1. Methodisch handelen
Techniek = manuele vaardigheid (een op punt gestelde werkwijze, door
verschillende personen gehanteerd, doelstelling van de handeling zo
efficiënt mogelijk bereiken).
Een verpleegkundige/vroedkundige interventie is elke behandeling
die een vroedvrouw op grond van haar oordeel en klinische kennis uitvoert
ter behoeve van de zorgvrager (iedere behandeling gebaseerd op
betrouwbare, wetenschappelijke kennis, uitgevoerd met als doel een
gewenst verpleegresultaat).
In de wet onderscheidt men kwalificaties van verpleegkundig handelen:
A-functie -> autonome verpleegkundige handelingen zonder
voorschrift van arts
B1-functie -> technische autonome verpleegkundige handeling
zonder voorschrift van arts
B2-functie -> technische (gedelegeerde) verpleegkundige handeling
op voorschrift van arts
C-functie -> toevertrouwde medische handelingen, alleen door de
arts uitgevoerd
Verpleegkundige/vroedkundige interventies houden zowel de relationele
en communicatieve als de manuele vaardigheden in.
Een vaste werkwijze, dezelfde wijze van het uitvoeren van een
handeling leidt ertoe dat vaardigheden geïntegreerd worden zonder erbij
stil te staan. Soms is dit niet het geval door factoren gerelateerd aan de
zorgvrager of factoren in de werksituatie.
Verloop van verpleegtechnische handelingen:
Voorbereiding van de zorg:
-verpleegkundige/vroedvrouw: haren opgestoken, korte nagels, zuiver
schort, schaartje/nota/pen op zak, geen juwelen, handhygiëne,
gegevens over zorgvrager
-zorgvrager: verwittigen en informeren, informatie krijgen
-materiaal: materiaal verzamelen, verzorgingskar, basismaterieel:
steriel en niet-steriel, aangepast materiaal
-kamer: privacy, afschermen, beletlichtje aan, bezoek vragen te
verlaten, kamertemperatuur aanpassen, voldoende ruimte, persoonlijk
materiaal aanvullen
Uitvoering van de zorg -> handig, vlot, nauwkeurig, stipt volgens
voorschrift, aangepast aan zorgvrager, rekening houdend met 8
basisprincipes.
Nazorg -> comfortabele houding zorgvrager, persoonlijk materiaal
opbergen, schermen verwijderen, alles terug in omgeving plaatsen,
, informeren of zorgvrager iets nodig heeft, kamertemperatuur
aanpassen, bezoek terughalen, beletlichtje uit.
-materiaal: vuil materiaal gepast sorteren, gebruikte instrumenten
reinigen, proper materiaal bergen, verzorgingskar reinigen
-verpleegkundige: handhygiëne, rapportage mondeling en schriftelijk
De registratie van minimale verpleegkundige gegevens (VG) maakt deel
uit van de registratie van minimale ziekenhuisgegevens (MZG). Het
uitgangspunt hiervan is een weergave te kunnen geven van de
verpleegkundige zorg uitgevoerd door het verpleegkundig personeel.
Verpleeg- of vroedkundige technieken zijn zo uitgewerkt dat ze een aantal
basisprincipes hebben, de redenen hiervoor zijn dat technieken worden
voorzien van nodige argumentatie (waarom) en veel technieken hebben
korte levensduur, de omstandigheden, het materiaal of de technologie
veranderen voortdurend.
De 8 basisprincipes:
1. Hygiëne en steriliteit -> de kans op besmetting is minimaal, deze
kunnen namelijk bedreigingen vormen. Hygiëne is een teken van respect
voor zichzelf en voor anderen. Bij uitvoeren van technieken wordt er gelet
op preventie van besmetting van de zorgvrager, preventie van
kruisinfecties en emotionele elementen in hygiëne (‘vies voelen’).
Algemene regels voor de preventie van besmetting zijn:
Contact met besmettingsbron vermijden (direct en indirect)
Vermijden dat kiemen zich verspreiden
In handelingsstrategieën vertaald:
Handen wassen en ontsmetten na aanraking besmettingsbron
Handen wassen voor contact met zorgvrager
Eerst contact met het niet-besmette, dan met het besmette
Zuiver en bevuild materiaal gescheiden houden
Materiaal dat besmet is onmiddellijk verwijderen in gesloten vuilniszak
of ontsmetten
2. Veiligheid -> verpleegkundige procedures vormen risico’s voor
zorgvrager (verwonen, vallen). Belangrijk is onderscheid maken tussen het
echte gevaar voor onveiligheid en het gevoel van onveiligheid van de
zorgvrager. Specifieke gevaren moeten zoveel mogelijk voorkomen worden
(valpreventie).
3. Beleving -> de wijze waarop de vroedvrouw optreedt kan de
gevoelens van de zorgvrager beïnvloeden. Zorgverleners kunnen de
manier van omgang gebruiken om de belevingswereld van de zorgvrager
te beïnvloeden. Vaak voorkomende gevoelens zijn angst voor het
,onbekende (informatie geven in begrijpelijke taal), angst en ongenoegen
door verstoren van privacy (toon respect voor privacy) en onrust over de
diagnose (gevoelens laten uiten).
4. Zelfzorg en inspraak -> de zorgvrager zit in een afhankelijke positie
in een vreemd milieu. Het is belangrijk dat de zorgvrager zo veel mogelijk
impact op de zorg krijgt. De inspraak komt neer op de planning van de
zorg, de timing van de zorg en de uitvoering van de zorg. Flexibel waar het
kan. De zorgverlener kan niet instemmen als de keuze van de zorgvrager
schadelijk is.
5. Comfort -> bij de comfort van de zorgvrager zijn de houding,
temperatuur, lawaai en interpersoonlijke sfeer met personeel en mede
zorgvragers belangrijk (sokken, muziek, licht).
6. Ergonomie -> het studiegebied dat de menselijke activiteiten
bestudeert in hun materiële omgeving met aandacht op werk,
werkomstandigheden, hulpmiddelen. De houding van de zorgverlener is
hier belangrijk om de risico’s van de zorgverlener te beperken.
7. Economie -> gezondheidszorg is duur en de middelen schaars,
economische overwegingen zijn daarom belangrijk: zorg voor het
welslagen van een onderzoek/behandeling, niet meer materiaal gebruiken
dan nodig en waar mogelijk goedkopere oplossingen zoeken en time is
money.
8. Ecologie -> ziekenhuizen produceren veel afval, er moeten dus
ecologische overwegingen gemaakt worden.
De basisprincipes helpen de zorgverlener besluiten maken en prioriteiten
stellen.
Methode = een vaste wel overlegde manier van handelen om een
bepaald doel te bereiken.
De benadering van de problemen door mensen zijn: gissen en missen,
intuïtief, vanuit traditie en wetenschappelijk (systematisch en doelgericht).
De vroedkundige methodiek is gebaseerd op wetenschappelijke methoden
(observeren, meten, verzamelen van gegevens en analyseren van
bevindingen).
De 6 stappen van methodiek zijn:
Anamnese (ziektegeschiedenis)
Diagnose of probleemidentificatie
Plannen van doelen of beoogde resultaten
Plannen van de interventies
Implementatie van de geplande interventies
, Evaluatie
Methodisch handelen/verpleegkundig proces/klinisch redeneren =
de zorgverlener gaat bewust, doelgericht, systematisch en procesmatig te
werk.
Belang van methodiek:
-voor de zorgvrager -> (problemen bij zorgvrager benaderen, inspraak,
somatische en niet-somatische aspecten, totaalzorg).
-voor de vroedvrouw (verhogen van de professionaliteit, duidelijker
verantwoordelijkheid voor het totale proces, de continuïteit neemt toe
door bepaald doel, multidisciplinair, evalueren)
De fasen in het zorgproces zijn:
Gegevens verzamelen (anamnese)
Diagnose stellen
Doelstellingen formuleren
Plannen van interventies
Uitvoeren van interventies
Het proces evalueren en bijsturen
Fase 1: inwinnen van informatie over relevante gegevens. De anamnese
begint bij opname van de zorgvrager en gaat verder in de hospitalisatie.
De informatiebron is de zorgvrager zelf en kan aangevuld worden door zijn
omgeving en wordt bekomen door observatie. Het is niet mogelijk om over
volledige gegevens te beschikken, dit ontwikkelt deels pas tijdens het
hospitalisatieproces. De vroedvrouw dient een bepaald patroon te
herkennen en de gegevens te verzamelen in verpleegdossier.
Het doel hiervan is het kunnen identificeren van aanwezige en niet-
aanwezige problemen, een verantwoorde keuze kunnen maken en het
kunnen evalueren van het verwachte resultaat.
Hulpmiddelen hiervan zijn een opnamegesprek met gegevens van
zorgvrager en familie, gerichte interviews, niet-gerichte gesprekken en
observatie.
Belangrijke gegevens zijn identificatiegegevens, medische en
verloskundige gegevens, gegevens over zelfzorg/psychische/sociale
aspecten, gegevens over praktische wensen en verwachtingen en sterke
en zwakke punten van de zorgvrager.
Fase 2: probleemdefiniëring of behoeften bepaling = verpleegdiagnose.
De zorgverlener zal besluiten formuleren uit verzamelde gegevens. Een
gezondheidsprobleem is een behoefte waar de zorgvrager niet aan kan
voldoen of waarop hij niet op een gepaste reageert ten gevolge van zijn
Techniek = manuele vaardigheid (een op punt gestelde werkwijze, door
verschillende personen gehanteerd, doelstelling van de handeling zo
efficiënt mogelijk bereiken).
Een verpleegkundige/vroedkundige interventie is elke behandeling
die een vroedvrouw op grond van haar oordeel en klinische kennis uitvoert
ter behoeve van de zorgvrager (iedere behandeling gebaseerd op
betrouwbare, wetenschappelijke kennis, uitgevoerd met als doel een
gewenst verpleegresultaat).
In de wet onderscheidt men kwalificaties van verpleegkundig handelen:
A-functie -> autonome verpleegkundige handelingen zonder
voorschrift van arts
B1-functie -> technische autonome verpleegkundige handeling
zonder voorschrift van arts
B2-functie -> technische (gedelegeerde) verpleegkundige handeling
op voorschrift van arts
C-functie -> toevertrouwde medische handelingen, alleen door de
arts uitgevoerd
Verpleegkundige/vroedkundige interventies houden zowel de relationele
en communicatieve als de manuele vaardigheden in.
Een vaste werkwijze, dezelfde wijze van het uitvoeren van een
handeling leidt ertoe dat vaardigheden geïntegreerd worden zonder erbij
stil te staan. Soms is dit niet het geval door factoren gerelateerd aan de
zorgvrager of factoren in de werksituatie.
Verloop van verpleegtechnische handelingen:
Voorbereiding van de zorg:
-verpleegkundige/vroedvrouw: haren opgestoken, korte nagels, zuiver
schort, schaartje/nota/pen op zak, geen juwelen, handhygiëne,
gegevens over zorgvrager
-zorgvrager: verwittigen en informeren, informatie krijgen
-materiaal: materiaal verzamelen, verzorgingskar, basismaterieel:
steriel en niet-steriel, aangepast materiaal
-kamer: privacy, afschermen, beletlichtje aan, bezoek vragen te
verlaten, kamertemperatuur aanpassen, voldoende ruimte, persoonlijk
materiaal aanvullen
Uitvoering van de zorg -> handig, vlot, nauwkeurig, stipt volgens
voorschrift, aangepast aan zorgvrager, rekening houdend met 8
basisprincipes.
Nazorg -> comfortabele houding zorgvrager, persoonlijk materiaal
opbergen, schermen verwijderen, alles terug in omgeving plaatsen,
, informeren of zorgvrager iets nodig heeft, kamertemperatuur
aanpassen, bezoek terughalen, beletlichtje uit.
-materiaal: vuil materiaal gepast sorteren, gebruikte instrumenten
reinigen, proper materiaal bergen, verzorgingskar reinigen
-verpleegkundige: handhygiëne, rapportage mondeling en schriftelijk
De registratie van minimale verpleegkundige gegevens (VG) maakt deel
uit van de registratie van minimale ziekenhuisgegevens (MZG). Het
uitgangspunt hiervan is een weergave te kunnen geven van de
verpleegkundige zorg uitgevoerd door het verpleegkundig personeel.
Verpleeg- of vroedkundige technieken zijn zo uitgewerkt dat ze een aantal
basisprincipes hebben, de redenen hiervoor zijn dat technieken worden
voorzien van nodige argumentatie (waarom) en veel technieken hebben
korte levensduur, de omstandigheden, het materiaal of de technologie
veranderen voortdurend.
De 8 basisprincipes:
1. Hygiëne en steriliteit -> de kans op besmetting is minimaal, deze
kunnen namelijk bedreigingen vormen. Hygiëne is een teken van respect
voor zichzelf en voor anderen. Bij uitvoeren van technieken wordt er gelet
op preventie van besmetting van de zorgvrager, preventie van
kruisinfecties en emotionele elementen in hygiëne (‘vies voelen’).
Algemene regels voor de preventie van besmetting zijn:
Contact met besmettingsbron vermijden (direct en indirect)
Vermijden dat kiemen zich verspreiden
In handelingsstrategieën vertaald:
Handen wassen en ontsmetten na aanraking besmettingsbron
Handen wassen voor contact met zorgvrager
Eerst contact met het niet-besmette, dan met het besmette
Zuiver en bevuild materiaal gescheiden houden
Materiaal dat besmet is onmiddellijk verwijderen in gesloten vuilniszak
of ontsmetten
2. Veiligheid -> verpleegkundige procedures vormen risico’s voor
zorgvrager (verwonen, vallen). Belangrijk is onderscheid maken tussen het
echte gevaar voor onveiligheid en het gevoel van onveiligheid van de
zorgvrager. Specifieke gevaren moeten zoveel mogelijk voorkomen worden
(valpreventie).
3. Beleving -> de wijze waarop de vroedvrouw optreedt kan de
gevoelens van de zorgvrager beïnvloeden. Zorgverleners kunnen de
manier van omgang gebruiken om de belevingswereld van de zorgvrager
te beïnvloeden. Vaak voorkomende gevoelens zijn angst voor het
,onbekende (informatie geven in begrijpelijke taal), angst en ongenoegen
door verstoren van privacy (toon respect voor privacy) en onrust over de
diagnose (gevoelens laten uiten).
4. Zelfzorg en inspraak -> de zorgvrager zit in een afhankelijke positie
in een vreemd milieu. Het is belangrijk dat de zorgvrager zo veel mogelijk
impact op de zorg krijgt. De inspraak komt neer op de planning van de
zorg, de timing van de zorg en de uitvoering van de zorg. Flexibel waar het
kan. De zorgverlener kan niet instemmen als de keuze van de zorgvrager
schadelijk is.
5. Comfort -> bij de comfort van de zorgvrager zijn de houding,
temperatuur, lawaai en interpersoonlijke sfeer met personeel en mede
zorgvragers belangrijk (sokken, muziek, licht).
6. Ergonomie -> het studiegebied dat de menselijke activiteiten
bestudeert in hun materiële omgeving met aandacht op werk,
werkomstandigheden, hulpmiddelen. De houding van de zorgverlener is
hier belangrijk om de risico’s van de zorgverlener te beperken.
7. Economie -> gezondheidszorg is duur en de middelen schaars,
economische overwegingen zijn daarom belangrijk: zorg voor het
welslagen van een onderzoek/behandeling, niet meer materiaal gebruiken
dan nodig en waar mogelijk goedkopere oplossingen zoeken en time is
money.
8. Ecologie -> ziekenhuizen produceren veel afval, er moeten dus
ecologische overwegingen gemaakt worden.
De basisprincipes helpen de zorgverlener besluiten maken en prioriteiten
stellen.
Methode = een vaste wel overlegde manier van handelen om een
bepaald doel te bereiken.
De benadering van de problemen door mensen zijn: gissen en missen,
intuïtief, vanuit traditie en wetenschappelijk (systematisch en doelgericht).
De vroedkundige methodiek is gebaseerd op wetenschappelijke methoden
(observeren, meten, verzamelen van gegevens en analyseren van
bevindingen).
De 6 stappen van methodiek zijn:
Anamnese (ziektegeschiedenis)
Diagnose of probleemidentificatie
Plannen van doelen of beoogde resultaten
Plannen van de interventies
Implementatie van de geplande interventies
, Evaluatie
Methodisch handelen/verpleegkundig proces/klinisch redeneren =
de zorgverlener gaat bewust, doelgericht, systematisch en procesmatig te
werk.
Belang van methodiek:
-voor de zorgvrager -> (problemen bij zorgvrager benaderen, inspraak,
somatische en niet-somatische aspecten, totaalzorg).
-voor de vroedvrouw (verhogen van de professionaliteit, duidelijker
verantwoordelijkheid voor het totale proces, de continuïteit neemt toe
door bepaald doel, multidisciplinair, evalueren)
De fasen in het zorgproces zijn:
Gegevens verzamelen (anamnese)
Diagnose stellen
Doelstellingen formuleren
Plannen van interventies
Uitvoeren van interventies
Het proces evalueren en bijsturen
Fase 1: inwinnen van informatie over relevante gegevens. De anamnese
begint bij opname van de zorgvrager en gaat verder in de hospitalisatie.
De informatiebron is de zorgvrager zelf en kan aangevuld worden door zijn
omgeving en wordt bekomen door observatie. Het is niet mogelijk om over
volledige gegevens te beschikken, dit ontwikkelt deels pas tijdens het
hospitalisatieproces. De vroedvrouw dient een bepaald patroon te
herkennen en de gegevens te verzamelen in verpleegdossier.
Het doel hiervan is het kunnen identificeren van aanwezige en niet-
aanwezige problemen, een verantwoorde keuze kunnen maken en het
kunnen evalueren van het verwachte resultaat.
Hulpmiddelen hiervan zijn een opnamegesprek met gegevens van
zorgvrager en familie, gerichte interviews, niet-gerichte gesprekken en
observatie.
Belangrijke gegevens zijn identificatiegegevens, medische en
verloskundige gegevens, gegevens over zelfzorg/psychische/sociale
aspecten, gegevens over praktische wensen en verwachtingen en sterke
en zwakke punten van de zorgvrager.
Fase 2: probleemdefiniëring of behoeften bepaling = verpleegdiagnose.
De zorgverlener zal besluiten formuleren uit verzamelde gegevens. Een
gezondheidsprobleem is een behoefte waar de zorgvrager niet aan kan
voldoen of waarop hij niet op een gepaste reageert ten gevolge van zijn
