Ondernemingsrecht
Werkcollege 1
Rechtsobject: lijdend voorwerp
Rechtssubject: onderwerp
Ondernemingsrecht: alle rechtsvormen die in de Nederlandse of Europese wet
geregeld zijn, ook indien zij geen (winstgerichte) onderneming zijn.
Het ondernemingsrecht binnen het Burgerlijk Wetboek
Een rechtssubject is een drager van rechten en plichten
- Natuurlijke personen: mensen (art. 1:1 BW)
- Rechtspersonen: bv of vereniging (art. 2:3 BW)
Worden gelijkgesteld in art. 2:5 BW voor wat het vermogensrecht betreft.
Rechtsbevoegd: vrij en bevoegd tot het genot van burgerlijke rechten
(art. 1:1 BW)
Personenvennootschappen (maatschap en vof) en eenmanszaken zijn geen
rechtssubject en hebben dus geen rechtsbevoegdheid.
Een rechtsobject is hetgeen waarop een rechtssubject recht kan hebben,
bijvoorbeeld goederen.
Functionarissen binnen rechtsvormen
- Bestuurders (bij rechtspersonen)
- Vennoten (bij personenvennootschappen)
- Maten (bij personenvennootschappen)
- Commissarissen (bij grote rechtspersonen)
- Procuratiehouder (bij rechtspersonen)
- Eigenaar (bij eenmanszaak)
Zzp: zelfstandigen zonder personeel (bijvoorbeeld een eenmanszaak)
Rechtsvormen
Rechtspersonen (art. 2:3 BW) (rechtssubjecten)
- BV (besloten vennootschap)
Een rechtspersoon met een eigen kapitaal, dat door middel van het
uitgeven van aandelen is verkregen. Moet worden opgericht met een
notariële akte. Moet ingeschreven worden bij de KvK. Er is geen
minimumoprichtingskapitaal en er is een beperkte persoonlijke
aansprakelijkheid van bestuurders en aandeelhouders. Kunnen allen
aandelen op naam worden uitgegeven.
Aandeelhouders krijgen aandelen na het storten van het geld in de bv, in
ruil waarvoor ze het recht krijgen om over besluitvorming binnen de bv
mee te kunnen stemmen en een deel van de winst te ontvangen.
- NV (naamloze vennootschap)
Kapitaalvennootschap met beperkte aansprakelijkheid, maar heeft wel een
verplicht minimumoprichtingskapitaal (45.000 euro). Opgericht met een
notariële akte en inschrijven bij de KvK. De aandelen kunnen op naam of
, aan toonder zijn. Kunnen op een aandelenbeurs worden verhandeld, wordt
het een beursgenoteerde nv of beurs-nv. Er zijn geen stem- of
winstrechtloze aandelen.
- Vereniging (formeel of informeel)
- Coöperatie
Vereningingsvorm, ledenorgaan is verplicht. Gericht op winst en heeft als
doel het voorzien in stoffelijke behofte van leden door het sluiten van
overeenkomsten met hen. Moet bij de notaris worden opgericht en
inschrijving bij de KvK. Bestuurders zijn niey aansprakelijk en het is
mogelijk dat de aansprakelijkheid van leden ook wordt beperkt of
uitgesloten, zoals bij de bv en nv.
- OVM (onderlinge waarborgmaatschappij)
Hetzelfde als coöperatie, behalve dat het doel moet hebben dat ze met
haar leden verzekeringsovereenkomsten sluit.
- Stichting
Personenvennootschappen
- Maatschap
Stille maatschap: treedt niet naar buiten onder 1 naam, handelsnaam is
niet verplicht.
Openbare maatschap: treedt wel naar buiten onder 1 naam.
- Vof (vennootschap onder firma)
- Cv (commanditaire vennootschap)
Stillen vennoten
Niet wettelijk geregelde ondernemingen
- Eenmanszaak inschrijving bij de KvK is verplicht
Europese rechtsvormen
- EESV (Europees Economische Samenwerkingsverband
Wordt opgericht door minstens 2 natuurlijke of rechtspersonen uit
minstens 2 verschillende lidstaten door middel van een overeenkomst en
zonder kapitaalinbreng. Zowel natuurlijke als rechtspersonen mogen in NL
gevestigde EESV besturen. Het heeft rechtspersoonelijkheid, maar alle
leden blijven naast de EESV hoofdelijk aansprakelijk voor schulden. Doel is
om economische werkzaamheid van zijn leden te vergemakkelijken of te
ontwikkelen, dan wel de resultaten ervan te verbeteren of te vergroten.
Mag geen doel hebben winst te maken, wordt het toch behaald, dan wordt
dit beschouwd als winst van de leden. De werkzaamheden moeten
samenhang vertonen met de economische werkzaamheid van zijn leden,
meestal rechtspersonen, en een ondersteunend karakter hebben.
- SE (Societas Europaea)
Naamloos vennootschap, een rechtspersoon waarvan het kapitaal in
aandelen is verdeeld. Mag wel winst uitkeren aan de betrokken
rechtspersonen en zijn niet hoofdelijk naast de SE aansprakelijk. Oprichting
kan plaatsvinden door alles rechtspersonen, maar moeten hun oorsprong
vinden in minstens 2 verschillende nationaliteiten en samen zorgdragen
voor een geplaatst aandelenkapitaal van min 120.000 euro. Kan zich
verplaatsen van lidstaat naar lidstaat zonder opgegeven te worden.
, - SCE (societas Cooperativa Eurpaea
Net als de SE niet gebonden aan een EU-lidstaat, zodat
grensoverschijdende zetelverplaatsing mogelijk is. Is een vennootschap
met een in aandlen verdeeld kapitaal. Doel is het voldoen aan de
behoeften van haar leden of het ontwikkelen van hun economische en
sociale activiteiten. Wordt bereikt door met haar leden overeenkomsten te
sluiten over de leverning van goederen, het verrichten van diensten of het
uitvoeren van werken in het kader van de activiteit die de SCE uitoefent of
doet uitoefenen. Oprichting kan door minstens 2 rechtspersonen uit
verschillende lidstaten, maar ook door minimaal 5 natuurlijke persoenen of
personenvennootschappen uit minstens 2 verschillende lidstaten. Het
minimaal geplaatste kapitaal van de leden is 30.000 euro.
Raakvlakken met het personen- en familierecht en het faillissementsrecht
Het personen- en familierecht kan invloed hebben op het ondernemingsrecht,
omdat ondernemingen worden geleid door natuurlijke personen.
Ondercuratelestelling en minderjarigheid leidt onder
handelingsonbekwaamheid (art. 3:32 lid 2 BW) waardoor alle
rechtshandelingen die hun verrichten vernietigbaar worden.
Handelingsonbevoegdheid is sprake van wanneer iemand over een specifiek
gedeelte van zijn of haar leven geen rechtshandelingen mag verrichten.
Hieronder valt bewind (persoon wordt geacht geen controle meer te hebben
over alleen het vermogensrechtelijke aspect van zijn leven) art. 1:431 lid 1 BW. Er
wordt een bewindvoerder aangesteld.
Art. 7a:1683 BW
Ook valt onder handelingsonbevoegdheid mentorschap (art. 1:453 lid 1 BW).
Het gaat over handelingen omtrent de verzorging, verpleging, behandeling en
begeleiding, door een geestelijke of lichamelijke beperking. Zoals een
hersenletsel, dementie of een verstandelijke beperking. Er wordt een mentor
aangesteld. Verricht de persoon in kwestie een niet-vermogensrechtelijke
aangelegenheden, dan is het vernietigbaar volgens art. 1:457 lid 1 BW.
Art. 1:88 lid 1 BW specifieke gevallen handelingsonbevoegdheid.
Art. 3:34 BW
Wie de onderneming bestuurt in geval van ontstentenis (persoon is niet langer in
functie) of belet (iemand is tijdelijk niet in staat om functie te vervullen)(art.
2:134/244 lid 4). Als een rechtspersoon langer dan een jaar geen bestuurders
heeft en tevens verplichtingen zoals het publiceren van de jaarrekening verzaakt,
dan bestaat het risico dat de rechtspersoon ontbonden wordt door de KvK (art.
2:19a BW)
Minderjarigen (art. 1:234 lid 3 BW)
Vertegenwoordiging door handelingsonbekwame (art. 3:36 lid 1 BW)
Een 16 of 17- jarige ondernemer dient om handlichting te vragen bij de
kantonrechter (art. 1:235 BW)
, Raakvlakken met het faillissementsrecht
Kan betrekking hebben op afzonderlijke ondernemers, hun onderneming of beide.
Nij personenvennootschappen en de eenmanszaak worden in beginsel de
vennoten of de eigenaar afzonderlijk failliet verklaard, waarbij de echtgenoot of
geregistreerd partner ook hoofdelijk aansprakelijk is ingeval er een gemeenschap
van goederen is tussen de partners. Als de onderneming een rechtspersoon is,
blijft het vermogen van de functionarissen buiten schot, tenzij er sprake is van
wanbeleid.
Art. 22 + 23 Fw
Art. 2:248 lid 1 BW hoofdelijk aansprakelijk
Hoofdelijk: voor het gehele bedrag met het gehele eigen vermogen.
Curator is op grond van art. 68 Fw bevoegd om vanaf de dag dat het faillissement
wordt uitgesproken het beheer te voeren over de onderneming.
Art. 3:84/86 BW
Art. 35 lid 3 Fw + art. 14 lid 3 Fw.
Indien surseance van een betaling wordt verleend, krijgt een ondernemer of
rechtspersoon uitstel van betaling. Art. 214 lid 4 Fw + art. 215 lid 2 Fw + art.
228 Fw + art. 229 Fw.
Vertegenwoordiging is het verrichten van een rechtshandeling namens een
ander, waarbij een ander dus een bedrijf of persoon kan zijn.. de
vertegenwoordiger bindt dan de ander, de onderneming, aan de gewenste
overeenkomst en valt er in beginsel zelf tussenuit. Volmacht (art. 3:60 BW) is de
bevoegdheid om namens iemand anders een overeenkomst te sluiten.
Lastgevingsovereenkomst art. 7:414 BW. Overeenkomst art. 6:217 BW
- Middellijke vertegenwoordiging: vertegenwoordiger de
rechtshandeling namens de vertegenwoordiger op eigen naam verricht.
Rechtshandeling wordt op naam van de tussenpersoon verricht.
- Onmiddellijke vertegenwoordiging: waarbij de tussenpersoon als
middel ertussenuit valt.
Handelsregister
Alle rechtsvormen dienen in het Handelsregister van de KvK te worden
ingeschreven. In deze basisregistratie is te vinden wie functionaris (bestuurder,
vennoot of eigenaar van een eenmanszaak) is van de desbetreffende
onderneming, wie bevoegd is de onderneming te vertegenwoordigen en of er
wellicht sprake is van een faillissement dan wel of de onderneming is
opgehouden te bestaan als gevolg van een liquidatie.
Het doel van het handelsregister is meer rechtszekerheid te verschaffen tijdens
het zakendoen. Er kan namelijk veilig worden gehandeld als alles in 1 register
staat en weet de overheid welke ondernemingen bestaan.
Werkcollege 1
Rechtsobject: lijdend voorwerp
Rechtssubject: onderwerp
Ondernemingsrecht: alle rechtsvormen die in de Nederlandse of Europese wet
geregeld zijn, ook indien zij geen (winstgerichte) onderneming zijn.
Het ondernemingsrecht binnen het Burgerlijk Wetboek
Een rechtssubject is een drager van rechten en plichten
- Natuurlijke personen: mensen (art. 1:1 BW)
- Rechtspersonen: bv of vereniging (art. 2:3 BW)
Worden gelijkgesteld in art. 2:5 BW voor wat het vermogensrecht betreft.
Rechtsbevoegd: vrij en bevoegd tot het genot van burgerlijke rechten
(art. 1:1 BW)
Personenvennootschappen (maatschap en vof) en eenmanszaken zijn geen
rechtssubject en hebben dus geen rechtsbevoegdheid.
Een rechtsobject is hetgeen waarop een rechtssubject recht kan hebben,
bijvoorbeeld goederen.
Functionarissen binnen rechtsvormen
- Bestuurders (bij rechtspersonen)
- Vennoten (bij personenvennootschappen)
- Maten (bij personenvennootschappen)
- Commissarissen (bij grote rechtspersonen)
- Procuratiehouder (bij rechtspersonen)
- Eigenaar (bij eenmanszaak)
Zzp: zelfstandigen zonder personeel (bijvoorbeeld een eenmanszaak)
Rechtsvormen
Rechtspersonen (art. 2:3 BW) (rechtssubjecten)
- BV (besloten vennootschap)
Een rechtspersoon met een eigen kapitaal, dat door middel van het
uitgeven van aandelen is verkregen. Moet worden opgericht met een
notariële akte. Moet ingeschreven worden bij de KvK. Er is geen
minimumoprichtingskapitaal en er is een beperkte persoonlijke
aansprakelijkheid van bestuurders en aandeelhouders. Kunnen allen
aandelen op naam worden uitgegeven.
Aandeelhouders krijgen aandelen na het storten van het geld in de bv, in
ruil waarvoor ze het recht krijgen om over besluitvorming binnen de bv
mee te kunnen stemmen en een deel van de winst te ontvangen.
- NV (naamloze vennootschap)
Kapitaalvennootschap met beperkte aansprakelijkheid, maar heeft wel een
verplicht minimumoprichtingskapitaal (45.000 euro). Opgericht met een
notariële akte en inschrijven bij de KvK. De aandelen kunnen op naam of
, aan toonder zijn. Kunnen op een aandelenbeurs worden verhandeld, wordt
het een beursgenoteerde nv of beurs-nv. Er zijn geen stem- of
winstrechtloze aandelen.
- Vereniging (formeel of informeel)
- Coöperatie
Vereningingsvorm, ledenorgaan is verplicht. Gericht op winst en heeft als
doel het voorzien in stoffelijke behofte van leden door het sluiten van
overeenkomsten met hen. Moet bij de notaris worden opgericht en
inschrijving bij de KvK. Bestuurders zijn niey aansprakelijk en het is
mogelijk dat de aansprakelijkheid van leden ook wordt beperkt of
uitgesloten, zoals bij de bv en nv.
- OVM (onderlinge waarborgmaatschappij)
Hetzelfde als coöperatie, behalve dat het doel moet hebben dat ze met
haar leden verzekeringsovereenkomsten sluit.
- Stichting
Personenvennootschappen
- Maatschap
Stille maatschap: treedt niet naar buiten onder 1 naam, handelsnaam is
niet verplicht.
Openbare maatschap: treedt wel naar buiten onder 1 naam.
- Vof (vennootschap onder firma)
- Cv (commanditaire vennootschap)
Stillen vennoten
Niet wettelijk geregelde ondernemingen
- Eenmanszaak inschrijving bij de KvK is verplicht
Europese rechtsvormen
- EESV (Europees Economische Samenwerkingsverband
Wordt opgericht door minstens 2 natuurlijke of rechtspersonen uit
minstens 2 verschillende lidstaten door middel van een overeenkomst en
zonder kapitaalinbreng. Zowel natuurlijke als rechtspersonen mogen in NL
gevestigde EESV besturen. Het heeft rechtspersoonelijkheid, maar alle
leden blijven naast de EESV hoofdelijk aansprakelijk voor schulden. Doel is
om economische werkzaamheid van zijn leden te vergemakkelijken of te
ontwikkelen, dan wel de resultaten ervan te verbeteren of te vergroten.
Mag geen doel hebben winst te maken, wordt het toch behaald, dan wordt
dit beschouwd als winst van de leden. De werkzaamheden moeten
samenhang vertonen met de economische werkzaamheid van zijn leden,
meestal rechtspersonen, en een ondersteunend karakter hebben.
- SE (Societas Europaea)
Naamloos vennootschap, een rechtspersoon waarvan het kapitaal in
aandelen is verdeeld. Mag wel winst uitkeren aan de betrokken
rechtspersonen en zijn niet hoofdelijk naast de SE aansprakelijk. Oprichting
kan plaatsvinden door alles rechtspersonen, maar moeten hun oorsprong
vinden in minstens 2 verschillende nationaliteiten en samen zorgdragen
voor een geplaatst aandelenkapitaal van min 120.000 euro. Kan zich
verplaatsen van lidstaat naar lidstaat zonder opgegeven te worden.
, - SCE (societas Cooperativa Eurpaea
Net als de SE niet gebonden aan een EU-lidstaat, zodat
grensoverschijdende zetelverplaatsing mogelijk is. Is een vennootschap
met een in aandlen verdeeld kapitaal. Doel is het voldoen aan de
behoeften van haar leden of het ontwikkelen van hun economische en
sociale activiteiten. Wordt bereikt door met haar leden overeenkomsten te
sluiten over de leverning van goederen, het verrichten van diensten of het
uitvoeren van werken in het kader van de activiteit die de SCE uitoefent of
doet uitoefenen. Oprichting kan door minstens 2 rechtspersonen uit
verschillende lidstaten, maar ook door minimaal 5 natuurlijke persoenen of
personenvennootschappen uit minstens 2 verschillende lidstaten. Het
minimaal geplaatste kapitaal van de leden is 30.000 euro.
Raakvlakken met het personen- en familierecht en het faillissementsrecht
Het personen- en familierecht kan invloed hebben op het ondernemingsrecht,
omdat ondernemingen worden geleid door natuurlijke personen.
Ondercuratelestelling en minderjarigheid leidt onder
handelingsonbekwaamheid (art. 3:32 lid 2 BW) waardoor alle
rechtshandelingen die hun verrichten vernietigbaar worden.
Handelingsonbevoegdheid is sprake van wanneer iemand over een specifiek
gedeelte van zijn of haar leven geen rechtshandelingen mag verrichten.
Hieronder valt bewind (persoon wordt geacht geen controle meer te hebben
over alleen het vermogensrechtelijke aspect van zijn leven) art. 1:431 lid 1 BW. Er
wordt een bewindvoerder aangesteld.
Art. 7a:1683 BW
Ook valt onder handelingsonbevoegdheid mentorschap (art. 1:453 lid 1 BW).
Het gaat over handelingen omtrent de verzorging, verpleging, behandeling en
begeleiding, door een geestelijke of lichamelijke beperking. Zoals een
hersenletsel, dementie of een verstandelijke beperking. Er wordt een mentor
aangesteld. Verricht de persoon in kwestie een niet-vermogensrechtelijke
aangelegenheden, dan is het vernietigbaar volgens art. 1:457 lid 1 BW.
Art. 1:88 lid 1 BW specifieke gevallen handelingsonbevoegdheid.
Art. 3:34 BW
Wie de onderneming bestuurt in geval van ontstentenis (persoon is niet langer in
functie) of belet (iemand is tijdelijk niet in staat om functie te vervullen)(art.
2:134/244 lid 4). Als een rechtspersoon langer dan een jaar geen bestuurders
heeft en tevens verplichtingen zoals het publiceren van de jaarrekening verzaakt,
dan bestaat het risico dat de rechtspersoon ontbonden wordt door de KvK (art.
2:19a BW)
Minderjarigen (art. 1:234 lid 3 BW)
Vertegenwoordiging door handelingsonbekwame (art. 3:36 lid 1 BW)
Een 16 of 17- jarige ondernemer dient om handlichting te vragen bij de
kantonrechter (art. 1:235 BW)
, Raakvlakken met het faillissementsrecht
Kan betrekking hebben op afzonderlijke ondernemers, hun onderneming of beide.
Nij personenvennootschappen en de eenmanszaak worden in beginsel de
vennoten of de eigenaar afzonderlijk failliet verklaard, waarbij de echtgenoot of
geregistreerd partner ook hoofdelijk aansprakelijk is ingeval er een gemeenschap
van goederen is tussen de partners. Als de onderneming een rechtspersoon is,
blijft het vermogen van de functionarissen buiten schot, tenzij er sprake is van
wanbeleid.
Art. 22 + 23 Fw
Art. 2:248 lid 1 BW hoofdelijk aansprakelijk
Hoofdelijk: voor het gehele bedrag met het gehele eigen vermogen.
Curator is op grond van art. 68 Fw bevoegd om vanaf de dag dat het faillissement
wordt uitgesproken het beheer te voeren over de onderneming.
Art. 3:84/86 BW
Art. 35 lid 3 Fw + art. 14 lid 3 Fw.
Indien surseance van een betaling wordt verleend, krijgt een ondernemer of
rechtspersoon uitstel van betaling. Art. 214 lid 4 Fw + art. 215 lid 2 Fw + art.
228 Fw + art. 229 Fw.
Vertegenwoordiging is het verrichten van een rechtshandeling namens een
ander, waarbij een ander dus een bedrijf of persoon kan zijn.. de
vertegenwoordiger bindt dan de ander, de onderneming, aan de gewenste
overeenkomst en valt er in beginsel zelf tussenuit. Volmacht (art. 3:60 BW) is de
bevoegdheid om namens iemand anders een overeenkomst te sluiten.
Lastgevingsovereenkomst art. 7:414 BW. Overeenkomst art. 6:217 BW
- Middellijke vertegenwoordiging: vertegenwoordiger de
rechtshandeling namens de vertegenwoordiger op eigen naam verricht.
Rechtshandeling wordt op naam van de tussenpersoon verricht.
- Onmiddellijke vertegenwoordiging: waarbij de tussenpersoon als
middel ertussenuit valt.
Handelsregister
Alle rechtsvormen dienen in het Handelsregister van de KvK te worden
ingeschreven. In deze basisregistratie is te vinden wie functionaris (bestuurder,
vennoot of eigenaar van een eenmanszaak) is van de desbetreffende
onderneming, wie bevoegd is de onderneming te vertegenwoordigen en of er
wellicht sprake is van een faillissement dan wel of de onderneming is
opgehouden te bestaan als gevolg van een liquidatie.
Het doel van het handelsregister is meer rechtszekerheid te verschaffen tijdens
het zakendoen. Er kan namelijk veilig worden gehandeld als alles in 1 register
staat en weet de overheid welke ondernemingen bestaan.
