Inhoud
Algemeen overzicht.................................................................................................................... 2
Opsporing................................................................................................................................... 2
1. Overzicht............................................................................................................................. 2
2. Politie als actor in de strafrechtsketen................................................................................2
2.1 Opfrisser: wetgevend kader........................................................................................... 2
2.2 De politiefunctie: capaciteit en verschillende graden....................................................5
2.3 COP (Community Oriented Policing)...............................................................................7
2.4 Diversiteit....................................................................................................................... 8
3. Instroom, doorstroom, uitstroom....................................................................................... 13
3.1 Instroom doorstroom en uitstroom op niveau van de opsporing meten.......................13
3.2 Instroom op politieniveau meten................................................................................. 14
3.3 Instroom en discretionaire ruimte................................................................................16
3.4 Registratie: opstellen van een proces-verbaal en verhoren.........................................19
4. Gastcollege: PAULO politieopleiding.................................................................................. 24
5. Gastcollege: federale gerechtelijke politie........................................................................25
6. Gastcollege: Lokale Recherchedienst (LRD)......................................................................27
5.1 Inkijk in LRD Gent......................................................................................................... 27
5.2 Provinciaal RechercheManagement............................................................................. 30
5.3 Beheer van de plaats van de feiten.............................................................................30
7. gastcollege: identiteitscontroles....................................................................................... 31
7.1 Wat zijn identiteitscontroles?....................................................................................... 31
7.2 Waarom onderzoeken we dit?...................................................................................... 32
7.3 Wat leert onderzoek ons?............................................................................................. 33
7.4 Wat wordt er vandaag gedaan?................................................................................... 34
7.5 Wat brengt de toekomst?............................................................................................. 35
1
,Criminologie van de
strafrechtsbedeling
Algemeen overzicht
Helikopterperspectief:
1. Misdrijf- straf
2. De strafrechtsketen
1. De logica van de strafrechtsketen: de echelons
2. Een trechter
3. Keuzes maken in de keten
1. Opsporing
2. Vervolging
3. Straftoemeting
4. Strafuitvoering
Opsporing
1. Overzicht
Opsporing:
- Politie
- Bij inspectiediensten (bvb. RSZ-inspectie, douane)
- Inlichtingendiensten (bvb. veiligheid v/d staat)
- Private opsporing (bvb. privé detectives)
2. Politie als actor in de strafrechtsketen
2.1 Opfrisser: wetgevend kader
Vertrekpunt: Wet op het Politieambt (1992)
- Aanleiding: Bendecommissie I: Parlementair onderzoek naar de wijze waarop de
bestrijding van het banditisme en het terrorisme georganiseerd wordt
Politieoorlog, geen informatiedeling, rivaliteit, gebrek aan coördinatie,…
Pinksterplan: geen grote hervorming van de politiediensten, maar een
geïntegreerde benadering van de politiefunctie
- Inhoud WPA:
- Mijlpaal: Legt voor het eerst de politiefunctie vast voor de verschillende diensten
- Twee doelen:
- Vastleggen v/h wettelijk kader voor overlegstructuren/gezagsrelatie tussen
bestuurlijke en gerechtelijke overheden en toenmalige politiediensten
(bvb. Vijfhoeksoverleg)
- Vastleggen v/d opdrachten, plichten en bevoegdheden van
politieambtenaren v/d toenmalige verschillende politiediensten in 1 wet
- Drie krachtlijnen
- Politiediensten zijn uitvoeringsorganen, ze handelen onder het gezag en
de verantwoordelijkheid v/d overheden
- (gezagsprincipe)
- Politie treedt op om individuele rechten en vrijheden te beschermen en
dragen bij tot de democratische ontwikkeling van de maatschappij
- (democratisch principe)
2
, - Gebruik van geweld of dwang kan uitsluitend onder de bij wet bepaalde
voorwaarden (art 37, 37 bis en 38 WPA)
- (legaliteitsprincipe)
Evolutie tijdens en na de WPA:
- Wet 18 juli 1991: oprichting Comité P
- Wet 18 juli 1991: wet demilitarising Rijkswacht
- KB 11 juli 1994: oprichting APSD (Algemene PolitieSteunDienst)
- doel: coördinatie beleid door Ministers van BiZa en Just
- Interpolitiezones – veiligheidscharter per zone (door Vijfhoeksoverleg)
- 1997: Bevestiging burgemeester als spilfiguur voor bestuurlijke politie op grondgebied
gemeente; Wetboek van Strafvordering bevestigt leidende rol van PdK en OR
- 1997: eerste verslag Commissie Dutroux-Nihoul: integratie van de drie korpsen in 1
politiestructuur
- 1998: Ontsnapping Dutroux
- 24 mei 1998: Octopusakkoord => Wet op de geïntegreerde politie, gestructureerd op
twee niveaus (1998) (WGP)
WGP:
- Hoe ons huidig bestel er uit ziet
- Beide niveaus zijn autonoom en hangen af van verschillende overheden
- Functionele band
- Kritiek:
- Onderscheid niet makkelijk te maken in praktijk
- Sterk onderbemand
Federale politie Lokale politie
- Federaal niveau - Niveau politiezone
- 1 politie verzekert - 1 korps verzekert basispolitiezorg
gespecialiseerde functies en steun - Eengemeente/meergemeentezone
aan lokale politie (op basis van - Korpschef
specialiteit en subsidiariteit) - Basisfunctionaliteiten
- Commissaris-Generaal
- Gedeconcentreerde diensten
(FGP’s en CSD’s)
Federale politie:
- Taken: gespecialiseerde functies, supralokale feiten, steun aan lokale politie
- Organogram:
3
, Lokale politie:
- Taken: De eerstelijns-basispolitiezorg, die verbonden is met lokale gebeurtenissen en
fenomenen.
- Basisfunctionaliteiten/basispolitiezorg
- Onthaal
- Wijkwerking
- Interventie
- Handhaving openbare orde
- Lokale opsporing en onderzoek
- Politionele slachtofferbejegening
- Verkeer
Volwaardige politiezorg
Lokaal of federaal onderzoek?
- Afhankelijk van de inhoud en aard van het dossier
- Kunnen ook gezamenlijk onderzoek voeren!! (zie gastcolleges)
- PdK wijst toe obv…:
1. Aard v/d te onderzoeken feiten
2. Aard v/d te verrichten onderzoeksdaden
3. Geografische spreiding v onderzoeksdaden
Verder ontwikkelingen en discussies:
- SEGPOL: Staten-Generaal v/d politie (2021-2022)
- Doel: grootste issues identificeren
4
Algemeen overzicht.................................................................................................................... 2
Opsporing................................................................................................................................... 2
1. Overzicht............................................................................................................................. 2
2. Politie als actor in de strafrechtsketen................................................................................2
2.1 Opfrisser: wetgevend kader........................................................................................... 2
2.2 De politiefunctie: capaciteit en verschillende graden....................................................5
2.3 COP (Community Oriented Policing)...............................................................................7
2.4 Diversiteit....................................................................................................................... 8
3. Instroom, doorstroom, uitstroom....................................................................................... 13
3.1 Instroom doorstroom en uitstroom op niveau van de opsporing meten.......................13
3.2 Instroom op politieniveau meten................................................................................. 14
3.3 Instroom en discretionaire ruimte................................................................................16
3.4 Registratie: opstellen van een proces-verbaal en verhoren.........................................19
4. Gastcollege: PAULO politieopleiding.................................................................................. 24
5. Gastcollege: federale gerechtelijke politie........................................................................25
6. Gastcollege: Lokale Recherchedienst (LRD)......................................................................27
5.1 Inkijk in LRD Gent......................................................................................................... 27
5.2 Provinciaal RechercheManagement............................................................................. 30
5.3 Beheer van de plaats van de feiten.............................................................................30
7. gastcollege: identiteitscontroles....................................................................................... 31
7.1 Wat zijn identiteitscontroles?....................................................................................... 31
7.2 Waarom onderzoeken we dit?...................................................................................... 32
7.3 Wat leert onderzoek ons?............................................................................................. 33
7.4 Wat wordt er vandaag gedaan?................................................................................... 34
7.5 Wat brengt de toekomst?............................................................................................. 35
1
,Criminologie van de
strafrechtsbedeling
Algemeen overzicht
Helikopterperspectief:
1. Misdrijf- straf
2. De strafrechtsketen
1. De logica van de strafrechtsketen: de echelons
2. Een trechter
3. Keuzes maken in de keten
1. Opsporing
2. Vervolging
3. Straftoemeting
4. Strafuitvoering
Opsporing
1. Overzicht
Opsporing:
- Politie
- Bij inspectiediensten (bvb. RSZ-inspectie, douane)
- Inlichtingendiensten (bvb. veiligheid v/d staat)
- Private opsporing (bvb. privé detectives)
2. Politie als actor in de strafrechtsketen
2.1 Opfrisser: wetgevend kader
Vertrekpunt: Wet op het Politieambt (1992)
- Aanleiding: Bendecommissie I: Parlementair onderzoek naar de wijze waarop de
bestrijding van het banditisme en het terrorisme georganiseerd wordt
Politieoorlog, geen informatiedeling, rivaliteit, gebrek aan coördinatie,…
Pinksterplan: geen grote hervorming van de politiediensten, maar een
geïntegreerde benadering van de politiefunctie
- Inhoud WPA:
- Mijlpaal: Legt voor het eerst de politiefunctie vast voor de verschillende diensten
- Twee doelen:
- Vastleggen v/h wettelijk kader voor overlegstructuren/gezagsrelatie tussen
bestuurlijke en gerechtelijke overheden en toenmalige politiediensten
(bvb. Vijfhoeksoverleg)
- Vastleggen v/d opdrachten, plichten en bevoegdheden van
politieambtenaren v/d toenmalige verschillende politiediensten in 1 wet
- Drie krachtlijnen
- Politiediensten zijn uitvoeringsorganen, ze handelen onder het gezag en
de verantwoordelijkheid v/d overheden
- (gezagsprincipe)
- Politie treedt op om individuele rechten en vrijheden te beschermen en
dragen bij tot de democratische ontwikkeling van de maatschappij
- (democratisch principe)
2
, - Gebruik van geweld of dwang kan uitsluitend onder de bij wet bepaalde
voorwaarden (art 37, 37 bis en 38 WPA)
- (legaliteitsprincipe)
Evolutie tijdens en na de WPA:
- Wet 18 juli 1991: oprichting Comité P
- Wet 18 juli 1991: wet demilitarising Rijkswacht
- KB 11 juli 1994: oprichting APSD (Algemene PolitieSteunDienst)
- doel: coördinatie beleid door Ministers van BiZa en Just
- Interpolitiezones – veiligheidscharter per zone (door Vijfhoeksoverleg)
- 1997: Bevestiging burgemeester als spilfiguur voor bestuurlijke politie op grondgebied
gemeente; Wetboek van Strafvordering bevestigt leidende rol van PdK en OR
- 1997: eerste verslag Commissie Dutroux-Nihoul: integratie van de drie korpsen in 1
politiestructuur
- 1998: Ontsnapping Dutroux
- 24 mei 1998: Octopusakkoord => Wet op de geïntegreerde politie, gestructureerd op
twee niveaus (1998) (WGP)
WGP:
- Hoe ons huidig bestel er uit ziet
- Beide niveaus zijn autonoom en hangen af van verschillende overheden
- Functionele band
- Kritiek:
- Onderscheid niet makkelijk te maken in praktijk
- Sterk onderbemand
Federale politie Lokale politie
- Federaal niveau - Niveau politiezone
- 1 politie verzekert - 1 korps verzekert basispolitiezorg
gespecialiseerde functies en steun - Eengemeente/meergemeentezone
aan lokale politie (op basis van - Korpschef
specialiteit en subsidiariteit) - Basisfunctionaliteiten
- Commissaris-Generaal
- Gedeconcentreerde diensten
(FGP’s en CSD’s)
Federale politie:
- Taken: gespecialiseerde functies, supralokale feiten, steun aan lokale politie
- Organogram:
3
, Lokale politie:
- Taken: De eerstelijns-basispolitiezorg, die verbonden is met lokale gebeurtenissen en
fenomenen.
- Basisfunctionaliteiten/basispolitiezorg
- Onthaal
- Wijkwerking
- Interventie
- Handhaving openbare orde
- Lokale opsporing en onderzoek
- Politionele slachtofferbejegening
- Verkeer
Volwaardige politiezorg
Lokaal of federaal onderzoek?
- Afhankelijk van de inhoud en aard van het dossier
- Kunnen ook gezamenlijk onderzoek voeren!! (zie gastcolleges)
- PdK wijst toe obv…:
1. Aard v/d te onderzoeken feiten
2. Aard v/d te verrichten onderzoeksdaden
3. Geografische spreiding v onderzoeksdaden
Verder ontwikkelingen en discussies:
- SEGPOL: Staten-Generaal v/d politie (2021-2022)
- Doel: grootste issues identificeren
4
