Les 8: Longziekten
1. Anatomie en werking van luchtwegen en
longen
Takken delen zich kleiner en kleiner als een boomstructuur. Bloedvaten gaan
hierin mee zodat er uitwisseling is tussen bloed n zuurstof.
Trachea gaat zich
langzaam kleiner en
kleiner opdelen tot we
de longblaasjes
hebben (kleinere
boomstructuren) met
bloedvaten als kluwen
rond. Zuurstof wordt
hier uitgewisseld met
de bloedvaten die er
lopen.
- Functie van alveoli
o Opname van zuurstof, O2
o Afgifte van koolzuurdioxide,
CO2
1
,- Ademhalingsspieren (tussenribspieren, middenrif) regelen het afgeven en
opzuigen van lucht aan tot in de longblaasjes.
- Ademhalingscentrum in de hersenen sturen de ademhalingsspieren aan en
reageren op O2 en CO2 concentraties.
o Alveoli = functioneel deel van longen. Maar we hebben ook
ademhalingsspieren nodig om zuurstof in te kunnen ademen (ribbenkas
moet omhoog kunnen gaan om ruimte te maken).
o We moeten ook een regelmechanisme hebben dat zich aanpast of we
snel of traag moeten ademhalen (we moet hier niet bij nadenken, als
we lopen gaat onze ademhaling sneller etc.).
o O2 en CO2 kunnen meten is hiervoor nodig.
- Zuurstof wordt in het bloed gekoppeld aan hemoglobine voor transport naar
de weefsels.
- Percentage aan zuurstof-verzadigd hemoglobine = ‘de bloed
zuurstofsaturatie.’
- Zuurstofsaturatie kan worden geschat met de oxymeter.
Toestel = een oxymeter. Om te zien hoe gesatureerd de
rode bloedcellen zijn. Hoe gesatureerd is uw hemoglobine
met zuurstof, dat is uw saturatie.
- Bloedgaswaarden (zuurstof, CO2) kunnen exact worden gemeten met een
arteriële punctie (‘bloedgasanalyse’).
o Als de saturatie ons niet aanstaat (ongeveer
onder de 95 procent afhankelijk van de
patiënt), dan prikken we in de arterie een
gaatje om het zuurstof en co2 gehalte te
meten. Het eerste is eigenlijk om te beoordelen
of we deze meting moeten doen.
1.1 Pathologische begrippen
Nooit door elkaar halen. Hyperventilatie = heel snel ademen,
veel zuurstof binnentrekken en te weinig uitademen
o Hypoventilatie
Te weinig O2 (hypoxie)
Te veel CO2 (hypercapnie)
o Hyperventilatie
Te veel O2
Te weinig CO2 (hypocapnie)
2
, A. Symptomen van hypoxie
- Cyanose (blauw verkleuring van tong, lippen)
- Chronisch: polycytaemie: verhoogde productie van rode bloedcellen met
verhoogde neiging tot trombose
- Centraal zenuwstelsel: agitatie, euforie, concentratieverlies
- Levensbedreigend bij zeer lage pO 2
- Kan heel lang duren voordat we het opmerken, lichaam is ingenieus om dit
niet te tonen. Niet onmiddellijk klachten omdat lichaam zich aanpast. Vaak als
het te erg is dat de klachten zich presenteren. Adrenerg systeem
(concentratie, aandacht gaat minder werken).
Cyanose Trommelstokvingers (clubbing)
2. Symptomen van longlijden
- Hoesten: Exogene en endogene prikkels
o Hoesten = iets goed! Als we een infectie hebben hoesten we slijmen
op, dit is een beschermend systeem. Je kan er problemen mee
veroorzaken als je deze reflex stopzet => je maakt ze ook soms
vatbaarder voor een longonsteking.
o Als je een longinfectie hebt en je belemmert het hoesten = nefast want
is juis goed om te hoesten (we hoesten sputum uit).
o Mensen die niet meer kunnen hoesten (bv: verlamd vanaf diafragma) =
gevaarlijk want erg vatbaar voor longinfecties.
- Heesheid: Ontstaat ter hoogte van het strottenhoofd
- Sputumproductie: Al dan niet etterig
o Sputum: we vragen veel hoe het eruit ziet (etterig, bloederig, kleur…).
Bv: iemand met een rokerslong die zegt dat het sputum doorzichtig is =
oké, maar bloed uithoesten = nooit oké.
o Kan zijn dat je een wondje hebt in de mond waardoor je dit ophoest,
maar die kans is klein.
- Haemoptoë: bloed ophoesten, wijst dikwijls op belangrijk onderliggend lijden
- Dyspnee te weinig zuurstof hebben, kort van adem.
- Thoracale pijn (voornamelijk als het pleuravlies geprikkeld is) gekoppeld
aan hart of longen. Hard = drukkend gevoel in midden van borst. Longen =
long zelf is niet pijngevoelig, maar het longvlies errond (pleuravlies) is enorm
pijngevoelig. Ontstoken longen geven pleurale prikkeling. Ontsteking van dit
vlies (omdat zo erg bezenuwd) is erg pijnlijk.
- Inspiratoire stridor: gierend inademen, hoge obstructie vaak met kleine
kinderen als ze een virale infectie hebben, bij astma… Moeilijk lucht intrekken.
- Exspiratoire wheezing: piepend uitademen, lage obstructie. Piepend lawaai
tijdens het uitademen.
3
1. Anatomie en werking van luchtwegen en
longen
Takken delen zich kleiner en kleiner als een boomstructuur. Bloedvaten gaan
hierin mee zodat er uitwisseling is tussen bloed n zuurstof.
Trachea gaat zich
langzaam kleiner en
kleiner opdelen tot we
de longblaasjes
hebben (kleinere
boomstructuren) met
bloedvaten als kluwen
rond. Zuurstof wordt
hier uitgewisseld met
de bloedvaten die er
lopen.
- Functie van alveoli
o Opname van zuurstof, O2
o Afgifte van koolzuurdioxide,
CO2
1
,- Ademhalingsspieren (tussenribspieren, middenrif) regelen het afgeven en
opzuigen van lucht aan tot in de longblaasjes.
- Ademhalingscentrum in de hersenen sturen de ademhalingsspieren aan en
reageren op O2 en CO2 concentraties.
o Alveoli = functioneel deel van longen. Maar we hebben ook
ademhalingsspieren nodig om zuurstof in te kunnen ademen (ribbenkas
moet omhoog kunnen gaan om ruimte te maken).
o We moeten ook een regelmechanisme hebben dat zich aanpast of we
snel of traag moeten ademhalen (we moet hier niet bij nadenken, als
we lopen gaat onze ademhaling sneller etc.).
o O2 en CO2 kunnen meten is hiervoor nodig.
- Zuurstof wordt in het bloed gekoppeld aan hemoglobine voor transport naar
de weefsels.
- Percentage aan zuurstof-verzadigd hemoglobine = ‘de bloed
zuurstofsaturatie.’
- Zuurstofsaturatie kan worden geschat met de oxymeter.
Toestel = een oxymeter. Om te zien hoe gesatureerd de
rode bloedcellen zijn. Hoe gesatureerd is uw hemoglobine
met zuurstof, dat is uw saturatie.
- Bloedgaswaarden (zuurstof, CO2) kunnen exact worden gemeten met een
arteriële punctie (‘bloedgasanalyse’).
o Als de saturatie ons niet aanstaat (ongeveer
onder de 95 procent afhankelijk van de
patiënt), dan prikken we in de arterie een
gaatje om het zuurstof en co2 gehalte te
meten. Het eerste is eigenlijk om te beoordelen
of we deze meting moeten doen.
1.1 Pathologische begrippen
Nooit door elkaar halen. Hyperventilatie = heel snel ademen,
veel zuurstof binnentrekken en te weinig uitademen
o Hypoventilatie
Te weinig O2 (hypoxie)
Te veel CO2 (hypercapnie)
o Hyperventilatie
Te veel O2
Te weinig CO2 (hypocapnie)
2
, A. Symptomen van hypoxie
- Cyanose (blauw verkleuring van tong, lippen)
- Chronisch: polycytaemie: verhoogde productie van rode bloedcellen met
verhoogde neiging tot trombose
- Centraal zenuwstelsel: agitatie, euforie, concentratieverlies
- Levensbedreigend bij zeer lage pO 2
- Kan heel lang duren voordat we het opmerken, lichaam is ingenieus om dit
niet te tonen. Niet onmiddellijk klachten omdat lichaam zich aanpast. Vaak als
het te erg is dat de klachten zich presenteren. Adrenerg systeem
(concentratie, aandacht gaat minder werken).
Cyanose Trommelstokvingers (clubbing)
2. Symptomen van longlijden
- Hoesten: Exogene en endogene prikkels
o Hoesten = iets goed! Als we een infectie hebben hoesten we slijmen
op, dit is een beschermend systeem. Je kan er problemen mee
veroorzaken als je deze reflex stopzet => je maakt ze ook soms
vatbaarder voor een longonsteking.
o Als je een longinfectie hebt en je belemmert het hoesten = nefast want
is juis goed om te hoesten (we hoesten sputum uit).
o Mensen die niet meer kunnen hoesten (bv: verlamd vanaf diafragma) =
gevaarlijk want erg vatbaar voor longinfecties.
- Heesheid: Ontstaat ter hoogte van het strottenhoofd
- Sputumproductie: Al dan niet etterig
o Sputum: we vragen veel hoe het eruit ziet (etterig, bloederig, kleur…).
Bv: iemand met een rokerslong die zegt dat het sputum doorzichtig is =
oké, maar bloed uithoesten = nooit oké.
o Kan zijn dat je een wondje hebt in de mond waardoor je dit ophoest,
maar die kans is klein.
- Haemoptoë: bloed ophoesten, wijst dikwijls op belangrijk onderliggend lijden
- Dyspnee te weinig zuurstof hebben, kort van adem.
- Thoracale pijn (voornamelijk als het pleuravlies geprikkeld is) gekoppeld
aan hart of longen. Hard = drukkend gevoel in midden van borst. Longen =
long zelf is niet pijngevoelig, maar het longvlies errond (pleuravlies) is enorm
pijngevoelig. Ontstoken longen geven pleurale prikkeling. Ontsteking van dit
vlies (omdat zo erg bezenuwd) is erg pijnlijk.
- Inspiratoire stridor: gierend inademen, hoge obstructie vaak met kleine
kinderen als ze een virale infectie hebben, bij astma… Moeilijk lucht intrekken.
- Exspiratoire wheezing: piepend uitademen, lage obstructie. Piepend lawaai
tijdens het uitademen.
3
