Statistiek 1
Examen:
1. 20 minuten met internet (pubmed) met databanken werken
2. 70 minuten zonder internet (excel, vragen over statistiek en
onderzoeksmethodologie zelf)
3. Geen fysiek rekenmachine/ pen en papier
Excell dit jaar: patienten groep en controle groep ho eveel mannen en vrouwen? chi-
kwadraat test
Als je continue variabelen zoals gewicht, cholesterol leeftijd, wilt vergelijken T-test
Hoofdstuk 1
Wat is statistiek
De wetenschap van gegevens. Zij omvat het verzamelen, classificeren, samenvatten, organiseren,
analyseren en interpreteren van waarnemingsgegevens.
Verzamelende statistiek
Informatie verzamelen, eventueel opmaken van tabellen of grafieken
Beschrijvende statistiek
Gebruikt numerieke en grafische methode om patronen in een gegevensverzameling te ontdekken,
om de informatie die uit een gegevensverzameling kan worden gewonnen samen te vatten en om
deze informatie op een overzichtelijke manier te presenteren
Verklarende statistiek
Gebruikt steekproefgegevens voor het schatten, het nemen van beslissingen en het voorspellen of
voor andere generalisaties gericht op een grote verzameling gegevens
● Een variabele (iets dat je wil meten) is een kenmerk of eigenschap, van een individuele
eenheid van een populatie
● Een parameter is een waarde die kenmerkend is voor de populatie zoals de gemiddelde
lichaamslengte van de Belgische vrouw, de meest voorkomende haarkleur in Ierland
● Een populatie is een verzameling eenheden (meestal personen, transacties of
gebeurtenissen) die we willen beschrijven
● Een steekproef is een deelverzameling van de eenheden van een populatie
Drie bepalende factoren om de juiste of verklarende anaysletechnieke te bepalen
1. Aantal variabelen in de onderzoeksvraag
2. Meetniveau van elke variabele
3. Rol van elke variabele in de onderzoeksvraag
a. Afhankelijke/onafhankelijke variabelen
Onderzoekseenheden:
● Respondenten
o Variabele gender en gewicht
1
, Statistiek 1
● Producten of diensten
o Variabele aantal online gebruikers
● Tijdsperiodes of ruimtes
o Variabele aantal uren online
Meetniveau
o Het meetniveau van de desbetreffende variabele is
bepalend voor de analysemethode die gebruikt kan
worden.
o Er zijn 4 verschillende meetniveaus
Kwalitatieve /categorische variabelen:
▪ Het nominaal niveau: categorie-aanduidend
(eerste niveau)
● Een variabele heeft een nominaal meetniveau als bij de
mogelijke uitkomsten slechts keuze is uit een beperkt aantal
categorieën, waarbij tussen deze categorieën geen volgorde
aanwezig is.
● Dichotoom: er zijn maar 2 keuzes bv: man/vrouw, ja/nee er
wordt ook wel gesproken van dummy variabelen
● Samenvatting:
o Kwalitatieve (niet-numerieke) variabele
o Categorieën zijn discreet d.w.z. er zijn geen
tussenliggende waarden (geslacht= 1 1/2e is niet zinvol)
o Getallen zijn arbitrair: 1= vrouw, 2= man kan ook
o Je kan alleen bepalen hoe vaak ze voorkomen (turven)
o Bv: variabele geslacht (2 levels), bloedgroep (4 levels) A,
B, AB, O
▪ Het ordinaal niveau: randordegetallen bv: studiejaar
● Bij ordinaal meetniveau gaat het ook om een variabele die is
ingedeeld in categorieën. Nu kunnen echter alle categorieën in
een logische volgorde gezet worden. Er is dus tussen de
categorieën een ordening aanwezig.
● Samenvatting:
o Kwalitatieve (niet-numerieke) variabelen
o Logische ordening
o Een lager/hoger getal drukt slechts uit dat een
eigenschap in mindere/ meerdere mate bezeten wordt
door een object, maar niet in welke mate.
o Afstanden tussen opeenvolgende posities zijn dus niet
noodzakelijk gelijk
2
, Statistiek 1
o Rekenkundige bewerkingen zijn niet zinvol
o Staan gecodeerd in het onderzoek
o Bv: graad van heesheid (licht, matig, ernstig)
Kwantitatief of metrische variabelen:
▪ Het intervalniveau: verschillen worden nuttig om te meten bv:
leeftijdsverschil broer/zus
● Het betreft hier variabelen die niet in categorieën gemeten
worden en waarbij met de mogelijke scores berekeningen
uitgevoerd worden (zoals het bepalen van een gemiddelde).
Het verschil met rationiveau is dat de variabelen hier geen
absoluut nulpunt hebben
● Samenvatting
o Numerieke (kwantitatieve) variabele (tel of meetbaar)
o Echte getallen, maar met willekeurig nulpunt
o Optellen en aftrekken van gegevens is toegelaten
o Verschillen zijn zinvol, verhoudingen niet
o Voorbeeld: de temperatuur in graden Celsius
▪ Het rationeel niveau: bv leeftijden delen door elkaar
● Het betreft hier variabelen die niet in categorieën gemeten
worden en waarbij met de mogelijke scores berekeningen
uitgevoerd worden (zoals het bepalen van een gemiddelde).
Het verschil met het intervalniveau is dat de variabelen hier
wel een absoluut nulpunt hebben verhoudingen zijn zinvol
● Samenvatting
o Numerieke (kwantitatieve) variabelen tel of meetbaar
o Als interval, maar met natuurlijk nulpunt (absoluut
nulpunt)
o Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen van
gegevens is toegestaan
o Verhoudingen zijn zinvol
o Bv: temperatuur in kelvin en de lengte van een persoon
o Als er een eenheid bij staat verhouding maken
o Opmerkingen:
▪ Het statisch programma SPSS maakt geen
onderscheid tussen interval en rationiveau maar
groepeert deze 2 meetniveaus in 1 term: “scale”
niveau
3
, Statistiek 1
▪ Een variabele kan afhankelijk van de wijze
waarop deze gemeten wordt verschillende
meetniveaus hebben.
Metrische variabele naar categorische variabele mogeliijk
Categorisch naar metrisch onmogelijk
Likertschaal = ordinale scores maken op één schaalvariabele die
metrisch kunnen worden beschouwd
▪ Relaties tussen de meetniveaus
● Nominale+ ordening ordinale schaal
● Ordinale schaal+ maateenheden intervalschaal
● Intervalschaal+ absoluut nulpunt ratioschaal
Samengevat:
● Kan ik er mee rekenen?
o Ja? ratio/ interval
● Kan ik er een verhouding mee maken?
o Ja? ratio
o Nee? interval
Afhankelijk en onafhankelijke variabele
▪ We kunnen de variabelen onderscheiden van functie
● Onafhankelijke variabelen (stimulus variabelen)
o Zal invloed hebben op de uitkomst
o Op X-as
o Bv: geslacht
4
Examen:
1. 20 minuten met internet (pubmed) met databanken werken
2. 70 minuten zonder internet (excel, vragen over statistiek en
onderzoeksmethodologie zelf)
3. Geen fysiek rekenmachine/ pen en papier
Excell dit jaar: patienten groep en controle groep ho eveel mannen en vrouwen? chi-
kwadraat test
Als je continue variabelen zoals gewicht, cholesterol leeftijd, wilt vergelijken T-test
Hoofdstuk 1
Wat is statistiek
De wetenschap van gegevens. Zij omvat het verzamelen, classificeren, samenvatten, organiseren,
analyseren en interpreteren van waarnemingsgegevens.
Verzamelende statistiek
Informatie verzamelen, eventueel opmaken van tabellen of grafieken
Beschrijvende statistiek
Gebruikt numerieke en grafische methode om patronen in een gegevensverzameling te ontdekken,
om de informatie die uit een gegevensverzameling kan worden gewonnen samen te vatten en om
deze informatie op een overzichtelijke manier te presenteren
Verklarende statistiek
Gebruikt steekproefgegevens voor het schatten, het nemen van beslissingen en het voorspellen of
voor andere generalisaties gericht op een grote verzameling gegevens
● Een variabele (iets dat je wil meten) is een kenmerk of eigenschap, van een individuele
eenheid van een populatie
● Een parameter is een waarde die kenmerkend is voor de populatie zoals de gemiddelde
lichaamslengte van de Belgische vrouw, de meest voorkomende haarkleur in Ierland
● Een populatie is een verzameling eenheden (meestal personen, transacties of
gebeurtenissen) die we willen beschrijven
● Een steekproef is een deelverzameling van de eenheden van een populatie
Drie bepalende factoren om de juiste of verklarende anaysletechnieke te bepalen
1. Aantal variabelen in de onderzoeksvraag
2. Meetniveau van elke variabele
3. Rol van elke variabele in de onderzoeksvraag
a. Afhankelijke/onafhankelijke variabelen
Onderzoekseenheden:
● Respondenten
o Variabele gender en gewicht
1
, Statistiek 1
● Producten of diensten
o Variabele aantal online gebruikers
● Tijdsperiodes of ruimtes
o Variabele aantal uren online
Meetniveau
o Het meetniveau van de desbetreffende variabele is
bepalend voor de analysemethode die gebruikt kan
worden.
o Er zijn 4 verschillende meetniveaus
Kwalitatieve /categorische variabelen:
▪ Het nominaal niveau: categorie-aanduidend
(eerste niveau)
● Een variabele heeft een nominaal meetniveau als bij de
mogelijke uitkomsten slechts keuze is uit een beperkt aantal
categorieën, waarbij tussen deze categorieën geen volgorde
aanwezig is.
● Dichotoom: er zijn maar 2 keuzes bv: man/vrouw, ja/nee er
wordt ook wel gesproken van dummy variabelen
● Samenvatting:
o Kwalitatieve (niet-numerieke) variabele
o Categorieën zijn discreet d.w.z. er zijn geen
tussenliggende waarden (geslacht= 1 1/2e is niet zinvol)
o Getallen zijn arbitrair: 1= vrouw, 2= man kan ook
o Je kan alleen bepalen hoe vaak ze voorkomen (turven)
o Bv: variabele geslacht (2 levels), bloedgroep (4 levels) A,
B, AB, O
▪ Het ordinaal niveau: randordegetallen bv: studiejaar
● Bij ordinaal meetniveau gaat het ook om een variabele die is
ingedeeld in categorieën. Nu kunnen echter alle categorieën in
een logische volgorde gezet worden. Er is dus tussen de
categorieën een ordening aanwezig.
● Samenvatting:
o Kwalitatieve (niet-numerieke) variabelen
o Logische ordening
o Een lager/hoger getal drukt slechts uit dat een
eigenschap in mindere/ meerdere mate bezeten wordt
door een object, maar niet in welke mate.
o Afstanden tussen opeenvolgende posities zijn dus niet
noodzakelijk gelijk
2
, Statistiek 1
o Rekenkundige bewerkingen zijn niet zinvol
o Staan gecodeerd in het onderzoek
o Bv: graad van heesheid (licht, matig, ernstig)
Kwantitatief of metrische variabelen:
▪ Het intervalniveau: verschillen worden nuttig om te meten bv:
leeftijdsverschil broer/zus
● Het betreft hier variabelen die niet in categorieën gemeten
worden en waarbij met de mogelijke scores berekeningen
uitgevoerd worden (zoals het bepalen van een gemiddelde).
Het verschil met rationiveau is dat de variabelen hier geen
absoluut nulpunt hebben
● Samenvatting
o Numerieke (kwantitatieve) variabele (tel of meetbaar)
o Echte getallen, maar met willekeurig nulpunt
o Optellen en aftrekken van gegevens is toegelaten
o Verschillen zijn zinvol, verhoudingen niet
o Voorbeeld: de temperatuur in graden Celsius
▪ Het rationeel niveau: bv leeftijden delen door elkaar
● Het betreft hier variabelen die niet in categorieën gemeten
worden en waarbij met de mogelijke scores berekeningen
uitgevoerd worden (zoals het bepalen van een gemiddelde).
Het verschil met het intervalniveau is dat de variabelen hier
wel een absoluut nulpunt hebben verhoudingen zijn zinvol
● Samenvatting
o Numerieke (kwantitatieve) variabelen tel of meetbaar
o Als interval, maar met natuurlijk nulpunt (absoluut
nulpunt)
o Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen van
gegevens is toegestaan
o Verhoudingen zijn zinvol
o Bv: temperatuur in kelvin en de lengte van een persoon
o Als er een eenheid bij staat verhouding maken
o Opmerkingen:
▪ Het statisch programma SPSS maakt geen
onderscheid tussen interval en rationiveau maar
groepeert deze 2 meetniveaus in 1 term: “scale”
niveau
3
, Statistiek 1
▪ Een variabele kan afhankelijk van de wijze
waarop deze gemeten wordt verschillende
meetniveaus hebben.
Metrische variabele naar categorische variabele mogeliijk
Categorisch naar metrisch onmogelijk
Likertschaal = ordinale scores maken op één schaalvariabele die
metrisch kunnen worden beschouwd
▪ Relaties tussen de meetniveaus
● Nominale+ ordening ordinale schaal
● Ordinale schaal+ maateenheden intervalschaal
● Intervalschaal+ absoluut nulpunt ratioschaal
Samengevat:
● Kan ik er mee rekenen?
o Ja? ratio/ interval
● Kan ik er een verhouding mee maken?
o Ja? ratio
o Nee? interval
Afhankelijk en onafhankelijke variabele
▪ We kunnen de variabelen onderscheiden van functie
● Onafhankelijke variabelen (stimulus variabelen)
o Zal invloed hebben op de uitkomst
o Op X-as
o Bv: geslacht
4
