Cardiologie
Verworven hartaandoeningen bij de hond
Myxomateuze mitralisklepdegeneratie (MVD) en
Dilatorische cardiomyopathie (DCM)
Op examen: de 2 vergelijken.
Inleiding, etiologie en pathofysiologie
Inleiding MVD
• Mitralisendocardiose, myxomateuze mitralisklepdegeneratie, mitral valve disease (MVD);
ouderdomsdegeneratie mitralisklependocarditis (ontsteking, veroorzaakt door bacterie)
• Meest voorkomende verworven hartaandoening
• Vaak jarenlang asymptomatisch, maar wel reeds hartruis
• Progressieve aandoening, niet alle dieren die het krijgen zullen eraan sterven
• Behandeling: moment detecteren waarop medicatie levensduur/levenskwaliteit kan
verlengen/verbeteren = essentieel
Etiologie MVD
• Myxomateuze degeneratie mitralis- en/of tricuspidalisklep op oudere leeftijd, soms ook jonger
• Kleine rassen: Cavalier King Charles Spaniël (CKCS), teckel, chihuahua, vlinderhondje, mini-
poedel, Yorkshire terriër… (<10-20 kg)
• Genetisch bij CKCS & teckel (polygeen, geen test beschikbaar)
• Soms ook bij grote rassen: Duitse Herder, Labrador retriever,…
Pathofysiologie MVD
• Klepdegeneratie (klepweefsel wordt vervangen door bindweefsel) →
knobbelvorming op de klep → klepbladen sluiten slecht op elkaar aan
o Ook chordae tendineae en top papillairspier aangetast
• Slechte coaptatie (sluiting) veroorzaakt mitralisklepinsufficiëntie: lekkage van
bloed van linker ventrikel naar linker atrium tijdens de systole
• Mitralisklepinsufficiëntie = het primaire probleem
• Chronisch: activatie RAAS-systeem → volume-overbelasting of dilatatie
(excentrische hypertrofie) van het linker- en evt. rechterhart (tricuspidalisklep ook aangetast in
30% van de gevallen)
• Dilatatie linker atrium → linker (congestief) hartfalen
o Veneuze congestie (stuwing) longvenen
o Cardiogeen longoedeem
• Systolische functie (‘pompfunctie’): initieel normaal, eindstadium: ook systolische dysfunctie
(vroeger bij grotere rassen, slechtere prognose dan kleine rassen, die beter kunnen
compenseren)
MVD
• Kennis over de classificatie in verschillende stadia is essentieel voor diagnose, behandeling én
prognose!
• Richtlijnen volgens de ACVIM Consensus statement 2019
1
, ACVIM stadia MVD !!
Stadium Omschrijving
A Risicoras, (nog) geen hartruis bv. CKCS, Teckel
B Geen klinische symptomen van hartfalen, wel structurele cardiale veranderingen, hartruis
B1: geen cardiomegalie op RX thorax/echografie
B2: cardiomegalie op RX thorax/echografie → vanaf dit stadium behandelen
C Congestief hartfalen: symptomen van tachypnee, hoesten, inspanningsintolerantie
bevestigd door diagnose van cardiogeen longoedeem op RX thorax en evt. ascites
(tricuspidalisklep)
D Eindstadium hartfalen, refractair aan standaard therapie (≥ 8 mg/kg furosemide per 24u)
Inleiding DCM
• 2e meest voorkomende verworven hartaandoening bij de hond
• Primaire cardiomyopathie gekarakteriseerd door een slechte systolische functie (pompfunctie)
van linker en/of rechter ventrikel → cardiomegalie
• Myocardschade → hartritmestoornissen (aritmieën), ventriculair (i.t.t. MVD; eerder atriaal)
• Jaren asymptomatisch, vaak zonder hartruis (want spierprobleem) = ‘occulte’ of ‘preklinische’
fase
• Occulte fase detecteren is essentieel: start medicatie en verlengen levensduur/verbeteren
levenskwaliteit → verlengen asymptomatische fase
• Primaire DCM is genetisch: oorzakelijke mutaties worden onderzocht, geen betrouwbare
genetische test beschikbaar
• Eerder plotse sterfte dan bij MVD
Etiologie DCM
• Meestal bij (middel)grote rassen
• Rasverschillen in het verloop van de ziekte
• Typische rassen: Dobermann, Deense dog, Boxer, Newfoundland, Ierse Wolfshond, Old English
Sheepdog, Deerhound, Cocker Spaniels, … → wel rasvariatie
• Secundaire beschadiging myocard: systolische dysfunctie en dilatatie is niet altijd primaire DCM
o Taurine-deficiëntie (‘granen-vrije’ diëten, ‘vegan’ e.a. hypes)
o Tachycardie-geïnduceerd → vaak lastig te diagnosticeren want is intermitterend (24u ECG!)
o Infectieus (myocarditis) → hartspier biopt nemen niet evident
o Toxisch
o …
→ Ziet eruit als primaire DCM op echocardiografie (‘fenokopie’)
→ Vooral bij atypische rassen of atypisch dieet hieraan denken en advies cardioloog vragen!
Pathofysiologie DCM
• Systolische dysfunctie (‘verminderde pompfunctie’) = het primaire probleem
• Chronisch: activatie RAAS-systeem → volume-overbelasting of dilatatie van het linker- en vaak
ook het rechterhart
• Door dilatatie van de mitralis- en tricuspidalisklep-annulus: secundaire klepinsufficiëntie
• Dilatatie linker atrium → linker hartfalen
o Veneuze congestie longen
o Cardiogeen longoedeem
• Dilatatie rechter atrium → rechter hartfalen (lekkage tricuspidalisklep)
o Pleurale effusie (vocht uit craniale vena cava)
o Abdominale effusie of ascites (vocht uit caudale vena cava)
o Opgezette jugulairvenen
2
Verworven hartaandoeningen bij de hond
Myxomateuze mitralisklepdegeneratie (MVD) en
Dilatorische cardiomyopathie (DCM)
Op examen: de 2 vergelijken.
Inleiding, etiologie en pathofysiologie
Inleiding MVD
• Mitralisendocardiose, myxomateuze mitralisklepdegeneratie, mitral valve disease (MVD);
ouderdomsdegeneratie mitralisklependocarditis (ontsteking, veroorzaakt door bacterie)
• Meest voorkomende verworven hartaandoening
• Vaak jarenlang asymptomatisch, maar wel reeds hartruis
• Progressieve aandoening, niet alle dieren die het krijgen zullen eraan sterven
• Behandeling: moment detecteren waarop medicatie levensduur/levenskwaliteit kan
verlengen/verbeteren = essentieel
Etiologie MVD
• Myxomateuze degeneratie mitralis- en/of tricuspidalisklep op oudere leeftijd, soms ook jonger
• Kleine rassen: Cavalier King Charles Spaniël (CKCS), teckel, chihuahua, vlinderhondje, mini-
poedel, Yorkshire terriër… (<10-20 kg)
• Genetisch bij CKCS & teckel (polygeen, geen test beschikbaar)
• Soms ook bij grote rassen: Duitse Herder, Labrador retriever,…
Pathofysiologie MVD
• Klepdegeneratie (klepweefsel wordt vervangen door bindweefsel) →
knobbelvorming op de klep → klepbladen sluiten slecht op elkaar aan
o Ook chordae tendineae en top papillairspier aangetast
• Slechte coaptatie (sluiting) veroorzaakt mitralisklepinsufficiëntie: lekkage van
bloed van linker ventrikel naar linker atrium tijdens de systole
• Mitralisklepinsufficiëntie = het primaire probleem
• Chronisch: activatie RAAS-systeem → volume-overbelasting of dilatatie
(excentrische hypertrofie) van het linker- en evt. rechterhart (tricuspidalisklep ook aangetast in
30% van de gevallen)
• Dilatatie linker atrium → linker (congestief) hartfalen
o Veneuze congestie (stuwing) longvenen
o Cardiogeen longoedeem
• Systolische functie (‘pompfunctie’): initieel normaal, eindstadium: ook systolische dysfunctie
(vroeger bij grotere rassen, slechtere prognose dan kleine rassen, die beter kunnen
compenseren)
MVD
• Kennis over de classificatie in verschillende stadia is essentieel voor diagnose, behandeling én
prognose!
• Richtlijnen volgens de ACVIM Consensus statement 2019
1
, ACVIM stadia MVD !!
Stadium Omschrijving
A Risicoras, (nog) geen hartruis bv. CKCS, Teckel
B Geen klinische symptomen van hartfalen, wel structurele cardiale veranderingen, hartruis
B1: geen cardiomegalie op RX thorax/echografie
B2: cardiomegalie op RX thorax/echografie → vanaf dit stadium behandelen
C Congestief hartfalen: symptomen van tachypnee, hoesten, inspanningsintolerantie
bevestigd door diagnose van cardiogeen longoedeem op RX thorax en evt. ascites
(tricuspidalisklep)
D Eindstadium hartfalen, refractair aan standaard therapie (≥ 8 mg/kg furosemide per 24u)
Inleiding DCM
• 2e meest voorkomende verworven hartaandoening bij de hond
• Primaire cardiomyopathie gekarakteriseerd door een slechte systolische functie (pompfunctie)
van linker en/of rechter ventrikel → cardiomegalie
• Myocardschade → hartritmestoornissen (aritmieën), ventriculair (i.t.t. MVD; eerder atriaal)
• Jaren asymptomatisch, vaak zonder hartruis (want spierprobleem) = ‘occulte’ of ‘preklinische’
fase
• Occulte fase detecteren is essentieel: start medicatie en verlengen levensduur/verbeteren
levenskwaliteit → verlengen asymptomatische fase
• Primaire DCM is genetisch: oorzakelijke mutaties worden onderzocht, geen betrouwbare
genetische test beschikbaar
• Eerder plotse sterfte dan bij MVD
Etiologie DCM
• Meestal bij (middel)grote rassen
• Rasverschillen in het verloop van de ziekte
• Typische rassen: Dobermann, Deense dog, Boxer, Newfoundland, Ierse Wolfshond, Old English
Sheepdog, Deerhound, Cocker Spaniels, … → wel rasvariatie
• Secundaire beschadiging myocard: systolische dysfunctie en dilatatie is niet altijd primaire DCM
o Taurine-deficiëntie (‘granen-vrije’ diëten, ‘vegan’ e.a. hypes)
o Tachycardie-geïnduceerd → vaak lastig te diagnosticeren want is intermitterend (24u ECG!)
o Infectieus (myocarditis) → hartspier biopt nemen niet evident
o Toxisch
o …
→ Ziet eruit als primaire DCM op echocardiografie (‘fenokopie’)
→ Vooral bij atypische rassen of atypisch dieet hieraan denken en advies cardioloog vragen!
Pathofysiologie DCM
• Systolische dysfunctie (‘verminderde pompfunctie’) = het primaire probleem
• Chronisch: activatie RAAS-systeem → volume-overbelasting of dilatatie van het linker- en vaak
ook het rechterhart
• Door dilatatie van de mitralis- en tricuspidalisklep-annulus: secundaire klepinsufficiëntie
• Dilatatie linker atrium → linker hartfalen
o Veneuze congestie longen
o Cardiogeen longoedeem
• Dilatatie rechter atrium → rechter hartfalen (lekkage tricuspidalisklep)
o Pleurale effusie (vocht uit craniale vena cava)
o Abdominale effusie of ascites (vocht uit caudale vena cava)
o Opgezette jugulairvenen
2
