Abdominale heelkunde – A. D’Hoore
1. Bariatrische en metabole Heelkunde
Van obesitas chirurgie naar metabole chirurgie
Obesitas is een ziekte met genetische predispositie, maar ook tgv
omgevingsfactoren.
Morbide obesitas had tot op heden geen andere behandeling dan
chirurgie.
Gastric bypass chirurgie -> belangrijke neurohumorale veranderingen ->
vandaar de naam metabole chirurgie
Relatieve risico op overlijden is gerelateerd met BMI (=gewicht/lengte (m)^2)
- Optimale BMI -> 20,5-24,9 voor vrouwen en mannen van alle leeftijden
- BMI catergorieën
o BMI 19-24 : normaal gewicht
o BMI 25-29 : overgewicht
o BMI > 30 : obesitas
o BMI > 40 : morbide obesitas
o BMI > 50 : superobees
- In België 2017 -> 49,3% overgewicht en 16% obees
Obesitas gerelateerde morbiditeit:
- Stroke, depressie, slaapapneu
- Hypertensie, hartaritimieën, ischemische cardiomyopathie, hartfalen
- Glucose intoleratie, insuline resistentie, T2D
- Veneuze stase, artrose, gout
- Kanker (ongeveer 13 types tumoren zijn gerelateerd aan overgewicht en obesitas),
NASH, dyslipidemie
- METABOOL SYNDROOM en T2D!
- Daling van BMI zorgt voor betere algemene overleving door afname van morbiditeiten
,Verschillende factoren zorgen voor veranderde gen- en proteïne-expressie:
- Epigenetica, Familiale geschiedenis, Leeftijd, Andere risicofactoren
- Calorie-overmaat , Inactiviteit -> obesitas
Veranderde gen- en proteïne-expressie zorgt voor insuline-resistentie en Beta cell dysfunctie
-> Type 2 Diabetes
- Obesitas is grote risicofactor voor het ontwikkelen van type 2 diabetes
Tot voor kort was chirurgie enige afdoende om belangrijke en behoudende gewichtsreductie te
bekomen.
- Vroeger was er bij een medische/medicamenteuze behandeling van morbide obesitas
vrijwel geen vermindering van lichaamsgewicht
o Nu -> GLP1- analogen. Werken zeer goed.
▪ Werking -> gebaseerd op de werking van een gastric bypass
• Gastric bypass = overbruggen van duodenum wat zorgt voor
stijging van GLP1.
• GLP1- analogen werken dus op dezelfde wijze als het resultaat
van een gastric bypass
• Toename verzadiging, verhoogde insuline secretie, verhoogd
energieverbruik, verhoogde lipolyse
• Afname insuline resistentie, afname maaglediging, afname GI-
motiliteit, afname hepatische steatose, afname lipid content
o Maar -> chirurgie blijft de enige effectieve behandeling voor patiënten met
morbide obesitas (2003)
▪ Geen enkele non-chirurgische behandeling biedt een significante en
behouden gewichtsreductie voorbij 1 jaar
▪ Nu -> GLP1-analogen die wel goed werken
,Medische behandeling:
- GLP1-agonist
o Semaglutide
- GLP1 + GIP (glucose-dependent insulinotropic polypeptide)
- Sinds gebruik van ozempic is aantal obesitas operaties met 20% gedaald
- Belangrijk om medicatie door te nemen!
o Eenmaal gestopt met medicatie, zelfs na 3 jaar en desondanks belangrijke
gewichtsreductie, gaat de gewichtscurve
opnieuw omhoog.
o Bij chirurgie biedt je een definitieve
oplossing, maar niet bij iedereen geeft dit een
optimaal resultaat
- Chirurgie
o In de tijd dat dit open chirurgie was -> enorme morbiditeit en mortaliteit
▪ Nu zeer veilig
▪ Soms zelfs one-night stay of zelfs ambulant
o Patiënten krijgen wel verlengde trombose profylaxe (vroeger zag men wel eens
longembolen na de operatie)
Indicatie voor heelkunde – Riziv conventie:
- Volwassenen BMI > 40
- Volwassenen BMI 35-40
o + diabetes
o + therapie resistente HT (hypertensie)
o + OSA (slaapapneesyndroom)
o NAFLD
o GERD
o Orthopedische lasten
o Psychologisch lijden
o Reinterventie
- Falend dieet (1j FU)
- MDC: chirurg, internist (endocrinoloog), klinisch psycholoog
- Men moet kunnen aantonen dat men conservatieve behandeling heeft gehad!
- Er moet een tijdsdelay van 3 maand zijn tussen consult en operatie zodat patiënt nog
eens kan denken of hij dit echt wilt
Contraindicaties voor heelkunde:
- Leeftijd; de extremen (>70j, kinderen-adolescenten)
- Levercirrose (meest frequent NASH)
- Gevorderd orgaanfalen
- Psychiatrische aandoeningen
, Type chirurgie
Restrictief -> volume dat je eet verminderen
o Mason gastroplastie, Mc Lean
▪ Probleem met Mason -> je kan bijna niets meer eten. Enkel ‘smeltende’
voeding kan nog doorheen de maag + moeilijke ingreep
o Adjustabe gastric banding
▪ Maagring (ringoperatie)
▪ Ring rond bovenste deel van de maag -> we krijgen een kleine maag
bovenaan waar de vertering gebeurd
• Voedsel gaat daarna doorheen ring verder
• Deze ring kon je opblazen waardoor die nauwe werd
o Sleeve gastrectomie
- Malabsorptie -> eten zoveel je wilt, maar lichaam neemt het niet meer op
o Scopinaro (biliopancreatische derivatie)
o Duodenal Switch, SADI
- Gastric bypass -> mengeling van beiden
- 90% van de gevallen is bariatrische chirurgie laparoscopisch
Mason Gastroplastie (VBG)
- VBG = vertical banded gastroplastie
- Problemen
o Dysfagie (vlees, …)
o Stapler loslating (recanalisatie)
- Laparoscopische versie: Mc Lean
o Restrictief
o Geen recanalisatie mogelijk
o Zelfde long-term als Mason:
▪ Reflux
▪ Dysfagie en braken
1. Bariatrische en metabole Heelkunde
Van obesitas chirurgie naar metabole chirurgie
Obesitas is een ziekte met genetische predispositie, maar ook tgv
omgevingsfactoren.
Morbide obesitas had tot op heden geen andere behandeling dan
chirurgie.
Gastric bypass chirurgie -> belangrijke neurohumorale veranderingen ->
vandaar de naam metabole chirurgie
Relatieve risico op overlijden is gerelateerd met BMI (=gewicht/lengte (m)^2)
- Optimale BMI -> 20,5-24,9 voor vrouwen en mannen van alle leeftijden
- BMI catergorieën
o BMI 19-24 : normaal gewicht
o BMI 25-29 : overgewicht
o BMI > 30 : obesitas
o BMI > 40 : morbide obesitas
o BMI > 50 : superobees
- In België 2017 -> 49,3% overgewicht en 16% obees
Obesitas gerelateerde morbiditeit:
- Stroke, depressie, slaapapneu
- Hypertensie, hartaritimieën, ischemische cardiomyopathie, hartfalen
- Glucose intoleratie, insuline resistentie, T2D
- Veneuze stase, artrose, gout
- Kanker (ongeveer 13 types tumoren zijn gerelateerd aan overgewicht en obesitas),
NASH, dyslipidemie
- METABOOL SYNDROOM en T2D!
- Daling van BMI zorgt voor betere algemene overleving door afname van morbiditeiten
,Verschillende factoren zorgen voor veranderde gen- en proteïne-expressie:
- Epigenetica, Familiale geschiedenis, Leeftijd, Andere risicofactoren
- Calorie-overmaat , Inactiviteit -> obesitas
Veranderde gen- en proteïne-expressie zorgt voor insuline-resistentie en Beta cell dysfunctie
-> Type 2 Diabetes
- Obesitas is grote risicofactor voor het ontwikkelen van type 2 diabetes
Tot voor kort was chirurgie enige afdoende om belangrijke en behoudende gewichtsreductie te
bekomen.
- Vroeger was er bij een medische/medicamenteuze behandeling van morbide obesitas
vrijwel geen vermindering van lichaamsgewicht
o Nu -> GLP1- analogen. Werken zeer goed.
▪ Werking -> gebaseerd op de werking van een gastric bypass
• Gastric bypass = overbruggen van duodenum wat zorgt voor
stijging van GLP1.
• GLP1- analogen werken dus op dezelfde wijze als het resultaat
van een gastric bypass
• Toename verzadiging, verhoogde insuline secretie, verhoogd
energieverbruik, verhoogde lipolyse
• Afname insuline resistentie, afname maaglediging, afname GI-
motiliteit, afname hepatische steatose, afname lipid content
o Maar -> chirurgie blijft de enige effectieve behandeling voor patiënten met
morbide obesitas (2003)
▪ Geen enkele non-chirurgische behandeling biedt een significante en
behouden gewichtsreductie voorbij 1 jaar
▪ Nu -> GLP1-analogen die wel goed werken
,Medische behandeling:
- GLP1-agonist
o Semaglutide
- GLP1 + GIP (glucose-dependent insulinotropic polypeptide)
- Sinds gebruik van ozempic is aantal obesitas operaties met 20% gedaald
- Belangrijk om medicatie door te nemen!
o Eenmaal gestopt met medicatie, zelfs na 3 jaar en desondanks belangrijke
gewichtsreductie, gaat de gewichtscurve
opnieuw omhoog.
o Bij chirurgie biedt je een definitieve
oplossing, maar niet bij iedereen geeft dit een
optimaal resultaat
- Chirurgie
o In de tijd dat dit open chirurgie was -> enorme morbiditeit en mortaliteit
▪ Nu zeer veilig
▪ Soms zelfs one-night stay of zelfs ambulant
o Patiënten krijgen wel verlengde trombose profylaxe (vroeger zag men wel eens
longembolen na de operatie)
Indicatie voor heelkunde – Riziv conventie:
- Volwassenen BMI > 40
- Volwassenen BMI 35-40
o + diabetes
o + therapie resistente HT (hypertensie)
o + OSA (slaapapneesyndroom)
o NAFLD
o GERD
o Orthopedische lasten
o Psychologisch lijden
o Reinterventie
- Falend dieet (1j FU)
- MDC: chirurg, internist (endocrinoloog), klinisch psycholoog
- Men moet kunnen aantonen dat men conservatieve behandeling heeft gehad!
- Er moet een tijdsdelay van 3 maand zijn tussen consult en operatie zodat patiënt nog
eens kan denken of hij dit echt wilt
Contraindicaties voor heelkunde:
- Leeftijd; de extremen (>70j, kinderen-adolescenten)
- Levercirrose (meest frequent NASH)
- Gevorderd orgaanfalen
- Psychiatrische aandoeningen
, Type chirurgie
Restrictief -> volume dat je eet verminderen
o Mason gastroplastie, Mc Lean
▪ Probleem met Mason -> je kan bijna niets meer eten. Enkel ‘smeltende’
voeding kan nog doorheen de maag + moeilijke ingreep
o Adjustabe gastric banding
▪ Maagring (ringoperatie)
▪ Ring rond bovenste deel van de maag -> we krijgen een kleine maag
bovenaan waar de vertering gebeurd
• Voedsel gaat daarna doorheen ring verder
• Deze ring kon je opblazen waardoor die nauwe werd
o Sleeve gastrectomie
- Malabsorptie -> eten zoveel je wilt, maar lichaam neemt het niet meer op
o Scopinaro (biliopancreatische derivatie)
o Duodenal Switch, SADI
- Gastric bypass -> mengeling van beiden
- 90% van de gevallen is bariatrische chirurgie laparoscopisch
Mason Gastroplastie (VBG)
- VBG = vertical banded gastroplastie
- Problemen
o Dysfagie (vlees, …)
o Stapler loslating (recanalisatie)
- Laparoscopische versie: Mc Lean
o Restrictief
o Geen recanalisatie mogelijk
o Zelfde long-term als Mason:
▪ Reflux
▪ Dysfagie en braken
