Samenvatting Medicinale chemie deel chemotherapeutica

CHEMOTHERAPEUTICA – BIOSYNTHESE VAN NUCLEOTIDEN

Overzicht chemotherapeutica
1. Antibacterieel
- Biosynthese van nucleotiden
› Diaminopyrimidines
› Sulfonamiden
- Biosynthese van DNA-RNA
› Rifampicine
› Quinolones
- DNA-binding en breking
› Nitrofuranen en nitro-imidazolen
- Eiwitsynthese
› Macroliden
› Aminoglycosiden
› Tetracyclines
› Lincomycine en thiamfenicol
› Quinupristine en daflopristine
› Oxazolidinonen
- Biosynthese van celwand
› β-lactam AB
› Vancomycine
› Fosfomycine
- Celmembraan

2. Antimycobacterieel
- Biosynthese van nucleotiden
› Dapsone
- Biosynthese van DNA-RNA
› Rifampicine
› Quinolone
- Eiwitsynthese
› Macroliden
› Aminoglycosiden
- Biosynthese van celwand
› Cycloserine
- Antimycobacteriële celwand
› Isoniazide
› Ethambutol

3. Antimycotica
- Biosynthese van nucleotiden
› Flucotosine
- Celmembraan
› Polyeen AB
› Azolen
› Allylamines
- Anderen:


Pagina 1 van 209

,CHEMOTHERAPEUTICA – BIOSYNTHESE VAN NUCLEOTIDEN

› Antiseptica
4. Antihelminthes
- Mitose:
› Benzimidazolen (antinematoden en in hogere dosis anticestode)
- Veel anderen: veterinair gebruik

5. Antiprotozoa

Antimalaria GM

- Biosynthese van nucleosiden
› Pyrimethamine, proguanil
› Sulfonamiden
- Eiwitsynthese
› Tetracycline – doxycycline
- Quinolines
› Quinoline methanolen
o Quinine
o Mefloquine
› 8-aminoquinolines
o Primaquine
› 4-aminoquinolines
o Chloroquine
- Artemisinine

Anti-trypanosomiasis

- Zie later

6. Antiviraal
- Biosynthese van nucleotiden
› Thymidylaat synthetase inhibitoren (trifluridine)
› Ribavirin
- Biosynthese van DNA-RNA
› Idoxuridine
› Vidarubine
› Acyclische nucleosiden (aciclovir)
› NRTI
› NNRTI
› Foscarnet
- Eiwitsynthese
› HIV-protease inhibitoren
- Andere:
› Neuraminidase inhibitoren




Pagina 2 van 209

,CHEMOTHERAPEUTICA – BIOSYNTHESE VAN NUCLEOTIDEN



7. Antitumoraal
- Biosynthese van nucleotiden
› Foliumzuur biosynthese  methotrexaat
› Thymidilaat synthetase (FU)
› Thiopurines
› Hydroxy-ureum
› Pentostatine
› PALA

- Biosynthese van DNA-RNA
› DNA en RNA polymerasen  arabinosen
› DNA-interacalatoren  amsacrine
› Topo-isomerase inhibitoren  camptothecine
- DNA binding en breking
› Bleomycine
› Alkylerende verbindingen
- Mitose
› Vinca
› Taxol
- Eiwitsynthese
› Asparaginase
- Hormonen



Mycobacteriële infecties
- M. tuberculosis (verdubbelingstijd = 12h)
› 1e keuze = rifampicine
- M. leprae (verdubbelingstijd = 2-4 weken)
› Behandeling afh van hoeveel bacteriën aanwezig zijn
- M. avium bij AIDS-patiënten
-  lange verdubbelingstijd maakt behandeling moeilijk, want enkel actief tegen actieve bacteriën
(tijdens replicatie)




Pagina 3 van 209

, CHEMOTHERAPEUTICA – BIOSYNTHESE VAN NUCLEOTIDEN



CHEMOTHERAPIE – ALGEMEEN
A. WAARTOE BEHOORT HET GM?


- Chemotherapeutica


B. WERKINGSMECHANISME


- Selectieve toxiciteit
› GM inhibeert biochemisch systeem van het parasiet
 Specifiek voor de parasiet
 Doelwit moet essentieel zijn voor overleving van parasiet
› In theorie: NIET toxisch  In praktijk: Nooit 100 % selectief DUS altijd nevenwerkingen
- Meestal werkt het tegen 1 van de fundamentele processen van genetische expressie en replicatie


C. THERAPEUTISCH GEBRUIK

Chemotherapie voor kanker
- Biochemie van kankercel is sterk gelijkend met die van de normale cel → Meestal vrij toxisch en t.h.v.
snelgroeiend weefsel
- Behandeling van kanker
› Chirurgische verwijdering
› Bestralingstherapie
› Chemotherapie
- Problemen van kanker chemotherapie:
› Minder selectieve toxiciteit
 Biochemie van kankercel is sterk gelijkend met die van de normale cel
 Meestal vrij toxisch en t.h.v. snelgroeiend weefsel
› Minder immuunrespons
 Proberen om IS te activeren tegen bepaalde kankers
› Totale celmoord
 Ervoor zorgen dat alle kankercellen verwijderd zijn na de behandeling
› Rustende kankercellen waarop de kankergeneesmiddelen niet op zullen werken
› Vaak te laat opgemerkt



Antimicrobiële geneesmiddelen
- Prokaryoten: Bacteria
› Smal spectrum Enkel gram+ of gram –
› Middelbreed spectrum: Alle gram+ en een deel gram – (of omgekeerd)
› Breed spectrum: Zowel gram+ als gram –




Pagina 4 van 209