Communicatie met de patiënt
Thema 1 HC1 : inleiding tot motiverende
gespreksvoering
Wat verwacht de patiënt in onze praktijk?
1. De cliënt, de patiënt verwacht dat de mondhygiënist hem/haar een aantal
vragen stelt.
2. Op basis van de antwoorden een behandeling voorstelt.
3. Die behandeling de symptomen wegneemt en dus de gezondheid
verbetert.
Klassieke aanpak gedragsverandering
Strategie Redenering als hulpverlening
Kennis verbeteren Als ik duidelijk maak da de
mondgezondheid een invloed kan
hebben op het hart, dan zal mijn pat.
Veranderen
Inzicht verhogen Als ik toon hoe gingivitis eruit ziet, dan
zal mijn pat. Veranderen
Vaardigheden aanleren Als ik aanleer hoe de tanden gepoetst
moeten worden zal de pat. Veranderen
Dreigen Als ik mijn pat. Een slecht gevoel geef
of hem bang maak zal hij veranderen
Voor gedragsverandering moet er een balans zijn tussen motivatie en
weerstand
3 pijlers voor verandering
1. Belangrijkheid
2. Vermogen
3. Gereedheid
Cyclus van bewustwording
2. bewust onbekwaam 3. bewust bekwaam
1.Onbewust onbekwaam 4 onbewust bekwaam
Dvd model : Denken – Voelen – Doen
1. Denken = dit zijn onze ideeën, gedachten, veronderstellingen,
(voor)oordelen, …. allemaal gevoegd door onze normen, waarden,
overtuigingen, referentie kaders,..
, 2. Voelen = dit is hoe we ons fysiek voelen en welke emoties wij hieraan
verbinden, zoals geluk, blijheid, angst,
3. Doen = dit is het resultaat
Stimuleren tot gedragsverandering
De zelfdeterminatie-theorieRyan enDeci = hoe autonomer de motivatie is, hoe
groter de kans is op blijvende gedragsverandering.
De mate van internalisatie van motivatie is afhankelijk van :
1. Nood aan autonomie
2. Nood aan verbondenheid
3. Nood aan competentie
Gecontroleerde motivatie
- Externe motivatie
o Beloning/straf
Ik wil een beloning, ik ontwijk een straf
- Introjectie
o Schuld/schaamte/zelfwaarde
Ik voel mij schuldig of beschaamd. Dit raakt mijn zelfwaarde
Autonome motivatie
- Identificatie
o Persoonlijke relevantie/zinvolheid
Ik vind het zinvol/ het is voor mij
relevant
- Integratie
o Persoonlijke waarden
Dit past bij mijn persoonlijke waarden
- Intrinsiek
o Geboeid/interesse/nieuwsgierigheid
Ik vind het plezierig
, Piramide van dilts
Het begrijpen en verkennen van de motivatie van de cliënt
De cliënt –de patiënt zal zijn gezondheidsgedrag veranderen op basis van zijn
eigenredenen. Jij als mondhygiënist moet LUISTEREN naar die redenen! Welke
motivatie heeft de patiënt om te veranderen of juist niet.
Het onderdrukken van de reparatiereflex
Als hulpverlener hebben we een sterke neiging om te corrigeren en oplossingen
aan te bieden. We zeggen snel tegen ieamand : “ “Verkeerd bezig“
Dit doen we automatisch reflex: Gemiddeld: na 18 seconden onderbreken we
onze patiënt! Overtuigen = omgekeerde effect weerstand
2.6 Ambivalentie
De meeste patiënten zijn ambivalent op vlak van gezondheidsgedrag:
- Ze willen veranderen, …
- Ze zouden kunnen veranderen, …
- Ze hebben goede redenen om te veranderen, ….
- Ze weten dat ze moeten veranderen, …… …..
En dan komen ze tot de ‘MAAR’ …. We moeten de pat. Over de ambivalentie
heen helpen
2.7 wat is motivational interviewing
“A client-centered, directive method for enhancingintrinsicmotivation to change
by exploring and resolvingambivalence.”
- Het is een cliëntgerichte gesprektechniek.
- Gericht om de intrinsieke motivatie tot gedragsverandering te vergroten?
- Ambivalentie voor verandering verhelderen en oplossen. (ja, maar, …)
- Jouw patiënt begeleiden, niet louter en alleen aansturen!
- Semi-directief: we volgen de patiënt en combineren dit met sturen
- Dus eerst volgen, om dan te kunnen sturen.
- Dansen met jouw patiënt, niet worstelen!
, 2.7.1 basishouding voor MI
1. samenwerking
a. de hulpverlener biedt zijn professionele expertise aan
b. de cliënt/pat. Is expert in zijn eigen leven
c. evenwaardige positie
d. actieve samenwerking + gezamenlijke besluitvorming
2. aanvaarding
a. respect voor autonomie
b. geen focus op concrete uitkomsten van gesprek
c. cliënt maakt zelf keuzes over zijn/haar leven
d. jij als mondhygiënist zal informeren/adviseren/waarschuwen
3. evocatie
a. uitlokken wat reeds aanwezig is
b. de eigen doelen, waarden en dromen v.d. pat = trigger om
gezondheidsgedrag te veranderen
4. mededogen
a. belang van de ander ( niet uit eigenbelang)
b. onetisch als MG niet voor bevorderen welzijn is
de 4 belangrijke principes in jouw gesprek
1. onderdrukken reparatiereflex
2. begrijpen & verkennen motivatie
3. empatisch luisteren
4. empoweren door complimenteren
2.7.2 stappen bij de MG
Thema 1 HC1 : inleiding tot motiverende
gespreksvoering
Wat verwacht de patiënt in onze praktijk?
1. De cliënt, de patiënt verwacht dat de mondhygiënist hem/haar een aantal
vragen stelt.
2. Op basis van de antwoorden een behandeling voorstelt.
3. Die behandeling de symptomen wegneemt en dus de gezondheid
verbetert.
Klassieke aanpak gedragsverandering
Strategie Redenering als hulpverlening
Kennis verbeteren Als ik duidelijk maak da de
mondgezondheid een invloed kan
hebben op het hart, dan zal mijn pat.
Veranderen
Inzicht verhogen Als ik toon hoe gingivitis eruit ziet, dan
zal mijn pat. Veranderen
Vaardigheden aanleren Als ik aanleer hoe de tanden gepoetst
moeten worden zal de pat. Veranderen
Dreigen Als ik mijn pat. Een slecht gevoel geef
of hem bang maak zal hij veranderen
Voor gedragsverandering moet er een balans zijn tussen motivatie en
weerstand
3 pijlers voor verandering
1. Belangrijkheid
2. Vermogen
3. Gereedheid
Cyclus van bewustwording
2. bewust onbekwaam 3. bewust bekwaam
1.Onbewust onbekwaam 4 onbewust bekwaam
Dvd model : Denken – Voelen – Doen
1. Denken = dit zijn onze ideeën, gedachten, veronderstellingen,
(voor)oordelen, …. allemaal gevoegd door onze normen, waarden,
overtuigingen, referentie kaders,..
, 2. Voelen = dit is hoe we ons fysiek voelen en welke emoties wij hieraan
verbinden, zoals geluk, blijheid, angst,
3. Doen = dit is het resultaat
Stimuleren tot gedragsverandering
De zelfdeterminatie-theorieRyan enDeci = hoe autonomer de motivatie is, hoe
groter de kans is op blijvende gedragsverandering.
De mate van internalisatie van motivatie is afhankelijk van :
1. Nood aan autonomie
2. Nood aan verbondenheid
3. Nood aan competentie
Gecontroleerde motivatie
- Externe motivatie
o Beloning/straf
Ik wil een beloning, ik ontwijk een straf
- Introjectie
o Schuld/schaamte/zelfwaarde
Ik voel mij schuldig of beschaamd. Dit raakt mijn zelfwaarde
Autonome motivatie
- Identificatie
o Persoonlijke relevantie/zinvolheid
Ik vind het zinvol/ het is voor mij
relevant
- Integratie
o Persoonlijke waarden
Dit past bij mijn persoonlijke waarden
- Intrinsiek
o Geboeid/interesse/nieuwsgierigheid
Ik vind het plezierig
, Piramide van dilts
Het begrijpen en verkennen van de motivatie van de cliënt
De cliënt –de patiënt zal zijn gezondheidsgedrag veranderen op basis van zijn
eigenredenen. Jij als mondhygiënist moet LUISTEREN naar die redenen! Welke
motivatie heeft de patiënt om te veranderen of juist niet.
Het onderdrukken van de reparatiereflex
Als hulpverlener hebben we een sterke neiging om te corrigeren en oplossingen
aan te bieden. We zeggen snel tegen ieamand : “ “Verkeerd bezig“
Dit doen we automatisch reflex: Gemiddeld: na 18 seconden onderbreken we
onze patiënt! Overtuigen = omgekeerde effect weerstand
2.6 Ambivalentie
De meeste patiënten zijn ambivalent op vlak van gezondheidsgedrag:
- Ze willen veranderen, …
- Ze zouden kunnen veranderen, …
- Ze hebben goede redenen om te veranderen, ….
- Ze weten dat ze moeten veranderen, …… …..
En dan komen ze tot de ‘MAAR’ …. We moeten de pat. Over de ambivalentie
heen helpen
2.7 wat is motivational interviewing
“A client-centered, directive method for enhancingintrinsicmotivation to change
by exploring and resolvingambivalence.”
- Het is een cliëntgerichte gesprektechniek.
- Gericht om de intrinsieke motivatie tot gedragsverandering te vergroten?
- Ambivalentie voor verandering verhelderen en oplossen. (ja, maar, …)
- Jouw patiënt begeleiden, niet louter en alleen aansturen!
- Semi-directief: we volgen de patiënt en combineren dit met sturen
- Dus eerst volgen, om dan te kunnen sturen.
- Dansen met jouw patiënt, niet worstelen!
, 2.7.1 basishouding voor MI
1. samenwerking
a. de hulpverlener biedt zijn professionele expertise aan
b. de cliënt/pat. Is expert in zijn eigen leven
c. evenwaardige positie
d. actieve samenwerking + gezamenlijke besluitvorming
2. aanvaarding
a. respect voor autonomie
b. geen focus op concrete uitkomsten van gesprek
c. cliënt maakt zelf keuzes over zijn/haar leven
d. jij als mondhygiënist zal informeren/adviseren/waarschuwen
3. evocatie
a. uitlokken wat reeds aanwezig is
b. de eigen doelen, waarden en dromen v.d. pat = trigger om
gezondheidsgedrag te veranderen
4. mededogen
a. belang van de ander ( niet uit eigenbelang)
b. onetisch als MG niet voor bevorderen welzijn is
de 4 belangrijke principes in jouw gesprek
1. onderdrukken reparatiereflex
2. begrijpen & verkennen motivatie
3. empatisch luisteren
4. empoweren door complimenteren
2.7.2 stappen bij de MG
