Macro- economie
1. A tour of the world
The crisis
- PANDEMIE 2020 outputgroei
■ Dec 2019 → berichten nieuw virus in China (lockdown)
■ Impact op Chinese economie ~ global supply chains
■ 2020 lockdown in meeste landen (ook België)
■ Oorsprong uitzonderlijk (meestal onevenwicht in economie ; nu exogene schok)
■ 3 kanalen die zorgde uiteindelijk voor recessie
▪ Productieketen werd verstoord
▪ Bedrijven/sectoren -> geen telewerk → sluiten
▪ daling inkomens → daling vraag
■ beperkte impact op financieel systeem (kortere doorlooptijd? ~spaanse griep 1918)
- CRISIS 2008
■ 2000 – 2007 : economische groei
■ 2007 : huizenmarkt stort in (P dalen) >>> grootschalige economische CRISIS
■ => sterke economische recessie EN aandelenprijzen kelderen (stock prices)
■ Minder consumptie en investering
■ 2008 (3e kwart.) – eind 2009 : negatieve outputgroei VS
■ Beleid: huiseigenaarschap gestimuleerd (huis = basis kapitaal) => leningen niet meer
terugbetaald → ontstaan financiële crisis (inv vielen terug dus nog meer recessie)
■ Schok in VS leek beperkt (behalve huizenmarkt) maar door wantrouwen banken is
schok groot geworden door niet goed kunnen inschatten van risico
Internationale handel en financiële verwevenheid zorgden ervoor dat de crisis in
de VS de ganse wereld raakte.
US crisis >> Wereldcrisis : 2 kanalen ➔ handel en banken
(financieel) Drie economische grootmachten : US – Europa – China
- ENERGIECRISIS 2023
■ parallel met oliecrisis ‘70
■ sterke toename energieprijzen op korte tijd (hoewel prijs beperkter nu)
■ Recessie voorlopig niet & begrotingstekort minder opgelopen
■ Redenen
o Energie per BBP nu < jaren ’70 (% industriële productie is lager)
o Snellere reactie monetair beleid (nu)
- INFLATIE
■ Hoog sinds mid-2021
■ Redenen
o Problemen aanbodzijde & pent-up demand (rapid increase in demand)
o Erger door expansief herstelbeleid + toename energieprijzen na Russische inval
o EN greedflation (na zakken kosten -> prijs niet dalen) = sellers’ inflation
1
,The United States
De Amerikaanse economie is groot
– Met een output van $20.5 biljoen in 2018 is de Amerikaanse
economie goed voor 24% van de mondiale output
De levensstandaard in de VS is hoog
– Output per capita is $62,500 (nagenoeg de hoogste in de wereld)
Economen kijken ook naar:
De Amerikaanse economie was gezond
− outputgroei in 2018; effecten vd 2008-2009 crisis
− werkloosheidsgraad (bijna) niet meer voelbaar. (wel nog
− inflatiegraad steeds onevenwichten)
De federal funds rate – de intrestvoet die de FED
controleert – daalde van 5,2% in juli 2007 tot 0% in
december 2008.
Waarom daalde de Federal Funds rate niet onder 0?
Deze beperking is gekend als de zero lower bound.
¢ Stel intrestvoet negatief : voorkeur naar cash ipv AK obligaties (=liquiditeitsval)
Waarom zijn lage intrestvoeten een potentieel probleem?
- beperken de mogelijkheden vd Fed om correct te reageren op
negatieve schokken in de toekomst
- kunnen aanleiding geven tot het nemen van excessieve risico’s
door investeerders die hun opbrengsten willen verhogen
Productiviteitsgroei! belangrijk bij LT-toenames vd output per capita, maar
deze groei vertraagt sinds 2010 (ongeveer 50% van de productiviteitsgroei in de
jaren ‘90).
Daling productiviteitsgroei : zorgwekkend omdat ze de levenstandaard
van de armeren in de maatschappij onevenredig treft.
2 uitdagingen US politiekers: productiviteitsgroei verhogen + ongelijkheid
verminderen
The Euro Area
= Eurozone
• Europese Unie (EU) = 27 Europese landen met gemeenschappelijke markt
• ‘99: muntunie ➔ eurozone: de euro (€) verving nationale munten in 2002
• In tegenstelling tot het herstel in de VS, Europa had nog steeds last van
de crisis van 2008-2009: de outputgroei was quasi nul tussen 2010 en
2014.
➔ Double-dip : groei was weer negatief in 2012 (6 kwartalen lang)
In 2015 was de outputgroei nog steeds lager dan het gemiddelde voor de crisis en de
werkloosheidsgraad was hoger (11,1%) (werkloosheidsgraad lager dan voor de crisis maar hoger dan US)
2
,De euro crisis = the Greek crisis
Main issues?
¢ Hoe werkloosheidsgraad (WLG) terugdringen?
- Gem. WLG 2015 hoog, maar groot ≠ op landenniveau (DUI: 5%, SPA: 23%).
- Hoge WLG : direct gevolg vd financieel-economische crisis.
- Zelfs wnr de Spaanse WLG minimaal was voor de crisis (9%), was
ze nog steeds het dubbele van deze in de VS.
- Economen geloven dat arbeidsmarkt-rigiditeiten (bv. te hoge
bescherming werknemers) ad basis liggen vd problemen. (�
US-style)
¢ Hoe gemeenschappelijke munt (€) efficiënt gebruiken?
Voorstanders
o Econ. voordelen door het wegvallen van wisselkoersrisico’s
o Bijdrage tot de het aanzien van Europa als belangrijke econ. wereldspeler
(symbolisme)
BREXIT ➔ UK stapt uit de EU : wrm?
- Globalisatie en immigratie
- Stijgende ongelijkheid
Tegenstanders
o nadelen ve gemeenschappelijk monetair beleid voor een
grote diversiteit aan eurolanden
o het verlies vd wisselkoers als aanpassings-instrument
binnen de eurozone
- ECB
■ Antwoord pandemie ECB => general escape claus
(begrotingsregels minder streng & lenen moet mogelijk blijven)
■ EU green deal -> europa klimaatneutraal in 2050 (financial reporting)
China
• Bevolking: 4x zo groot als in de VS
• Output: $13.5 biljoen (60% vd VS)
• Output per person: $9.700 (15% vd VS)
• Chinese economie kent nu al 4 decennia een sterke groei (inhaalbeweging)
• Veel goederen zijn goedkoper in armere landen (zoals China)
• PPP (purchasing power parity) : meet de levensstandaarden
Share of world output : China = 16% (pak lager maar inhaalbeweging naar standaard van rijke landen)
❖ Effect vd crisis moeilijk te zien in China : de groei daalt nauwelijks in 2008-2009 en
werkloosheid stijgt amper
❖ Sterke econ. groei = gevolg van een
o sterke kapitaalaccumulatie : meer kapitaal > hogere productiviteit > hogere output
o technologische vooruitgang : Chinese firms work with and learn from foreign firms
❖ Groeivertraging (na de financieel-economische crisis) = NU wenselijke beleidsinterventie:
een groter deel vd output gaat naar consumptie ipv naar investeringen
3
, (eco groei in 2015 lager maar bewuste keuze ; investeringen hoog ! + technologische inhaalbeweging)
OECD = Organisation for Economic Cooperation and Development
IMF = International Monetary Fund
Relance(s)
■ Afruil economie vs gezondheid bestaat niet
■ Vlaanderen economische- en maatschappelijk relance-committee
o OESO: "A green recovery is a win-win strategy and governments have a once-
in-a-lifetime opportunity to ensure a sustainable recovery"
→ focus on green recovery
4
1. A tour of the world
The crisis
- PANDEMIE 2020 outputgroei
■ Dec 2019 → berichten nieuw virus in China (lockdown)
■ Impact op Chinese economie ~ global supply chains
■ 2020 lockdown in meeste landen (ook België)
■ Oorsprong uitzonderlijk (meestal onevenwicht in economie ; nu exogene schok)
■ 3 kanalen die zorgde uiteindelijk voor recessie
▪ Productieketen werd verstoord
▪ Bedrijven/sectoren -> geen telewerk → sluiten
▪ daling inkomens → daling vraag
■ beperkte impact op financieel systeem (kortere doorlooptijd? ~spaanse griep 1918)
- CRISIS 2008
■ 2000 – 2007 : economische groei
■ 2007 : huizenmarkt stort in (P dalen) >>> grootschalige economische CRISIS
■ => sterke economische recessie EN aandelenprijzen kelderen (stock prices)
■ Minder consumptie en investering
■ 2008 (3e kwart.) – eind 2009 : negatieve outputgroei VS
■ Beleid: huiseigenaarschap gestimuleerd (huis = basis kapitaal) => leningen niet meer
terugbetaald → ontstaan financiële crisis (inv vielen terug dus nog meer recessie)
■ Schok in VS leek beperkt (behalve huizenmarkt) maar door wantrouwen banken is
schok groot geworden door niet goed kunnen inschatten van risico
Internationale handel en financiële verwevenheid zorgden ervoor dat de crisis in
de VS de ganse wereld raakte.
US crisis >> Wereldcrisis : 2 kanalen ➔ handel en banken
(financieel) Drie economische grootmachten : US – Europa – China
- ENERGIECRISIS 2023
■ parallel met oliecrisis ‘70
■ sterke toename energieprijzen op korte tijd (hoewel prijs beperkter nu)
■ Recessie voorlopig niet & begrotingstekort minder opgelopen
■ Redenen
o Energie per BBP nu < jaren ’70 (% industriële productie is lager)
o Snellere reactie monetair beleid (nu)
- INFLATIE
■ Hoog sinds mid-2021
■ Redenen
o Problemen aanbodzijde & pent-up demand (rapid increase in demand)
o Erger door expansief herstelbeleid + toename energieprijzen na Russische inval
o EN greedflation (na zakken kosten -> prijs niet dalen) = sellers’ inflation
1
,The United States
De Amerikaanse economie is groot
– Met een output van $20.5 biljoen in 2018 is de Amerikaanse
economie goed voor 24% van de mondiale output
De levensstandaard in de VS is hoog
– Output per capita is $62,500 (nagenoeg de hoogste in de wereld)
Economen kijken ook naar:
De Amerikaanse economie was gezond
− outputgroei in 2018; effecten vd 2008-2009 crisis
− werkloosheidsgraad (bijna) niet meer voelbaar. (wel nog
− inflatiegraad steeds onevenwichten)
De federal funds rate – de intrestvoet die de FED
controleert – daalde van 5,2% in juli 2007 tot 0% in
december 2008.
Waarom daalde de Federal Funds rate niet onder 0?
Deze beperking is gekend als de zero lower bound.
¢ Stel intrestvoet negatief : voorkeur naar cash ipv AK obligaties (=liquiditeitsval)
Waarom zijn lage intrestvoeten een potentieel probleem?
- beperken de mogelijkheden vd Fed om correct te reageren op
negatieve schokken in de toekomst
- kunnen aanleiding geven tot het nemen van excessieve risico’s
door investeerders die hun opbrengsten willen verhogen
Productiviteitsgroei! belangrijk bij LT-toenames vd output per capita, maar
deze groei vertraagt sinds 2010 (ongeveer 50% van de productiviteitsgroei in de
jaren ‘90).
Daling productiviteitsgroei : zorgwekkend omdat ze de levenstandaard
van de armeren in de maatschappij onevenredig treft.
2 uitdagingen US politiekers: productiviteitsgroei verhogen + ongelijkheid
verminderen
The Euro Area
= Eurozone
• Europese Unie (EU) = 27 Europese landen met gemeenschappelijke markt
• ‘99: muntunie ➔ eurozone: de euro (€) verving nationale munten in 2002
• In tegenstelling tot het herstel in de VS, Europa had nog steeds last van
de crisis van 2008-2009: de outputgroei was quasi nul tussen 2010 en
2014.
➔ Double-dip : groei was weer negatief in 2012 (6 kwartalen lang)
In 2015 was de outputgroei nog steeds lager dan het gemiddelde voor de crisis en de
werkloosheidsgraad was hoger (11,1%) (werkloosheidsgraad lager dan voor de crisis maar hoger dan US)
2
,De euro crisis = the Greek crisis
Main issues?
¢ Hoe werkloosheidsgraad (WLG) terugdringen?
- Gem. WLG 2015 hoog, maar groot ≠ op landenniveau (DUI: 5%, SPA: 23%).
- Hoge WLG : direct gevolg vd financieel-economische crisis.
- Zelfs wnr de Spaanse WLG minimaal was voor de crisis (9%), was
ze nog steeds het dubbele van deze in de VS.
- Economen geloven dat arbeidsmarkt-rigiditeiten (bv. te hoge
bescherming werknemers) ad basis liggen vd problemen. (�
US-style)
¢ Hoe gemeenschappelijke munt (€) efficiënt gebruiken?
Voorstanders
o Econ. voordelen door het wegvallen van wisselkoersrisico’s
o Bijdrage tot de het aanzien van Europa als belangrijke econ. wereldspeler
(symbolisme)
BREXIT ➔ UK stapt uit de EU : wrm?
- Globalisatie en immigratie
- Stijgende ongelijkheid
Tegenstanders
o nadelen ve gemeenschappelijk monetair beleid voor een
grote diversiteit aan eurolanden
o het verlies vd wisselkoers als aanpassings-instrument
binnen de eurozone
- ECB
■ Antwoord pandemie ECB => general escape claus
(begrotingsregels minder streng & lenen moet mogelijk blijven)
■ EU green deal -> europa klimaatneutraal in 2050 (financial reporting)
China
• Bevolking: 4x zo groot als in de VS
• Output: $13.5 biljoen (60% vd VS)
• Output per person: $9.700 (15% vd VS)
• Chinese economie kent nu al 4 decennia een sterke groei (inhaalbeweging)
• Veel goederen zijn goedkoper in armere landen (zoals China)
• PPP (purchasing power parity) : meet de levensstandaarden
Share of world output : China = 16% (pak lager maar inhaalbeweging naar standaard van rijke landen)
❖ Effect vd crisis moeilijk te zien in China : de groei daalt nauwelijks in 2008-2009 en
werkloosheid stijgt amper
❖ Sterke econ. groei = gevolg van een
o sterke kapitaalaccumulatie : meer kapitaal > hogere productiviteit > hogere output
o technologische vooruitgang : Chinese firms work with and learn from foreign firms
❖ Groeivertraging (na de financieel-economische crisis) = NU wenselijke beleidsinterventie:
een groter deel vd output gaat naar consumptie ipv naar investeringen
3
, (eco groei in 2015 lager maar bewuste keuze ; investeringen hoog ! + technologische inhaalbeweging)
OECD = Organisation for Economic Cooperation and Development
IMF = International Monetary Fund
Relance(s)
■ Afruil economie vs gezondheid bestaat niet
■ Vlaanderen economische- en maatschappelijk relance-committee
o OESO: "A green recovery is a win-win strategy and governments have a once-
in-a-lifetime opportunity to ensure a sustainable recovery"
→ focus on green recovery
4
