Samenvatting
Informatie Management (MIS
2)
Laury Bollen en Mark Vluggen
Tweede druk
Hoofdstukken 1 t/m 6 en 9
Hanzehogeschool Groningen
Bedrijfskunde
Blok 2.1
,HS. 1 De veranderende rol van informatie en informatietechnologie
1.1 Informatietechnologie en organisaties
1.1.1 Redenen voor inzet van informatietechnologie (IT)
- Goedkoper (minder mensen)
- Makkelijker/sneller (minder menskracht)
Investeringen in IT levert dus effectievere en goedkopere mogelijkheden om het werk uit te voeren.
Computers kunnen het werk van mensen overnemen en doen dit werk veel sneller, accurater en
goedkoper.
- Veiliger (belangrijker dan kostenvoordeel bij bijvoorbeeld vliegtuigen)
- Ontwikkeling nieuwe methoden (belangrijker dan kostenvoordeel bij bijvoorbeeld medisch/
militair/wetenschappelijk onderzoek)
De rol die IT binnen organisaties heeft gehad, heeft sinds de opkomst van de automatisering de
volgende ontwikkeling meegemaakt:
Enerzijds heeft deze veranderende rol te maken met de voortdurende groei van de mogelijkheden
van computertechnologie, zowel op het gebied van hardware, software of verbindingen. Anderzijds is
ook de manier waarop organisaties met IT zijn omgegaan sterk veranderd, vooral doordat zij zelf
steeds meer ervaring kregen met de manier waarop zij IT nuttig in hun bedrijfsprocessen konden
inzetten.
1.1.2 Het Nolan-model
In het Nolan-model wordt er vanuit gegaan dat naarmate de rol van IT binnen een organisatie groeit,
de afhankelijkheid tussen organisatie en IT toeneemt en de noodzaak voor een betere afstemming
tussen de twee elementen ook toeneemt.
TP.1: fasen 1 t/m 3: Dataverwerkingstijdperk
de centrale IT-afdeling speelt de hoofdrol in de planning, uitvoering en organisatie van de IT-
functie.
Tussen het dataverwerkingstijdperk en het informatiseringstijdperk is er sprake van een
technologische discontinuïteit doordat de organisatie op dat moment ingrijpende veranderingen
aanbrengt in de gebruikt informatietechnologieën.
TP.2: fasen 4 t/m 6: Informatiseringstijdperk
het verhogen van de effectiviteit en het verbeteren van de interne en externe structuur van de
organisatie staan voorop.
Kostenoverwegingen vormen een belangrijke aanleiding voor het management om zich actiever
bezig te houden met het beheer van de gebruikte informatietechnologie. Standaardisatie en
integratie spelen in dit 2e tijdperk dan ook een belangrijke rol.
Tussen het informatiseringstijdperk en het netwerktijdperk is er sprake van een organisatorische
continuïteit, want de aard van de discontinuïteit ligt in veranderingen in de werkprocessen en de
organisatiestructuur van de organisatie. Er is sprake van veranderingen die te maken hebben met de
invloed die de technologie heeft op de werkwijze en de structuur van de bestaande organisatie.
,TP.3: fasen 7 t/m 9: Netwerktijdperk
kenmerkt zich door de toenemende rol van informatiesystemen bij het leggen van relaties tussen
organisaties.
De informatietechnologie wordt gebruikt om betere samenwerkingsverbanden tussen diverse
partijen mogelijk te maken, bijvoorbeeld door:
- Het afstemmen van activiteiten tussen organisaties binnen een bedrijfskolom (value chain
management)
- Het oprichten van samenwerkingsverbanden met strategische partners om een specifiek resultaat
te creëren (bijvoorbeeld strategische allianties)
- Het afstemmen van de activiteiten van de organisatie op de specifieke wensen van de klant (mass
customization).
Door de belangrijke plaats die IT in de strategie van organisaties speelt, houdt het management van
de organisatie zich in het netwerktijdperk actief bezig met de planning en strategievorming van IT.
Tussen twee opeenvolgende tijdperken is er sprake van discontinuïteit een periode van grote
verandering waarin een organisatie het ene tijdperk verlaat en het volgende tijdperk binnenstapt.
Hierdoor is de ontwikkeling van IT niet altijd zonder problemen.
De invloed die IT op de organisatie heeft, neemt in het Nolan-model steeds toe.
1. automatisering het gaat voornamelijk om applicaties die moeten leiden tot meer efficiënte en
effectieve processen binnen de organisatie (geautomatiseerde financiële administratie,
salaris/debiteuren administratie etc.). De aard van de processen die worden geautomatiseerd,
verandert niet of nauwelijks.
2. Rationalisering van procedures in dit geval leidt de inzet van IT tot het wegnemen van
knelpunten in processen. Bestaande procedures worden geoptimaliseerd om gebruik te kunnen
maken van de voordelen die de inzet van IT binnen processen biedt.
3. Reengineering het gehele bedrijfsproces wordt opnieuw geanalyseerd en herontworpen.
4. Bedrijfstransformatie vindt plaats indien de hele doelstelling en structuur van de organisatie
opnieuw wordt ingericht door de inzet van IT. (Organisatie die door de inzet van IT opnieuw gaat
overwegen wel producten/diensten zij wil leveren en met welke organisatiestructuur zij dat het best
kan bereiken). Op deze wijze kunnen geheel nieuwe organisatievormen ontstaan, zoals
netwerkorganisaties en virtuele organisaties.
Als de invloed van informatietechnologie op de organisatie toeneemt, nemen ook de risico’s rond de
inzet van IT toe.
, 1.2 Dataverwerkingstijdperk
In deze periode is de relatie tussen IT en de organisatie erg ongestructureerd.
Bestaat uit 3 fasen:
1: Initiatie = De computers worden binnen de organisatie geïntroduceerd. Er is
nauwelijks bemoeienis/interesse van het management.
2: Uitbreiding = Het gebruik van computers verspreidt zich binnen de organisatie over
meerdere functionele gebieden. Er ontstaat in snel tempo vraag naar
nieuwe computertoepassingen. Nog steeds nauwelijks bemoeienis vanuit
het management. Nog geen sprake van centrale sturing.
3: Beheersing = De kosten van de automatisering lopen nu hoog op door de sterk
toenemende vraag van eindgebruikers. Hierdoor wordt het management
gedwongen zich met IT te gaan bemoeien en start het beheersingstraject
door bij nieuwe investeringen in IT financiële onderbouwingen te eisen.
Kenmerken dataverwerkingstijdperk:
- Sterke groei van de rol van IT, zonder dat daar veel sturing/beheersing van het management
tegenover staat.
- Individuele medewerkers/afdelingen zien voortdurend nieuwe mogelijkheden om hun taken m.b.v.
computers sneller/goedkoper ui te voeren zolang er budget is, worden dergelijke investeringen
gedaan zonder af te stemmen met of andere medewerkers/afdelingen vergelijkbare toepassingen
nodig hebben sterk stijgende kostenpost en een wildgroei aan applicaties die nauwelijks op elkaar
zijn afgestemd (eilandautomatisering = elke applicatie heeft een op zichzelf staande functie binnen
de informatievoorziening van een organisatie).
Aan het eind van dataverwerkingstijdperk: Hoge kosten en hoge complexiteit, hierdoor wordt
ingrijpen door het management onvermijdelijk. Om deze problemen aan te pakken wordt vaak
teruggevallen op standaardisatie. De veelheid aan systemen wordt teruggebracht door centrale
afspraken te maken over welke technologieën voortaan zijn toegestaan. Vandaar dat de overgang
van het dataverwerkingstijdperk naar het informatiseringstijdperk gepaard gaat met technologische
discontinuïteit, een sterke verandering in de tot dan toe gebruikte Informatie technologieën.
Informatie Management (MIS
2)
Laury Bollen en Mark Vluggen
Tweede druk
Hoofdstukken 1 t/m 6 en 9
Hanzehogeschool Groningen
Bedrijfskunde
Blok 2.1
,HS. 1 De veranderende rol van informatie en informatietechnologie
1.1 Informatietechnologie en organisaties
1.1.1 Redenen voor inzet van informatietechnologie (IT)
- Goedkoper (minder mensen)
- Makkelijker/sneller (minder menskracht)
Investeringen in IT levert dus effectievere en goedkopere mogelijkheden om het werk uit te voeren.
Computers kunnen het werk van mensen overnemen en doen dit werk veel sneller, accurater en
goedkoper.
- Veiliger (belangrijker dan kostenvoordeel bij bijvoorbeeld vliegtuigen)
- Ontwikkeling nieuwe methoden (belangrijker dan kostenvoordeel bij bijvoorbeeld medisch/
militair/wetenschappelijk onderzoek)
De rol die IT binnen organisaties heeft gehad, heeft sinds de opkomst van de automatisering de
volgende ontwikkeling meegemaakt:
Enerzijds heeft deze veranderende rol te maken met de voortdurende groei van de mogelijkheden
van computertechnologie, zowel op het gebied van hardware, software of verbindingen. Anderzijds is
ook de manier waarop organisaties met IT zijn omgegaan sterk veranderd, vooral doordat zij zelf
steeds meer ervaring kregen met de manier waarop zij IT nuttig in hun bedrijfsprocessen konden
inzetten.
1.1.2 Het Nolan-model
In het Nolan-model wordt er vanuit gegaan dat naarmate de rol van IT binnen een organisatie groeit,
de afhankelijkheid tussen organisatie en IT toeneemt en de noodzaak voor een betere afstemming
tussen de twee elementen ook toeneemt.
TP.1: fasen 1 t/m 3: Dataverwerkingstijdperk
de centrale IT-afdeling speelt de hoofdrol in de planning, uitvoering en organisatie van de IT-
functie.
Tussen het dataverwerkingstijdperk en het informatiseringstijdperk is er sprake van een
technologische discontinuïteit doordat de organisatie op dat moment ingrijpende veranderingen
aanbrengt in de gebruikt informatietechnologieën.
TP.2: fasen 4 t/m 6: Informatiseringstijdperk
het verhogen van de effectiviteit en het verbeteren van de interne en externe structuur van de
organisatie staan voorop.
Kostenoverwegingen vormen een belangrijke aanleiding voor het management om zich actiever
bezig te houden met het beheer van de gebruikte informatietechnologie. Standaardisatie en
integratie spelen in dit 2e tijdperk dan ook een belangrijke rol.
Tussen het informatiseringstijdperk en het netwerktijdperk is er sprake van een organisatorische
continuïteit, want de aard van de discontinuïteit ligt in veranderingen in de werkprocessen en de
organisatiestructuur van de organisatie. Er is sprake van veranderingen die te maken hebben met de
invloed die de technologie heeft op de werkwijze en de structuur van de bestaande organisatie.
,TP.3: fasen 7 t/m 9: Netwerktijdperk
kenmerkt zich door de toenemende rol van informatiesystemen bij het leggen van relaties tussen
organisaties.
De informatietechnologie wordt gebruikt om betere samenwerkingsverbanden tussen diverse
partijen mogelijk te maken, bijvoorbeeld door:
- Het afstemmen van activiteiten tussen organisaties binnen een bedrijfskolom (value chain
management)
- Het oprichten van samenwerkingsverbanden met strategische partners om een specifiek resultaat
te creëren (bijvoorbeeld strategische allianties)
- Het afstemmen van de activiteiten van de organisatie op de specifieke wensen van de klant (mass
customization).
Door de belangrijke plaats die IT in de strategie van organisaties speelt, houdt het management van
de organisatie zich in het netwerktijdperk actief bezig met de planning en strategievorming van IT.
Tussen twee opeenvolgende tijdperken is er sprake van discontinuïteit een periode van grote
verandering waarin een organisatie het ene tijdperk verlaat en het volgende tijdperk binnenstapt.
Hierdoor is de ontwikkeling van IT niet altijd zonder problemen.
De invloed die IT op de organisatie heeft, neemt in het Nolan-model steeds toe.
1. automatisering het gaat voornamelijk om applicaties die moeten leiden tot meer efficiënte en
effectieve processen binnen de organisatie (geautomatiseerde financiële administratie,
salaris/debiteuren administratie etc.). De aard van de processen die worden geautomatiseerd,
verandert niet of nauwelijks.
2. Rationalisering van procedures in dit geval leidt de inzet van IT tot het wegnemen van
knelpunten in processen. Bestaande procedures worden geoptimaliseerd om gebruik te kunnen
maken van de voordelen die de inzet van IT binnen processen biedt.
3. Reengineering het gehele bedrijfsproces wordt opnieuw geanalyseerd en herontworpen.
4. Bedrijfstransformatie vindt plaats indien de hele doelstelling en structuur van de organisatie
opnieuw wordt ingericht door de inzet van IT. (Organisatie die door de inzet van IT opnieuw gaat
overwegen wel producten/diensten zij wil leveren en met welke organisatiestructuur zij dat het best
kan bereiken). Op deze wijze kunnen geheel nieuwe organisatievormen ontstaan, zoals
netwerkorganisaties en virtuele organisaties.
Als de invloed van informatietechnologie op de organisatie toeneemt, nemen ook de risico’s rond de
inzet van IT toe.
, 1.2 Dataverwerkingstijdperk
In deze periode is de relatie tussen IT en de organisatie erg ongestructureerd.
Bestaat uit 3 fasen:
1: Initiatie = De computers worden binnen de organisatie geïntroduceerd. Er is
nauwelijks bemoeienis/interesse van het management.
2: Uitbreiding = Het gebruik van computers verspreidt zich binnen de organisatie over
meerdere functionele gebieden. Er ontstaat in snel tempo vraag naar
nieuwe computertoepassingen. Nog steeds nauwelijks bemoeienis vanuit
het management. Nog geen sprake van centrale sturing.
3: Beheersing = De kosten van de automatisering lopen nu hoog op door de sterk
toenemende vraag van eindgebruikers. Hierdoor wordt het management
gedwongen zich met IT te gaan bemoeien en start het beheersingstraject
door bij nieuwe investeringen in IT financiële onderbouwingen te eisen.
Kenmerken dataverwerkingstijdperk:
- Sterke groei van de rol van IT, zonder dat daar veel sturing/beheersing van het management
tegenover staat.
- Individuele medewerkers/afdelingen zien voortdurend nieuwe mogelijkheden om hun taken m.b.v.
computers sneller/goedkoper ui te voeren zolang er budget is, worden dergelijke investeringen
gedaan zonder af te stemmen met of andere medewerkers/afdelingen vergelijkbare toepassingen
nodig hebben sterk stijgende kostenpost en een wildgroei aan applicaties die nauwelijks op elkaar
zijn afgestemd (eilandautomatisering = elke applicatie heeft een op zichzelf staande functie binnen
de informatievoorziening van een organisatie).
Aan het eind van dataverwerkingstijdperk: Hoge kosten en hoge complexiteit, hierdoor wordt
ingrijpen door het management onvermijdelijk. Om deze problemen aan te pakken wordt vaak
teruggevallen op standaardisatie. De veelheid aan systemen wordt teruggebracht door centrale
afspraken te maken over welke technologieën voortaan zijn toegestaan. Vandaar dat de overgang
van het dataverwerkingstijdperk naar het informatiseringstijdperk gepaard gaat met technologische
discontinuïteit, een sterke verandering in de tot dan toe gebruikte Informatie technologieën.
