Samenvatting minor Praktisch Vermogensrecht en BPR - Verbintenissenrecht

Week 1 - inleiding in het verbintenissenrecht

Materieelrecht
 Alle rechten en plichten die beschrijven hoe mensen zich in de
maatschappij moeten gedragen tegenover elkaar
o Bijvoorbeeld: niet door rood rijden

Formeelrecht
 Rechtsregels die verwijzen naar de handhaving van het materiële recht
door rechtspraak, toezicht etc.
o Bijvoorbeeld: naar de rechter

Leerdoel 1: de verschillende rechtsfeiten kunnen kwalificeren
Rechtsfeitenschema




Rechtsfeiten
 Feiten die altijd een gevolg hebben
o Bijvoorbeeld: mijn moeder koopt brood in de supermarkt, ik reis elke
dag met de trein, ik heb nieuwe schoenen besteld via Zalando

Blote rechtsfeiten
 Een gebeurtenis zonder dat daar een menselijk handelen aan vooraf ging
(natuurlijk verschijnsel)
o Bijvoorbeeld: overlijden, geboorte, ziekte

Menselijke handeling
 Handeling met een rechtsgevolg waar wel een handeling aan vooraf ging

Menselijke handeling verdelen in
Feitelijke handeling
 Een handeling die wel een rechtgevolg heeft, maar het rechtsgevolg is niet
bedoeld
 Kan je verdelen in rechtmatige en onrechtmatige daad
o Bijvoorbeeld: een automobilist rijdt een fietser aan en moet nu een
schadevergoeding betalen (onrechtmatige daad)




Rechtshandeling

1

,  Een handeling van een natuurlijk- of rechtspersoon die wel gericht op het
tot stand brengen van een bepaald rechtsgevolg (artikel 3:33 BW)
 Wil en verklaring stemmen met elkaar overeen >> handeling is WEL
bedoeld
o Bijvoorbeeld: het kopen van een fiets

Soorten rechtshandelingen
 Eenzijdige rechtshandelingen (gericht/ongericht)
o Rechtsgevolg wordt tot stand gebracht door 1 persoon, zonder dat
medewerking van een ander persoon nodig is
 Gericht (persoonsgerichte); handeling verricht door
iemand gericht aan een bepaalde partij >> bijvoorbeeld een
email sturen naar een collega

 Ongericht (niet-persoonsgerichte); handeling verricht
door iemand, niet specifiek gericht aan een specifiek persoon
>> bijvoorbeeld opstellen van testament, omdat dit voor
jezelf is

 Meerzijdige rechtshandelingen (een overeenkomst) artikel 6:213 BW
o Twee personen willen een rechtsgevolg tot stand brengen, beide
personen willen dit
 Wederkerig; beide partijen gaan een verbintenis aan om een
prestatie te krijgen >> bijvoorbeeld een overeenkomst

 Eenzijdig; opzeggen van een abonnement

Wie mogen rechtshandelingen verrichten?
 Iedereen (artikel 3:32 lid 2 BW)
 Wel een aantal uitzonderingen
o Bijvoorbeeld: minderjarige, onder curatele gestelde mensen

Verschil rechtshandeling en een feitelijke handeling
 Een rechtshandeling heeft rechtsgevolgen die wel bedoeld zijn
 Feitelijke handelingen hebben rechtsgevolgen die niet beoogd zijn

Leerdoel 2: de bronnen van verbintenissen kunnen benoemen
Verbintenis
 Dit is een vermogensrechtelijke rechtsbetrekking tussen 2 of meer
personen, waarbij de één (schuldenaar/debiteur) verplicht is tot een
bepaalde presentatie tegenover de ander, die recht hierop heeft
(schuldeiser/crediteur)

 Valt onder het materieelrecht
o Bijvoorbeeld; persoon A koopt van persoon B een fiets. Persoon A is
de schuldenaar hier en is dus verplicht de koopprijs aan persoon B
te betalen. De koopprijs is voor persoon B (de schuldeiser) een recht

Ontstaansbronnen verbintenissen
 Verbintenissen kunnen slechts ontstaan, indien dit uit de wet voortvloeit
(artikel 6:1 BW)
 Enerzijds uit de wet en anderzijds uit een overeenkomst (wet maakt
verwijzingen hiernaar)
o Verbintenissen uit de wet zijn:

2

,  Onrechtmatige daad (art, 6:162 BW)
 Onverschuldigde betaling (art. 6:203 BW)
 Iemand die een goed of geldsom per ongeluk aan een
ander geeft. Degene die dit heeft gedaan, kan de
prestatie terugvorderen

 Schadevergoeding uit wanprestatie

Natuurlijke verbintenis
 Een verbintenis die niet via een rechter afgedwongen kan worden (artikel
6:3 BW)
o Bijvoorbeeld: er is een verjaard vorderingsrecht van €100 euro. De
schuldeiser kan dit bedrag niet meer juridisch afdwingen

Voorwaardelijke verbintenis
 Verbintenis die afhankelijk is van een toekomstige onzekere gebeurtenis
(artikel 6:21 BW)
o Bijvoorbeeld: persoon A ontvangt een bonus als hij een bepaald
percentage aan schoenen verkoopt

Gronden voor het tenietgaan (ophouden te bestaan) van verbintenissen
 De verbintenissen zijn nagekomen
 De rechtshandeling blijkt nietig te zijn (niet geldig > het heeft nooit
bestaan)
 De rechtshandeling is vernietigbaar (achteraf ongedaan maken > het heeft
wel ooit bestaan)

Leerdoel 3: Herkennen van problemen die zich kunnen voordoen bij het
aangaan van een overeenkomst
Overeenkomst
 Een meerzijdige rechtshandeling (tussen twee of meerdere partijen),
waarbij er over en weer rechten en verplichtingen voortvloeien (artikel
6:213 jo. 6:217 BW)
 In deze minor gaat het vooral om obligatoire overeenkomsten
(verbintenissen aangaan met anderen)

Totstandkoming overeenkomst
 Aanbod en aanvaarding artikel 6:217 BW  moment van aanvaarding
komt het totstand

Totstandkoming rechtsgevolgen
 Wet, gewoonte of de eisen van redelijkheid/billijkheid artikel 6:248 BW

Afwijkende aanvaarding  artikel 6:225 BW
Het verwerken van een verklaring (bereiken van een verklaring)  artikel
3:37 lid 3 BW
Moment totstandkoming overeenkomst  artikel 6:224 BW

Soorten overeenkomsten
 Eenzijdig > schenkingsovereenkomst > bijvoorbeeld een cadeau geven
aan iemand

 Meerzijdig (wederkerig) > de koopovereenkomst > bijvoorbeeld iemand
betaald en de ander moet leveren

3

, Verschil tussen verbintenissen uit de wet & de verplichting
voortvloeiend uit een overeenkomst
 Verbintenissen uit de wet;
o Niet beoogd (niet bedoeld)
 Bijvoorbeeld: persoon A rijdt tegen de auto van persoon B en
veroorzaakt schade. Er heeft hier een rechtsgevolg
plaatsgevonden, maar het was niet bedoeld.

 Verbintenis uit overeenkomst;
o Wel beoogd (wel bedoeld)
 Bijvoorbeeld: persoon A koopt een auto van persoon B.
persoon A wil de eigenaar van de auto worden en is bereid
om de koopprijs te betalen

Probleemsituaties na een rechtshandeling (ontstaan overeenkomst)
 Nietig(heid)
 Wilsontbreken
 Wilsgebreken
 Handelingsonbekwaamheid

Leerdoel 4: benoemen welke soorten aanbiedingen er zijn en wat de
gevolgen hiervan zijn bij het tot stand komen van een overeenkomst
Vrijblijvend aanbod artikel 6:219 lid 2 BW
 Een aanbod met een ruime herroepingsmogelijkheid
 Het kan direct na aanvaarding worden herroepen
o Bijvoorbeeld: woorden als op = op >> vrijblijvend >> dit is dus een
tijdelijk aanbod

Onherroepelijk aanbod
 Sprake van een termijn

Uitnodiging tot het doen van aanbod
 Hier is sprake van als er onvoldoende duidelijkheid is over de belangrijkste
verplichting m.b.t. een overeenkomst
o Bijvoorbeeld: prijs ontbreekt

Leerdoel 5: De wilsvertrouwensleer kunnen toepassen
Betekenis wilsvertrouwensleer
 Het gaat over de totstandkoming van een rechtshandeling

Wilsvertrouwensleer verdelen in (artikel 3:35 BW)
1. Rechtshandeling
2. Vertrouwen




4