1
Samenvatting: Kindertandheelkunde:
Behandeling:
Gedragsbeïnvloeding bij kleine behandelingen:
• Meerdere methodes zijn mogelijk:
o Gewenning van de patiënt aan de tandheelkundige zorg
o Model-leren
▪ Zie Kindertandheelkunde Consultatie
o Tell-Show-Do-methode
• Patiënten kunnen afgeleid worden via televisie of VR-bril
o Risico op bewegen maakt behandeling moeilijker
• Alternatieve methodes:
o Acupunctuur
o Hypnose
• Opmerking:
o Kan steeds gecombineerd worden met
farmacologische methodes
Gedragsbeïnvloeding bij routine behandelingen:
• Prikkel moet telkens meer en meer afgebouwd worden
o Behandelingen worden als het ware opgebouwd
• Toepassen van verschillende vormen van bewuste sedatie:
o Lokale anesthesie
o Orale sedatie
o Intramusculaire sedatie
▪ Niet aangenaam voor de patiënt
o Inhalatie-sedatie
Gedragsbeïnvloeding bij agressieve behandelingen:
• Er is hulp nodig van de anesthesist
• Toepassen van verschillende vormen van onbewuste
sedatie
o Intraveneuze sedatie
o Diepere sedatie
o Algemene narcose
o …
• Opmerking:
o Bij elke soort sedatie moet de practicus het niveau van zwaardere sedatie beheersen
o Sedatie is een spectrum
▪ Het is geen alles-of-niets-sedatie
• Bewust vs. Onbewust
Samenvatting: Kindertandheelkunde: Behandeling
, 2
Medicamenteuze sedatie:
• Methode leidt tot omkeerbare en beheersbare onderdrukking van bepaalde functies van het
centraal zenuwstelsel
o Bewustzijn is niet uitgeschakeld
o Mogelijkheid tot verbale en non-verbale communicatie blijft behouden
o Vitale zelfbeschermingsreflexen blijven in voldoende mate actief
• Voorwaarden:
o Veilig, effectief, beheersbaar en reversibel
o Snel, effectief, kortwerkend en controleerbaar
▪ 1 à 2 uur maximaal
o Weinig invloed op ademhaling en bloedsomloop
o In de toepassing een brede grens tussen bloedspiegels voor sedatie en die voor
algehele anesthesie
▪ 50% lachgas vormt geen gevaar
o Geen overgevoeligheidsreacties
o Geen interacties met andere medicatie
o Weinig neveneffecten, geen tolerantie, geen verslaving
o Onderdrukking van overvloedige vochtproductie van klieren en braakneigingen
o Gemakkelijk in gebruik, pijnloos en eenvoudig toe te passen
o Geen invloed op lange termijn geheugen
Indicaties voor sedatie:
• Angstige kinderen en volwassenen
• Personen met een verstandelijke beperking
• Personen die moeilijk behandelbaar zijn
• Personen met een lichte aandoening met angst als gevolg
• Personen met spiertonusstoornissen of motorische beperking
• Patiënten met extreme kokhalsreflexen
• Gespannen patiënten
• Uitgebreide behandelingen bij jonge kinderen
o Kwadrantbehandelingen
• Acute situaties
• Specifieke fobieën
• Opmerking:
o ASA-klasse III hoort thuis in een gespecialiseerd centrum met artsen en
verpleegkundigen
▪ Longpatiënten zijn niet ideaal voor lachgassedatie
Samenvatting: Kindertandheelkunde: Behandeling
, 3
Toedieningsvormen:
• Per os:
o Mogelijkheden:
▪ OF pillen
▪ OF tabletten
▪ OF siroop
o Werking:
▪ Opname in de bloedbaan
▪ Afbraak in de lever
• Inhalatiesedatie
o Combinatie van zuurstof en lachgas
o Werking:
▪ Naar de bloedstroom via de longen
▪ Bij problemen kunnen de longen snel gezuiverd worden
• Toedieningswegen voor de arts:
o Intraveneus
o Intramusculair
o Via de slijmvliezen
Promethazine:
• OF phenargan-siroop
• Antihistaminicum met sederende eigenschappen
• Opmerking:
o Heeft lange werkingsduur
▪ Wordt niet meer toegepast
Benzodiazepines:
• Non-barbituraat hypnoticum
o Zal verwerkt worden in de lever
• Wordt gebruikt als minor tranquilizer
o Metabolieten hebben een variabele sederende werking
▪ Zal de halfwaardetijd bepalen
• Opmerking:
o Nooit gebruiken onder de 6 jaar
o Nooit combinaties gebruiken
o Niet aan te raden bij patiënten met een neuromusculaire aandoening
Samenvatting: Kindertandheelkunde: Behandeling
, 4
Chloordiazepoxide:
• OF librium
• Unieke farmacologische werking ontdekt in jaren 50
o Slaapverwekkend
o Spierverslappend
o Remming van de angstgevoelens
• Stof heeft een geringe toxiciteit
o Start van nieuwe psychofarmaca
▪ Benzodiazepines
• Afhankelijk van de specifieke werking zal benzodiazepine andere werking hebben
o Tussen de verschillende soorten zijn er geen klinisch relevante verschillen
▪ Kwestie van dosis en farmacokinetische eigenschappen
• Halfwaardetijd
• Actieve metabolieten
o Kunnen ook een sedatieve werking hebben
Soorten benzodiazepines:
• Kortwerkende benzodiazepines (gebruikt bij angst bij de tandarts):
o Midazolam
▪ Kan niet gebruikt worden in België
• Middelwerkende benzodiazepines (gebruikt bij angst bij de tandarts en chronische angst):
o Alprazolam
▪ Kan toegepast worden bij kinderen onder de 40 kg
• Onder de vorm van druppels
▪ Kan toegepast worden bij adolescenten en volwassenen
• Onder de vorm van tabletten
o Clotiazepam
▪ Kan toegepast worden bij jonge kinderen
o Lorazepam
▪ Kan toegepast worden bij adolescenten en volwassenen
• Langwerkende benzodiazepines (gebruikt bij chronische angst):
o Diazepam
GABA:
• OF gamma-aminoboterzuur
• GABA zal fungeren als neurotransmitter
o Belangrijkste inhiberende neurotransmitter in dehersneen
• Te weinig GABA zal leiden tot te veel hersenactiviteit
o Zal zorgen voor angst en slapeloosheid
Samenvatting: Kindertandheelkunde: Behandeling
Samenvatting: Kindertandheelkunde:
Behandeling:
Gedragsbeïnvloeding bij kleine behandelingen:
• Meerdere methodes zijn mogelijk:
o Gewenning van de patiënt aan de tandheelkundige zorg
o Model-leren
▪ Zie Kindertandheelkunde Consultatie
o Tell-Show-Do-methode
• Patiënten kunnen afgeleid worden via televisie of VR-bril
o Risico op bewegen maakt behandeling moeilijker
• Alternatieve methodes:
o Acupunctuur
o Hypnose
• Opmerking:
o Kan steeds gecombineerd worden met
farmacologische methodes
Gedragsbeïnvloeding bij routine behandelingen:
• Prikkel moet telkens meer en meer afgebouwd worden
o Behandelingen worden als het ware opgebouwd
• Toepassen van verschillende vormen van bewuste sedatie:
o Lokale anesthesie
o Orale sedatie
o Intramusculaire sedatie
▪ Niet aangenaam voor de patiënt
o Inhalatie-sedatie
Gedragsbeïnvloeding bij agressieve behandelingen:
• Er is hulp nodig van de anesthesist
• Toepassen van verschillende vormen van onbewuste
sedatie
o Intraveneuze sedatie
o Diepere sedatie
o Algemene narcose
o …
• Opmerking:
o Bij elke soort sedatie moet de practicus het niveau van zwaardere sedatie beheersen
o Sedatie is een spectrum
▪ Het is geen alles-of-niets-sedatie
• Bewust vs. Onbewust
Samenvatting: Kindertandheelkunde: Behandeling
, 2
Medicamenteuze sedatie:
• Methode leidt tot omkeerbare en beheersbare onderdrukking van bepaalde functies van het
centraal zenuwstelsel
o Bewustzijn is niet uitgeschakeld
o Mogelijkheid tot verbale en non-verbale communicatie blijft behouden
o Vitale zelfbeschermingsreflexen blijven in voldoende mate actief
• Voorwaarden:
o Veilig, effectief, beheersbaar en reversibel
o Snel, effectief, kortwerkend en controleerbaar
▪ 1 à 2 uur maximaal
o Weinig invloed op ademhaling en bloedsomloop
o In de toepassing een brede grens tussen bloedspiegels voor sedatie en die voor
algehele anesthesie
▪ 50% lachgas vormt geen gevaar
o Geen overgevoeligheidsreacties
o Geen interacties met andere medicatie
o Weinig neveneffecten, geen tolerantie, geen verslaving
o Onderdrukking van overvloedige vochtproductie van klieren en braakneigingen
o Gemakkelijk in gebruik, pijnloos en eenvoudig toe te passen
o Geen invloed op lange termijn geheugen
Indicaties voor sedatie:
• Angstige kinderen en volwassenen
• Personen met een verstandelijke beperking
• Personen die moeilijk behandelbaar zijn
• Personen met een lichte aandoening met angst als gevolg
• Personen met spiertonusstoornissen of motorische beperking
• Patiënten met extreme kokhalsreflexen
• Gespannen patiënten
• Uitgebreide behandelingen bij jonge kinderen
o Kwadrantbehandelingen
• Acute situaties
• Specifieke fobieën
• Opmerking:
o ASA-klasse III hoort thuis in een gespecialiseerd centrum met artsen en
verpleegkundigen
▪ Longpatiënten zijn niet ideaal voor lachgassedatie
Samenvatting: Kindertandheelkunde: Behandeling
, 3
Toedieningsvormen:
• Per os:
o Mogelijkheden:
▪ OF pillen
▪ OF tabletten
▪ OF siroop
o Werking:
▪ Opname in de bloedbaan
▪ Afbraak in de lever
• Inhalatiesedatie
o Combinatie van zuurstof en lachgas
o Werking:
▪ Naar de bloedstroom via de longen
▪ Bij problemen kunnen de longen snel gezuiverd worden
• Toedieningswegen voor de arts:
o Intraveneus
o Intramusculair
o Via de slijmvliezen
Promethazine:
• OF phenargan-siroop
• Antihistaminicum met sederende eigenschappen
• Opmerking:
o Heeft lange werkingsduur
▪ Wordt niet meer toegepast
Benzodiazepines:
• Non-barbituraat hypnoticum
o Zal verwerkt worden in de lever
• Wordt gebruikt als minor tranquilizer
o Metabolieten hebben een variabele sederende werking
▪ Zal de halfwaardetijd bepalen
• Opmerking:
o Nooit gebruiken onder de 6 jaar
o Nooit combinaties gebruiken
o Niet aan te raden bij patiënten met een neuromusculaire aandoening
Samenvatting: Kindertandheelkunde: Behandeling
, 4
Chloordiazepoxide:
• OF librium
• Unieke farmacologische werking ontdekt in jaren 50
o Slaapverwekkend
o Spierverslappend
o Remming van de angstgevoelens
• Stof heeft een geringe toxiciteit
o Start van nieuwe psychofarmaca
▪ Benzodiazepines
• Afhankelijk van de specifieke werking zal benzodiazepine andere werking hebben
o Tussen de verschillende soorten zijn er geen klinisch relevante verschillen
▪ Kwestie van dosis en farmacokinetische eigenschappen
• Halfwaardetijd
• Actieve metabolieten
o Kunnen ook een sedatieve werking hebben
Soorten benzodiazepines:
• Kortwerkende benzodiazepines (gebruikt bij angst bij de tandarts):
o Midazolam
▪ Kan niet gebruikt worden in België
• Middelwerkende benzodiazepines (gebruikt bij angst bij de tandarts en chronische angst):
o Alprazolam
▪ Kan toegepast worden bij kinderen onder de 40 kg
• Onder de vorm van druppels
▪ Kan toegepast worden bij adolescenten en volwassenen
• Onder de vorm van tabletten
o Clotiazepam
▪ Kan toegepast worden bij jonge kinderen
o Lorazepam
▪ Kan toegepast worden bij adolescenten en volwassenen
• Langwerkende benzodiazepines (gebruikt bij chronische angst):
o Diazepam
GABA:
• OF gamma-aminoboterzuur
• GABA zal fungeren als neurotransmitter
o Belangrijkste inhiberende neurotransmitter in dehersneen
• Te weinig GABA zal leiden tot te veel hersenactiviteit
o Zal zorgen voor angst en slapeloosheid
Samenvatting: Kindertandheelkunde: Behandeling
