OUDERENMISHANDELING
1. INLEIDING
Ouderenmishandeling: het handelen of nalaten van handelen van al degenen die in een persoonlijke of
professionele relatie met de oudere staan waardoor de oudere persoon (herhaaldelijk) lichamelijke en/of
psychische en/of materiële schade lijdt dan wel vermoedelijk lijden zal en waarbij van de kant vd oudere
sprake is van een vorm van gehele of gedeeltelijke afhankelijkheid.
Door de mantelzorg, familie, buren, vrijwilligers of professionele hulpverleners (thuis of in een
instelling)
Ontspoorde zorg: de zorg waarbij de mantelzorger de beste bedoelingen heeft en de zorg voor de oudere
op zich wil nemen, maar dit niet op de adequate of passende manier doet, wat lijden bij de oudere tot gevolg
heeft.
5 vormen van mishandeling:
- Psychische mishandeling: treiteren, sarren, beledigen, bedreigen en onder druk zetten
- Lichamelijke mishandeling: schoppen, bijten, branden, slaan, vastbinden aan een stoel of bed, geven
van te veel of te weinig medicijnen
- Financiële en materiële uitbuiting: tegen de wil van de oudere wegnemen of verkopen van zijn
bezittingen, leeghalen van de bankrekening, veranderen van het testament, gebruik van het
persoonsgebonden budget…
- Geestelijke of lichamelijke verwaarlozing: onthouden van voedsel, kleding, onderdak, hulp en
aandacht en liefde
- Seksueel misbruik: het tegen de zin van de oudere verrichten of aanschouwen van seksuele
handelingen
2. PREVALENTIE
Ouderen geven zelden aan dat ze mishandeld worden, om verschillende redenen:
- Ze schamen zich
- Ze kunnen zelf geen einde maken aan de situatie
- Ze voelen zich loyaal ten opzichte van de dader
- Ze voelen zich schuldig
- Ze zijn bang voor de gevolgen vd erkenning van mishandeling
Psychische mishandelingen worden het meest gemeld
Kwetsbare ouderen zijn extra vatbaar voor mishandeling, omdat zij een combinatie hebben van
somatische, psychische en soms ook sociale aandoeningen
Men verwacht dat mishandeling steeds vaker zal voorkomen vanwege de dubbele vergrijzing en daarmee
de stijging van het aantal ouderen (>75 jaar)
3. EXTERNE EN PERSOONLIJKE FACTOREN
Er zijn enkele factoren die het risico op ouderenmishandeling kunnen vergroten
Ouderenmishandeling door de mantelzorger
Meeste van de zorg aan chronische zieken en ouderen wordt door de MZ verleend
Partners en kinderen worden praktische en emotionele ondersteuning
Bij mantelzorgers ligt overbelasting op de loer, zeker bij een klein sociaal netwerk
Overbelasting + kennistekort ontstaan van ontspoorde zorg (= onopzettelijke mishandeling)
RISICOFACTOREN BIJ DE OUDERE RISICOFACTOREN BIJ DE POTENTIËLE PLEGER
1. INLEIDING
Ouderenmishandeling: het handelen of nalaten van handelen van al degenen die in een persoonlijke of
professionele relatie met de oudere staan waardoor de oudere persoon (herhaaldelijk) lichamelijke en/of
psychische en/of materiële schade lijdt dan wel vermoedelijk lijden zal en waarbij van de kant vd oudere
sprake is van een vorm van gehele of gedeeltelijke afhankelijkheid.
Door de mantelzorg, familie, buren, vrijwilligers of professionele hulpverleners (thuis of in een
instelling)
Ontspoorde zorg: de zorg waarbij de mantelzorger de beste bedoelingen heeft en de zorg voor de oudere
op zich wil nemen, maar dit niet op de adequate of passende manier doet, wat lijden bij de oudere tot gevolg
heeft.
5 vormen van mishandeling:
- Psychische mishandeling: treiteren, sarren, beledigen, bedreigen en onder druk zetten
- Lichamelijke mishandeling: schoppen, bijten, branden, slaan, vastbinden aan een stoel of bed, geven
van te veel of te weinig medicijnen
- Financiële en materiële uitbuiting: tegen de wil van de oudere wegnemen of verkopen van zijn
bezittingen, leeghalen van de bankrekening, veranderen van het testament, gebruik van het
persoonsgebonden budget…
- Geestelijke of lichamelijke verwaarlozing: onthouden van voedsel, kleding, onderdak, hulp en
aandacht en liefde
- Seksueel misbruik: het tegen de zin van de oudere verrichten of aanschouwen van seksuele
handelingen
2. PREVALENTIE
Ouderen geven zelden aan dat ze mishandeld worden, om verschillende redenen:
- Ze schamen zich
- Ze kunnen zelf geen einde maken aan de situatie
- Ze voelen zich loyaal ten opzichte van de dader
- Ze voelen zich schuldig
- Ze zijn bang voor de gevolgen vd erkenning van mishandeling
Psychische mishandelingen worden het meest gemeld
Kwetsbare ouderen zijn extra vatbaar voor mishandeling, omdat zij een combinatie hebben van
somatische, psychische en soms ook sociale aandoeningen
Men verwacht dat mishandeling steeds vaker zal voorkomen vanwege de dubbele vergrijzing en daarmee
de stijging van het aantal ouderen (>75 jaar)
3. EXTERNE EN PERSOONLIJKE FACTOREN
Er zijn enkele factoren die het risico op ouderenmishandeling kunnen vergroten
Ouderenmishandeling door de mantelzorger
Meeste van de zorg aan chronische zieken en ouderen wordt door de MZ verleend
Partners en kinderen worden praktische en emotionele ondersteuning
Bij mantelzorgers ligt overbelasting op de loer, zeker bij een klein sociaal netwerk
Overbelasting + kennistekort ontstaan van ontspoorde zorg (= onopzettelijke mishandeling)
RISICOFACTOREN BIJ DE OUDERE RISICOFACTOREN BIJ DE POTENTIËLE PLEGER
