Urologie
Aandoening van de nieren
Nierinsufficiëntie
= die toestand waarbij er een gedaalde nierfunctie aanwezig is.
Indien deze nierfunctie plots vermindert of uitvalt, spreken we van een acute
nierinsufficiëntie.
o Een acute uitval van de nierfunctie is een zeer ernstige toestand en doet zich
meestal voor bij nieren die tevoren gezond waren.
o De gestoorde nierfunctie zal zich dikwijls herstellen.
o Acute nierinsufficiëntie is dus meestal omkeerbaar.
Indien de nierfunctie geleidelijk aan achteruitgaat, spreken we van een chronische
nierinsufficiëntie.
o Een chronische nierinsufficiëntie ontwikkelt zich als gevolg van een chronische
nierziekte en is meestal onomkeerbaar.
Acute nierinsufficiëntie
Wat?
Plotse vermindering of uitval van de nierfunctie (over enkele uren tot dagen)
Oorzaken:
Acute nierinsufficiëntie kan onderverdeeld worden in 3 vormen, naargelang de
onderliggende oorzaak:
1. prerenale,
2. (intra)renale
3. postrenale vorm.
De prerenale vorm van acute nierinsufficiëntie ontstaat tgv. een verminderde tot
onvoldoende bloeddoorstroming van de nieren, waardoor de glomerulaire filtratie afneemt.
meest voorkomende oorzaak van acute nierinsufficiëntie
Prerenale vorm van acute nierinsufficiëntie kan veroorzaakt worden door:
, Hypovolemie tgv. bloedingen (zowel uitwendige als inwendige),
tgv. ernstige diarree
tgv. brandwonden
Stenose van de nierslagaders en acuut hartfalen n.a.v. een uitgebreid acuut
myocardinfarct
De postrenale vorm van acute nierinsufficiëntie ontstaat tgv. een obstructie op de afvloei
van de urine.
Minst voorkomende oorzaak van acute nierinsufficiëntie
Oorzaken van postrenale vorm acute nireinsufficiëntie:
Prostaathypertrofie is een veel voorkomende oorzaak
Prostaatkanker,
Blaaskanker
Urolithiase
De (intra)renale vorm van acute nierinsufficiëntie ontstaat ten gevolge van een acute
beschadiging van het nierweefsel.
In de meeste gevallen betreft het een acute tubulaire necrose (ATN).
Bij ATN treedt er een beschadiging op van de cellen van de niertubuli.
Deze beschadiging kan veroorzaakt worden door renale ischemie als gevolg van een
langdurende en/of ernstige hypoperfusie (bv. in kader van shock)
of kan veroorzaakt worden door nefrotoxische stoffen.
o Nefrotoxische stoffen kunnen zowel exogeen als endogeen van oorsprong
zijn.
Enkele voorbeelden van exogene nefrotoxische stoffen:
Aminoglycosiden:
o antibiotica waartoe o.a. gentamicine, tobramycine en amikacin behoren.
o Beschadiging van nierweefsel kan optreden na 5 à 10 dagen toediening van
deze geneesmiddelen.
, Intraveneus toegediende contraststoffen, gebruikt bij radiografie en andere
medische beeldvormingstechnieken
Cyclosporine
Enkele voorbeelden van endogene nefrotoxische stoffen:
Myoglobinurie tgv. rhabdomyolyse (necrose en afbraak van spierweefsel)
= frequente oorzaak van acute nierinsufficiëntie.
o Tgv. de necrose van spierweefsel komen er grote hoeveelheden myoglobine
vrij.
o Dit myoglobine wordt afgebroken en omgezet in nefrotoxische stoffen (o.a.
ferrihemaat), die verantwoordelijk zijn voor de tubulaire necrose.
o Door de aanwezigheid van myoglobine zal de urine donkerbruin kleuren.
o Rhabdomyolyse kan veroorzaakt worden door een crush-letsel.
o Kan optreden bij ernstige transfusiereacties (verkeerde bloedtransfusies) en
ook als gevolg van slangenbeten.
Neerslag van urinezuurkristallen in de niertubuli als gevolg van hyperuricemie.
o Kan ontstaan gedurende chemotherapie (n.a.v. de behandeling van leukemie
of lymfomen), waarbij er een sterk gestegen celturnover kan plaats vinden
met als gevolg een stijging van de urinezuurspiegel in het plasma.
Symptomen:
Als gevolg van de acute nierinsufficiëntie zal de ureumspiegel in het bloed stijgen.
o Een gestegen uremie kan gepaard gaan met
een verminderde eetlust,
misselijkheid,
braken,
algemeen onwelzijn,
hoofdpijn,
jeuk
, sufheid.
De meeste gevallen van acute nierinsufficiëntie gaan gepaard met oligurie.
o = een verminderde urineproductie aanwezig
o (< 400 ml per 24 uur).
Anurie doet zich zelden voor.
o = geen urineproductie meer.
o Anurie is bv. mogelijk bij de postrenale vorm.
Ongeveer 25% van de gevallen van acute nierinsufficiëntie zijn niet-oligurisch.
o Hierbij gaat het meestal om minder ernstige beschadigingen van de nierfunctie.
In het verloop van een ATN onderscheiden we meestal een drietal fasen.
1. De oligurische fase
o begint enkele uren tot enkele dagen na de beschadiging, meestal binnen de 24
uur, soms echter pas na 1 week.
o Duurt meestal 1 tot maximum 3 à 4 weken (gemiddeld 12 dagen).
2. De diuretische of polyurische fase duurt enkele dagen tot één week en is gekenmerkt
door een geleidelijk aan toenemende urineproductie.
o Het urinevolume kan tot enkele liters per dag oplopen.
o De urine is echter nog niet geconcentreerd.
o Er is veel zoutverlies via de urine.
3. De herstelfase
o Duurt meestal enkele weken, soms enkele maanden.
o Ze begint wanneer de ureum- en creatininespiegels in het bloed beginnen te
dalen naar hun normale waarden.
o De herstelfase is gekenmerkt door een geleidelijk herstel van het
concentratievermogen van de nieren.
o Op het einde van deze fase zal de nierfunctie meestal volledig of zo goed als
volledig hersteld zijn.
o De meeste patiënten keren terug naar een normale nierfunctie binnen de 6
weken na het ontstaan van de acute tubulaire necrose.
Diagnose:
Bloedonderzoek:
o stijging van de ureum- en creatininespiegel
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VPK1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.