samenvatting medicinale chemie deel intracellulaire receptoren

INTRACELLULIARE RECEPTOREN




STEROÏDHORMONEN (EXAMEN)




A. WAARTOE BEHOORT HET GM?


- Receptoren: GM die inwerken op transcriptie-gerelateerde receptoren > intracellulaire receptoren
- Steroïdreceptoren > steroïdhormonen


B. WERKINGSMECHANISME


- Boodschappermolecule, nl. steroïdehormoon gaat doorheen het celmembraan en bindt op
steroïdereceptor
› Steroïdereceptor heeft 3 bindingsplaatsen, nl:
 Bindingsplaats voor ligand (C-terminaal)
 Bindingsplaats voor heat shock proteïne
 Bindingsplaats voor DNA
› Complexatie van receptor met zink (opgevouwen structuur) = DNA-bindend domein =
Zinkvingers
- Heat shock proteïne koppelt zich los van het complex
› Dit is het signaal voor het complex om zich naar de celkern te verplaatsen
- DNA wordt naar mRNA omgezet wat in het cytosol vertaald wordt naar een proteïne
- OPM: Trage signaaltransductie  GCPR (snelste effect) en ionenkanalen (relatief snel effect)




Pagina 1 van 91

,INTRACELLULIARE RECEPTOREN




C. STRUCTUUR-ACTIVTEITSRELATIE

SAR precursor
- Steraan = cyclopentanoperhydrofenantreen (Nummering
kennen!)
- Verknopingen in ring zorgt voor verschillende structuren en
weinig/ geen draaibare verbindingen (starre structuur)
› Anti en syn:
o Vb. A/B: kijken naar de binding van ring B die
ring A en C verbinden met elkaar (binding 9-
10)
o Vb. B/C: kijken naar de binding van ring C die ring B en D met elkaar verbinden
(binding 8-14)
o Anti wanneer 2 H-atomen aan verschillende kanten van het vlak staan (de ene boven
en de andere onder het vlak)  Syn wanneer 2 H-atomen aan dezelfde kant van het
vlak staan
› Trans en cis:
o Kijken naar de gemeenschappelijk binding tussen 2 ringen
o Vb. A/B: kijken naar binding tussen 5-10
o Vb. B/C: 8-9
o Vb. C/D: 13-14
› Cholestaan:
 A/B trans-anti
 B/C trans-anti
 C/D trans




› Coprostaan:
 A/B cis
 B/C trans
 C/D trans




Pagina 2 van 91

,INTRACELLULIARE RECEPTOREN




› Cardenolide
 A/B cis
 B/C trans
 C/D cis




- Stereomeren
› Epi: isomeer op 1 chirale koolstof (1 van de oorspronkelijke chirale centra is veranderd)
› Retro: vicinale diastereomeer (meer dan 1 van de oorspronkelijke chirale centra is veranderd)
› Allo: epimeer op C5




- Menselijke steroïdhormonen (structuren kennen!)
› Oestrane:
 Bijkomende substituent op C13, nl. een extra methylgroep (= C18)
 basisskelet voor oestradiol
› Andostrane:
 Basisskelet voor testosteron
 Bijkomende substituent op C13, nl. een extra methylgroep (= C18)
 Bijkomend substituent op C10 , nl. extra methylgroep (= C19)
› Pregnane:
 Bijkomende substituent op C13, nl. een extra methylgroep (= C18)
 Bijkomend substituent op C10, nl. extra methylgroep (= C19)
 Bijkomend substituent op C17, nl. extra ethylgroep (= C20 en C21)




Pagina 3 van 91

, INTRACELLULIARE RECEPTOREN




- Biosynthese menselijke steroïdhormonen
› Gemaakt door koolstoffen weg te halen (contradictorisch!)
› Pregnane zal dus eerder gemaakt worden dan androstane en oestrane
› Gebeurt door CYP450 enzymes (oxidatieve reacties)


D. THERAPEUTISCH GEBRUIK

Algemeen gebruik

/

E. ZUUR-BASE EIGENSCHAPPEN

/

F. EXTRA INFORMATIE

Structuren die te kennen zijn:

Progesteron Testosteron




C18, C19
C18, C19, C20 en C21
C20 is secundair alcohol geworden
C20 : carbonyl zuurstof op gebonden
C21 is weg

Oestradiol Hydrocortisone




Pagina 4 van 91