Samenvatting - publiekrecht

Samenvatting publiek: federale uitvoerende macht
- Koning
- Federale regering (wordt benoemd door de Koning)

Art. 37

samenstelling

1 Samenstelling – Koning
België = grondwettelijke monarchie

Koning = staatshoofd
= Niet verkozen  Aangeduid door erfopvolging (art. 85 Gw.)

Koning = hoofd van de federale UM

 beperkte politieke macht:
o Koning is politiek onbekwaam en onverantwoordelijk (art. 88 Gw.)
o Medeondertekening door minister(s) (art. 106 Gw.)

Koning oefent federale UM niet zélf uit, maar benoemt hiervoor ministers en
staatssecretarissen
= federale regering


2 Samenstelling – Federale regering
Federale regering = ministers & staatssecretarissen (Art. 96 Gw. & Art. 104, 1 e en 2e lid Gw.)

Benoemd (en ontslagen) door de Koning

 NIET verkozen door de bevolking!
 Doorgaans gevormd o.b.v. de meerderheid in de Kamer (<> ‘minderheidsregering’)
o Praktijk: meeste ministers en staatssecretarissen zij parlementsleden (Art. 50
Gw.)

2.1 Federale regering – ministers
Aantal: max 15 (incl 1e minister)

Voorwaarden samenstelling:
- Belg zijn
- geen lid vd koninklijke familie
- Paritair (NL/FR) samengesteld (uitz: 1e minister) (= evenveel NLtaligen als FRtaligen)
- personen v verschillend geslacht
- onverenigbaarheden

Bevoegdheidsportefeuille per minister:
- verantwoordelijk t.a.v. de Kamer
- hoofd v 1 of meer Federale Overheidsdienst

Onder leiding vd ‘1e minister’ (= ‘premier’)

 Voorzitter & woordvoeder vd federale regering
 Politiek staatshoofd
 Doorgaans de ‘formateur’ die eerste minister wordt (formateur nu = Bart De Wever)
1

,  Geen (grond)wettelijk geregeld statuut

2.2 Federale regering – staatssecretarissen
Aantal: onbeperkt

Voorwaarden samenstelling:
- geen pariteit / taalaanhorigheid (geen verplichting voor taalgelijkheid)
- geen vereiste verhouding man-vrouw

‘Adjunct-ministers’
- ze helpen een minister of krijgen een speciale taak

Waarin verschilt het mandaat v staatssecretaris met het mandaat v minister:
1. Geen maximum aantal staatsecretarissen
2. Benoeming v staatssecretarissen, geen vereiste
- verschillend geslacht
- benoeming evenveel NL als FR

3. ‘intern’ beperktere bevoegdheden:
- lid federale regering, maar geen lid vd Ministerraad (d.i. geen stemrecht)
 staatssecretarissen kunnen wel vergaderingen Ministerraad bijwonen indien dossiers
besproken
waarvoor zij bevoegd zijn
- toegevoegd aan een minister
 ondersteunt betrokken minister (de staatssecretaris komt ‘onder toezicht’ vd
betrokken minister
& zal soms instemming moeten krijgen vd minister aan wie men is toegevoegd)


3 Samenstelling – regeringsvorming in de praktijk
(sinds 9 juni 2024)

Belangrijke rol voor Koning als staatshoofd
 benoeming: ontslag ministers / staatssecretarissen
 aanstellen ‘informateur’

Invloed uitslag federale verkiezingen
 Federale regering heeft vertrouwen Kamer nodig

Praktijk – 5 fases:
1. Koning laat zich adviseren over de verkiezingsuitslag
 Opgelet: ‘vorige’ eerste minister biedt ontslag regering aan => ‘vorige’ regering gaat in
lopende zaken tot nieuwe regering benoemd is.

2. Koning wijst een ‘informateur’ aan
Taak: coalitiemogelijkheden onderzoeken (soms zijn verkiezingsuitslagen zo duidelijk, dat de
Koning direct een formateur aanwijst en geen informateur nodig heeft)

3. Koning wijst een ‘formateur’ aan
- Taak: regering vormen
- Hoe: Onderhandelen en opstellen ‘regeerakkoord’
- Indien succesvol  eerste minister

4. Koning benoemt de ministers & staatssecretarissen
= formaliseren van aantreden nieuwe regering – OPGELET volgorde:
2