Onderzoeksmethodologie
Hoofdstuk 1: Komen tot zinvolle revalidatie
1 Revalidatie, wat is het?
Revalidatie = probleemoplossend en educatief proces gericht op het verminderen van de
handicap die iemand ervaart als gevolg van een ziekte, altijd binnen de beperkingen die zowel
door de beschikbare middelen als door de onderliggende ziekte worden opgelegd
2 Methodisch handelen en klinisch redeneren
Klinisch redeneren = dynamisch geheel van cognitieve processen waarbij hypotheses
gegenereerd en getest worden teneinde beslissing te nemen om een diagnose te stellen, een
behandeling te plannen, uit te voeren, te herevalueren en indien nodig aan te passen
(management van de patiënt)
Andere definities:
Neistandt 1992: Klinisch redeneren is een dynamisch proces van onderzoek in actie dat
plaatsvindt in de context van ergotherapie-evaluatie en -behandeling
Jones 1997: Klinisch redeneren verwijst naar de denkprocessen en besluitvorming die
verband houden met het onderzoek en de behandeling van een patiënt door een
therapeut
Higgs 1993: Klinisch redeneren werd gedefinieerd als de denk- en
besluitvormingsprecessen die verband houden met de klinische praktijk. Het hypothetico-
deductieve redeneringsmodel presenteert klinisch redeneren als een proces van het
genereren en testen van hypothesen om diagnostische en managementbeslissingen te
nemen
Methodisch handelen
1. Aanmelding: inventarisatie hulpvraag, screening ‘pluis/ niet-pluis’
2. Aanvullende (hetero)anamnese
a. Auto-anamnese = patiënten vertellen het verhaal zelf
b. Hetero-anamnese = info komt van een ander persoon
3. Basis- en aanvullend onderzoek
a. Neuro- & psychomotoricsh
b. Musculoskeletaal
c. Cardiovasculair of respiratoir
4. Analyse van gegevens
5. Behandelplan
6. Behandeling
7. Eindevaluatie
8. Afsluiting
3 Noodzaak klinisch neurologisch onderzoek
Triade bestaat uit:
Vertigo = duizeligheid (desoriëntatie maar niet het gevoel dat je aan het bewegen bent),
draaierigheid
Nekpijn: patiënten proberen hun hoofd stil te houden omdat ze zich anders duizelig
voelen
Hoofdpijn
Deze triade van klachten komen voor bij verschillende aandoeningen:
Benigne Paroxysmale Positionele Vertigo (BPPV)
Vertebro-Basilaire Insufficiëntie (VBI)
, Cervicogene Proprioceptieve Vertigo (CPV)
Het is dus belangrijk een juiste diagnose te kunnen stellen om de precieze aandoening en de
daarbij horende behandeling te bepalen
Benigne Paroxysmale Positionele Vertigo (BPPV)
Indicatie voor kinesitherapie
Problematiek: kristallen (= otoconia) in het oor (utriculus – evenwichtsorgaan) kunnen na
bijvoorbeeld een slag of trauma loskomen. Tijdens het bewegen van het hoofd kunnen deze
kristallen in de semicirculaire kanalen (meestal het onderste kanaal) van het labyrinth
terechtkomen. Deze komen los door slijtage van labyrinth (ouderdom of voetballers)
Symptomen: draaiduizeligheid, kortdurend, uitgelokt door bewegingen als de klachten lang
blijven aanhouden kunnen er ook nekklachten en hoofdpijn ontstaan (secundair aan
draaiduizeligheid)
Diagnose:
Testen van het 1e oog: het ook zal opzij springen bij bewegingen van het hoofd dit
naar de kant waar je naartoe draait met het hoofd
o Als je dit ziet bevindt het probleem zich in het horizontale kanaal (want ogen
bewegen horizontaal)
Testen van het 2e oog: oog springt opzij bij het bewegen van het hoofd oog gaat naar
de andere kant ten opzichte van de draaibeweging van het hoofd
o Als je dit ziet dan bevindt het probleem zich op de klep
Het moment dat de ogen bewegen, zal de patiënt zich duizelig voelen. Vanaf het bewegen stopt,
zullen de klachten ook verdwijnen. 80% van deze patiënten kan je behandelen met een
behandeling waardoor de symptomen bijna onmiddellijk zullen verbeteren.
Vertebro-Basilaire Insufficiëntie (VBI)
Contra-indicatie voor kinesitherapie door therapie kan je het VBI systeem verder beschadigen.
Je kan wel de spanning van de spieren wegnemen.
Problematiek: aandoening is vaak te zien bij patiënten met een versleten wervelzuil of
congenitale afwijking. Het VBI systeem kan hierdoor ingeklemd raken, dit gebeurt typisch tijdens
een rotatie en extensie van de CWZ. Hierdoor zal ook de bloedstroom verminderen craniaal van
de inklemming, waardoor verschillende klachten zullen ontstaan.
Symptomen: duizelig, maar zelden het gevoel van tollen, eerder een gevoel van desoriëntatie.
Ook andere neurologische symptomen kunnen voorkomen (minder goed praten,
bewustzijnsverlies, hoofdpijn, nekpijn, …)
Er zijn 2 vormen van deze aandoening:
1. Structurele VBI: congenitaal of degeneratief
2. Functionele VBI: rotatie
Cervicogene Proprioceptieve Vertigo
Indicatie voor kinesitherapie nek los proberen maken
Problematiek: er is een mismatch tussen proprioceptieve, visuele en vestibulaire informatie, de
oorsprong van de vertigo ligt in de nek. Het is een aspecifieke duizeligheid geassocieerd met
hoofdbewegingen en nekpijn/nekstijfheid
, Symptomen: eerst nekpijn (minder hoofdpijn dan bij VBI), de duizeligheid is minder goed
beschreven en is dus secundair aan de nekklachten
Samenvatting
Voorbeeldcasus
CVA patiënt (zonder sensomotorische problemen) loopt in de gang van de revalidatieafdeling
steeds links tegen een verpleegkarretje aan, ondanks afwezigheid van hemi-anesthesie &
hemiparese
Homonieme hemianopsie: een visueel velddefect waarbij dezelfde kant van het visuele
veld in beide ogen verloren gaat. "Homoniem" betekent dat het defect aan dezelfde kant
van het visuele veld optreedt in beide ogen, en "hemianopsie" betekent dat de helft van
het visuele veld is aangetast
o Test: confrontatietesten
Blikparese: ogen kunnen niet verder draaien, probleem met de motoriek deel van
zicht weg (kan rotatie hoofd doen om dit te compenseren)
o Test: trage oogvolgingen
Hemispatieel visueel neglect: aandachtsstoornis
voor omgeving aan de aangedane kant (de rechter
hemisfeer is meestal dominant meeste
hemispatiële neglecten vinden links plaats)
Hoofdstuk 1: Komen tot zinvolle revalidatie
1 Revalidatie, wat is het?
Revalidatie = probleemoplossend en educatief proces gericht op het verminderen van de
handicap die iemand ervaart als gevolg van een ziekte, altijd binnen de beperkingen die zowel
door de beschikbare middelen als door de onderliggende ziekte worden opgelegd
2 Methodisch handelen en klinisch redeneren
Klinisch redeneren = dynamisch geheel van cognitieve processen waarbij hypotheses
gegenereerd en getest worden teneinde beslissing te nemen om een diagnose te stellen, een
behandeling te plannen, uit te voeren, te herevalueren en indien nodig aan te passen
(management van de patiënt)
Andere definities:
Neistandt 1992: Klinisch redeneren is een dynamisch proces van onderzoek in actie dat
plaatsvindt in de context van ergotherapie-evaluatie en -behandeling
Jones 1997: Klinisch redeneren verwijst naar de denkprocessen en besluitvorming die
verband houden met het onderzoek en de behandeling van een patiënt door een
therapeut
Higgs 1993: Klinisch redeneren werd gedefinieerd als de denk- en
besluitvormingsprecessen die verband houden met de klinische praktijk. Het hypothetico-
deductieve redeneringsmodel presenteert klinisch redeneren als een proces van het
genereren en testen van hypothesen om diagnostische en managementbeslissingen te
nemen
Methodisch handelen
1. Aanmelding: inventarisatie hulpvraag, screening ‘pluis/ niet-pluis’
2. Aanvullende (hetero)anamnese
a. Auto-anamnese = patiënten vertellen het verhaal zelf
b. Hetero-anamnese = info komt van een ander persoon
3. Basis- en aanvullend onderzoek
a. Neuro- & psychomotoricsh
b. Musculoskeletaal
c. Cardiovasculair of respiratoir
4. Analyse van gegevens
5. Behandelplan
6. Behandeling
7. Eindevaluatie
8. Afsluiting
3 Noodzaak klinisch neurologisch onderzoek
Triade bestaat uit:
Vertigo = duizeligheid (desoriëntatie maar niet het gevoel dat je aan het bewegen bent),
draaierigheid
Nekpijn: patiënten proberen hun hoofd stil te houden omdat ze zich anders duizelig
voelen
Hoofdpijn
Deze triade van klachten komen voor bij verschillende aandoeningen:
Benigne Paroxysmale Positionele Vertigo (BPPV)
Vertebro-Basilaire Insufficiëntie (VBI)
, Cervicogene Proprioceptieve Vertigo (CPV)
Het is dus belangrijk een juiste diagnose te kunnen stellen om de precieze aandoening en de
daarbij horende behandeling te bepalen
Benigne Paroxysmale Positionele Vertigo (BPPV)
Indicatie voor kinesitherapie
Problematiek: kristallen (= otoconia) in het oor (utriculus – evenwichtsorgaan) kunnen na
bijvoorbeeld een slag of trauma loskomen. Tijdens het bewegen van het hoofd kunnen deze
kristallen in de semicirculaire kanalen (meestal het onderste kanaal) van het labyrinth
terechtkomen. Deze komen los door slijtage van labyrinth (ouderdom of voetballers)
Symptomen: draaiduizeligheid, kortdurend, uitgelokt door bewegingen als de klachten lang
blijven aanhouden kunnen er ook nekklachten en hoofdpijn ontstaan (secundair aan
draaiduizeligheid)
Diagnose:
Testen van het 1e oog: het ook zal opzij springen bij bewegingen van het hoofd dit
naar de kant waar je naartoe draait met het hoofd
o Als je dit ziet bevindt het probleem zich in het horizontale kanaal (want ogen
bewegen horizontaal)
Testen van het 2e oog: oog springt opzij bij het bewegen van het hoofd oog gaat naar
de andere kant ten opzichte van de draaibeweging van het hoofd
o Als je dit ziet dan bevindt het probleem zich op de klep
Het moment dat de ogen bewegen, zal de patiënt zich duizelig voelen. Vanaf het bewegen stopt,
zullen de klachten ook verdwijnen. 80% van deze patiënten kan je behandelen met een
behandeling waardoor de symptomen bijna onmiddellijk zullen verbeteren.
Vertebro-Basilaire Insufficiëntie (VBI)
Contra-indicatie voor kinesitherapie door therapie kan je het VBI systeem verder beschadigen.
Je kan wel de spanning van de spieren wegnemen.
Problematiek: aandoening is vaak te zien bij patiënten met een versleten wervelzuil of
congenitale afwijking. Het VBI systeem kan hierdoor ingeklemd raken, dit gebeurt typisch tijdens
een rotatie en extensie van de CWZ. Hierdoor zal ook de bloedstroom verminderen craniaal van
de inklemming, waardoor verschillende klachten zullen ontstaan.
Symptomen: duizelig, maar zelden het gevoel van tollen, eerder een gevoel van desoriëntatie.
Ook andere neurologische symptomen kunnen voorkomen (minder goed praten,
bewustzijnsverlies, hoofdpijn, nekpijn, …)
Er zijn 2 vormen van deze aandoening:
1. Structurele VBI: congenitaal of degeneratief
2. Functionele VBI: rotatie
Cervicogene Proprioceptieve Vertigo
Indicatie voor kinesitherapie nek los proberen maken
Problematiek: er is een mismatch tussen proprioceptieve, visuele en vestibulaire informatie, de
oorsprong van de vertigo ligt in de nek. Het is een aspecifieke duizeligheid geassocieerd met
hoofdbewegingen en nekpijn/nekstijfheid
, Symptomen: eerst nekpijn (minder hoofdpijn dan bij VBI), de duizeligheid is minder goed
beschreven en is dus secundair aan de nekklachten
Samenvatting
Voorbeeldcasus
CVA patiënt (zonder sensomotorische problemen) loopt in de gang van de revalidatieafdeling
steeds links tegen een verpleegkarretje aan, ondanks afwezigheid van hemi-anesthesie &
hemiparese
Homonieme hemianopsie: een visueel velddefect waarbij dezelfde kant van het visuele
veld in beide ogen verloren gaat. "Homoniem" betekent dat het defect aan dezelfde kant
van het visuele veld optreedt in beide ogen, en "hemianopsie" betekent dat de helft van
het visuele veld is aangetast
o Test: confrontatietesten
Blikparese: ogen kunnen niet verder draaien, probleem met de motoriek deel van
zicht weg (kan rotatie hoofd doen om dit te compenseren)
o Test: trage oogvolgingen
Hemispatieel visueel neglect: aandachtsstoornis
voor omgeving aan de aangedane kant (de rechter
hemisfeer is meestal dominant meeste
hemispatiële neglecten vinden links plaats)
