SAMENVATTING STRAFRECHT
Hendrik Sas
2024-2025
Prof. Joëlle Rozie
,Inhoud
HFDST. 1: DE STRAFWET............................................................4
Afd. 1: Het legaliteitsbeginsel......................................................................................................................... 4
§1. Wettelijke bepalingen.....................................................................................................................................4
§2. De draagwijdte van het beginsel.....................................................................................................................5
Afd. 2: De interpretatie van de strafwet.......................................................................................................... 6
Afd. 3: De toepassing van de strafwet in de ruimte......................................................................................... 7
§1. Toepassing van de strafwet racione loci.........................................................................................................7
§2. Toepassing strafwet racione personae..........................................................................................................10
Afd. 4 De toepassing van de strafwet in de tijd.............................................................................................11
§1. Het principe van de niet-retroactiviteit........................................................................................................11
§2. De retroactieve toepassing van de mildere strafwetten (lex mitior)............................................................12
HFDST. 2: HET MISDRIJF...........................................................13
Afd. 1: De definitie van het misdrijf.............................................................................................................. 13
§1. Bestanddelen van het misdrijf......................................................................................................................13
§2. Het materieel bestanddeel...........................................................................................................................14
§3. Moreel bestanddeel......................................................................................................................................15
§4. Verzwarend bestanddeel..............................................................................................................................18
§5. De classificatie van de misdrijven.................................................................................................................19
Afd. 2: De strafbare poging........................................................................................................................... 23
§1. De iter criminis..............................................................................................................................................23
§2. De strafbare poging.......................................................................................................................................24
§3. De bestraffing van het aanzetten tot het plegen van een misdrijf...............................................................26
Afd. 3: Rechtvaardigingsgronden.................................................................................................................. 26
§1. Algemeen......................................................................................................................................................26
§2. Het gebod of toelating bij de wet.................................................................................................................26
§3. Het bevel van de overheid............................................................................................................................27
§4. De noodtoestand..........................................................................................................................................28
§5. De wettige verdediging.................................................................................................................................28
§6. Het wettig verzet in geval van misbruik door de overheid...........................................................................30
§7. Toestemming slachtoffer...............................................................................................................................30
Afd. 4: Schuldontheffingsgronden................................................................................................................ 30
HFDST. 3: DE DADER................................................................32
Afd. 1: Daderschap en strafbare deelneming................................................................................................32
§1. Individuele strafrechtelijke verantwoordelijkheid........................................................................................32
§2. Strafrechtelijke verantwoordelijkheid van rechtspersonen..........................................................................33
§3. Strafbare deelneming....................................................................................................................................35
Afd. 2: Schuldontheffingsgronden................................................................................................................ 38
1
,Afd. 3: Gronden van niet-toerekeningsvatbaarheid.......................................................................................38
§1. Algemeen......................................................................................................................................................38
§2. Geestesstoornis.............................................................................................................................................38
§3. Minderjarigheid............................................................................................................................................41
HFDST. 4: DE STRAFFEN...........................................................43
Afd. 1: Straffen en straftoemeting................................................................................................................. 43
Afd. 2: Verschoningsgronden........................................................................................................................ 44
§1. Strafontheffende verschoningsgronden.......................................................................................................44
§2. Kenmerken van de straf................................................................................................................................45
§3. Gevangenisstraf als ultimum remedium.......................................................................................................46
Afd. 3: Straffen voor natuurlijke personen.................................................................................................... 49
§1. Hoofdstraffen natuurlijke personen..............................................................................................................49
§2. Bijkomende straffen natuurlijke personen....................................................................................................50
Afd. 4: Straffen voor rechtspersonen............................................................................................................ 50
§1. Hoofdstraffen rechtspersonen......................................................................................................................50
§2. Bijkomende straffen rechtspersonen............................................................................................................51
Afd. 5: Vrijheidsbenemende straffen............................................................................................................ 52
§1. Gevangenisstraf.............................................................................................................................................52
§2. Verlengde opvolging en TBS..........................................................................................................................53
§3. Straf onder elektronisch toezicht..................................................................................................................57
§4. Probatiestraf..................................................................................................................................................58
§5. Werkstraf.......................................................................................................................................................59
Afd. 6: Veroordeling bij schuldigverklaring.................................................................................................... 60
Afd. 7: Vermogensstraffen............................................................................................................................ 60
§1. Geldboete......................................................................................................................................................60
§2. Verbeurdverklaring.......................................................................................................................................61
§3. Geldstraf vastgesteld op basis van het verwachte of uit het misdrijf behaalde voordeel............................64
§4. Verval van het recht tot sturen.....................................................................................................................64
§5. Beroepsverbod..............................................................................................................................................65
§6. Verblijfs-, plaats- of contactverbod...............................................................................................................65
§7. Ontzetting uit bepaalde burgerlijke en politieke rechten voor natuurlijk persoon......................................65
§8. Verbod om een activiteit die deel uitmaakt van het voorwerp uit te oefenen............................................65
Afd. 8: Andere straffen................................................................................................................................. 66
§1. Sluiting van de inrichting...............................................................................................................................66
§2. Bekendmaking van de beslissing houdende veroordeling............................................................................66
Afd. 9: Straftoemeting.................................................................................................................................. 66
§1. Verzwarende factoren...................................................................................................................................67
§2. Strafverminderende verschoningsgronden..................................................................................................68
§3. Uitlokking......................................................................................................................................................68
§4. Herhaling.......................................................................................................................................................68
§5. Samenloop....................................................................................................................................................70
Afd. 10: Opschorting en uitstel..................................................................................................................... 71
2
, §1. Opschorting van de uitspraak van de veroordeling......................................................................................72
§2. Uitstel van de tenuitvoerlegging van de straf...............................................................................................72
HFDST. 5: BURGERRECHTELIJKE BEPALINGEN EN
BEVEILIGINGSMAATREGELEN....................................................73
Afd. 1: Burgerrechtelijke aansprakelijkheid voor de betaling van een vermogensstraf...................................73
Afd. 2: Teruggave en schadevergoeding........................................................................................................ 73
§1. Schadevergoeding.........................................................................................................................................73
§2. Teruggave......................................................................................................................................................74
§3. Teruggave van illegale vermogensvoordelen................................................................................................74
Afd. 3: Hoofdelijke veroordeling tot de kosten.............................................................................................. 75
Afd. 4: Voorrangsregeling in geval van onvermogen van de veroordeelde.....................................................76
Afd. 5: Verbeurdverklaring als beveiligingsmaatregel....................................................................................76
Afd. 6: Ontbinding van de rechtspersoon...................................................................................................... 76
Afd. 7: Onwaardigheid om te erven.............................................................................................................. 76
HFDST. 6: TENIETGAAN VAN STRAFFEN EN VEROORDELINGEN.....77
Afd. 1: Dood van de veroordeelde................................................................................................................ 77
Afd. 2: Uitwissing van veroordelingen.......................................................................................................... 77
Afd. 3: Amnestie.......................................................................................................................................... 77
Afd. 4: Herstel in eer en rechten................................................................................................................... 77
Afd. 5: Genade............................................................................................................................................. 78
Afd. 6: Herziening........................................................................................................................................ 78
Afd. 7: Verjaring van de straf........................................................................................................................ 78
§1. Algemeen......................................................................................................................................................78
§2. Stuiting van de verjaring...............................................................................................................................79
§3. Schorsing van de verjaring............................................................................................................................79
HFDST. 7: DIVERSE BEPALINGEN................................................79
Afd. 1: Gevolgen van de veroordelingen uitgesproken in een andere lidstaat van de EU................................80
Afd. 2: Toepassing van de bepalingen van Boek I op Boek II en de bijzondere strafwetten.............................80
3
Hendrik Sas
2024-2025
Prof. Joëlle Rozie
,Inhoud
HFDST. 1: DE STRAFWET............................................................4
Afd. 1: Het legaliteitsbeginsel......................................................................................................................... 4
§1. Wettelijke bepalingen.....................................................................................................................................4
§2. De draagwijdte van het beginsel.....................................................................................................................5
Afd. 2: De interpretatie van de strafwet.......................................................................................................... 6
Afd. 3: De toepassing van de strafwet in de ruimte......................................................................................... 7
§1. Toepassing van de strafwet racione loci.........................................................................................................7
§2. Toepassing strafwet racione personae..........................................................................................................10
Afd. 4 De toepassing van de strafwet in de tijd.............................................................................................11
§1. Het principe van de niet-retroactiviteit........................................................................................................11
§2. De retroactieve toepassing van de mildere strafwetten (lex mitior)............................................................12
HFDST. 2: HET MISDRIJF...........................................................13
Afd. 1: De definitie van het misdrijf.............................................................................................................. 13
§1. Bestanddelen van het misdrijf......................................................................................................................13
§2. Het materieel bestanddeel...........................................................................................................................14
§3. Moreel bestanddeel......................................................................................................................................15
§4. Verzwarend bestanddeel..............................................................................................................................18
§5. De classificatie van de misdrijven.................................................................................................................19
Afd. 2: De strafbare poging........................................................................................................................... 23
§1. De iter criminis..............................................................................................................................................23
§2. De strafbare poging.......................................................................................................................................24
§3. De bestraffing van het aanzetten tot het plegen van een misdrijf...............................................................26
Afd. 3: Rechtvaardigingsgronden.................................................................................................................. 26
§1. Algemeen......................................................................................................................................................26
§2. Het gebod of toelating bij de wet.................................................................................................................26
§3. Het bevel van de overheid............................................................................................................................27
§4. De noodtoestand..........................................................................................................................................28
§5. De wettige verdediging.................................................................................................................................28
§6. Het wettig verzet in geval van misbruik door de overheid...........................................................................30
§7. Toestemming slachtoffer...............................................................................................................................30
Afd. 4: Schuldontheffingsgronden................................................................................................................ 30
HFDST. 3: DE DADER................................................................32
Afd. 1: Daderschap en strafbare deelneming................................................................................................32
§1. Individuele strafrechtelijke verantwoordelijkheid........................................................................................32
§2. Strafrechtelijke verantwoordelijkheid van rechtspersonen..........................................................................33
§3. Strafbare deelneming....................................................................................................................................35
Afd. 2: Schuldontheffingsgronden................................................................................................................ 38
1
,Afd. 3: Gronden van niet-toerekeningsvatbaarheid.......................................................................................38
§1. Algemeen......................................................................................................................................................38
§2. Geestesstoornis.............................................................................................................................................38
§3. Minderjarigheid............................................................................................................................................41
HFDST. 4: DE STRAFFEN...........................................................43
Afd. 1: Straffen en straftoemeting................................................................................................................. 43
Afd. 2: Verschoningsgronden........................................................................................................................ 44
§1. Strafontheffende verschoningsgronden.......................................................................................................44
§2. Kenmerken van de straf................................................................................................................................45
§3. Gevangenisstraf als ultimum remedium.......................................................................................................46
Afd. 3: Straffen voor natuurlijke personen.................................................................................................... 49
§1. Hoofdstraffen natuurlijke personen..............................................................................................................49
§2. Bijkomende straffen natuurlijke personen....................................................................................................50
Afd. 4: Straffen voor rechtspersonen............................................................................................................ 50
§1. Hoofdstraffen rechtspersonen......................................................................................................................50
§2. Bijkomende straffen rechtspersonen............................................................................................................51
Afd. 5: Vrijheidsbenemende straffen............................................................................................................ 52
§1. Gevangenisstraf.............................................................................................................................................52
§2. Verlengde opvolging en TBS..........................................................................................................................53
§3. Straf onder elektronisch toezicht..................................................................................................................57
§4. Probatiestraf..................................................................................................................................................58
§5. Werkstraf.......................................................................................................................................................59
Afd. 6: Veroordeling bij schuldigverklaring.................................................................................................... 60
Afd. 7: Vermogensstraffen............................................................................................................................ 60
§1. Geldboete......................................................................................................................................................60
§2. Verbeurdverklaring.......................................................................................................................................61
§3. Geldstraf vastgesteld op basis van het verwachte of uit het misdrijf behaalde voordeel............................64
§4. Verval van het recht tot sturen.....................................................................................................................64
§5. Beroepsverbod..............................................................................................................................................65
§6. Verblijfs-, plaats- of contactverbod...............................................................................................................65
§7. Ontzetting uit bepaalde burgerlijke en politieke rechten voor natuurlijk persoon......................................65
§8. Verbod om een activiteit die deel uitmaakt van het voorwerp uit te oefenen............................................65
Afd. 8: Andere straffen................................................................................................................................. 66
§1. Sluiting van de inrichting...............................................................................................................................66
§2. Bekendmaking van de beslissing houdende veroordeling............................................................................66
Afd. 9: Straftoemeting.................................................................................................................................. 66
§1. Verzwarende factoren...................................................................................................................................67
§2. Strafverminderende verschoningsgronden..................................................................................................68
§3. Uitlokking......................................................................................................................................................68
§4. Herhaling.......................................................................................................................................................68
§5. Samenloop....................................................................................................................................................70
Afd. 10: Opschorting en uitstel..................................................................................................................... 71
2
, §1. Opschorting van de uitspraak van de veroordeling......................................................................................72
§2. Uitstel van de tenuitvoerlegging van de straf...............................................................................................72
HFDST. 5: BURGERRECHTELIJKE BEPALINGEN EN
BEVEILIGINGSMAATREGELEN....................................................73
Afd. 1: Burgerrechtelijke aansprakelijkheid voor de betaling van een vermogensstraf...................................73
Afd. 2: Teruggave en schadevergoeding........................................................................................................ 73
§1. Schadevergoeding.........................................................................................................................................73
§2. Teruggave......................................................................................................................................................74
§3. Teruggave van illegale vermogensvoordelen................................................................................................74
Afd. 3: Hoofdelijke veroordeling tot de kosten.............................................................................................. 75
Afd. 4: Voorrangsregeling in geval van onvermogen van de veroordeelde.....................................................76
Afd. 5: Verbeurdverklaring als beveiligingsmaatregel....................................................................................76
Afd. 6: Ontbinding van de rechtspersoon...................................................................................................... 76
Afd. 7: Onwaardigheid om te erven.............................................................................................................. 76
HFDST. 6: TENIETGAAN VAN STRAFFEN EN VEROORDELINGEN.....77
Afd. 1: Dood van de veroordeelde................................................................................................................ 77
Afd. 2: Uitwissing van veroordelingen.......................................................................................................... 77
Afd. 3: Amnestie.......................................................................................................................................... 77
Afd. 4: Herstel in eer en rechten................................................................................................................... 77
Afd. 5: Genade............................................................................................................................................. 78
Afd. 6: Herziening........................................................................................................................................ 78
Afd. 7: Verjaring van de straf........................................................................................................................ 78
§1. Algemeen......................................................................................................................................................78
§2. Stuiting van de verjaring...............................................................................................................................79
§3. Schorsing van de verjaring............................................................................................................................79
HFDST. 7: DIVERSE BEPALINGEN................................................79
Afd. 1: Gevolgen van de veroordelingen uitgesproken in een andere lidstaat van de EU................................80
Afd. 2: Toepassing van de bepalingen van Boek I op Boek II en de bijzondere strafwetten.............................80
3
