Onderdeel 5. Disability en Exposure
Inleiding ‘Op de A28 heeft er een eenzijdig ongeval plaatsgevonden, de patiënt is in kritieke toestand
naar het ziekenhuis gebracht.’ Wat betekent dat eigenlijk? De vitale functie(s) van een patiënt is of
zijn zodanig in gevaar dat zonder ingrijpen de patiënt het risico loopt te overlijden. Deze patiënten
worden opgevangen in de shock-room van het ziekenhuis. Wat behandel je als eerste bij een patiënt
met een groot trauma?
Doelen De student kan:
1. redeneren volgens de ABCDE-methode, gericht op de D/E (met medebeoordeling van A/B/C);
E:
- volledig uitkleden
- Huid (petechiën, kneuzingen wonden, verbrande huid, oedeem etc.)
- Lichaamsdelen
- Temperatuur (hypothermie of hyperthermie)
- Pijn
Valkuilen bij E:
- Niet volledig ontkleden waardoor afwijkingen worden gemist
- Temperatuur niet correct meten
- Patiënt onvoldoende toedekken waardoor hypothermie ontstaat.
Hypothermie:
- Mild (32-35)
- Matig (30-32
- Ernstig (onder 30 graden)
Er kan optreden:
- Rillen
- Gedaald bewustzijn
- Bradycardie
- Bradypnoe (soms onregelmatig)
Ouderen en kinderen zijn kwetsbaar voor hypothermie omdat ze minder energie hebben om zich zelf
warm te houden.
Behandeling:
- Matig, mild -> warme dekens, warme omgeving, warme infusie vloeistof
- Ernstig -> soms chirurgische -> peritoneale lavage (warme vloeistof word door buikholte gespoeld.
Onder 28 graden -> grote kans op ventrikelfibrilleren.
Onder 25 graden -> asystolie kan optreden.
Medicatie voor het hart slaat pas aan boven 28 graden. Dus patiënt eerst opwarmen daarna pas
medicatie.
Hyperthermie kan komen door:
,- Sepsis -> antibiotica
- Intoxicatie -> actief afkoelen
Pijn bij vitaal bedreigde patiënten:
Vaak wordt er onvoldoende aandacht aan pijn besteed bij vitaal bedreigde patiënten. Onvoldoende
aandacht bij acute pijn kan leiden tot chronische pijn klachten. Pijn verschild per persoon en heeft te
maken met:
- Lichamelijke factoren
- Psychologische factoren
- Omgevingsfactoren
Pijnscore lijsten:
- VAS
- NRS -> getal tussen 1 en 10 (minder geschikt voor ouderen en kinderen die niet kunnen lezen) Deze
is wel 1e keus.
- VRS -> meer geschikt voor ouderen.
< 4 is acceptabele pijn score
Pijn dient 3 maal gemeten te worden:
- Bij aanvang contact
- Na interventie
- Bij beëindiging contact.
Bij het meten van pijn moet rekening worden gehouden met:
- Alcohol en drugs (kan pijn dempen of juist bij stimulerende drugs is er een hogeren dosis pijn
medicatie nodig)
- Etniciteit
- Leeftijd
geslacht hoort niet mee te tellen.
Bij pijn dien je de patiënt te:
- Informeren
- Geruststellen
Koelen na trauma/ letsel:
contra-indicaties:
- Verminderd bewustzijn
- Onvermogen van patiënt feedback te geven over de temperatuur van huid
- Hypertensiviteit voor kou (fenomeen Raynaud)
- Hypertensie
- Arteriosclerose
- Verminderde circulatie
Immobiliseren van het aangedane lichaamsdeel wordt aangeraden ter vermindering van pijn bij
, fracturen en ontwrichting. Met koelpakkingen kan pijn in sommige gevallen worden beperkt.
Belangrijke overwegingen bij farmacologische pijn behandeling:
- Ketengerichte pijnbehandeling (lang of kortwerkend)
- Diagnostiek (opvatting, potentiele bedreigingen zoals opioïden kan voor een bedreigde luchtweg
zorgen
- Overdracht van pijn d.m.v. SBAR
- Toedieningsroute, effect en bijwerkingen
Overzicht farmacologische middelen:
- Analgetica
- Lokale anesthetica
Acute behandeling is onderverdeeld in 4 groepen:
- Niet opioïden (paracetamol, NSIAIDS)
- Zwak werkende opioïden
- Opioïden
- Overige medicatie
Paracetamol:
- Werkt 1-3 uur
- Bij VAS score boven de 3
- kan oraal (werkt na half uur), rectaal en intraveneus (intraveneus werkt sneller maar is duurder)
- Verhoogd werkzaamheid NSAIDS
- Heeft weinig bijwerkingen en is relatief goedkoop en dus 1 e keus pijnmedicatie
- In combinatie met Opioïden bij ernstige pijn (NRS 7-10). Dit zal leiden tot minder behoefte aan
opioïden en betere pijnstilling.
- Overdosering kan leverschade veroorzaken daarom bij leverziekte opletten
NSAIDS:
- Acetylsaliczuur, diclofenac, ibuprofen etc
- Hebben ontstekingsremmend effect
- Sterk gebonden aan albumine
- In combinatie met Opioïden treed minder afhankelijkheid voor opioïden op
- Wordt vaker oraal of intramusculair toegediend
- Intraveneus kan wel maar word minder gedaan en is stukken duurder
Inleiding ‘Op de A28 heeft er een eenzijdig ongeval plaatsgevonden, de patiënt is in kritieke toestand
naar het ziekenhuis gebracht.’ Wat betekent dat eigenlijk? De vitale functie(s) van een patiënt is of
zijn zodanig in gevaar dat zonder ingrijpen de patiënt het risico loopt te overlijden. Deze patiënten
worden opgevangen in de shock-room van het ziekenhuis. Wat behandel je als eerste bij een patiënt
met een groot trauma?
Doelen De student kan:
1. redeneren volgens de ABCDE-methode, gericht op de D/E (met medebeoordeling van A/B/C);
E:
- volledig uitkleden
- Huid (petechiën, kneuzingen wonden, verbrande huid, oedeem etc.)
- Lichaamsdelen
- Temperatuur (hypothermie of hyperthermie)
- Pijn
Valkuilen bij E:
- Niet volledig ontkleden waardoor afwijkingen worden gemist
- Temperatuur niet correct meten
- Patiënt onvoldoende toedekken waardoor hypothermie ontstaat.
Hypothermie:
- Mild (32-35)
- Matig (30-32
- Ernstig (onder 30 graden)
Er kan optreden:
- Rillen
- Gedaald bewustzijn
- Bradycardie
- Bradypnoe (soms onregelmatig)
Ouderen en kinderen zijn kwetsbaar voor hypothermie omdat ze minder energie hebben om zich zelf
warm te houden.
Behandeling:
- Matig, mild -> warme dekens, warme omgeving, warme infusie vloeistof
- Ernstig -> soms chirurgische -> peritoneale lavage (warme vloeistof word door buikholte gespoeld.
Onder 28 graden -> grote kans op ventrikelfibrilleren.
Onder 25 graden -> asystolie kan optreden.
Medicatie voor het hart slaat pas aan boven 28 graden. Dus patiënt eerst opwarmen daarna pas
medicatie.
Hyperthermie kan komen door:
,- Sepsis -> antibiotica
- Intoxicatie -> actief afkoelen
Pijn bij vitaal bedreigde patiënten:
Vaak wordt er onvoldoende aandacht aan pijn besteed bij vitaal bedreigde patiënten. Onvoldoende
aandacht bij acute pijn kan leiden tot chronische pijn klachten. Pijn verschild per persoon en heeft te
maken met:
- Lichamelijke factoren
- Psychologische factoren
- Omgevingsfactoren
Pijnscore lijsten:
- VAS
- NRS -> getal tussen 1 en 10 (minder geschikt voor ouderen en kinderen die niet kunnen lezen) Deze
is wel 1e keus.
- VRS -> meer geschikt voor ouderen.
< 4 is acceptabele pijn score
Pijn dient 3 maal gemeten te worden:
- Bij aanvang contact
- Na interventie
- Bij beëindiging contact.
Bij het meten van pijn moet rekening worden gehouden met:
- Alcohol en drugs (kan pijn dempen of juist bij stimulerende drugs is er een hogeren dosis pijn
medicatie nodig)
- Etniciteit
- Leeftijd
geslacht hoort niet mee te tellen.
Bij pijn dien je de patiënt te:
- Informeren
- Geruststellen
Koelen na trauma/ letsel:
contra-indicaties:
- Verminderd bewustzijn
- Onvermogen van patiënt feedback te geven over de temperatuur van huid
- Hypertensiviteit voor kou (fenomeen Raynaud)
- Hypertensie
- Arteriosclerose
- Verminderde circulatie
Immobiliseren van het aangedane lichaamsdeel wordt aangeraden ter vermindering van pijn bij
, fracturen en ontwrichting. Met koelpakkingen kan pijn in sommige gevallen worden beperkt.
Belangrijke overwegingen bij farmacologische pijn behandeling:
- Ketengerichte pijnbehandeling (lang of kortwerkend)
- Diagnostiek (opvatting, potentiele bedreigingen zoals opioïden kan voor een bedreigde luchtweg
zorgen
- Overdracht van pijn d.m.v. SBAR
- Toedieningsroute, effect en bijwerkingen
Overzicht farmacologische middelen:
- Analgetica
- Lokale anesthetica
Acute behandeling is onderverdeeld in 4 groepen:
- Niet opioïden (paracetamol, NSIAIDS)
- Zwak werkende opioïden
- Opioïden
- Overige medicatie
Paracetamol:
- Werkt 1-3 uur
- Bij VAS score boven de 3
- kan oraal (werkt na half uur), rectaal en intraveneus (intraveneus werkt sneller maar is duurder)
- Verhoogd werkzaamheid NSAIDS
- Heeft weinig bijwerkingen en is relatief goedkoop en dus 1 e keus pijnmedicatie
- In combinatie met Opioïden bij ernstige pijn (NRS 7-10). Dit zal leiden tot minder behoefte aan
opioïden en betere pijnstilling.
- Overdosering kan leverschade veroorzaken daarom bij leverziekte opletten
NSAIDS:
- Acetylsaliczuur, diclofenac, ibuprofen etc
- Hebben ontstekingsremmend effect
- Sterk gebonden aan albumine
- In combinatie met Opioïden treed minder afhankelijkheid voor opioïden op
- Wordt vaker oraal of intramusculair toegediend
- Intraveneus kan wel maar word minder gedaan en is stukken duurder
