Samenvatting Dierenvoeding 1e jaar ()

DIERVOEDING
1. Inleiding
Belang van diervoeding:
 bijdrage gezondheid dier: nodig voor werking van lichaamsfuncties
 bijdrage levensduur (en kwaliteit)
 bijdrage herstel na ziekte

 Teveel of te weinig = SCHADELIJK!


Nut voeding:
 onderhoud lichaam
 opbouw van lichaam
 beweging
 voortplanting
 preventie van ziekte
 herstel na ziekte
1.1samenstelling voeder
voeder (mens) vs. Voeder (dier)


uitgedrukt in:
- ingrediënten: voedermiddelen/ grondstoffen (sojaboon)
- nutriënten: chemische samenstelling (eiwit)
 nodig voor functioneren lichaam
 tijdens vertering afgebroken en opgenomen
(1% eiwit: 10 gram in 1 kg voeder)
Weende-analyse: snelle, eenvoudige anaylse om te weten in welke fracties van chemische
stoffen voedermiddelen op de delen zijn
Oorsprong voedermiddel = belangrijk  bepaalt de samenstelling:
 dierlijke grondstof
 plantaardige grondstof
 uitzonderingen: oliehoudende zaden
Nadeel:
stoffen die in kleine hoeveelheid voorkomen: worden niet bepaald volgens deze methode.
ç


6 voedercomponenten:
 water (kg/dag)
 koolhydraten (g/dag)
 eiwitten (g/dag)
 vetten (g/dag)
 mineralen (g of mg/dag)
 vitaminen (mg of µg/ dag)

,1.2water
1.2.1 functie water
 oplosmiddel voor voederbestanddelen (vertering)
 transportmiddel voor voedingsstoffen, afvalstoffen, gassen, hormonen
 warmteregelaar: zweten
 regelaar voor lichaamsconstanten: osmotische druk
 vochtvoorziening lichaam
1.2.2 opname water
 bronnen: drinkwater en voeder!
1.2.2.1 via drinkwater
afhankelijk van 4 factoren:
a) voeder
hoeveelheid water in voeder: afhankelijk van soort voeder !
 dieren die brok krijgen: meer drinken
 dieren die blikvoeder krijgen: minder drinken
 zieke dieren: natvoer geven  vochtpercentage op peil houden!
Kat:
in natuur: haalt maar 12.8% vocht uit drinkwater  rest komt uit prooi
 hebben niet de neiging om spontaan te gaan drinken
b) leeftijd
behoefte: groter bij jonge dieren !
 jonge leeftijd: 75% uit vocht
= heel vatbaar voor uitdroging !
 bij gewichtsvermeerdering: aandeel vet neemt toe, nood vocht daalt


c) fysiologische toestand
 einde dracht (weke delen nageslacht)
 lactatie: melk bevat veel water
 groei: verminderde voederopname bij verminderde wateropname
 aandoeningen:
- verlies lichaamswater bij nierfalen, diarree, braken  meer water opnemen
- polydipsie: veel water opnemen (kan ook indicator zijn van ziekte!)


d) omgeving
 temperatuur: op warme dagen  behoefte is groter
( hond: lichaamstemperatuur gereguleerd via ademhalingsverdamping)

 toedienen van medicatie: diuretica  wateropname doen stijgen


1.2.2.2 via voeder
= afhankelijk van soort voeder
(voor sommige dieren: heel belangrijke bron van vochtopname)

,  metabolisch water: water dat vrijkomt bij stofwisseling (veelal woestijndieren)
= efficiënte manier van omspringen met water
1.2.3 verlies van water
- urine
- uitwerpselen
- huid (zweten)
- melkproductie
- dracht
- ademhaling
diersoortspecifiek:
 kat: snelle dehydratatie  heel gevoelig!
 paard: zweten door hard arbeid
 hond: verlies van vocht via ademhaling
 jonge dieren: groot oppervlak: meer oppervlak om te gaan zweten (olifant)
klein oppervlak: minder groot oppervlak om te zweten  meer verlies
(muis)
1.2.4 wat is dysbalans
 levensnoodzakelijk !!
 verlies > 15% = dodelijk !
 verlies > 10% = ziekte !
 verlies van paar % = dorstgevoel!
Overmatige opnamen: waterbalans is verstoord  oedemen (= opstapeling van water
op op plekken waar het niet mag)
1.2.5 toedienen van water
basisregel: AD LIBITUM  vers, proper water, zoveel als het dier wil
1.2.6 kwaliteit van water
voornamelijk van belang bij kwekers/landbouwdieren  kunnen problemen veroorzaken
moet:
 vers
 geen onreinheden
 hoge concentraties metalen (smaak, vergiftiging)
 zuurtegraad (rond 7, smaak)
 overmaat zouten
 nitraat, nitriet, ammoniak:
regenwater kan grondwater besmetten  nitraat en ammoniak: omgezet naar nitriet =
giftig !!
 colibacteriën: parameter voor hygiëne  toont organische besmetting aan (veroorzaakt
diarree)
 kiemgetal: totaal aantal kiemen: zegt iets over waterkwaliteit


veel problemen met diarree/slappe mest? => controleren
= kan via monstername:
- propere fles
- stilstaand water uit leiding laten lopen (min 1L)
- volledig vullen
- koelkasttemperatuur


1.3droge stof

, Verse stof: VS = DS+ vocht
Droge stof: DS= VS – vocht
 na verhitting van 105° C
Functie:
 bevat voedingsbestanddelen
 zorgt voor verzadiging
Energielevering: vetten, koolhydraten, eiwitten
1.3.1 eiwitten
FUNCTIES:
 bouwstoffen (cellen, huid, veren, spieren…)
 enzymen (-ase)
 afweerstoffen
 functie in osmose
 leveren energie
 transporteiwitten
BOUW:
 proteïnen = ketens van AZ opgevouwd tot 3D structuur (quaternaire structuur)
bevat altijd stikstof !!
 aminzuur = bouwstenen
 500 aminozuren in natuur  20-tal gangbare in AZ
 verschillende eiwitten: bepaald door:
- welke AZ
- welke volgorde
- heel veel/heel weinig
In spijsverteringsstelsel:
 splitsing eiwit in aminozuren
 opbouw eiwit naar keuze
Dierlijke organisme: aanmaak van aminozuren
 als bouwstenen C,O,H,N… aanwezig
 dieren met voormaag: maken zelf N aan
2 soorten aminozuren:
 (niet-essentiële) aminozuren: kunnen het lichaam zelf aanmaken
 essentiële aminozuren: die het lichaam niet zelf aanmaken en moet bijgevoederd worden

Valine Fenylalanine
Leucine Isoleucine
Threonine Methionine
Arginine Lysine
Arginine histidine




 limiterend aminozuur: het éérste dat tekort is voor het aken van een bepaald AZ
 kat: taurine
 herkauwers: synthetiseren alle aminozuren zelf
 jonge vogels: supplementeren methionine en cysteïne want methionine word omgezet in
cysteine
1.3.1.1 bronnen van eiwit