................................................................................54
9.2 Seksueel verlangen.....................................................................................................................55
9.3 Seksuele opwinding....................................................................................................................55
9.4 Plateaufase.................................................................................................................................56
9.5 Het organisme............................................................................................................................56
9.6 Herstelfase..................................................................................................................................57
10. Seksuele handelingen................................................................................................................58
10.1 De brede betekenis van seks....................................................................................................58
10.1.1 Masturbatie.......................................................................................................................58
10.1.2 Orale seks..........................................................................................................................58
10.1.3 Vaginale seks.....................................................................................................................58
10.1.4 Anale seks..........................................................................................................................58
10.2 De gevoelige plekjes.................................................................................................................59
10.2.1 Bij vrouwen........................................................................................................................59
10.2.2 Bij mannen.........................................................................................................................59
10.3 Sekstechnieken.........................................................................................................................59

2

, 10.4 Kama Sutra...............................................................................................................................60
11. Seksuele problemen..................................................................................................................61
11.1 Seksuele problemen.................................................................................................................61
12. Vruchtbaarheid..........................................................................................................................62
12.1 De vruchtbaarheid van de vrouw..............................................................................................62
12.2 Vruchtbaarheid van de man.....................................................................................................62
12.3 De bevruchting.........................................................................................................................63
13. Bewust van de eigen vruchtbaarheid.........................................................................................64
13.1 Vruchtbaarheid als nieuw thema in het leven van de jongere..................................................64
13.2 Factoren die vruchtbaarheid beïnvloeden................................................................................64
13.2.1 Roken.................................................................................................................................64
13.2.2 BMI....................................................................................................................................64
13.2.3 Soa.....................................................................................................................................65
13.2.4 Alcohol...............................................................................................................................65
13.2.5 Leeftijd...............................................................................................................................65
14. Anticonceptie............................................................................................................................66
14.1 Algemeen..................................................................................................................................66
14.2 Barrièremiddelen......................................................................................................................66
14.2.1 Mannencondoom..............................................................................................................66
14.2.2 Vrouwencondoom.............................................................................................................67
14.3 Hormonale middelen................................................................................................................67
14.3.1 combinatiepil.....................................................................................................................68
14.3.1 Vaginale ring......................................................................................................................70
14.3.2 Anticonceptiepleister.........................................................................................................70
14.3.3 Minipil................................................................................................................................71
14.3.4 Implantaat.........................................................................................................................71
14.3.5 Prikpil.................................................................................................................................72
14.3.6 Hormonenbommen...........................................................................................................72
14.4 Intra-uteriene middelen...........................................................................................................72
14.4.1 Koperspiraal.......................................................................................................................73
14.4.2 hormonaal spiraal..............................................................................................................73
14.5 Natuurlijke methodes...............................................................................................................73
14.5.1 Kalendermethode..............................................................................................................74
14.5.2 Temperatuurmethode.......................................................................................................74
14.5.3 Billingsmethode.................................................................................................................74
14.5.4 Natural family planning......................................................................................................74

3

, 14.5.5 Coïtus interruptus..............................................................................................................74
14.6 Betrouwbaarheid van anticonceptie.........................................................................................75
14.7 PICKASOLL methode.................................................................................................................77
15. Anticonceptiekeuze...................................................................................................................78
15.1 Financiële toestand...................................................................................................................78
15.2 Relatiestatus.............................................................................................................................78
15.3 Gebruiksfrequentie/werkingsduur...........................................................................................78
15.4 Levensstijl.................................................................................................................................78
15.5 Conra-indicaties........................................................................................................................78
15.6 Beslissingsrecht.........................................................................................................................80
15.7 Andere......................................................................................................................................80
15.8 Hormonale anticonceptie en kanker.........................................................................................80
16. Noodanticonceptie....................................................................................................................81
16.1 De noodpil................................................................................................................................81
16.2 Noodspiraal..............................................................................................................................81
17. Tienerzwangerschap..................................................................................................................82
17.1 Tienerzwangerschap.................................................................................................................82
17.2 Abortus.....................................................................................................................................83
17.3 Tienerouderschap.....................................................................................................................83
17.4 Adoptie.....................................................................................................................................84
18. Seksuele identiteit.....................................................................................................................85
18.1 Homo- en heteroseksualiteit....................................................................................................86
18.1.1 Terminologie......................................................................................................................86
18.1.2 Dimensies..........................................................................................................................87
18.2 Coming-out...............................................................................................................................88
18.2.2 Een proces.........................................................................................................................88
18.2.3 Belang................................................................................................................................88
18.2.4 Factoren.............................................................................................................................89
18.3 De positie van holebi’s..............................................................................................................90
18.3.1 Juridische en maatschappelijke positie..............................................................................90
18.3.2 Discriminatie......................................................................................................................90
18.4 Houding tegenover holebi’s......................................................................................................91
18.4.1 Houding bij volwassenen...................................................................................................91
18.4.2 Houding bij jongeren.........................................................................................................91
18.4.3 Stereotypen en vooroordelen over holebi’s......................................................................92
18.5 Welzijn van holebi-adolescenten..............................................................................................93

4

, 18.6 Seks en relaties.........................................................................................................................94
19. Soa’s en hiv................................................................................................................................95
19.1 Cijfers........................................................................................................................................95
19.2 Overdracht van een soa............................................................................................................97
19.3 Symptomen van soa’s...............................................................................................................99
19.4 Testen op een Soa....................................................................................................................97
19.5 Behandeling van soa’s..............................................................................................................98
19.6 Voorzorgsmaatregelen soa.......................................................................................................99
19.7 Leven met Hiv.........................................................................................................................104
19.7.1 Ziekteverloop...................................................................................................................104
19.7.2 dagelijks leven.................................................................................................................106
20. Vlaggensysteem.......................................................................................................................107
20.1 6 criteria van het vlaggenspel.................................................................................................107
20.1.1 Wederzijdse toestemming...............................................................................................107
20.1.2 Vrijwilligheid....................................................................................................................107
20.1.3 Gelijkwaardigheid............................................................................................................108
20.1.4 Ontwikkeling....................................................................................................................108
20.1.5 Gepast voor de context....................................................................................................108
20.1.6 Zelfrespect.......................................................................................................................108
20.2 De vier vlaggen.......................................................................................................................108
21. RSV in de klas : uitgangspunten...............................................................................................112
21.1 VIADEWEG..............................................................................................................................112
21.2 KAVES : didactisch analysemodel............................................................................................113
22. RSV : extra : PowerPoint les 1..................................................................................................114
23. RSV : nog enkele belangrijke notities.......................................................................................117




5

, 1. Het ruime kader rond RSV

1.1 Positieve benadering


 Hoe op een positieve manier omgaan met seksualiteit en relaties?
 Niet enkel wijzen op risico’s en wat er fout kan gaan
 Seksuele ontwikkeling start vanaf de geboorte en is een natuurlijk en levenslang proces


1.2 Rechtenbenadering


 Jongeren : recht op relationele en seksuele vorming
 Jongeren hebben eigen seksuele en reproductieve rechten


1.3 De grote thema’s


 Lichaam en seksualiteit
 Relaties en gevoelens
 Voortplanting en zwangerschap
 Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's)
 Grenzen en weerbaarheid
 Genderenseksuele oriëntatie
 Seks en media
 Seks en samenleving



Minimumleeftijd seksueel contact in België

 16 jaar



BDSM


= Bondage en Discipline, Sadomasochisme
= bondage, dominantie en submissie


Double dutch

 Dubbelde anticonceptie
 Duble safe
 Je beschermt je tegen een zwangerschap en soa’s
Vb: meisje gebruikt anticonceptiepil en man condoom
6

, 3 hormonale anticonceptiemiddelen

 Anticonceptiepil
 Prikpil
 Minipil
 Vaginale ring
 Hormonale spiraal


Op welke leeftijd stopt een penis met groeien?

 16 jaar


Wat is een groomer?

 Digitale kinderlokker
 Iemand die zich op internet anders voordoet om zo kinderen te lokken




Cisgender

 je voelt je thuis in het geslacht waarin je bent geboren
vb: je bent een jongen en voelt je een jongen
<-> transgender




Gemiddelde leeftijd waarop meisjes eerst menstrueren

 13 jaar


Hoeveel mensen zijn in België gediagnosticeerd met HOV sinds het begin van de registratie
in 1986?

 23.000


Vanaf welke leeftijd kan een meisje in België een abortus plegen?

 Altijd
 Er is geen leeftijdsgrens
 De vrouw beslist zelf




7

, Enkele relatievormen

 Vaste relatie
 Losse relatie
 Latrelatie
 Platonische relatie
 Polygamie
 Romantisch huwelijk
 Onightstand



Hoeveel jaar zit er gemiddeld tussen de eerste tongkus en de eerste keer coïtus bij de Vlaamse
jongens en meisjes?



 2,7 jaar




5 landen waar het homohuwelijk wettelijk is



 Frankrijk
 IJsland
 Ierland
 Spanje
 Portugal
 Zweden
 Malta
 Duitsland




! jongeren die een goede seksuele vorming hebben gehad stellen de eerste keer langer uit
dan jongeren die weinig of geen seksuele vorming kregen !




8

, 2. Wat is RSV?

2.1 Het recht op RSV


Het recht op RSV

 Jongeren recht op :
 RSV
 Informatie over seks, anticonceptiva en aids

 Hebben eigen seksuele en reproductieve rechten
 Staan neergeschreven in de Charter voor seksuele en reproductieve rechten van het
International Planned Parenthood Federation (= IPPF)


De charter voor seksuele en reproductieve rechten


 Erkend in :
 Nationale wetgeving
 Internationale documenten over mensenrechten
 Internationaal erkende verdragen, verklaringen en actieprogramma’s


De rechten van het IPPF

 Alle jongeren hebben rechten als seksuele wezens, ongeacht hun sekse, godsdienst, kleur,
seksuele oriëntatie, mentale of fysieke capaciteiten
1. Het recht om zichzelf te zijn en beslissingen te nemen, zich zelf te uiten, te genieten van
seks, veilog te zijn, kunnen kiezen om te trouwen of om niet te trouwen en een gezien te
plannen.


2. Het recht op informatie over seks, anticonceptie, soa’s en aids en het maken van
geïnformeerde keuzes.


3. Het recht om zichzelf te beschermen en beschermd te worden tegen ongeplande
zwangerschap, spa’s en hiv/aids en seksueel misbruik.
4. Het recht op een gezondheidszorg die betrouwbaar is, betaalbaar van goede kwaliteit en
die met respect gegeven wordt.
5. Het recht betrokken te worden bij de planning van programma’s voor de jeugd, deel te
nemen aan seminaries en vergaderingen op alle niveaus, en invloed uit te oefenen op
het beleid op dit vlak.

9