Samenvatting Nederlands in de klas

Nederlands
Ontwikkelingsdoelen, eindtermen en leerplannen
Visie op taalonderwijs

Onderwijskoepels maakten hun eigen leerplannen. Die zijn allemaal
gekoppeld aan een bepaalde visie op taalonderwijs. Principes van goed
taalonderwijs, deze hebben te maken met wie de doelgroep is en wat de
gevolgen daarvan zijn, wat we hen moeten leren en hoe we dat kunnen
aanpakken.

Elk kind telt

- Rekening houden met eigenheid vh kind
- Taak KO om elk kind vanuit observatie te begeleiden
- Diversiteit op vlak van zorg
- Voor leerkansen is differentiatie nodig
- Taalactiviteiten
o Uitdagend
o Motiverend

- Leraar zorgt voor eerstelijnszorg
- Leraar: respect vr het kind zoals het is, thuistaal en thuisomgeving
o Welbevinden kind

Elk kind moet Nederlands-vaardig worden

- Taalvaardigheid: taal leren gebruiken in functionele situaties
- Doel is om kinderen taalvaardig te maken niet om hen over taal te
leren
- Mondelinge taalvaardigheid (luisteren en spreken)
- Schriftelijke taalvaardigheid (lezen en schrijven)
- Talige boodschappen
o Begrijpen
o Produceren

- Werken aan mondelinge taalvaardigheid
o Leraar zelf een rijke taal hanteren
o Taal uitlokken en spreekkansen bieden aan llng
o Leerlingen leren luisteren naar anderen

- Werken aan schriftelijke taalvaardigheid

, o Oog voor (beginnende) geletterdheid

- Aandacht besteden aan woordenschat
o Lkr moet impliciet en/of expliciet aandacht besteden aan
woordenschat
o Schooltaal
- Inzetten op Standaardnederlands leren
o Moedertaal of thuistaal niet afwijzen (dialect of andere taal)
 Positief reageren
 Herhalen in Standaardnederlands

Interactief taalonderwijs in een veilige en krachtige leeromgeving

Interactief taalonderwijs

- Pijlers/fundamenten interactief taalonderwijs:
o Sociaal leren
o Betekenisvol leren
o Strategisch leren

Sociaal leren

- Taal leren in interactie met elkaar
- Kansen bieden tot interactie vb. Samenwerken bij opdrachten
o Samen aan opdrachten laten werken
o Samen laten spelen
o Interactie leraar-leerling

Betekenisvol leren

- Taal leren door taal concreet in een context te gebruiken
- Situaties sluiten aan bij leefwereld en interesses
- Taal op authentieke, levensechte, functionele manier gebruiken

Strategisch leren

- Denkprocessen verwoorden + laten verwoorden
o Hardop denken, modeling (bv. leraar bespreekt hoe ze iets kunnen aanpakken
en wat ze ervoor nodig hebben)
o Laten visualiseren
o Laten reflecteren
o Stappenplannen zorgen voor een vast stramien
 Zelfstandig uitvoeren
 Stimuleren beginnende geletterdheid

,Veilige en krachtige leeromgeving

Interactief onderwijs kan niet zonder een veilige, krachtige leeromgeving.
We gebruiken de 3 cirkels van het Centrum voor Taal en Onderwijs (CTO)
als kapstok.

- Positief, veilig en rijk leerklimaat
- Betekenisvol leren/taken
- Rijke ondersteuning en interactie




1) Een positief en veilige leerklimaat
- Welbevinden en betrokkenheid zorgt voor de wil om nieuwe dingen te leren.
Leraar moet het positieve zien in elk kind en laten merken dat hij erin gelooft.
 Kinderen moeten voelen dat ze gewaardeerd worden
 Mogen proberen, vertellen
 Geen ramp als iets niet lukt
- Nood aan rijk leerklimaat: rijk (taal)aanbod
 Door de rijke taal vd leraar, rijke taalactiviteiten
 Rijke klas, hoe meer er te zien, horen, ontdekken en
beleven valt, hoe meer taal uitgelokt en gebruikt wordt
- Taal de hele dag door (taalontwikkelend lesgeven en
taalgericht vakonderwijs)
 Aandacht voor taal in alle leergebieden
 Op elk moment

2) Betekenisvol leren
- Rekening houden met vooropgestelde doelen en met
leerlingen
- Leraargestuurd + leerlinggestuurd
 De leraar geeft de kinderen inbreng in de keuze van
activiteiten binnen een belangstellingscentrum of houdt
op zijn minst rekening met hun interesses

,  Kinderen reflecteren ook op hun eigen handelen

3) Rijke ondersteuning en interactie
- Rijk taalaanbod + organisatie + werkvormen +
groeperingsvormen
 Bv. Eens kiezen voor een gesprek of een taalspel in
kleine groep, kinderen per twee iets laten doen en
bespreken...
- Goede interactie
 Gevarieerde vragen stellen
 Woorden verduidelijken
 Controleert of het begrepen is
 Fouten onrechtstreeks verbeteren
 ‘Herhalen en uitbreiden’ als gesprekstechniek
 Leraar herhaalt (onvolledige) uiting in juiste vorm
+ voegt verrijking toe

Taalstimulering dag in dag uit

Taal is alomtegewoordig in lagere school. We kunnen ook taal bijbrengen
in muzische vorming, bewegingsopvoeding, wereldoriëntatie, wiskunde,
praatje op de speelplaats...

Taalontwikkeling op school

Marianne Verhallen en Ruud Wast hebben het in het boek over
‘taalontwikkelende interactie’ (TOI). Om de taalontwikkeling via interactie
te stimuleren, gebruiken ze 3 taalgroeimiddelen die de leraar de hele
dag door inzet:

1) Taalaanbod
- Betrokkenheid
- Begrijpelijkheid
- Boven niveau

2) Taalruimte

3) Feedback
- Verhelderende feedback
- Bevestigende feedback
- Verbeterende feedback