Samenvatting gespecialiseerde toegepaste farmacologie

Gespecialiseerde toegepaste
farmacologie
Inhoud
Farmacologie – Anticonceptiva (Tine Pairon).............................................2
Borstvoeding en medicatie (Els Driessen)..............................................13
Farmacologie – Geneesmiddelen voor hart- en vaatstelsel (Tine Pairon) 22
Farmacologie – Gastro-intestinaal stelsel (Tine Pairon)...........................30
Farmacologie – Geneesmiddelen van ademhalingsstelsel (Tine Pairon). 33
Farmacologie – Pijnstillers en ontstekingsremmende middelen (Tine
Pairon).....................................................................................................36
Farmacologie - Geneesmiddelen voor het zenuwstelsel (Tine Pairon)....40
Farmacologie - Geneesmiddelen van hormonale stelsels (Tine Pairon). .45
Farmacologie – Modulatoren van de uteriene contractie (Tine Pairon). . .55
Farmacologie – Infectie (Tine Pairon)......................................................59
Farmacologie – Geneesmiddelen betreffende imuniteit (Tine Pairon).....67
Farmacologie – Vitaminen en mineralen (Tine Pairon)............................73
Farmacologie – Geschlachtshormonen (Tine Pairon)...............................75
Recht & Elektronisch voorschrijven (Tine Pairon)....................................79
Herhalingsles farmacologie (Tine Pairon)................................................88




1

,Farmacologie – Anticonceptiva (Tine Pairon)
Wat is anticonceptiva?
 Verzamelnaam voor methoden en middelen om een zwangerschap te voorkomen
 Om een zo volledig mogelijke bescherming te bieden zonder de gezondheid te
schaden
 Waarbij vruchtbaarheid min of meer direct terugkeert
 Eenvoudig toepasbaar
 Goedkoop




Zwangerschap voorkomen door:
 Intravaginale ejaculatie vermijden tijdens vruchtbare dagen
 Productie van eicellen en/ of zaadcellen tegengaan
 Interfereren in het transport van zaadcellen
 Verhinderen dat zaadcellen en eicellen elkaar kunnen bereiken

Criteria voor keuze geneesmiddel:
 Werkzaamheid (efficacy)
 Veiligheid (safety)
 Geschiktheid (acceptability)
 Prijs (cost)

Welke methoden zijn er?
 Klassieke methoden
 Natuurlijke methoden
 Barrièremiddelen
 Hormonale methoden (combinatiepreparaten en progestageen – alleen
preparaten)
 Intra-uteriene systemen
 Definitieve methoden



2

,Betrouwbaarheid= pearl index:
 Pearl-index= aantal zwangerschappen per 100
vrouwen per jaar
 Sterilisatie: cumulatief over 10 jaar
o Theoretisch haalbare cijfer  cijfer dat
in de praktijk wordt bereikt
o Cijfers praktische betrouwbaarheid
afkomstig van vergelijkende studies
waarvan de resultaten vaak sterk
uiteenlopen (zoals studies over pil, ring of
pleister in VS consequent slechtere cijfers
dan Europese studies)

Welke anticonceptie bevat hormonen?
 Combinatiepil
 Hormoonspiraal
 Vaginale ring
 Hormoon pleister
 Minipil
 Prikpil
 Onderhuidsstaafje

Welke 2 groepen hormonen worden gebruikt als actieve bestanddelen in
hormonale anticonceptie?
 Oestrogenen
 Progestagenen

Hormonale methode werkingsmechanisme:
 Verhindering van de normale productie van eicellen bij de vrouw en van zaadcellen
bij de man
 Vrouw: onderdrukking van ovulatie via invloed op de hypothalamo-hypofysaire as.
Afgifte van FSH en LH uit de hypofyse wordt geremd door toedienen van
progestagenen/ oestrogenen. Geen LH-piek!
o Uitzondering Intra-uteriene systeem Mirena®  nog wel eisprong
 Vrouw door middel van:
o Combinatiepreparaten
o Progestageen-alleen-preparaten
 Man: fase van klinisch onderzoek

Combinatiepreparaten:
 Bestaan uit een oestrogene en een progestagene component
o Progestagene component: anticonceptieve effect
o Oestrogenen: stabilisatie van het endometrium  bloedingspatroon lijkend
op een gewone cyclus
 Geen eisprong
 Zaadcellen geraken niet meer door het slijm van de baarmoederhals
(cervixslijm)
 Bevruchte eicel kan zich niet in de slijmvliesbekleding
(endometrium) van de baarmoeder nestelen wegens remming van
de ontwikkeling ervan
 Indeling in soorten preparaten: éénfase of meerfasenpillen
o Éénfase: allemaal dezelfde samenstelling gedurende 21 of 22 dagen (of 24
dagen + 4 dagen placebo)= Monofasische
o Meerfase: samenstelling over de weken verschillend
 Bifasische
 Trifasische
 Sequentiele
 Verlengd schema (paar placebo’s erbij)


3

,  Indeling naar generatie (progestagenen)
o Relevantie: het al dan niet kunnen onderscheiden van eventuele risico’s op
hartvaatziektes of veneuze embolieën
o 1e generatie: 50μg ethinylestradiol + norethisteron
o 2e generatie: < 50μg ethinylestradiol + levonorgestrel of
norgestimaat (meest populaire, deze onthouden!)
o 3e generatie: < 50μg ethinylestradiol + desogestrel of gestodeen
o 4e generatie: < 50μg ethinylestradiol + diënogest, chloormadinon,
drospirenon

Soorten progestagenen:
Levonorgestrel, Gestedone/
desogestrel, drospirenone kennen!




Combinatiepreparaten: criteria voor geneesmiddel keuze
 WERKZAAMHEID
o PEARL 0.1 (alle dosissen hebben aanvaardbaar anticonceptief effect)
o DOSIS
 EE (=ethinyloestradiol) >30μg: geen klinische meerwaarde (zoals
Microgynon 50)
 EE < 30μg: onregelmatig bloedverlies/ spotting en meer pilfalen bij
obesitas (bijvoorbeeld Eleonor 20)
o SOORT
 Nieuwe Oestrogene anticonceptiva: Estradiol geen klinische
meerwaarde ten opzichte van ethinylestradiol (zoals Zoely)
 Alle natuurlijke oestrogenen: onvoldoende bewijs
o FASEN
 Bifasische preparaten kan bij bloedverlies eerste cyclus
 Trifasische: geen betere controle cyclus of minder ongewenste
effecten
 VEILIGHEID:
o Risico op DVT (= diep veneuze trombose)
o Kans op DVT is 2 x zo groot bij pillen 3e en 4e generatie dan 2e generatie
ondanks recentere nieuwe ontwikkelingen en duurder
o Androgene karakter van de progestagenen 2e generatie anticipeert sterker
de trombogene effecten van oestrogeen dan de nieuwere progestagenen
o Kans op trombo-embolie
 Niet pilgebruikster: 0.5-1/10 000
 2e generatie: 2/ 10 000
 3e, 4e generatie: 3-4/ 10 000
 Zwangerschap: 6/ 10 000
 VEILIGHEID - FREQUENTE ONGEWENSTE EFFECTEN:
o GI stoornissen, acne, chloasma
o Neiging tot depressie, prikkelbaarheid, libidovermindering, hoofdpijn,
migraine
o Water en zoutretentie, gewichtstoename (vooral prikpil), mastodynie


4