Samenvatting - Sociaal Recht

SOCIAAL RECHT




Liza Durant
[BEDRIJFSNAAM] [Bedrijfsadres]

,INLEIDING

WAT IS SOCIAAL RECHT?

Sociaal recht = deelgebied v/h recht dat zich richt op de bescherming van de sociale &
economische rechten van werknemers & burgers.

SR kan onderverdeeld worden in 2 grote onderdelen:

1. Arbeidsrecht
2. Socialezekerheidsrecht

HISTORIEK

Onze sociale zekerheid = resultaat van 150 jaar (r)evolutie

 Half 19e eeuw = hongersnood & sociale ontwrichting
o Hongersnood dr mislukte aardappeloogst
o Opkomst v/d industrialisatie veroorzaakt neergang v/d huisnijverheid
 GEVOLG: mensen trekken massaal naar de steden op zoek naar werk -> massale
armoede
 Coalitieverbod => arbeiders mochten zich niet verenigen
o MAAR verenigen zich toch in onderlinge bijstandsmaatschappijen
 Idee leeft dat overheid moet tussenkomen in sociale kwesties, geïnspireerd op
model vn kanselier Bismarck (DL)
 1848: oprichting v/d lijfrentekas dr/d overheid -> weinig succes
 1866: coalitieverbod werd opgeheven
o -> ontstn vn vakbonden, ziekenfondsen & vakverenigingen
 1886: arbeidersprotesten & stakingen
o -> 1ste sociale maatregelen dr/d overheid:
 Beperken van vrouwen & kinderarbeid
 Uitbetaling v/d lonen in cash geld
 1903: 1 wet op arbeidsongevallen
ste

o -> kritiek: uitkering was beperkt tot helft v/h loon
 1928: wet vr tegemoetkoming aan gebrekkigen en verminkten
 1930: wet op kinderbijslag
 1935: oprichting werklozenkassen door vakbonden
o -> ledenbijdragen aangevuld met subsidies v/d gemeenten
 1936: betaalde vakantiedagen
 1944: besluitwet betreffende de maatschappelijke zekerheid

Verplichte sociale verzekeringen:

 Ziekte & invaliditeitsverzekering
 Pensioenen
 Kinderbijslagregeling
 Werkloosheidsverzekering
 Jaarlijkse vakantie

 1963: verhoging uitkeringen en versoepelingen uitkeringsvoorwaarden
 1974: invoering brugpensioen en wet op het bestaansminimum (nu: leefloon)

DEEL 1 – SOCIALE ZEKERHEIDSRECHT

,IDEOLOGISCHE ACHTERGROND



Kanselier Otto Von Bismarck Lord William Beveridge (UK)
(DL)




België => gemengd systeem



Beveridgiaanse elementen:

Universele uitkeringen en
diensten:
vb kinderbijslag

Minimum bestaanszekerheid:
vb leefloon

Overheid als uitvoerder vn
sociale voorzieningen: vb
onderwijs, gezondheidszorg,
sociale huisvesting

Bismarckiaanse
elementen:

Bijdragegebaseerd systeem:
Vrnl WN & WG

Inomensgerelateerde uitkeringen:
Vb pensioenen, ziekte, werkloosheid

Beheer dr sociale partners:
WGorganisaties, vakbonden & overheid




Nachtwakersstaat (19e eeuw – begin 20ste eeuw):
de overheid hield zich enkel bezig met basisfuncties zoals ordehandhaving

, Verzorgingsstaat (midden 20ste eeuw):
de overheid nam verantwoordelijkheid vr/h welzijn vn haar burgers



Actieve welvaartsstaat (eind 20ste eeuw – heden):
overheid gaat actief participatie in de SL & in de arbeidsmarkt bevorderen


ARTIKEL 23 GRONDWET (INGEVOERD IN 1994):
“Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. Daartoe waarborgen de wet, het
decreet of de in artikel 134 bedoelde regel, rekening houdend met de overeenkomstige
plichten, de economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden voor
de uitoefening bepalen.

Die rechten omvatten inzonderheid :

1° het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een
algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is op het waarborgen van een
zo hoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil, het recht op billijke
arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en
collectief onderhandelen;

2° het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale,
geneeskundige en juridische bijstand;

(…)

6° het recht op gezinsbijslagen.”

CENTRAAL BEGRIP: SOLIDARITEIT

solidariteit => we gaan verantwoordelijkheid delen

Inkomenssolidariteit:

 Bijdragen naar vermogen
 Herverdeling
 Mensen die meer verdienen gaan meer moeten afgeven aan de SZ

Intergenerationele solidariteit:

 Pensioenen
 Gezondheidszorg & kinderbijslag
o (alle inwoners hebben recht op gezondheidszorg)

Solidariteit tssn gezonden en zieken: ziekteverzekering
Solidariteit tssn werkenden & niet-werkenden: werkloosheidsuitkeringen & bijstand

Belang van solidariteit in onze sociale zekerheid:

 Sociale cohesie
 Gelijkheid & rechtvaardigheid
o (hogere inkomsten dragen meer bij dan lagere inkomsten -> wordt dan
herverdeeld)
 Economische stabiliteit