POLITIEK EN BELEID REALISEREN
DERDE ACADEMIEJAAR, EERSTE SEMESTER
Inhoud
1. Openingscollege.........................................................................................4
1.1 (Vlaams) Netwerk tegen armoede.............................................................................4
1.2 Schepen van Wonen (Gent).......................................................................................6
2. Analyse en doelbepaling.............................................................................8
2.1 Vertrekpunt: systematiek van beleidsbeïnvloeding en beleidsrealisatie....................8
Fase 1: analyse................................................................................................................ 8
inhoud.......................................................................................................................... 9
Beleidscyclus................................................................................................................ 9
De Actoren.................................................................................................................... 9
De machtsmiddelen.................................................................................................... 10
Fase 2: doelbepaling...................................................................................................... 10
Welke soorten doelen?............................................................................................... 10
Optimaal en alternatieven.......................................................................................... 10
Voorbeeld................................................................................................................... 10
Toepassing doelbepaling (link met puntje 7!).............................................................11
Fase 3: strategiebepaling.............................................................................................. 11
Wat is strategie?......................................................................................................... 12
Werken met verandertheorieën..................................................................................13
Strategisch handelen.................................................................................................. 14
Toepassing: hoe actoren inschatten en strategisch benaderen?................................15
3. Methoden................................................................................................. 17
3.1 Wie doet wat?.......................................................................................................... 17
3.2 Vier methoden om beleid te beïnvloeden of te realiseren.......................................17
Methode 1: procedurele wegen..................................................................................17
Methode 2: publiek draagvlak....................................................................................18
Methode 3: politiek draagvlak....................................................................................18
Methode 4: media....................................................................................................... 18
3.3 Criminalisering van beleidsbeïnvloeding..................................................................20
4. Draagvlakontwikkeling.............................................................................21
4.1 Draagvlak en participatie......................................................................................... 21
Plek in de cyclus van beïnvloeden en realiseren.........................................................21
Wat is een draagvlak?................................................................................................ 21
Wat is draagvlak creëren en waarom is het belangrijk?..............................................22
Pagina 1 van 59
, Wat is participatie?..................................................................................................... 22
Draagvlak en participatie: geen inwisselbare begrippen............................................22
Moet draagvlak doel zijn van participatie?..................................................................23
4.2 Inzoomen op draagvlak........................................................................................... 23
Startvraag en visie op draagvlak................................................................................23
Soorten draagvlak: multi-level en multi-actor.............................................................24
Draagvlak als multidimensionaal containerbegrip......................................................26
4.3 Draagvlak creëren en rol sociaal werk.....................................................................28
Hoe draagvlak creëren?.............................................................................................. 28
Strategische communicatie (SC).................................................................................28
Stakeholdermanagment............................................................................................. 29
Rol sociaal werk.......................................................................................................... 29
Toepassing inspiratienamiddag en/of interview..........................................................32
5. Participatie.............................................................................................. 33
5.1 Plek in de cyclus van beïnvloeden en realiseren......................................................33
5.2 Waarom inzetten op participatie?............................................................................33
5.3 Twee participatieladders.......................................................................................... 34
5.4 Een blik achteruit..................................................................................................... 35
5.5 Opdrachten.............................................................................................................. 35
Burgerparticipatie en partnerschappen......................................................................35
Burgerparticipatie en burgerinitiatieven.....................................................................36
Burgerparticipatie en overheidsinitiatieven................................................................36
5.6 Participatie: trends, verschuivingen en uitdagingen................................................36
5.7 Wat is participatie?.................................................................................................. 37
5.8 Visie op participatie is bepalend voor het wat en hoe..............................................38
8.9 Soorten participatie................................................................................................. 39
Burgers....................................................................................................................... 39
Allerlei vormen........................................................................................................... 39
5.10 Participatie, gemakkelijker gezegd dan gedaan.....................................................40
Kloof tussen burger en bestuur...................................................................................41
Participatie is veelzijdig.............................................................................................. 41
Participatie vraagt continu aandacht..........................................................................41
Kritisch samenspel tussen overheid en burgermaatschappij......................................41
Diversiteit binnen participatie....................................................................................41
Legitieme en transparante processen........................................................................41
5.11 Participatie: enkele to do’s....................................................................................42
5.12 Rol van de sociaal werker in dit verhaal................................................................42
6. Beleidsgericht opdracht sociaal werkers....................................................44
Pagina 2 van 59
, 6.1 Inleiding: politiek en beleid in sociaal werk..............................................................44
Benaderingen en methodes in sociaal werk...............................................................44
Sociaal werkers hebben een brede methodische basis nodig.....................................45
6.2 Beleidsgericht werken............................................................................................. 45
Wat?........................................................................................................................... 45
Waarom is het belangrijk?.......................................................................................... 45
Ethisch-politieke dilemma’s........................................................................................45
Tendenzen.................................................................................................................. 46
6.3 Beleidsgericht werken doorheen de beleidscyclus...................................................46
Vertrekpunt................................................................................................................ 46
De beleidscyclus......................................................................................................... 46
Conclusie.................................................................................................................... 50
7. Politisering Get Up Stand Up (inspiratiemiddag)........................................52
7.1 Politisering startmoment.......................................................................................... 52
7.1.1 What’s in a name?............................................................................................. 52
7.1.2 Op de bres tegen wat?.......................................................................................53
7.1.3 Op de bres! Maar hoe?......................................................................................54
7.1.4 Van safe naar brave.......................................................................................... 54
7.1.5 Macht en tegenmacht........................................................................................54
7.2 Jong Gent in Actie VZW............................................................................................ 55
7.2 Toekomstacademie.................................................................................................. 58
Pagina 3 van 59
, 1. OPENINGSCOLLEGE
Gastsprekers vertellen over hun aanpak:
- de doelen die ze willen bereiken
- de strategieën die worden gehanteerd
- de methoden van BB & BR die worden ingezet
- hoe al dan niet draagvlak wordt opgebouwd en/of participatie gerealiseerd, met
wie wordt samengewerkt en met wie in confrontatie wordt gegaan...
1.1 (VLAAMS) NETWERK TEGEN ARMOEDE
In het kort:
- Koepelorganisatie
- Vlaanderen: 61 verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen
- Ontstaan: vanuit armoededecreet 2003
o Armoede is een context waarin mensen leven, geen persoonskenmerk
o spreken over mensen in armoeden en niet over ‘armen’
- Belangrijk netwerk
o De verenigingen
o Opgeleide ervaringsdeskundigen
- Vlaams netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen
o Participatie is belangrijk
o Maatschappelijk dialoog belangrijk voor sociaal werk
Opdrachten van verenigingen:
- Basiswerking én beleidsdialoog
o Organiseren van samenkomsten
- 6 criteria:
o Armen verenigen zich
o Armen het woord geven
o Werken aan maatschappelijke structuren
o Dialoog en vorming
o Armen blijven zoeken
- Opdracht decretaal:
o Ondersteuning verenigingen
Participatie en emancipatie faciliteren
o Beleidsdialoog rond diverse thema’s/grondrechten organiseren
o Sensibilisering en (beeld)vorming
o Netwerk en samenwerking met partners en brede samenleving
- Voorbeelden projecten
o Leve de Democratie
Bevorderen politieke participatie mensen in armoede
Workshops over democratie, stemprocedures en lokaal bestuur
Toolbox en leidraad om drempels te verlagen
Ondersteunen bij het stemmen
Helpt lokale besturen om hun aanpak inclusiever te maken
Pagina 4 van 59
DERDE ACADEMIEJAAR, EERSTE SEMESTER
Inhoud
1. Openingscollege.........................................................................................4
1.1 (Vlaams) Netwerk tegen armoede.............................................................................4
1.2 Schepen van Wonen (Gent).......................................................................................6
2. Analyse en doelbepaling.............................................................................8
2.1 Vertrekpunt: systematiek van beleidsbeïnvloeding en beleidsrealisatie....................8
Fase 1: analyse................................................................................................................ 8
inhoud.......................................................................................................................... 9
Beleidscyclus................................................................................................................ 9
De Actoren.................................................................................................................... 9
De machtsmiddelen.................................................................................................... 10
Fase 2: doelbepaling...................................................................................................... 10
Welke soorten doelen?............................................................................................... 10
Optimaal en alternatieven.......................................................................................... 10
Voorbeeld................................................................................................................... 10
Toepassing doelbepaling (link met puntje 7!).............................................................11
Fase 3: strategiebepaling.............................................................................................. 11
Wat is strategie?......................................................................................................... 12
Werken met verandertheorieën..................................................................................13
Strategisch handelen.................................................................................................. 14
Toepassing: hoe actoren inschatten en strategisch benaderen?................................15
3. Methoden................................................................................................. 17
3.1 Wie doet wat?.......................................................................................................... 17
3.2 Vier methoden om beleid te beïnvloeden of te realiseren.......................................17
Methode 1: procedurele wegen..................................................................................17
Methode 2: publiek draagvlak....................................................................................18
Methode 3: politiek draagvlak....................................................................................18
Methode 4: media....................................................................................................... 18
3.3 Criminalisering van beleidsbeïnvloeding..................................................................20
4. Draagvlakontwikkeling.............................................................................21
4.1 Draagvlak en participatie......................................................................................... 21
Plek in de cyclus van beïnvloeden en realiseren.........................................................21
Wat is een draagvlak?................................................................................................ 21
Wat is draagvlak creëren en waarom is het belangrijk?..............................................22
Pagina 1 van 59
, Wat is participatie?..................................................................................................... 22
Draagvlak en participatie: geen inwisselbare begrippen............................................22
Moet draagvlak doel zijn van participatie?..................................................................23
4.2 Inzoomen op draagvlak........................................................................................... 23
Startvraag en visie op draagvlak................................................................................23
Soorten draagvlak: multi-level en multi-actor.............................................................24
Draagvlak als multidimensionaal containerbegrip......................................................26
4.3 Draagvlak creëren en rol sociaal werk.....................................................................28
Hoe draagvlak creëren?.............................................................................................. 28
Strategische communicatie (SC).................................................................................28
Stakeholdermanagment............................................................................................. 29
Rol sociaal werk.......................................................................................................... 29
Toepassing inspiratienamiddag en/of interview..........................................................32
5. Participatie.............................................................................................. 33
5.1 Plek in de cyclus van beïnvloeden en realiseren......................................................33
5.2 Waarom inzetten op participatie?............................................................................33
5.3 Twee participatieladders.......................................................................................... 34
5.4 Een blik achteruit..................................................................................................... 35
5.5 Opdrachten.............................................................................................................. 35
Burgerparticipatie en partnerschappen......................................................................35
Burgerparticipatie en burgerinitiatieven.....................................................................36
Burgerparticipatie en overheidsinitiatieven................................................................36
5.6 Participatie: trends, verschuivingen en uitdagingen................................................36
5.7 Wat is participatie?.................................................................................................. 37
5.8 Visie op participatie is bepalend voor het wat en hoe..............................................38
8.9 Soorten participatie................................................................................................. 39
Burgers....................................................................................................................... 39
Allerlei vormen........................................................................................................... 39
5.10 Participatie, gemakkelijker gezegd dan gedaan.....................................................40
Kloof tussen burger en bestuur...................................................................................41
Participatie is veelzijdig.............................................................................................. 41
Participatie vraagt continu aandacht..........................................................................41
Kritisch samenspel tussen overheid en burgermaatschappij......................................41
Diversiteit binnen participatie....................................................................................41
Legitieme en transparante processen........................................................................41
5.11 Participatie: enkele to do’s....................................................................................42
5.12 Rol van de sociaal werker in dit verhaal................................................................42
6. Beleidsgericht opdracht sociaal werkers....................................................44
Pagina 2 van 59
, 6.1 Inleiding: politiek en beleid in sociaal werk..............................................................44
Benaderingen en methodes in sociaal werk...............................................................44
Sociaal werkers hebben een brede methodische basis nodig.....................................45
6.2 Beleidsgericht werken............................................................................................. 45
Wat?........................................................................................................................... 45
Waarom is het belangrijk?.......................................................................................... 45
Ethisch-politieke dilemma’s........................................................................................45
Tendenzen.................................................................................................................. 46
6.3 Beleidsgericht werken doorheen de beleidscyclus...................................................46
Vertrekpunt................................................................................................................ 46
De beleidscyclus......................................................................................................... 46
Conclusie.................................................................................................................... 50
7. Politisering Get Up Stand Up (inspiratiemiddag)........................................52
7.1 Politisering startmoment.......................................................................................... 52
7.1.1 What’s in a name?............................................................................................. 52
7.1.2 Op de bres tegen wat?.......................................................................................53
7.1.3 Op de bres! Maar hoe?......................................................................................54
7.1.4 Van safe naar brave.......................................................................................... 54
7.1.5 Macht en tegenmacht........................................................................................54
7.2 Jong Gent in Actie VZW............................................................................................ 55
7.2 Toekomstacademie.................................................................................................. 58
Pagina 3 van 59
, 1. OPENINGSCOLLEGE
Gastsprekers vertellen over hun aanpak:
- de doelen die ze willen bereiken
- de strategieën die worden gehanteerd
- de methoden van BB & BR die worden ingezet
- hoe al dan niet draagvlak wordt opgebouwd en/of participatie gerealiseerd, met
wie wordt samengewerkt en met wie in confrontatie wordt gegaan...
1.1 (VLAAMS) NETWERK TEGEN ARMOEDE
In het kort:
- Koepelorganisatie
- Vlaanderen: 61 verenigingen waar mensen in armoede het woord nemen
- Ontstaan: vanuit armoededecreet 2003
o Armoede is een context waarin mensen leven, geen persoonskenmerk
o spreken over mensen in armoeden en niet over ‘armen’
- Belangrijk netwerk
o De verenigingen
o Opgeleide ervaringsdeskundigen
- Vlaams netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen
o Participatie is belangrijk
o Maatschappelijk dialoog belangrijk voor sociaal werk
Opdrachten van verenigingen:
- Basiswerking én beleidsdialoog
o Organiseren van samenkomsten
- 6 criteria:
o Armen verenigen zich
o Armen het woord geven
o Werken aan maatschappelijke structuren
o Dialoog en vorming
o Armen blijven zoeken
- Opdracht decretaal:
o Ondersteuning verenigingen
Participatie en emancipatie faciliteren
o Beleidsdialoog rond diverse thema’s/grondrechten organiseren
o Sensibilisering en (beeld)vorming
o Netwerk en samenwerking met partners en brede samenleving
- Voorbeelden projecten
o Leve de Democratie
Bevorderen politieke participatie mensen in armoede
Workshops over democratie, stemprocedures en lokaal bestuur
Toolbox en leidraad om drempels te verlagen
Ondersteunen bij het stemmen
Helpt lokale besturen om hun aanpak inclusiever te maken
Pagina 4 van 59
